دعاپژوهی

دعاپژوهی

دعاپژوهی سال 4 بهار و تابستان 1403 شماره 6 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

نقد و بررسی عینیت دعا و قانون جذب راندا برن با توجه به علم النفس نظام حکمت صدرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دعا نفس قانون جذب لوح محو و اثبات راندا برن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱ تعداد دانلود : ۲۸
از آنجاکه قانون جذب راندا برن، یکی از کلیدواژه های کلاس های انگیزشی است که مدعی است انسان  می تواند با تمرکز بر تصورات خود، آن ها را در خارج محقق کند و دعا را یکی از مصادیق آن معرفی کرده است. از این رو، بررسی تطبیقی دعا و قانون جذب در کتاب راز از اهمیت بالایی برخوردار است و هدف نگارنده اثبات تهافت از جهت هستی شناسی و انسان شناسی بین این دو است. در این اثر ابتدا مقومات و ویژگی های قانون جذب مطرح و مورد بررسی قرار گرفته و بعد از آن مبانی هستی شناسی و انسان شناسی مربوط به دعا در نظام حکمت صدرایی مورد مداقه قرار گرفته و در نهایت، مقایسه تحلیلی بین این دو صورت پذیرفته است. نتیجه این مقایسه این شد که قانون جذب از جهت مبانی با دعا تنافی کامل دارد؛ زیرا قانون جذب مبتنی بر نگاه ماتریالیسمی و اومانیسمی است؛ اما دعا در ذیل نظام توحیدی تعریف و تبیین می شود و انسان اگرچه در دعا به عنوان فاعلی کنشگر موردتوجه است؛ اما فاعلیت او در طول فاعلیت الله است و خداوند نقش محوری را به عهده دارد. البته در عین وجود تهافت در مبانی، در مقام عمل و اثر گذاری مواردی وجود دارد که بر هم منطبق می شوند و همین باعث شده که گمان شود قانون جذب، همان دعا است.
۲.

سنتزپژوهی عوامل موثر بر اثربخشی دعا در زندگی انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سنتزپژوهی مناجات درون مایه شناختی درون مایه عاطفی درون مایه رفتاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰ تعداد دانلود : ۲۷
انس با خدا لازمه زندگی بشر است؛ چراکه با یاد خداست که دل ها آرام می گیرد. هدف این تحقیق استخراج مؤلفه های اثربخش مناجات، دعا و ارتباط با خدا و تاثیر آن ها بر زندگی انسان با خدا بود. این تحقیق که از نظر هدف کاربردی بود، به روش کیفی با رویکرد سنتزپژوهی انجام شد. در این راستا برای بررسی پیشینه پژوهش و گردآوری داده ها با توجه به اهداف، از مقاله ها، پایان نامه های ارشد و دکتری داخلی و خارجی استفاده گردید. واژگان مورد استفاده ارتباط با خدا، انس با خدا، انگیزه بخشی دعا و مناجات و اثر دعا و مناجات بر زندگی انسان بود که ابتدا بر اساس معیار ورود 325 پژوهش شناسایی، ولی بر اساس معیار خروج 280 مورد از آن ها کنار گذاشته شد و در نهایت، 45 پژوهش برای تحلیل نهایی از طریق نرم افزار NVivo10 برگزیده شد. یافته های تحقیق منجر به شناسایی سه درون مایه «شناختی»، «عاطفی» و «رفتاری» شد؛ به طوری که درون مایه «شناختی» شامل خودشناسی، خداشناسی، نبی شناسی، معصوم شناسی، معادشناسی و فریضه شناسی؛ درون مایه «عاطفی» متشکل از سه طبقه «خدادوستی»، «خوددوستی» و «انسان دوستی» و درون مایه «رفتاری» مشتمل بر سه طبقه «عمل به واجبات»، «ترک محرمات» و «عمل به مستحبات» است. در نهایت، بر اساس عوامل شناسایی شده الگویی ارائه گردیده است که می تواند منشور راهنمای دست اندرکاران تعلیم وتربیت و مروجان دین و زندگی برای تبیین انس با خدا به منظور رسیدن به سعادت و کمال باشد.
۳.

بررسی امکان دستیابی به مقام رویت و لقاء الله بر اساس مناجات خمس عشر امام سجاد(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امام سجاد (ع) مناجات خمس عشر لقاء الله قرب رویت نظر سلوک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۲۶
لقاءالله از مباحث مهم عرفانی و حد نهایی سیر و سلوک عارفان است؛ اگرچه عده ای از اهل نظر به دلیل عاجز بودن از درک این مقام، یا به گمان تنزیه ذات  پروردگار و یا حمل آیات و روایات موجود در این زمینه به لقاء یوم آخرت و لقاء جزا آن را انکار می کنند. این در حالی است که در آیات و روایات بسیار از «لقاءالله» به عنوان نقطه اوج سیر انسان و مقصد نهایی او یاد شده است. بسیاری از بزرگان لقاءالله را شهود حضرت حق به واسطه معرفت قلبی معرفی کرده و انکار این مقام را مانع وصال به معرفت الله دانسته اند. هدف از این پژوهش یافتن شواهد مربوط به لقاء الله در مناجات خمس عشر امام سجاد(ع) برای صحه نهادن بر انکارناپذیر بودن این مقام است. بدین منظور به کمک روش کتابخانه ای و از طریق بازخوانی و تتبع و بررسی مناجات های پانزده گانه و شروح آن ها، با روش توصیفی عناوین مشاهده و لقاء و اشارات مستقیم و غیرمستقیم حضرت به مقام قرب حق و لقاءپروردگار و عبارات و واژه های مرتبط با این موضوع مانند رؤیت، نظر، بصر، جمال، وجه، وصل و جوار از متن این مناجات ها استخراج شده است. بسامد بالای عبارات مرتبط با موضوع لقاءالله در مناجات خمس عشر، نشان می دهد که این مفهوم در عرفان اهل بیت(ع) جایگاهی ویژه دارد که مُهر تأییدی است بر انکارناپذیر بودن آن.
۴.

واکاوی هوش اخلاقی کارگزاران سازمان ها مبتنی بر آموزه های صحیفه سجادیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: هوش اخلاقی کارگزاران سازمان ها آموزه ها صحیفه سجادیه تحلیل مضمون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳ تعداد دانلود : ۲۰
هدف این پژوهش، شناخت، تبیین و واکاوی ابعاد هوش اخلاقی کارگزاران سازمان ها مبتنی بر آموزه های صحیفه سجادیه است. بنابراین، این پژوهش از نظر هدف، یک پژوهش اکتشافی یا بنیادین از لحاظ روش، از نوع کیفی و دارای رویکردی استقرایی است. داده های این پژوهش با رجوع به کتاب صحیفه سجادیه بود که عموماً رویکرد مدیریتی، رفتاری و روان شناختی دارد؛ چرا که کارگزاران سازمان ها می توانند از آن به عنوان الگو در سطح کلان و خرد استفاده نمایند. به منظور استخراج مطالب از فن تحلیل مضمون استفاده شد. منبع مورد بررسی کتاب صحیفه سجادیه امام سجاد(ع) است. یافته ها نشان داد که 137 مضمون پایه، 54 مضمون سازمان دهنده و 4 مضمون فراگیر شناسایی شدند. نتایج به دست آمده بر اساس داده های پژوهش، بیان گر چهار مجموعه الزامات است که باید در چهار سطح فردی، گروهی، سازمانی و اجتماعی لحاظ شود. در سطح فردی / زیربنایی 16 مؤلفه، در سطح گروهی ظرفیت سازی 14 مؤلفه، در سطح سازمانی/ روبنایی 8 مؤلفه و در سطح اجتماعی 16 مؤلفه از هوش اخلاقی برگرفته شده از کتاب مزبور شناسایی شد که رعایت هر یک از این مؤلفه ها بستر را برای سازمان ها مهیا می کند. کلیدواژه ها: هوش اخلاقی، کارگزاران سازمان ها، آموزه ها، صحیفه سجادیه، تحلیل مضمون.
۵.

تحلیل استعاره های جهتی در دعای چهل و هفتم صحیفه سجادیه با رویکرد شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: صحیفه سجادیه دعای چهل و هفتم رویکرد شناختی استعاره مفهومی استعاره جهتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰ تعداد دانلود : ۲۴
«استعاره مفهومی» از پدیده های نوین در پژوهش های زبان شناختی است. یکی از انواع این نوع استعاره، «استعاره جهتی» است که با مفاهیم مکانی«بالا-پایین»، «پیش-پس»، «دور-نزدیک» و... ، سعی در ایجاد پیوند میان یک حوزه مفهومی با دیگر حوزه های مفهومی دارد. هدف این پژوهش برنمایاندن نقش بنیادین استعاره مفهومی از نوع جهتی در دعای چهل و هفتم صحیفه سجادیه می باشد و این که این استعاره ها بیان گر چه مفاهیم انتزاعی و متعالی هستند و با چه میزان و تنوعی در «صحیفه سجّادیه» که سرشار از معارف هدایتی و مضامین معنوی است، به کار رفته اند. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی نگاشته شده است. نتایج پژوهش بیان گر آن است که بیان استعاری امام سجاد (ع) در دعای چهل و هفتم صحیفه سجادیه موجب طرح مفاهیم متعالی در قالب تعابیر متنوع حسی و جهت مند شده است؛ چنانکه جهات «نزد، نزدیک، پیش روی، روی نهادن، دست گشودن، گرفتن دست، در بر گرفتن، سمت راست و گستره آسمان ها» برای بیان مفاهیم استعاری مثبت، جهات «پایین، روی برگرداندن، پشت دست زدن، رها کردن از دست، فرود آمدن، فرود آوردن، پایین افکندن، انداختن» برای بیان مفاهیم استعاری منفی، و جهات «دور، به سوی، پیش، پس، وسط» به صورت مشترک برای بیان مفاهیم استعاری مثبت و منفی به کار رفته است. هم چنین، نتیجه حاکی از اثربخشی این شیوه بیانی در انتقال پیام های معنوی و معرفتی است.
۶.

بررسی و تحلیل روشهای مقابله با چشم زخم در روایات شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: چشم زخم درمان مقابله روایات شیعه تعویذ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴ تعداد دانلود : ۲۵
باور به تأثیر چشم زخم از باورهای شایع بین اقوام گوناگون است. از دیرباز مردم برای جلوگیری و دفع آسیب های ناشی از چشمِ بد دست به اقدامات گوناگونی می زدند. این نوشتار در صدد پاسخ به این سؤال است که در فرهنگ اسلامی چه راهکاری برای رویارویی با این چالش ارائه شده است. به این منظور با استفاده از روش تحلیلی توصیفی و منابع کتابخانه ای میراث روایی شیعه پژوهیده، روایات مرتبط گردآوری، تحلیل و بررسی شده و میزان اعتبار هر یک مشخص شده است. در فرهنگ دینی، مهم ترین روش جلوگیری از چشم زخم و درمان ناشی از آن، مبتنی بر دعا و ارتباط با خدا پیشنهاد شده است. اما بیشتر دعاهای مقابله با چشم زخم دچار آسیب های متنی و سندی هستند که اعتماد به آن ها را کاهش می دهد. طب الائمه(ع)، مکارم الاخلاق و برخی منابع متأخر مانند مصباح کفعمی و بحار الانوار بیشترین میزان روایات و ادعیه مربوط به چشم زخم را گزارش کرده اند. بخش قابل توجهی از این روایات از منابع اهل سنت أخذ و اقتباس شده اند. بخشی از دعاهای دفع یا درمان چشم زخم که از نظر محتوایی مقبول هستند، می توانند مورد استفاده قرار گیرند.
۷.

شناسایی و تبیین سیر تربیتی دعا از منظر آموزه های امام سجاد (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: صحیفه سجادیه امام سجاد (ع) سیر تربیتی دعا حقیقت یابی عرضه موثر درخواست بخشش و اجابت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۲۸
صحیفه سجادیه سرشار از دعاهای تربیتی امام سجاد (ع) است. هدف پژوهش حاضر شناسایی و تبیین سیر تربیتی دعا با استفاده از فرازهای صحیفه سجادیه است. این پژوهش کیفی با به کارگیری روش تحلیل مضمون انجام شده و داده ها از طریق نرم افزار MAXQDA دسته بندی و سازمان دهی شده است. نتایج پژوهش حاضر، دارای سیر تربیتی سه مرحله ای برای دعا بود که به ترتیب شامل حقیقت یابی، عرضه درخواست، بخشش و اجابت است. مرحله حقیقت یابی در دو بخش بصیرت یابی حقیقت عطاکننده (توانایی خدا، مهربانی و رحمت الهی، دانایی خدا، بی نیازی خدا) و هویت شناسی دعاکننده(حقارت انسان، بی پناهی انسان، نیازمندی انسان، فقر انسان) بررسی شده است. مرحله عرضه مؤثر درخواست در دو بخش درخواست شخصی اثربخش (توجه به نوع و حالت صحیح درخواست فرد) و درخواست جمعی اثربخش (درخواست خیرخواهی و اصلاح دیگران، عرضه نکردن درخواست خود به دیگران، درخواست عزت خود در برابر دیگران، درخواست مشترک برای خود و دیگران) تبیین شده است و  مرحله بخشش و اجابت، در دو بخش بخشش و عطای الهی (فراگیری و گستردگی بخشش و احسان الهی، عظمت و بزرگی عطای و بخشش الهی، سهولت بخشش الهی، عطا و احسان فضل گونه الهی، عطا و بخشش بدون چشم داشت الهی، عطای مصلحت آمیز الهی) و اجابت الهی (سهولت اجابت در دایره وسیع الهی، ضمانت الهی در اجابت خواسته ها) عنوان گردیده است.
۸.

تحلیل شبکه مضامین دعای عهد به منظور کشف الگوی زیست منتظرانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دعای عهد خداشناسی امام شناسی زیست منتظرانه مهدویت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲ تعداد دانلود : ۲۳
از جمله مهم ترین متون حدیثی به جای مانده از امامان معصوم، ادعیه ایشان است که غالباً رویکرد آن ها برآورده کردن نیازهای انسانی است. در این میان، در حوزه مهدویت، دعای عهد منقول از امام صادق(ع) ، نقش تعیین کننده ای در ترسیم سبک زندگی مهدوی دارد. اگرچه بسیاری از محققان نسبت به دعای مذکور، اهتمام ورزیده اند، اما آنچه تاکنون مطرح شده، بیش تر ناظر به شرح و تفسیر آن بوده است. در این پژوهش، تلاش شده است، با استفاده از روش تحلیل محتوایی، با استخراج کمیّ داده ها، فراوانی واژگان کلیدی، مضامین اصلی و مضامین فرعی یا نقاط تمرکز دعای عهد، الگوی زیست منتظرانه معرّفی شود. در این راستا از مجم وع 15 فراز دعای عهد، 12 عنوان کلی دی و کل ی و 50 موضوع فرعی اس تخراج شده است. با «طبقه بندی» جهت گیری ها برای دست یابی به «مقوله»های تحقیق روشن شد که از 12 موضوع اصلی استخراج شده، 30 مجموعه (60 درصد) به موضوع سبک زندگی مهدوی، 12مجموعه (24درصد) به موضوع امام شناسی و 8 مجموعه (16 درصد) نیز به مسئله خداشناسی اشاره دارند. بر این اساس با توجه به این که زیست منتظرانه در مت ن دعا از کمّیّ ت بیش تری برخ وردار است، م ی ت وان آن را مح وری تری ن موضوع دعای عهد قلم داد کرد و این نشان دهنده برجسته بودن بُعد شناختی این دعای ارزشمند است.  
۹.

تأثیر دعا و نیایش بر امنیت روانی و نشاط معنوی دانش آموزان دوره متوسطه دوم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دعا نیایش امنیت روانی نشاط معنوی دانش آموزان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۲۱
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر دعا و نیایش بر امنیت روانی و نشاط معنوی دانش آموزان دوره متوسطه دوم انجام شد. روش این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی (نیمه تجربی) پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان پسر پایه یازدهم شهر بهار در سال تحصیلی 1403-1402 بود که یک مدرسه پسرانه به عنوان مدرسه پرآسیب در حاشیه شهر بهار شناخته شده بود و یک کلاس (کلاس 24 نفری) به عنوان گروه آزمایش و دیگری (کلاس 24 نفری) به عنوان گروه گواه انتخاب شدند. کلاس گروه آزمایش به طول 12 هفته، هر هفته روز یکشنبه صبح در کلاس درس دین و زندگی جلسه قرائت زیارت عاشورا و در این 12 هفته سه روز در هفته اول صبح قرائت دعای عهد داشتند. کلاس گروه گواه در این مدت دعا و زیارت خاصی در مدرسه قرائت نکردند. ابزار گردآوردی داده ها شامل پرسش نامه امنیت روانی مزلو (2004) و نشاط معنوی چیریان و افروز (1395) بود. یافته های پژوهش نشان داد شرکت در دعا و نیایش بر ترکیب خطی امنیت روانی و نشاط معنوی دانش آموزان پسر پایه یازدهم تأثیر معنی دار دارد و میزان تأثیر شرکت در دعا و نیایش به صورت همزمان بر ترکیب خطی امنیت روانی و نشاط معنوی دانش آموزان 948/0 بود، و میزان تأثیر شرکت در دعا و نیایش بر افزایش امنیت روانی 915/0و نشاط معنوی 827/0 بود. بنابراین نتیجه گیری می شود که دعا و نیایش به عنوان راهکاری معنوی می تواند در تقویت امنیت روانی و نشاط معنوی دانش آموزان مؤثر باشد.
۱۰.

تعامل بینامتنی صحیفه سجادیه با کلام الله مجید در دعای ختم قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن امام سجاد (ع) صحیفه سجادیه دعای ختم قرآن بینامتنیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳ تعداد دانلود : ۲۰
     یکی از مهم ترین نظریات معناشناسی در دهه های گذشته، نظریه «بینامتنی» است که روابط بین متن های مختلف و چگونگی ارتباط و تعامل آن ها را مورد بررسی قرار می دهد و موجب خلق متن جدید می شود. طبق این نظریّه، هر متنی یک بافت جدید از متون متحوّل شده است. بر اساس این نظریّه، تعامل آیات قرآن کریم و ادعیه صحیفه سجادیه قابل تحقیق و بررسی است. انس دائمی امام سجاد(ع) با قرآن و ارتباط و تأثیرپذیری آن حضرت از کلام الله، زمینه تعامل میان متن پنهان(قرآن) و متن حاضر(صحیفه) را فراهم کرده است. از این رو، در موارد زیادی، فهم شایسته ادعیه صحیفه سجادیه جز در پرتو شناخت رابطه آن با قرآن امکان پذیر نیست. این پژوهش در صدد است روابط بینامتنی دعای 42 صحیفه (که به دعای ختم قرآن مشهور است) با قرآن کریم را مورد پی جویی قرار دهد تا افق معنایی جدیدی از این دعا به دست آورد. روش مورد استفاده در این پژوهش، از نوع تحلیلی توصیفی است. نتایج حاصل از این تحقیق، گویای آن است که بخش عمده روابط بینامتنی صحیفه سجادیه با قرآن، از نوع ساختاری و به شکل نفی متوازی است که در آن، امام سجاد(ع) به جهت ارتباط عمیق با قرآن، توانسته اند نوعی سازش استوار میان کلام خویش و متن غایب ایجاد و تعاملی آگاهانه با آن خَلق کنند.
۱۱.

استعاره مفهومی «زیارت تجارت است» در نوحه ی اربعینی «تجاره لن تبور» باتکیه بر نظریه لیکاف و جانسون(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: استعاره مفهومی نوحه«تجاره لن تبور» زیارت امام حسین علیه السلام تجارت اربعین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳ تعداد دانلود : ۲۵
استعاره مفهومی یکی از رویکردهای معناشناسی در زبان شناسی شناختی است. بر اساس این نظریه که نخستین بار توسط لیکاف و جانسون ارائه شد، انسان ها برای ابراز مفاهیم انتزاعی از نظامی استعاری بهره می گیرند و با تطبیق مفاهیم ذهنی بر مصداق های عینی، اندیشه های خود را به گونه ای قابل درک بیان می کنند تا درک منظورشان برای دیگران ساده شود. «نوحه» نیز به عنوان یک قالب ادبی عامیانه از استعاره های مفهومی بهره برده است. پژوهش حاضر، به روش توصیفی_تحلیلی بر اساس نظریه لیکاف و جانسون به تحلیل نحوه استفاده از استعاره مفهومی «زیارت تجارت است» در نوحه اربعینی «تجاره لن تبور» می پردازد. این نوحه که در سال 2017، توسط مداح عراقی، ملاباسم کربلایی خوانده شده، از نوحه های پرمخاطب سال های اخیر در ایام اربعین امام حسین است. هدف از انجام این پژوهش مطالعه کارکرد استعاره مفهومی در نوحه یادشده و تطبیق آن با نگرش اعتقادی سراینده نوحه است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که در نوحه مورد بحث به منظور درک بهتر جایگاه و ارزش زیارت امام حسین علیه السلام، شاعر مفهوم انتزاعی «زیارت» و متعلقات آن مانند تشرف به زیارت، زائر، امام و امید داشتن به او و... را به عنوان حوزه مفهومی مقصد بر مفهوم عینی و ساختارمند «تجارت» و اجزای آن نظیر سرمایه گذاری، فروشنده، خریدار، سرمایه و سود و... به عنوان حوزه مفهومی مبدأ انطباق داده و استعاره مفهومی زیارت تجارت است را ایجاد کرده است، همچنین از آنجا که در مستندات قرآنی و روایی به جایگاه و ثواب زیارت سیدالشهدا اشاره شده است، می توان این استعاره مفهومی را برخاسته از نگرش دینی و باورهای شیعی نوحه پرداز دانست.
۱۲.

تحلیل علمی و متافیزیکی تأثیر دعا بر تحقق خواسته ها با نگاهی به مبانی هستی شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تأثیر دعا بر تحقق خواسته ها تحلیل علمی دعا تحلیل متافیزیکی دعا مبانی هستی شناختی صورت باطنی دعا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶ تعداد دانلود : ۲۰
دعا، عبادتی است که در متون دینی ذکر شده و خداوند، استجابت آن را بر عهده گرفته است. با این وجود، رابطه میان دعا و استجابت آن ممکن است در نگاه اول چندان واضح نباشد و شک و تردید در اثرگذاری دعا به وجود آورد. بنابراین، بررسی دقیق ارتباط تکوینی میان دعا و تحقق خواسته ها ضروری است. این پژوهش، با تمرکز بر مبانی هستی شناختی، به تحلیل این ارتباط می پردازد و سعی دارد با تبیین ارتباط میان دعا و تحقق خواسته ها به پرسش ها و شبهات موجود پاسخ دهد. اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعه کتابخانه ای جمع آوری و با روش های علمی، عقلی و نقلی مورد تحلیل قرار می گیرد. یافته های این مطالعه نشان می دهد که تأثیر دعا بر تحقق خواسته ها را می توان از دو منظر علمی و متافیزیکی بررسی کرد. از دیدگاه علمی، تأثیرات روان شناختی دعا نشان می دهد که این عمل موجب بروز عواطف مثبت، آرامش و احساس امنیت روانی در فرد می شود و در عین حال به عنوان عاملی انگیزشی در دستیابی به خواسته ها عمل می کند. از منظر متافیزیکی، دعا به عنوان پیوندی میان انسان و عالم غیب شناخته می شود که با استفاده از عوامل فراطبیعی، زمینه ساز تحقق خواسته ها می گردد. عوامل متافیزیکی مانند ارتقاء وجودی نفس، صورت باطنی دعا و اراده الهی، به تحقق خواسته ها کمک می کنند. در نتیجه، با توجه به تحلیل های علمی و متافیزیکی، روشن می شود که دعا دارای تأثیر در تحقق خواسته ها است و خداوند نیز بر استجابت دعا تأکید می ورزد.