درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۵۶۱ تا ۳٬۵۸۰ مورد از کل ۷۹٬۱۸۶ مورد.
۳۵۶۱.

مثلث سازی در روابط زوجین( علل غیر اخلاقی آن و راهکارهای اخلاقی جلوگیری از آن)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اخلاق کاربردی سال ۱۴ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۷۸) 154 - 188

کلیدواژه‌ها: اخلاق مثلث سازی آیات و روایات دخالت والدین فرزندان حذف مثلث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲ تعداد دانلود : ۲۷
پژوهش حاضر به بررسی نقش اخلاق رفتاری در جلوگیری از مثلث سازی در روابط زناشویی می پردازد. مثلث سازی، به معنای دخالت افراد خارجی در زندگی مشترک، می تواند به بروز اختلافات و تنش های جدی منجر شود که در نهایت به آسیب به بنیان خانواده ها می انجامد. با تکیه بر آموزه های اخلاقی، این تحقیق به شناسایی علل و راهکارهایی می پردازد که زوجین را قادر می سازد تا با تقویت این رفتارها، حریم خصوصی خود را حفظ کرده و از نفوذ ناخواسته دیگران جلوگیری نمایند. این تحقیق به روش توصیفی و تحلیلی است ودر پاسخ به این پرسش است: علل غیر اخلاقی ایجاد مثلث سازی در روابط زوجین و راهکارهای اخلاقی جلوگیری از آن چیست؟ و بر آن است که با ارائه راهکارهایی عملی و مبتنی بر اصول اخلاقی، به زوجین کمک کند تا از بروز مثلث سازی جلوگیری کرده و فضای مثبت و پایداری را در زندگی زناشویی خود ایجاد کنند. در نهایت، این تحقیق نتیجه گیری می کند که با توجه به آموزه های اخلاقی، زوجین می توانند به طور مؤثری بر چالش های ناشی از دخالت های بیرونی غلبه کرده و یک زندگی زناشویی سالم و پایدار را تجربه کنند.
۳۵۶۲.

تحلیل نقادانه «استدلال سادگیِ» ریچارد داوکینز بر خداناباوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه دین سال ۲۱ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۶۱) 317 - 330

کلیدواژه‌ها: استدلال سادگی الحاد تکامل جهان بینی توحیدی داوکینز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸ تعداد دانلود : ۱۷
چارلز داروین به عنوان یک زیست شناس به دنبال استنتاجات فلسفی از نظریه «تکامل انواع» نبود، لیکن دیدگاه وی بعدها پایه ای برای تفسیر الحادی برخی چون ریچارد داوکینز از آفرینش واقع شد. در نگاه داوکینز «انتخاب طبیعی» به تنهایی و بدون فرض مبدئی هوشمند، طی فرایندی طولی و انباشتی، اَشکال پیچیده حیات را شکل داده و این توضیح تبیین ساده تری از نظم هستی را در قیاس با نظریه خلقت الهی به نمایش می گذارد و از این روی طبق استنتاج بهترین تبیین باید همین دیدگاه را پذیرفت. وی این بیان را «استدلال سادگی» نام نهاد. این جستار با روش تحلیل مفهومی و گزاره ای و سیستمی روشن می سازد که استدلال سادگی داوکینز اولاً بر مجموعه ای از مغالطات منطقی و فلسفی مبتنی است و او از تبیین چگونگی شکل گیری نظم طبیعی انتظار تبیین چرایی و علّی آن را دارد و روشن است چنین تحمیلی منطقاً راه به جایی نخواهد برد و ثانیاً متون اسلامی و قواعد فلسفی و معرفت نفس نشان می دهند تکامل تصادفیِ انباشتی نه تنها بهترین تبیین نیست بلکه نامحتمل ترین تبیین و بلکه تبیین محالی است.
۳۵۶۳.

تأثیر رفتار انسان بر سرشت وی از دیدگاه قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: قرآن شناخت سال ۱۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۳۳) 25 - 43

کلیدواژه‌ها: رفتار سرشت انسان سرشت آفرینش انسان طینت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷ تعداد دانلود : ۱۷
«تأثیر رفتار انسان بر سرشت وی» مسئله ای مهم در انسان شناسی است که در پژوهش های روایی کانون توجه بوده، اما در پژوهش های قرآنی بررسی نشده است. پژوهش حاضر دیدگاه قرآن را درباره مسئله یادشده به روش تفسیر موضوعی بررسی می کند. بر اساس این پژوهش، ظاهر آیات این است که رفتارهای اختیاری انسان ها در ایجاد اصل مؤلفه های سرشت ایشان تأثیری نداشته و خداوند متعال صرف نظر از اختلاف رفتار انسان ها، اصل مؤلفه های سرشت ایشان را به صورت مشترک آفریده است؛ اما در خصوص فعلیت و قوه یا شدت و ضعف مؤلفه های سرشت، مفاد آیات این است که خداوند مؤلفه های سرشت را در برخی انسان ها (مانند معصومان) بالفعل یا قوی، و در برخی دیگر (مانند منافقان) بالقوه یا ضعیف آفریده است. با توجه به لازمه مفاد آیات و تأیید آن توسط نص برخی روایات و ظاهر برخی دیگر، علت این تفاوت، تفاوت رفتارهای انسان هاست که در هنگام آفرینش سرشت ایشان، نزد خداوند معلوم بوده است.
۳۵۶۴.

ممنوعیت معاملات فردایی از منظر فقه، قانون مجازات اسلامی و مقررات ناظر بر عملیات ارزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال ۶ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ 141 - 156

کلیدواژه‌ها: معاملات فردایی قمار قرارداد آتی عملیات ارزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱ تعداد دانلود : ۱۵۹
زمینه و هدف: بازار معاملات فردایی، از بازارهای غیررسمی در کشور است که هم چنان یکی از منابع مهم تعیین کننده ی نرخ ارز در بازار آزاد محسوب می شود. هدف مقاله حاضر بررسی ممنوعیت معاملات فردایی در پرتو رویکرد فقه، قانون مجازات اسلامی و مقررات ناظر بر عملیات ارزی است. مواد و روش ها: مقاله حاضر توصیفی تحلیلی است. مواد و داده ها نیز کیفی است و از فیش برداری در گردآوری مطالب و داده ها استفاده شده است. ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت داری رعایت شده است. یافته ها: یافته ها نشان داد چالش های فقهی مانند غرری بودن، صوری بودن و قماری بودن در معاملات فردایی محرز و غیرقابل انکار است. با این وجود، در ممنوعیت قانونی معاملات فردایی در ماده13 مقررات ناظر بر عملیات ارزی صرافی ها به عللی هم چون از بین بردن ثبات نرخ ارز، تشدید تورم و منفی شدن رشد اقتصادی، پرداخته شده و هیچ گونه توجهی به چالش های فقهی نشده است. نتیجه : اهرم بازدارندگی ممنوعیت شرعی این معاملات به دلیل قماری بودن آن و قابلیت تعقیب کیفری، با استناد به مواد710-705 قانون مجازات اسلامی، مغفول مانده است.
۳۵۶۵.

وحدت ملاک فقهی و حقوقی و اخلاقی میان معدوم کردن جنین فریزشده با سقط جنین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه و حقوق خانواده (ندای صادق) سال ۲۹ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۸۰ 105 - 135

کلیدواژه‌ها: تلقیح مصنوعی جنین فریز شده حق حیات سقط جنین لانه گزینی جنین ناباروری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۹ تعداد دانلود : ۱۴۹
ناباروری که یکی از مشکلات مهم جوامع انسانی است، به کمک یکی از دستاورد های دانش پزشکی، یعنی فریز کردن جنینِ حاصل از لقاح مصنوعی و خارج رحمی سلول جنسی والدین، تا حدودی حل شده است. فریزکردن و نگهداری جنین در بانک های انجماد موجب ایجاد مسائل فقهی و حقوقی و اجتماعی در این زمینه خواهد شد که یکی از آن ها وجود ملاک های مشترک میان معدوم کردن جنین فریز شده و سقط جنین است. پرسش اساسی در این پژوهش این است: آیا میان معدوم کردن جنین های فریز شده، که قسمی از جنین های آزمایشگاهی اند، با سقط جنین ازلحاظ فقهی و حقوقی و اخلاقی وحدت ملاک وجود دارد؟ روش پژوهش حاضر اسنادی کتابخانه ای و نوع تحقیق توصیفی تحلیلی است و با مطالعات به عمل آمده مشخص شد که میان معدوم کردن جنین فریزشده و سقط جنین ازاین جهت وحدت ملاک وجود دارد که جنین فریزشده به عنوان نطفه منعقدشده خارج رحمی مانند جنین داخل رحم، انسانی بالقوه است که توانایی بالفعل شدن را دارد و دارای حق حیات و کرامت انسانی است؛ زیرا انسان ازمنظر قانونی اززمان تشکیل کوچک ترین جزء وجودی دارای حق حیات و احترام است و ازبین بردن آن در هر مرحله، خلاف اخلاق و شأن انسانی جنین و خلاف رابطه امانت میان والدین و جنین بوده و صحیح نیست. همچنین ازبین بردن انسان در هر مرحله، موجب نقض یکی از اغراض نکاح یعنی فرزندآوری است که از ملاک های مشترک معدوم کردن جنین فریزشده و سقط جنین است؛ بنابراین، حرمت اتلاف در هر دو صادق است و انعقاد نطفه داخل رحم (امر شایع) یا خارج از آن مبدأ خلقت انسان بوده، و حداقل مرتبه انسانیت در آن طی شده است و شرط برخورداری جنین از حق تمتع (حق حیات)، انعقاد نطفه و زنده متولدشدن است؛ بنابراین شکل گیری و تکامل در رحم خصوصیتی ندارد که حق حیات منحصر به جنین در رحم باشد. از این منظر برخی از فقها قائل به وجوب احتیاط به حفظ جنین های فریزشده هستند و معدوم کردن جنین های فریزشده را در حکم سقط جنین و مستلزم پرداخت دیه می دانند.
۳۵۶۶.

کاربست استعاره دایره در ترسیم نظام هستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهایی در فلسفه و کلام سال ۵۶ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱۱۲ 169 - 189

کلیدواژه‌ها: استعاره دایره قوس نزول قوس صعود مبدأ و معاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱ تعداد دانلود : ۱۱۷
ازجمله مهم ترین موضوعات و بلکه منحصربه فردترین مسائل، «توجیه و تبیین» و «اثبات و تثبیت» آموزه های مرتبط با مبدأ و معاد در هستی شناسیِ فلسفه اسلامی است. بیان های گونا گون، تلاش حِکمی را در تصویرسازی مبدأ و معاد در حکمت اسلامی به خود اختصاص داده است؛ از همه رایج تر در متون فلسفی، استفاده از کلان استعاره دایره و به تبع آن، خُرداستعاره های مرتبط جهتی و حرکتی همانند قوس و صعود و نزول است، البته استعاره نه به عنوان آرایه ای ادبی؛ بلکه به عنوان ابزاری برای ایضاح به هنجار و ایفای مقاصد دور از حس و دشوار فلسفی با کمکِ متناظردانستنِ دو قلمروِ مبدأ و مقصد. در دوره معاصر، این گونه استفاده از استعاره را استعاره مفهومی نامیده و آن را از موضوعات کلیدی علم زبان شناسیِ شناختی به شمار آورده و مؤثر و مطلوب برای معرفت زایی دانسته اند. نخستین بار در حکمت اسلامی، محقق داماد به این استعاره و توجیه کاربستِ آگاهانه آن توجه نشان داد و حکمای متعالی بیشترین تصویرسازی و توجیه و تبیین و ارائه مقاصد فلسفی را براساس آن به کار بسته اند. هدف این نوشتار، بخشی از این تلاش برای بیان محتوایی این استعاره است.
۳۵۶۷.

توضیح نسبت مرگ ارادى با معرفت و اخلاق در تأملات افلاطون و صدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فلسفه اسلامی سال ۳ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 123 - 150

کلیدواژه‌ها: مرگ ارادی معرفت اخلاق افلاطون صدرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۱۱۲
مرگ مسأله انسان است. این موضوع از همان آغاز حیات بشر پیوندی عمیق با نظام فکری فلاسفه داشته است و به مفهومی پایه در اندیشه متفکران تبدیل گردیده است. به همین جهت در مکاتب فلسفی تفاسیر مختلفی از این مفهوم صورت پذیرفته است. افلاطون و صدرا درباره این مفهوم تأملاتی ارائه کرده اند. با بررسی آثار افلاطون و صدرا درمی یابیم که در آثار این دو فیلسوف همسو با مرگ طبیعی مرگ دیگری با عنوان مرگ ارادی طرح شده است که با تلاش انسان و ایجاد جدایی میان نفس و بدن تحقق می یابد. به نظر می رسد این مفهوم پیوندی عمیق با معرفت و اخلاق در اندیشه افلاطون و صدرا داشته باشد. مسأله اصلی این نوشتار پرداخت به چیستی مرگ ارادی و بررسی نسبت حاکم میان این مفهوم و معرفت و اخلاق در اندیشه افلاطون و صدرا است. نگارنده سعی دارد با بررسی مقایسه ای و به شیوه توصیفی تحلیلی، مفاهیم گفته را واکاوی کند. برآمد پژوهش حاضر چنین معلوم می سازد که در نگاه این دو فیلسوف مرگ ارادی، معرفت و اخلاق کارکردی یگانه به خود می گیرند. اهمیت این سنخ نوشته ها در این است که حالت انتزاعی مفاهیم متافیزیک فلسفه افلاطون و صدرا در قالب مفاهیم انضمامی مانند مرگ و اخلاق توضیح داده می شود.
۳۵۶۸.

معادل گزینی مقوله های فرهنگی بر پایه رویکرد نیومارک (مورد پژوهش: ترجمه عربی رمان «سفر» دولت آبادی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی سال ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۳۰ 299 - 334

کلیدواژه‌ها: ترجمه عربی عناصر فرهنگی رمان سفر محمود دولت آبادی سلیم حمدان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۱۰۹
ترجمه به عنوان فرآیند انتقال داده های زبانی در بسیاری از متون ادبی به ویژه آثار داستانی به عنوان پل تعاملات فرهنگی عمل می کند. از این رو، تسلط مترجم بر عناصر فرهنگی موجود در متن مبدأ و توانمندی وی در گزینش معادل صحیح یا صحیح تر در متن مقصد می تواند به عنوان مقوله ای در سنجش توفیق یا عدم توفیق مترجم محسوب شود. پیتر نیومارک بیش و پیش از دیگر نظریه پردازان متوجه اهمیت این مقوله بود و علاوه بر دسته بندی مقولات به ارائه راهکارهایی در معادل گزینی عناصر فرهنگی پرداخت. رمان «سفر» اثر محمود دولت آبادی با توجه به درون مایه آن و حرکت داستانی آن در بستر فرهنگ سنتی ایران، برخوردار از کلیه عناصر فرهنگی مدنظر نیومارک است و مترجم این اثر به زبان عربی با چالش های متعددی در این امر مواجه شده است. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با اتکا به نظریه نیومارک، تمام عناصر فرهنگی موجود در رمان را با استقراء تام، استخراج و ضمن واکاوی راهکارهای مترجم در مواجهه با این عناصر فرهنگی به تحلیل و نقد چگونگی گزینش های مترجم بپردازد و از این رهگذر به ارزیابی و حتی سبک شناسی عملکرد مترجم در بهره گیری از راهکارهای نیومارک بپردازد. نتایج حاصل نشان می دهد که پربسامدترین عناصر فرهنگی، مربوط به فرهنگ مادی و ضرب المثل ها بوده است و نیز مترجم در ترجمه عناصر فرهنگی از راهکار تلفیقی بیشتر از سایر روش ها بهره برده است و می توان گفت علت استفاده زیاد مترجم از این روش، تعداد زیاد برخی مقولات فرهنگی از جمله فرهنگ مادی و ضرب المثل ها و نیز جهت رفع ابهام و توضیح در پاورقی برای آشنایی بیشتر مخاطبان عرب زبان بوده است. 
۳۵۶۹.

تحلیلی بر نقش و کارکرد الهیات تکاملی در توسعه هندسه معرفتی دین و تأثیر آن بر فلسفه دین اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قبسات سال ۲۹ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۱۱۳ 102 - 120

کلیدواژه‌ها: الهیات عام الهیات مضاف الهیات تکاملی هندسه معرفت دینی نظام مندی منطق فهم دین فلسفه دین اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۹۰
دانش عقلانی الهیات، هماهنگ کننده دین وحیانی ثابت و فرهنگ متغیری است که یک متأله در آن زیست می کند و امکان مشارکت مؤمنانه را در فرایند شناخت دین فراهم می کند. از این رو، یک دانش واسطه ای است. با صورت بندی دانش الهیات، توصیف مستند و روش مند از همه آنچه که دین برای آن نازل شده است، ممکن می شود، اما کارکرد توصیفی و حتی تبیینی منحصر در بُعد اعتقادی نیست، بلکه همه خطابات دین را در سه سطح ارزش های اخلاقی، اعتقادات ایمانی، احکام تکلیفی در مقیاس فردی و اجتماعی را در برمی گیرد. از آن جا که در این پژوهش، دین به تناسبات جریان ولایت و تولی در مقیاس فردی و جامعه معنا شده است، در نتیجه، الهیات مربوطه نیز مفسِّر این تناسبات از متن دین خواهد بود. بدون الهیات روش مند، حجیت مند و نظام مند الگوی مطمئنی برای فهم درست دین وجود ندارد. در نتیجه، با تکامل مقیاس حضور الهیات و منقّح شدن گستره حضور دین، می توان تأثیر آن را در فلسفه دین اسلامی هم دید. این پژوهش با تحلیل عقلانی، با رویکرد تحقیقات کتابخانه ای و گردآوری اطلاعات به دست آمده است.
۳۵۷۰.

فطرت و امور فطری در کلام و علوم شناختی دین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قبسات سال ۲۹ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۱۱۳ 5 - 21

کلیدواژه‌ها: فطرت مندی انسان خداباوری شهودی علوم شناختی دین بهترین تبیین تضایف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷ تعداد دانلود : ۱۰۹
براساس مباحث کلامی، روح انسان دارای ویژگی خاصی است. با نگاهی به معنای خاص فطرت (فطرت به معنای بخشی از ساختار وجودی انسان) و صدق ویژگی های سه گانه (اکتسابی نبودن، فراگیری و زوال ناپذیری) اموری در بُعد ادراکات، گرایش ها و توانش ها، فطری و براساس آن خدا و امور اخلاقی و ... واقعی دانسته می شوند.برخی داده های علوم شناختی در تضاد آشکار با این مبنا است. نوشتار پیش رو، به منظور دفاع از رکن اساسی تولید علوم انسانی اسلامی، به چهار محور از امور فطری پرداخته و از ناحیه دو علم کلام و علوم شناختی آن ها را بررسی و ضمن اثبات فطری بودن این امور، اقتضائات آن ها را براساس روش بهترین تبیین و همچنین برهان تضایف، تبیین کرده است.
۳۵۷۱.

بررسی نقادانه آفرینش انسان از منظر انسان شناسی پویشی با تأکید بر آرای علامه طباطبایی (ره) و استاد مصباح یزدی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قبسات سال ۲۹ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۱۱۳ 42 - 61

کلیدواژه‌ها: آفرینش انسان الهیات پویشی انسان شناسی علامه طباطبایی مصباح یزدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۹۹
آفرینش انسان و جهان، از بحث های چالش برانگیز در تاریخ اندیشه است. با آغاز دوران مدرنیسم، آفرینش انسان وجهه ای طبیعت گرایانه و الحادی به خود گرفت. در این بین، الهی دانان پویشی در تلاش برای برپاداشتن وفاق بین دیدگاه طبیعت گرایانه و خداباورانه در مسأله های گوناگون، ازجمله آفرینش انسان برآمدند. آن ها با ناچیز جلوه دادن قدرت الهی و ادعای قدرت استقلالی انسان، آفرینش بدون ماده پیشین را رد کردند و با طرح تأثیر ناچیز خداوند در آفرینش انسان، به خودآفرینی و آفرینش تدریجی و تکاملی انسان قایل شدند؛ اما توجه به مبانی عقلی و فلسفی اندیشمندانی چون علامه طباطبایی; و استاد مصباح یزدی; در رابطه با مسأله هایی همچون وجوب ذات الهی و فقر ذاتی انسان، دیدگاه آنان را با اشکالات کلانی روبه رو می کند. این پژوهش، با روش توصیفی _ تحلیلی و انتقادی، در نهایت به این نتیجه می رسد که مبانی چنین دیدگاهی، افزون بر نبود دلیل در برخی موارد، با قواعد عقلی اثبات کننده قدرت مطلق الهی هم ناسازگاری دارد. همچنین میان وجود شر و قدرت مطلق الهی، هیچ تنافی ای وجود ندارد.
۳۵۷۲.

شورای امنیت؛ از تقابل حافظان صلح و امنیت بین المللی تا ناقضان حقوق بشر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات حقوق بشر اسلامی سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳۴ 61 - 78

کلیدواژه‌ها: سازمان ملل متحد شورای امنیت حقوق بشر تحریم جنایت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶ تعداد دانلود : ۱۵
شورای امنیت به استناد منشور سازمان ملل متحد خود را یگانه حافظ صلح و امنیت بین المللی می داند، اما در حالی که در مواردی نه تنها به صلح و امنیت بین المللی کمک نمی نماید. بلکه خود و سازمان ملل متحد از ناقض اصلی حقوق بشراند. تقابل دو گفتمان صلح محوری و امنیت مداری با نقض مقررات حقوق بشری در پرتو قدرت سازمان ملل از طریق شورای امنیت با وضع تحریم بر ملت ها و خطر جنگ با مقررات و الزامات حقوق بشری قابلیت جمع ندارد. از سوئی دیگر سوء استفاده از قدرت سازمان ملل و وقوع برخی اعمال در پس مصونیت موجب شده است که جنایت های در قالب مقررات حقوق بشری به وقوع بپیوندد و به دلیل ساختار قدرتمند سیاسی این اعمال نادیده انگاشته شوند. پس گزاره های فرعی و اشتقاقی ناشی از تفوق هژمونیک گفتمان واقع بینانه ای به نفع موازنه ی حقوق بشر ارائه نکرده است. این نوشتار به نحو توصیفی -تحلیلی به دنبال این سوال اساسی است که چرا شورای امنیت به رغم تکلیف به حفظ صلح و امنیت بین المللی در مواردی در تقابل با آن قرار گرفته است؟ به نظر می رسد، یک جانبه گرایی و تفوق سیاست بر حقوق موجب ایجاد رویکرد سلبی در ساختار شورای امنیت شده است. پس این نتیجه حاصل می شود که آرمان گرایی و دوگانگی ارزش ها و یک جانبه گرایی در نظام بین الملل که ناشی از قدرت هژمونیک است، مقررات حقوق بشری و صلح و امنیت را با چالش جدی مواجه کرده است. از این رو، ساختار حقوق بین الملل و مبنا انگاری حقوق بشر به دور از پیش فرض های ذهنی می بایست مورد بازتعریف قرار گیرد.
۳۵۷۳.

تدوین برنامه آموزشی ارتقای بلوغ عاطفی مبتنی بر آموزه های اسلامی و ارزیابی اثربخشی آن بر هوش اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ۹ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۳۱) 89 - 108

کلیدواژه‌ها: بلوغ عاطفی آموزه های اسلامی هوش اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۱۲۰
هدف: پژوهش حاضر با هدف تدوین برنامه آموزشی ارتقای بلوغ عاطفی مبتنی بر آموزه های اسلامی و ارزیابی اثربخشی آن بر هوش اخلاقی انجام شد. روش: روش پژوهش، ترکیبی اکتشافی (کیفی و کمّی) است. و در بخش کیفی، تحلیل مضمون به روش قیاسی و در قسمت کمّی نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه و دوره پیگیری دوماهه است. میزان شاخص روایی محتوا بسته آموزشی توسط متخصصین تعیین و توافق تخصصی معادل 88/0 به دست آمد که نشان دهنده توافق مطلوب است. حجم نمونه از بین دانش آموزان دختر و پسر دوره متوسطه دوم شهر اصفهان، 80 نفر (40 نفر پسر و 40 نفر دختر) به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای، انتخاب و به صورت تصادفی به گروه کنترل و آزمایش در دختران و پسران (هر گروه ۲۰ نفر) تقسیم شدند. گروه های آزمایش در 10 جلسه 90 دقیقه ای، بسته آموزشی را دریافت کردند و گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. ابزار پژوهش، پرسش نامه هوش اخلاقی لینک و کیل (۲۰05) بود. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس با اندازه های مکرر استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد بسته آموزشی، بر افزایش هوش اخلاقی و ابعاد آن (درست کاری، مسئولیت، دل سوزی، بخشش) در مرحله پس آزمون و پیگیری، تأثیر معناداری داشت (05/0>P). نتیجه گیری: یافته های این پژوهش در مجموع اثربخشی بسته آموزشی ارتقای بلوغ عاطفی مبتنی بر آموزه های اسلامی بر هوش اخلاقی دانش آموزان متوسطه دوم را تأیید کرد تا موضوع تعلیم و تربیت اسلامی در آنان درونی شود.
۳۵۷۴.

منیف پاشا و رساله ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال ۵۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 1 - 21

کلیدواژه‌ها: امپراتوری عثمانی رساله ایران سفارت ایران منیف پاشا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴ تعداد دانلود : ۱۶
منیف پاشا از اندیشه گران مهم نیمه دوم سده نوزدهم بود که در عرصه فکری و سیاسی نقش مؤثری داشت. شخصیت وی با تحصیلات رسمی و سنتی متداول در عثمانی شکل گرفت و با ادامه تحصیل در آلمان، افق هایی جدیدی در عرصه علمی و آموزشی به روی او باز شد. وی طی اقامت در اروپا، با تمدن غرب و اندیشه های متفکران عصر روشنگری آشنا شد و با مقایسه وضعیت عثمانی و اروپا به تأمل پرداخت. منیف پاشا بعد از بازگشت از اروپا، مسئولیت ها و مأموریت های مختلفی به عهده گرفت و با محیط های فکری، فرهنگی و ادبی مختلف آشنا شد و به سبب وجهه روشنفکری در عرصه اجتماعی، موقعیت برجسته ای کسب کرد. اندیشه گران ایران با او مراوده و گفت وگو داشتند. او به سبب آشنایی با ایران و زبان فارسی، دوبار در مقام سفیر عثمانی راهی تهران شد. او در تهران در کنار فعالیت سیاسی، لوایحی در اصلاح وضع عثمانی نگاشت. همچنین، اثری کوتاه باعنوان رساله ایران به رشته تحریر درآورد که ترجمه آن در ادامه پژوهش آمده است. در این پژوهش، با طرح پرسش هایی درباره شکل گیری شخصیت و اندیشه های منیف پاشا و رابطه او با اندیشه گران ایرانی و دوران سفارتش در تهران، زندگی سیاسی و فکری او بررسی شده است. پژوهش حاضر کوشید با گزارشی توصیفی به موضوع بپردازد. یافته های پژوهش نشان داد که سفرای اعزامی به ایران ازسوی دولت عثمانی، از میان شایستگان علمی، ادبی و سیاسی انتخاب می شدند. شخصیت و عملکرد منیف پاشا در زندگی سیاسی و دوران سفارت در تهران از شایستگی او حکایت داشت.
۳۵۷۵.

نقشِ مکان های مقدّس در هویّت جویی مسلمانان در برابر صلیبیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال ۵۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 157 - 179

کلیدواژه‌ها: بیت المقدس جنگ های صلیبی مزارات مساجد مکان های مقدس هویّت دینی و اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴ تعداد دانلود : ۱۷
بناهای مذهبی، مانند مساجد، مزارات اولیا و انبیا، مقام ها، بیوت برجای مانده از سادات و شیوخ مسلمانان از جمله مکان های مقدّسی است که نه تنها یکی از مهم ترین نمادهای هویّتی در جوامع اسلامی، همواره موجب بازشناساندن این جوامع از غیر بوده، بلکه هرگونه توهین و تعرّض به این مکان ها، واکنش های مشابهی ازسوی مسلمانان مناطق مختلف به دنبال داشته است. نمونه پژوهی تاریخ جنگ های صلیبی در سده های میانه، که به اشغال شهرهای اسلامی و مکان های مقدّس آنها ازسوی مسیحیان انجامید، این مسئله را به خوبی نمایان می سازد؛ از این رو پژوهش حاضر با روش تببین تاریخی داده ها، به مطالعه نحوه أثرگذاری مکان های مقدّس شام در رویارویی مسلمانان با مهاجمان صلیبی و چگونگی هویّت جویی آنها پرداخته است. دستاورد پژوهش نشان داد که باورمندی مسلمانان به قداست برخی مکان ها در ایجاد همبستگی عاطفی و گروهی میان آنها، تحریک عواطف و غیرت دینی آنها برای انجام اقدامات جهادی، تلاش برای باز پس گیری شهرهای اشغالی و حفظ چهره اسلامی آنها نقش به سزایی داشته که درباره بیت المقدس به اوج رسیده است.
۳۵۷۶.

بررسی دیدگاه های مفسران اهل سنت پیرامون آیه مباهله

نویسنده:
منبع: تاریخنامه اسلام سال ۶ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۰) 35 - 44

کلیدواژه‌ها: آیه مباهله اهل سنت مفسران دیدگاه مفسّران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۲۲
آیه 61 آل عمران که به آیه مباهله معروف است از مهم ترین ادله قرآنی، در خصوص فضیلت و برتری اهل بیت (ع) به شمار می آید. مفسران و دانشمندان مذهب اهل سنت در طول تاریخ درباره این آیه بحث های مختلفی کرده اند. در این مقاله با توجه به اهمیت موضوع، آیه «مباهله» از نگاه مفسرین اهل سنت بررسی می شود. نکته حائز اهمیت این است که با توجه به ظاهر آیه «مباهله» نمی توان ولایت و رهبری اهل بیت (ع) را اثبات نمود؛ چون این آیه در ظاهر فقط مصداقی برای 5 تن آل عبا می باشد، ولی با توجه به معنا و مفهوم آیه و مقایسه مصادیق آن با دیگران، می توان از آن در حداقل فضیلت و برتری اهل بیت (ع) را بهره برد. این نگارش با روش توصیفی و تحلیلی با بهره از منابع تاریخی و تفسیری به موضوع مقاله خواهد پرداخت. در رابطه با آیه مباهله دو دیدگاه در منابع اهل سنت دیده می شود؛ از دیدگاه برخی مفسران اهل سنت علاوه بر فضیلت 5 تن آل عبا امامت و شایستگی آنان بر خلافت پیامبر اکرم (ص) نیز ثابت می شود و برخی دیگر آن را بر نتافتند و در اثبات امامت و جانشینی امام علی (ع) بر آیه مباهله، خدشه وارد کردند.  
۳۵۷۷.

میزان دیه فرزند طبیعی در بوته نقد و تحلیل فقهی «موضوع ماده 552 ق.م.ا»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه جزای تطبیقی دوره ۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ 17 - 27

کلیدواژه‌ها: زنا فرزند نامشروع دیه کافر ذمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۶۵
در آموزه های فقهی به جهت مبغوض بودن عمل زنا در شریعت، احکام متفاوتی برای فرزندان متولد از رابطه خارج از نکاح در نظر گرفته شده است. یکی از این احکام، در باب میزان خون بهای فرزند نامشروع است. نوشتار حاضر به جهت اختلافی که در آرای فقیهان در فرض مسأله نمود یافته است، در جستاری مسأله محور و به شیوه توصیفی و تحلیلی میراث مکتوب فقهی را در مطالعه گرفته و به سه دیدگاه متفاوت دست یافته است: 1- نظریه مشهور که میزان دیه فرزند طبیعی را با سایر افراد برابر می داند؛ 2- دیدگاه گروهی از متقدمان که قائل به تساوی دیه چنین فردی با کافر ذمی هستند؛ 3- دیدگاه شاذی که اصولاً اعتقادی به وجوب دیه در فرض مسأله ندارد. در پژوهش حاضر پس از احصای دقیق اقوال موجود در مسأله و همچنین مستندات هریک از آرای فوق، درنهایت دیدگاه دوم که منتسب به شماری از متقدمان امامیه است دارای مبنای استوار قلمداد شده و برآیند ادله باب نشان می دهد، مستندات مسأله را یارای تأمین قول مشهور و نیز قول شاذ در مسأله نیست.
۳۵۷۸.

شناسایی و تبیین سیر تربیتی دعا از منظر آموزه های امام سجاد (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دعاپژوهی سال ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۶ 146 - 166

کلیدواژه‌ها: صحیفه سجادیه امام سجاد (ع) سیر تربیتی دعا حقیقت یابی عرضه موثر درخواست بخشش و اجابت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۵۲
صحیفه سجادیه سرشار از دعاهای تربیتی امام سجاد (ع) است. هدف پژوهش حاضر شناسایی و تبیین سیر تربیتی دعا با استفاده از فرازهای صحیفه سجادیه است. این پژوهش کیفی با به کارگیری روش تحلیل مضمون انجام شده و داده ها از طریق نرم افزار MAXQDA دسته بندی و سازمان دهی شده است. نتایج پژوهش حاضر، دارای سیر تربیتی سه مرحله ای برای دعا بود که به ترتیب شامل حقیقت یابی، عرضه درخواست، بخشش و اجابت است. مرحله حقیقت یابی در دو بخش بصیرت یابی حقیقت عطاکننده (توانایی خدا، مهربانی و رحمت الهی، دانایی خدا، بی نیازی خدا) و هویت شناسی دعاکننده(حقارت انسان، بی پناهی انسان، نیازمندی انسان، فقر انسان) بررسی شده است. مرحله عرضه مؤثر درخواست در دو بخش درخواست شخصی اثربخش (توجه به نوع و حالت صحیح درخواست فرد) و درخواست جمعی اثربخش (درخواست خیرخواهی و اصلاح دیگران، عرضه نکردن درخواست خود به دیگران، درخواست عزت خود در برابر دیگران، درخواست مشترک برای خود و دیگران) تبیین شده است و  مرحله بخشش و اجابت، در دو بخش بخشش و عطای الهی (فراگیری و گستردگی بخشش و احسان الهی، عظمت و بزرگی عطای و بخشش الهی، سهولت بخشش الهی، عطا و احسان فضل گونه الهی، عطا و بخشش بدون چشم داشت الهی، عطای مصلحت آمیز الهی) و اجابت الهی (سهولت اجابت در دایره وسیع الهی، ضمانت الهی در اجابت خواسته ها) عنوان گردیده است.
۳۵۷۹.

تبیین مبانی فقهی «حلقه های میانی تربیت» و کشف دلالت های آن در حکمرانی تربیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوه نامه فقه و علوم اسلامی دوره ۳ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۱۱ 1 - 16

کلیدواژه‌ها: فقه تربیتی فقه حکمرانی تربیتی تربیت مردمی مردمی سازی آموزش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰ تعداد دانلود : ۴۵
ایده «حلقه های میانی» در دیدگاه آیت الله خامنه ای به معنای کنش گری واسطی گروه های نخبه مردمی در نیل به دولت جوان حزب اللهی است. این ایده لفظاً یا مناطاً شامل عرصه تربیت به عنوان «حلقه های میانی تربیت» هم می شود. مسأله نوشتار حاضر، عبارت است از تبیین و تعلیل مبانی فقهی ایده «حلقه های میانی تربیت» و استنتاج دلالت های آن در حکمرانی تربیتی. روش تحقیق روش توصیفی استنباطی و استنتاجی می باشد.  براساس بررسی ها نتایج زیر به دست آمد: 1) «حلقه های میانی تربیت» به معنای تجویز تشکیل و پرورش گروه های مردمی و جوان انقلابی برای کنش گری در عرصه تعلیم و تربیت، مورد تجویز است؛ 2) براساس هفت استدلال فقهی که برخی ناظر به وظایف تربیتی حاکمیت و بعضی ناظر به وظیفه تربیتی توده ها و شماری دیگر ناظر به «میانی بودن کنش گری تربیتی» دلالت داشته، «حلقه های میانی تربیت» دارای مطلوبیت شرعی به نحو استحباب و وجوب می باشد؛ 3) این ایده به الگویی مردمی از «تسهیم اقتدار تربیتی» و حکمرانی تربیتی دلالت دارد که با الگو های رقیب که مردمی سازی دانش و آموزش را به خصوصی سازی و کالایی سازی فرو می کاهند، متفاوت است و در عرصه «تربیت مدرسه ای» می تواند ابتنائی برای رویکرد «مدرسه محوری» که محور مشارکت پذیری محله، خانواده، مسجد و سمن ها باشد، قلمداد گردد. 
۳۵۸۰.

بررسی ویژگی های شخصیتی و رفتاری جعفر بن ابی طالب(ع) در آینه روایات اسلامی

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری آلاءالرحمن سال ۲ بهار ۱۴۰۳ شماره ۷ 49 - 67

کلیدواژه‌ها: جعفر طیار شهادت غزوه موته مهاجرت به حبشه ویژگی های رفتاری ویژگی های شخصیتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۴۹
در متون حدیثی فریقین، روایات متعددی درباره عظمت وجودی جعفر بن ابی طالب(ع) نقل شده است. بخشی از این روایات به ویژگی های شخصیتی و رفتاری این شهید والامقام اشاره دارد. این مقاله، که با روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس داده های کتابخانه ای، به ویژه متون روایی، تدوین شده است، در پی پاسخ به این پرسش است: ویژگی های شخصیتی و رفتاری جعفربن ابی طالب(ع)در متون روایی چیست؟ نتایج این پژوهش نشان می دهد که مهم ترین ویژگی های شخصیتی و رفتاری ذکرشده در روایات فریقین درباره این صحابی بزرگوار عبارت اند از: قرار داشتن در شمار نخستین م سلمانان، شبیه ترین فرد به پیامبر(ص) در اخلاق، فصاحت در بیان، مهارت در خطابه و سخنوری، توانایی در گفتمان های اعتقادی، گواهی بر ابلاغ پیامبران در قیامت، سرپرستی مهاجران حبشه، فرماندهی سپاه اسلام در نبرد موته، دست یابی به مقام والای شهادت، و پرواز در سرای رحمت الهی.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان