فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۵۴۱ تا ۲٬۵۶۰ مورد از کل ۳۶٬۴۲۸ مورد.
منبع:
جامعه شناسی آموزش و پرورش دوره ۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲
506 - 514
حوزههای تخصصی:
یکی از عناصر اصلی طبیعت که منشاء حیات انسان است و از لحاظ فقهی، حقوقی، اجتماعی و سیا سی و ایات قرآنی و تحقیقات علمی به عنوان مالکیّت عموم مطرح می شود اب است که شریان های حیاتی هر کشور محسوب می گردد وبه عنوان بخشی مهمی از ثروت ملی و اجتماعی ، باید بیشتر مورد توجه قانونگداران و متصدیان این حوزه قرار گیرد تا در استفاده عادلانه و بهینه از این نعمت الهی، هم حق طبیعت ادا شود وهم حقوق عموم مردم بعنوان صاحبان اصلی رعایت شود. مساله تصرف و مالکیت نا عادلانه و غیر منصفانه سواحل و منابع دریایی توسط افراد متمول و صاحبان قدرت مالی و سیاسی ضرورتی ایجاد کرد تا بهترین قوانین و قواعد فقهی و حقوقی را در حل این مساله معرفی شوند. در همه کشورها، مراجع قانون گذار به جهت تأمین حقوق عموم مردم و نحوه تصرف و مالکیّت بر دریا ها و سواحل، قوانین خاصی متناسب با مبانی اندیشه ای و منطقه ای خود طراحی و اجرا می کنند. در جمهوری اسلامی ایران هم، قوانین و مقرراتی تدوین شده و در حال حاضر اجرا می شود. سوال پژوهش حاضر این است که آیا قواعدحقوقی و فقهی در حوزه مالکیت سواحل وجود دارد که بستر ساز و تسهیل گر و حامی قوانین حقوقی در حوزه مالکیت عمومی جامعه باشند. آیا بر اساس این قواعد دولت می تواند مالکیت و مدیریت سواحل را بر عهده داشته باشد ؟ همچنین این قواعد به چه میزان می توانند در حفاظت و رعایت اعتدال در بهره مندی عموم مردم از این نعمت حیاتی و استراتژیک، نقش خود را ایفا کنند. پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای و تحلیل قواعد فقهی و حقوقی دین مبین اسلام تهیه شده نتایج نشان داد که اجرای صحیح : قاعده عدالت ، لاضرر ،اتلاف و...... می تواند بستر ساز و حمایت گر قوانین حقوقی داخلی و بین المللی باشد. بر اساس مبانی حقوقی و فقه اسلامی و دلایل قرآنی و روایی سواحل به عنوان اموال عمومی (انفال) محسوب می شوندو برابر ماده یک قانون مصوب سال 1372 مجلس شورای اسلامی، دولت جمهوری اسلامی، مالکیّت و مسئولیّت تمام امور اعم از حفاظت، تعیین مقررّات، و شیوه بهره برداری از سواحل را به عنوان نماینده عموم مردم در اختیار خواهد داشت تا عدالت محقق شود.
مرور نظام مند و فرا تحلیل مطالعات درباره اعتیاد به اینترنت با رویکرد شناسایی پیشایندها و پیامدهای اعتقادی آن(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اسلام و علوم اجتماعی سال ۱۵ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲۹
53 - 77
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر تعیین اندازه اثر پیشایندها و پیامدهای اعتقادی اعتیاد به اینترنت براساس پژوهش های داخل کشور به وسیله یک روند تحقیقی فراتحلیل است. 24 پژوهش مرتبط انتخاب شدند که در سال های 1380−1400 و با هدف ارزیابی پیشایندها و پیامدهای اعتقادی اعتیاد به اینترنت انجام شده و در فصلنامه های معتبر داخلی و ایرانداک به چاپ رسیده بودند. تعداد 16 متغیر مستقل و 15 متغیر وابسته مختلف شناسایی شد. پژوهش های منتخب به روش پیمایشی و به کارگیری ابزار پیمایش در جوامع آماری متفاوت و برحسب سنجه های پایا به انجام رسیده اند.میزان دینداری (ES، 63/0−)، سبک زندگی اسلامی (ES 45/0,−) و هوش معنوی (ES 44/0,−) به ترتیب قوی ترین پیشایندها و باورهای مذهبی (ES 31/0,−)، نگرش و التزام عملی نسبت به نماز (ES 31/0,−) و میزان دینداری (ES 26/0,−) به ترتیب قوی ترین پیامدهای اعتقادی شناسایی شدند. با توجه به ناهمگنی در مطالعات، اندازه اثر روش نمونه گیری گلوله برفی در پژوهش های مربوط به پیشایندها و روش نمونه گیری دردسترس در پژوهش های مربوط به پیامدها بیشتر از دیگر روش های نمونه گیری بود.اعتیاد به اینترنت باعث کاهش باورهای مذهبی، نگرش و التزام عملی نسبت به نماز و میزان دینداری می شود و از سبک زندگی اسلامی و هوش معنوی تأثیر می پذیرد. در همین راستا پیشنهاد می شود میزان استفاده از اینترنت و شبکه های اجتماعی مجازی مدیریت و سواد رسانه ای افراد ارتقاء داده شود.
مبانی حدیث پژوهیِ فیض کاشی در کتاب شافی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
کاشان شناسی دوره ۱۶ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۰)
97 - 126
حوزههای تخصصی:
فیض کاشانی از دانشمندان شیعه در دوران حکومت صفوی است که در کنار کار پژوهش و نگارش، کار ارزشمند دیگری نیز در دستور کار خویش نهاده بود که همانا «تلخیص» و فشرده نویسی کتاب هایش است. وی الوافی را در «جمع کتب اربعه» نگاشته که پس از کمابیش چهارده سال از زمان نگارشش، دست به تلخیص آن یازید و نامش را شافی نهاد. وی در الوافی، مبانی و روش های حدیث پژوهی اش را آشکار نمود و در تلخیص کتابش، بدان مبانی و روش ها کمابیش پایبند بود؛ هرچند خود اشاره ای دارد بر این پایه که در برخی موارد، دگرگونی هایی در «ترتیب ابواب و تسمیه آنان» رخ داده است. جستار پیشِ رو، پژوهشی است در دستیابی به مبانی حدیث پژوهی فیض بر پایه کتاب الشافی؛ مبانی فقه الحدیثی فیض را در شافی که بر پایه مبانی معرفتی و غیرمعرفتی نهاده شده است، در این موارد می توان پیگیری نمود: به کارگیری آیات و روایات در شرح روایات، بهره گیری از مبانی و دلالت های عقلی در شرح روایات، بازخوانی حدیث براساس چندمعنایی بودن آن، حل تعارض میان روایات با استفاده از جمع عرفی همانند حمل مطلق بر مقید، خاص بر عام و...، بهره گیری از دانش های ادبی در شرح روایت، تأویل گرایی، و رویکرد به فرهنگ عربی در فهم حدیث. این مبانی کمابیش همانند مبانی وی در وافی است؛ البته با بیشترین دگرگونی در «تبویب و تسمیه ابواب». این جستار براساس منابع کتابخانه ای گرد آمده است و از پیش هم نهادن داده های گوناگونی که راه پژوهش به دست آمد و نیز با تحلیل و راستی آزمایی، کوشش شد تا جایی که برای نگارنده شدنی است به این مبانی و روش ها دست یابیم.
مرور نظام مند عوامل مؤثر بر جرائم محیط زیستی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
موضوع: جرائم علیه محیط زیست، یکی از مصادیق مهم تخریب محیط زیستی است که به یکی از مسائل مهم کشوری و جهانی تبدیل شده است. طی دهه های اخیر، مطالعات زیادی برای شناسایی و تبیین جرائم محیط زیستی انجام شد که این مطالعات در برخی اوقات، نتایج متضاد و متناقضی داشتند. این وضعیت، ابهاماتی را ایجاد می کند؛ بنابراین نیاز به انجام تحقیقات ترکیبی مثل مرور نظام مند برای جمع بندی و خلاصه کردن نتایج این تحقیقات در این حوزه، احساس می شود. اصلی ترین سؤال این تحقیق، این است که مهم ترین عوامل مؤثر بر جرائم محیط زیستی در تحقیقات انجام شده کدم اند؟ روش: روش تحقیق مقاله حاضر، مرور نظام مند است. جامعه آماری تحقیق، همه مقالات معتبر علمی اند که در سال های 1380 (2001) تا پایان سال 1400 (2021) با موضوع جرائم محیط زیستی منتشر شدند. درنهایت 44 مقاله انتخاب و تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد شکارچیان و دلالان غیرقانونی حیات وحش، از پرتکرارترین جوامع آماری بررسی شده در حوزه جرائم محیط زیستی بودند. بیشتر تحقیقات مرتبط با جرائم محیط زیستی در منطقه آفریقا انجام شده است. مناطق شرق آسیا، آمریکای شمالی، شرق و غرب اروپا، در رده های بعدی قرار دارند. فرایند اجرای قانون، تقاضای بازار و بیکاری، به نسبت دیگر متغیرها، تأثیر بیشتری بر جرائم محیط زیستی دارند.
بررسی و آنالیز هم استنادی رابطه فقر و عدالت از سال های 1985 تا 2019(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مفهوم عدالت از جمله مفاهیم کلیدی است که تحت عنوان تعادل در فضا از جمله اهداف کاربردی جغرافیدان محسوب و نظریه پردازی های متعددی برای تحقق آن و رفع فقر از جوامع انسانی صورت گرفته به طوریکه این مفاهیم مبنای اصلی پژوهش های این رشته در سال های اخیر بوده است. این پژوهش سعی دارد سیر تحول این مفاهیم را در پژوهش-های جغرافیایی با استفاده از روش هم استنادی ویتگنشتاین ارزیابی و تحلیل نماید. بدین منظور جامعه آماری 493 مقاله از پایگاه استنادی WOS طی سال های 1985 تا 2019 استخراج، و با کمک نرم افزار Citespace، تجزیه و تحلیل کتابشناختی با هدف سنجش رابطه بین مفاهیم فقر و عدالت در پژوهش های انجام شده صورت گرفت. نتایج این پژوهش حاکی از آنست که، مفاهیم کلیدی" فقر، عدالت اجتماعی و عدالت" بیشترین تکرار، «برابری، پایداری و سیاست» بیشترین پایایی و«رفاه، شهر و فقیر» دارای بیشترین مقدار شاخص شکوفایی ، در هسته مرکزی محققین یعنی"جان رالز، دیوید هاروی، آمارتیا سن"می باشند. همچنین تحلیل شاخص مرکزیت حاکی از شکل گیری نگاهی جدید در حل مسائل مربوط به فقر و عدالت است. بویژه پژوهش هایی که ارتباط دادن فقر و عدالت به موضوع شهرنشینی های غیر رسمی و حاشیه نشینی مد نظر آنها بوده است. وجه مشترک اکثر پژوهش ها در این زمینه به افزایش تسهیلات رفاهی به عنوان راهبردی در تعادل چشم اندازهای جغرافیایی معطوف بوده و کمتر به نظام های ساختاری اشاره شده و با بکاربردن واژه ی نئولیبرالیسم در کنار عدالت اجتماعی بر این نکته تاکید دارند که بازتعریف فقر و عدالت در چارچوب ساختاری نظام سرمایه میسور است.
مسئولیت مدنی والدین مبتلا به بیماری های خطرناک، موضوع تبصره ماده 23 قانون حمایت خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
خانواده پژوهی سال ۱۹ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۷۴
297 - 325
حوزههای تخصصی:
حریم خصوصی افراد در حقوق، امری پذیرفته شده است و امکان دخالت حاکمیت، جز در موارد محدود قانونی وجود ندارد. یکی از مصادیق این مداخله در ماده 23 قانون حمایت خانواده و تبصره آن وجود دارد و بیانگر امکان مطالبه گواهی پزشکی، دال بر عدم اعتیاد به موادمخدر و عدم ابتلا به بیماری های موضوع ماده برای ثبت ازدواج است. به علاوه، تبصره ماده مذکور در صورت وجود بیماری های مسری و خطرناک، انجام مراقبت و نظارت که شامل منع تولید نسل هم می شود را لازم دانسته است. پرسش آن است که در صورت عدم رعایت این مقرره و تولید نسل، چه مسئولیتی برای والدینی که علی رغم هشدار به بچه دارنشدن، خواسته یا ناخواسته دارای فرزند شده اند وجود دارد؟ چراکه مطابق این ماده، در صورت وجود بیماری و توافق زوجین، نکاح و ثبت آن میسر است و در موارد امکان خسارت به جنین، به دلیل وجود بیماری، باید مراقب باشند فرزنددار نشوند؛ زیرا انتقال بیماری به فرزند آن ها احتمال بالایی دارد. با این حال، روشن نشده که اگر والدین بی توجه به این امر اقدام به فرزندآوری نمایند، آیا مسئولیتی خواهند داشت یا خیر و در صورت پاسخ مثبت، جبران خسارت به چه ترتیب باید باشد. به نظر می رسد با توجه به مبانی و مصالح موجود در این موضوع، می توان مسئولیت مدنی والدین را محرز دانست؛ زیرا این طفل به راستی متحمل زیان های مالی و معنوی می گردد. برای جبران می توان از روش های متناسب بهره برد و ضمناً روش پرداخت مستمری با توجه به خسارت مطرح در این موارد، پیشنهاد مناسبی به نظر می رسد.
هم سنجی اصطلاح «مسئولیت اجتماعی» و مفهوم قرآنی «ولایت» با روش تحلیل مؤلفه ای معنا(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
قرآن و علوم اجتماعی سال ۳ زمستان ۱۴۰۲شماره ۴ (پیاپی ۱۲)
94 - 119
حوزههای تخصصی:
مسئولیت اجتماعی، یکی از مفاهیم اساسی در علوم اجتماعی مدرن است که ناظر به احساس مسئولیت افراد در قبال جامعه خویش است. درباره این مفهوم در علوم اجتماعی ادبیات وسیعی تولیدشده است که می توان از خلال آن ها مؤلفه های معنایی این مفهوم را استخراج نمود. پرسش این پژوهش آن است که در قرآن کریم، چه مفهومی را می توان ناظر به مسئولیت اجتماعی یافت که از یک سو اشتراکاتی را با اصطلاح مسئولیت اجتماعی داشته و زمینه پیوند میان رشته ای را فراهم آورد و از سوی دیگر تمایزها و برجستگی های گفتمان قرآنی دراین باره را مشخص سازد. برای این منظور از روش تحلیل مؤلفه ای معنا بهره گرفته شده که یکی از روش های دانش معناشناسی است. این پژوهش به این نتیجه دست یافت که مفهوم قرآنی «ولایت» آنگاه که در ارتباط میان اعضای جامعه (مؤمنان) مطرح می شود، ناظر به مسئولیت اجتماعی است و عنصری حیاتی برای پیوند میان اعضای جامعه ایمانی است. این درحالی که است که در ادبیات غربی، مسئولیت اجتماعی عمدتاً ناظر به شرکت ها و جهت ارتقای سودآوری طرح شده است
بررسی رابطه تعارض های هویتی و زیست سیاسی زنان در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جامعه شناسی فرهنگ و هنر دوره ۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱
147 - 170
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر باهدف بررسی رابطه تعارض های هویتی و زیست سیاسی زنان طراحی و اجرا شده است. این پژوهش از نوع مطالعات مقطعی، پهنانگر، توصیفی و کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش تمامی زنان ساکن استان های تهران، کردستان، لرستان، ایلام، فارس، سیستان و بلوچستان، خراسان و مرکزی است که براساس سطح توسعه یافتگی و امکانات محقق انتخاب شدند. پایایی پرسشنامه نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. برای انتخاب نمونه ها از شیوه ترکیبی نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و تصادفی ساده و برای تحلیل داده ها از ضرایب همبستگی، تحلیل مسیر و رگرسیون استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که 47 درصد از زنان موردمطالعه تعارض هویت فردی را در حد زیادی تجربه کرده اند؛ میزان جامعه پذیری سیاسی کل زنان با میانگین 1.15 پایین تر از حد متوسط بوده است. همچنین یافته ها حاکی از آن است زنانی که دچار تعارض های هویتی هستند از نظر جامعه پذیری سیاسی نسبت به زنانی که تعارض های هویتی را تجربه نکرده اند؛ وضعیت متفاوتی دارند و میزان جامعه پذیری سیاسی در زنانی که تعارض های هویتی را تجربه نکرده اند بیشتر است. بیشترین میانگین تعارض هویتی در استان های ایلام (2.36) و لرستان (2.29) و کمترین تعارض هویتی در استان های تهران (1.6) و خراسان (1.14) مشاهده شد. نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر نشان داد؛ تعارض های هویت فردی بیشترین تأثیر را بر عدم جامعه پذیری سیاسی زنان دارند. استنباط مقاله این است؛ زنان در کشمکش میان ساختارهای هویتیِ سنتی و خواست های مدرن و عاملیت گرایی سیاسی قرار گرفته اند. به عبارت دیگر می توان گفت جامعه ایران امروز با پدیدهِ «زیست سیاسی متعارض زنانه» مواجه است و همچنان چالش ها و سردرگمی ها در حوزه زنان به دلیل تداوم چنین تناقض هایی، پابرجا مانده و بحران های سیاسی و اجتماعی را نیز در پی داشته است.
عوامل مؤثر بر پیشگیری از بزه دیدگی اطفال و نوجوانان در فضای مجازی- مورد مطالعه استان تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
انتظام اجتماعی سال ۱۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱
27 - 54
حوزههای تخصصی:
زمینه و هدف: تجربه بزه دیدگی در دوران طفولیت و نوجوانی، یکی از عواملی است که می تواند آن چنان تأثیری بر طفل و نوجوانِ بزه دیده بگذارد که به عنوان علت روی آوری به بزهکاری در سنین بزرگ سالی به شمار آید. هدف از این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر پیشگیری از بزه دیدگی اطفال و نوجوانان در فضای مجازی بود.روش: این تحقیق ازنظر هدف، کاربردی و روش تحقیق آن، پیمایشی است. جامعه آماری، والدینِ اطفالِ بزه دیده در فضای مجازی، مدیران و معلمان مدارسی بودند که تجربه مواجهه با طفل و نوجوانِ بزه دیده در فضای مجازی را داشته اند؛ و 384 نفر نمونه آماری را تشکیل داد. روش نمونه گیری به صورت گلوله برفی انجام شده است. پایایی پرسش نامه ها با استفاده از روش آلفای کرونباخ 94/0به دست آمد. روایی صوری پرسش نامه توسط استادان، متخصصان و خبرگان بررسی شد و پس از اعمال اصلاحات محتوایی مورد تأیید قرار گرفت. با استفاده از آزمون تی تک نمونه ای و تحلیل رگرسیون و نرم افزار «اس.پی.اس.اس» نیز داده ها تجزیه وتحلیل شد.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داده است که میانگین نمرات دو متغیر «نقش خانواده و مدرسه» در پیشگیری از بزه دیدگی اطفال و نوجوانان، بالاتر از حد متوسط بوده است. با استفاده از معادله خط رگرسیون، نقش خانواده و مدرسه در پیشگیری از بزه دیدگی اطفال و نوجوانان در فضای مجازی مقایسه شد؛ ضریب همبستگی بین پیشگیری رشدمدار با نقش مدرسه و خانواده در پیشگیری 898/0 بود که نشان از همبستگی بسیار قوی و مستقیم بین متغیرها دارد. با توجه به مستقیم بودن رابطه، با افزایش میزان پیشگیریِ خانواده و مدرسه، میزان پیشگیری رشدمدار افزایش می یابد.نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که نقش خانواده از طریق توجه و نظارت بر فعالیت فرزندان در پیشگیری از بزه دیدگی اطفال و نوجوانان در فضای مجازی، بیشتر از نقش مدرسه است.
آسیب شناسی مدل کیفیّت و تعالی فراجا (مکنا) در راستای طرح تحول و توسعه سازمانی (مورد مطالعه: کلانترهای فرماندهی انتظامی استان کردستان)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
انتظام اجتماعی سال ۱۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱
153 - 180
حوزههای تخصصی:
زمینه و هدف: یکی از مهم ترین اقداماتی که سازمان های موفق برای ارتقای اثربخشی خود انجام می دهند، آسیب شناسی صحیح و به موقع است. بنا بر اهمیت این مقوله، در مطالعه حاضر، به بررسی آسیب شناسی مدل کیفیّت و تعالی فراجا (مکنا) در راستای طرح تحول و توسعه سازمانی در کلانترهای فرماندهی انتظامی استان کردستان پرداخته شد.روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت داده ها، کمّی و از نوع پیمایشی است. ابزار گردآوری اطلاعات داده ها نیز پرسش نامه محقق ساخته بوده است. جامعه آماری این تحقیق، فرماندهان، مدیران میانی و کارکنان صاحب نظر و آگاه درزمینه طرح مکنا در فرماندهی انتظامی استان کردستان و مراجعین به کلانتری ها بودند که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. حجم نمونه با توجه به قابلیت دسترسی به آنان و به تعداد در دسترس به روش علمی و طبق جدول مورگان درنهایت، 150 پرسش نامه (80 نفر از مراجعان و 70 نفر از کارکنان)، را در بخش های مختلف با در نظر گرفتن روش اختصاص متناسب، توزیع شد. روایی پرسش نامه ها با نظر استادان، مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ برای آسیب های طرح مکنا برابر با 952/0 به دست آمد. برای تحلیل داده های از نرم افزار Spss استفاده شد.یافته ها: یافته های پژوهش بیانگر این است که از بین ابعاد آسیب های طرح مکنا در فرماندهی انتظامی استان کردستان، بیشترین آسیب مربوط به «آسیب های سازمانی در محیط کلانتری» و «آسیب های گروهی در حوزه فضای رقابتی» و کمترین میزان آسیب ها مربوط به «آسیب های فردی در حوزه الگوهای رفتاری» و «آسیب های سازمانی در حوزه فرایندها» از نظر مراجعه کنندگان و کارکنان کلانتری است. میانگین رتبه ای ابعاد آسیب های طرح مکنا در کلانتری ها دارای اختلاف است و با توجه به نتایج آزمون خی دو (936/10) و سطح معناداری به دست آمده (012/0Sig:) می توان گفت اختلاف این میانگین ها، معنادار است.نتایج: نتایج نشان داد که وضعیت موجود آسیب های سازمانی، گروهی و فردی کلانتری های طرح مکنا در فرماندهی انتظامی استان کردستان مناسب نیست و تفاوت معناداری با وضعیت مطلوب دارد.
توصیف کیفی تجارب دانشجویان از حضور در کلاس های درس دانشگاهی در دانشگاه اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
کلاس درس، عرصه ای چندبعدی و در ساده ترین شکل، دریچه ای است برای فهم تحولات، تغییرات و به طورکلی، آنچه در دانشگاه ها می گذرد. هدف پژوهش حاضر، توصیف تجارب دانشجویان دختر مقطع کارشناسی رشته جامعه شناسی از حضور در کلاس های درس دانشگاهی در دانشگاه اصفهان است. این پژوهش با استفاده از روش توصیف کیفی بر 20 نفر از دانشجویانی انجام شد که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند. داده ها در اواخر دوره شیوع کرونا، با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته حضوری و آنلاین گردآوری و در ادامه با روش تحلیل مضمون، تجزیه و تحلیل شدند. بر اساس تحلیل داده ها، دو مضمون اصلی «به حاشیه رفتن یادگیری» و «به حاشیه رفتن تعاملات علمی» و شش مضمون فرعی به دست آمدند. یافته های پژوهش نشان می دهد به واسطه تحولاتی که در نظام دانشگاهی و جامعه انجام شده است، معنا و مفهوم و کارکردهای کلاس درس به مثابه یک فضای آموزشی و اجتماعی، چالش برانگیز شده است. این امر مستلزم توجه جدی به تغییر در ذائقه ها، عادت واره ها و کنش های دانشجویان و استادان و استفاده از روش های متنوع تر با هدف بهبود یادگیری دانشجویان و افزایش بازدهی آموزش عالی است.
سرمایه دینی و سرمایه اجتماعی در ایران: تحلیل تطبیقی درون کشوری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
راهبرد فرهنگ سال ۱۶ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۶۳
93 - 119
حوزههای تخصصی:
در ادبیات جامعه شناسانه، جماعت های مذهبی (مثل مساجد، حسینیه ها، هیأت های مذهبی، جلسات روضه خانگی و امثالهم) به عنوان یکی از منابع مهم سرمایه اجتماعی محسوب شده اند. افراد واجد سرمایه بالای دینی که بطور فعال در جماعت های مذهبی و مناسک جمعی شرکت می کنند، معمولاً دوستان جدیدی از همسایگان، هم محله ای ها و سایر هم مذهبی ها پیدا کرده و غالباً و به احتمال زیاد در معرض تعامل مستمر یا گاه گاهی با آنها قرار گرفته و از حمایت خاصی برخوردار می شوند که حقیقتاً برای آنها سرمایه ای ارزشمند محسوب می شود. در پژوهش حاضر، ابتدا استدلال های معطوف به چگونگی ارتباط سرمایه دینی و سرمایه اجتماعی به نحوی با یکدیگر ترکیب شد تا منجر به استنتاج فرضیه ای گردد که قابل وارسی تجربی باشد. سپس، با واحد تحلیل قرار دادن «شهرستان» و استفاده از داده های ثانویه، اعتبار فرضیه تحقیق با روش تطبیقی درون کشوری در ایران مورد آزمون تجربی قرار گرفت. در پایان، یافته های مربوط به آزمون تجربی فرضیه مزبور نشان داد که حتی هنگامی که اثرات شاخص های مختلف توسعه یافتگی کنترل و حذف شوند، سرمایه دینی هنوز می تواند مشوق سرمایه اجتماعی در ایران باشد.
راهبرد روزنامه های چاپی هند برای مخاطب افزایی در عصر مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
راهبرد فرهنگ سال ۱۶ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۶۳
155 - 185
حوزههای تخصصی:
درعصر مجازی روزنامه های چاپی جذابیت زیادی برای مخاطبان ایجاد نمی کنند.روزنامه های چاپی بیش ازچهارصدسال است که درجهان افکارعمومی را شکل می دهندوهنوزجزوشکل های محبوب و معتبر رسانه ای درعرصه اطلاع رسانی هستند.حفظ این موقعیت،اصلی ترین چالش تولیدکنندگان روزنامه هااست. دردورانی که رسانه های مجازی به سرعت درحال گسترش هستند روزنامه نگاران ناگزیربه تغییررویه هستندتااخبارواطلاعات را متناسب باشرایط روز عرضه کنند.فعالان صنعت رسانه های چاپی هنددرده سال اخیر موفق شده اند علاوه برافزایش شصت درصدی درآمد تبلیغات خود حدود چهل درصد به شمار خوانندگان خود بیافزایند.شناسایی مولفه ها وعوامل تاثیر گذار در افزایش بهره وری ، بهینه سازی و موفقیت روزنامه هایی که همچنان مخاطبان خود را حفظ کرده اندو یا افزایش داده اند می تواند دراین زمینه موثر باشد. هدف از این پژوهش بررسی نحوه عملکرد این روزنامه ها در قالب راهبردهای اجرایی و عملیاتی است. برای ترسیم این راهبردها بااستفاده ازروش تحقیق کیفی داده بنیاد ومصاحبه عمیق با سردبیران وخبرنگاران مجرب،تجارب زیسته آنهااستخراج شد. جامعه آماری این پژوهش،مدیران وسردبیران روزنامه هایی هستند که درهندمنتشرمی شوند. نمونه گیری به صورت هدفمنداز صورت گرفت.در پایان این تحقیق چهار راهبرد تولیدی ، توزیعی ،مجازی و حمایتی به عنوان راهبردهای عملیاتی روزنامه های چاپی در هند شناسایی شد. مالکان این رسانه ها توانسته اند با بکارگیری راهبردهای چهارگانه در عصراوج گیری رسانه ها و شبکه های اجتماعی، سهم خود را در بازار مصرف رسانه ای حفظ کنند.
سیاست و تجارت در مغرب قرون میانه؛ ناپایداری سیاسی و شکوفایی اقتصادی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مغرب اسلامی زیست تمدنی خود را مدیون موقعیت جغرافیایی منحصر به فردی است. این موقعیت علاوه بر دسترسی توأمان مغرب به دریای مدیترانه و اروپا، آن را از سرزمین های بکر صحرای آفریقا و از مجاورت مصر به عنوان دروازه شرق هم بهره مند ساخته است. در طول تاریخ چندهزارساله این سرزمین، چنین موقعیتی امکان مطلوبی برای فعالیت های تجاری و بازرگانی آن فراهم ساخته است. البته طبیعی است که میزان به فعلیت رسیدن این ظرفیت همیشه تابعی از سایر متغیرها به ویژه متغیرهای سیاسی بوده است. از طرفی، منطقاً باید رابطه مستقیمی میان ثبات، آرامش و تمرکز سیاسی با رشد تجارت و بازرگانی برقرار باشد، اما مطالعه سیر تحول تجارت در سرزمین مغرب در قرون میانه (قرون 5 تا 10 هجری)، ما را با پدیده متفاوتی روبه رو می کند. در این دوره، به رغم تغییرات گسترده و جابه جایی حکومت ها، عدم تمرکز سیاسی و جنگ و نزاع مستمر، با رشد پیوسته همه شاخص های تجاری و بازرگانی روبه رو هستیم. مسئله اساسی پژوهش حاضر نیز بررسی این تناقض است. مدعای مطروحه در این نوشتار این است که بررسی شاخص هایی همچون بازارهای پویا، ضرب سکه قدرتمند و تردد آسان و گسترده کاروان های تجاری در سطح محلی و منطقه ای نشانه های آشکار شکوفایی بازرگانی در مغرب قرون میانه است. علل آن نیز علاوه بر موقعیت جغرافیایی، این است که دولت های این منطقه می دانستند که با داشتن خزانه های قوی، در منازعات سیاسی، قدرت و نیروی نظامی بیشتر و راضی تری در اختیار خواهند داشت. همچنین، می دانستند که تحقق خزانه غنی جز با تجارت شکوفا و رقابت بر سر راه ها و پایانه های تجاری میسر نمی شود. این پژوهش با تکیه بر چارچوب مفهومی تاریخ اقتصادی که یکی از وظایف اصلی آن تشریح ثبات یا دگرگونی ساختارها و روندهای اقتصادی است، وجود این حیات دوگانه سیاسی اقتصادی را چنین نشان داده است: در سرزمین مغرب، به رغم همه بحران های سیاسی، همواره شاهد سیاست ثابت حکومت ها در حمایت از تجارت و تسهیل بازرگانی هستیم؛ گویی توافق نانوشته ای میان رقبای سیاسی و طرف های نزاع وجود داشته که موضوع تجارت و بازرگانی را خارج از منازعات سیاسی نگاه دارند. علت آن نیز نیاز مستمر حکمرانی های این منطقه به حفظ ثروت خزانه، تأمین هزینه های سنگین نظامی گری، رقابت نرم برای تسلط بر راه های تجاری و جذب تاجران و بازرگانان به سرزمین خود بوده است.
بازخوانی فوکویی از مسئله سازی هویت ایرانیان: از اواخر قرن دوازدهم تا به امروز(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جامعه پژوهی فرهنگی سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۴۸)
141 - 168
حوزههای تخصصی:
این مقاله به «مسئله سازی» هویت ایرانیان از اواسط قرن دوازدهم شمسی می پردازد که توسط روشنفکرانی مانند آخوندزاده و آقاخان کرمانی شروع شد و در ادامه وارد زیست-سیاست ایرانیان شد و اندیشه ها و نهادهای مختلفی پیرامون هویت ایرانیان تولید و به یک هدف برای اندیشه و سیاست ورزی قرار گرفت. بر این بنیاد، سؤال اساسی پژوهش حاضر این خواهد بود که چرا هویت ایرانیان مسئله شد و با توجه به این مسئله شدن چه تغییرات گفتمانی و غیر گفتمانی در مناسبات اجتماعی و سیاسی هویت ایرانیان رخ داد؟ برای پاسخ به سؤال فوق الذکر ما با به کارگیری روش تبارشناسی و روابط دانش/قدرت میشل فوکو و همچنین با توجه به مسئله سازی هویت ایرانیان، سامانه ها و روابط قدرتی که در اطراف هویت ایرانیان شکل گرفت را بررسی می کنیم. نتایج تحقیق آن است که از دوره ملکم خان و آقاخان کرمانی، هویت ایرانیان وارد یک مسئله برای اندیشه و سیاست ورزی شد و این مسئله شدن به اشکال مختلف تا امروز ادامه داشته است.
مدل معادلات ساختاری بهزیستی اجتماعی براساس عوامل جامعه شناختی (مورد مطالعه: دانش آموزان متوسطه دوم شهر جهرم)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال ۲۰ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳
151 - 181
حوزههای تخصصی:
موضوع این پژوهش، تبیین بهزیستی اجتماعی به روش مدل معادلات ساختاری براساس عوامل جامعه شناختی در بین دانش آموزان شهر جهرم است؛ بنابراین تلاش می کند به این سؤالات پاسخ دهد که بهزیستی اجتماعی دانش آموزان شهر جهرم در چه وضعیتی است؟ متغیرهای جامعه شناسی به چه میزان می توانند تبیین کننده بهزیستی اجتماعی دانش آموزان باشند؟ رویکرد مطالعه حاضر کمّی و روش آن پیمایش بود. نمونه پژوهش، 359 نفر از دانش آموزان متوسطه دوم شهر جهرم در سال 1401 بودند که از طریق فرمول کوکران و با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته بود. برای اعتبار پژوهش، از اعتبار صوری و برای بررسی پایایی از آلفای کرونباخ و ضریب پایایی ترکیبی (CR) استفاده شد. داده ها در دو سطح توصیفی و استنباطی از طریق نرم افزار SPSS و PLS تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که بین اعتماد اجتماعی، حمایت اجتماعی و هویت طبقاتی با بهزیستی اجتماعی رابطه مستقیم، مثبت و معنا داری وجود دارد، اما بین جنسیت و بهزیستی اجتماعی رابطه ای یافت نشد. همچنین دین داری به صورت غیرمستقیم، از طریق تأثیر بر اعتماد اجتماعی بر بهزیستی اجتماعی اثرگذار است. روش حداقل مربعات جزئی الگوی کلی پژوهش نشان داد که متغیرهای مستقل پژوهش توانسته اند 41 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کنند. از بین متغیرهای اثرگذار، اعتماد اجتماعی دارای بیشترین میزان اثر مستقیم (543/0) بر متغیر بهزیستی اجتماعی بود. اعتماد اجتماعی علاوه بر اثر مستقیم، نقش میانجیگر کامل را در رابطه بین دین داری و بهزیستی اجتماعی ایفا کرد. با توجه به تأثیر متغیرهای ذکرشده بر بهزیستی اجتماعی، تقویت آن در جامعه به ویژه برای دانش آموزان پیشنهاد می شود.
بازنمایی هویت در شخصیت پردازی داستان گرگ گلشیری و دریای پهناور سارگاسو جین رایس(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های انسان شناسی ایران دوره ۱۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۶
239 - 254
حوزههای تخصصی:
هدف: یکی از حوزه های جدید مطالعاتی در زمینه ی فرهنگ کشورهای در حال توسعه، مطالعات پسااستعماری است که بر رابطه فرهنگ و عناصر آن می پردازد. یکی از عناصر مهم در این حوزه مسئله هویت است، از یک سو استعمارگر با این ایده که مستعمره فاقد یک هویت مستقل است، بنا دارد هویتی جدید برای مستعمره بسازد، مستعمره هم از سوی دیگر به دنبال هویت خویش است تا بتواند از زیر سلطه استعمار به درآید. آثار ادبی به مثابه یکی از ابزارهای مهم فرهنگی در بیان و نحوه مواجهه با این مسائل نقش مهمی ایفا می کنند. این مساله مهم، در فرهنگ های مختلف به طور مشابه مطرح است و همه ی انسان ها در دوره های مختلف به دنبال هویت خود بوده اند و در شرایط مختلف در تلاش برای حفظ آن هستند. این پژوهش با هدف شناخت بیشتر و عمیق تر مساله هویت در آثار ادبی در پی بررسی تلاش انسان ها برای حفظ هویت و چگونگی بازنمایی آن در آثار ادبی دو فرهنگ مختلف است.
روش شناسی: پژوهش حاضر با خوانشی پسااستعماری از داستان «گرگ» اثر هوشنگ گلشیری و «دریای پهناور سارگاسو» اثر جین رایس به تلاش شخصیت های اصلی داستان برای حفظ هویت شان می پردازد. اختر و آنتوانت دو شخصیت اصلی این داستان ها ، با وجود تفاوت هایی که با هم دارند، اما هر دو از هویتشان دفاع کرده اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و رویکردی تطبیقی به تلاش این دو شخصیت می پردازد و در پی پاسخ به این پرسش ها است که وجوه شباهت و تفاوت شخصیت های این داستان ها در مواجهه با عوامل استعماری و مساله ی هویت کدامند؟ بازنمایی هویت در شخصیت پردازی دو داستان گرگ و دریای پهناور سارگاسو چگونه بوده است؟ کدامیک از این دو داستان در بازنمایی هویت از طریق شخصیت پردازی موفق تر بوده اند؟
یافته ها: پژوهش به این نتیجه می رسد که هرچند شخصیت ها با عواملی مواجه می شوند که قصد گرفتن فاعلیت انسانی (سوژه) آنها را دارند اما با تلاش خود سعی در صیانت از آن دارند. به سخن دیگر هرچند عوامل مختلف استعمارگر می خواهند سوژه ها را به اُبژه تبدیل کنند اما آنان با آگاهی، تسلیم نشده و همچنان کوشش می کنند تا سوژه ( فاعل شناسا) باقی بمانند و هویت خود را حفظ کنند.
شناسایی الگوی ذهنی متخصصان نسبت به تأثیر عوامل قومی در فرآیند نمانام ملی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
راهبرد اجتماعی فرهنگی سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۹
1283 - 1310
حوزههای تخصصی:
شناسایی مؤلفه های قومی یکی از موضوعات تاثیرگذاری است که در فرآیند برندسازی ملی اهمیت می یابد. از وظایف دولت ها در دنیای مدرن آن است که در راستای نیل به اهداف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی از ظرفیت برندسازی ملی در جهت تمایز، ایجاد قدرت و جذابیت بهره گیرند. به همین منظور هدف مقاله حاضر شناسایی و رتبه بندی عوامل قومی مؤثر بر برند ملی است که منجر به کشف الگوی ذهنی متخصصین برندسازی ملی می گردد. مقاله پیش رو با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و بررسی منابع مکتوب تلاش دارد به این سوال پاسخ دهد که تاثیر اقوام ایرانی بر برند ملی چگونه است؟ روش پژوهش این مقاله نیز آزمون «کیو» است که به شناسایی رابطه میان اقوام ایرانی و برند ملی می پردازد و با به کارگیری تحلیل عاملی اکتشافی، الگوی ذهنی متخصصان حوزه برند ملی را شناسایی می کند. یافته های مقاله نشان می دهد که هشت مؤلفه برای متغیر اقوام ایرانی و شش مؤلفه برای متغیر برند ملی کشف شده است که از این میان، بین مؤلفه «فرهنگ قومی» با «تصویر بین المللی» رابطه مثبت و معنادار و «منافع قومی» با «سرمایه های اقتصادی» رابطه منفی و معناداری وجود دارد.
آثار اصلاح سن بازنشستگی بر تراز مالی صندوق بازنشستگی تأمین اجتماعی با استفاده از روش شبیه سازی خرد پویا(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
منبع:
رفاه اجتماعی سال ۲۳ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۹۱
۲۱۸-۱۸۱
حوزههای تخصصی:
مقدمه: سازمان تأمین اجتماعی به عنوان بزرگ ترین صندوق بازنشستگی کشور ازنظر مالی و جمعیتی شرایط نامطلوبی دارد. بسیاری از پژوهشگران و سیاست گذاران، افزایش سن بازنشستگی را به عنوان راهکاری برای مواجهه با این شرایط پیشنهاد داده اند که در مطالعه حاضر به ارزیابی این پیشنهاد پرداخته می شود. روش: روش مورداستفاده در این مطالعه، روش شبیه سازی خرد است که در آن یک نمونه یک درصدی از بیمه شدگان و مستمری بگیران صندوق تأمین اجتماعی انتخاب شده و اثر افزایش سن قانونی بازنشستگی در یک دوره 100 ساله (از سال 1399 تا 1498) موردبررسی قرار گرفته است. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان می دهد که اگر سن بازنشستگی در ابتدای دوره شبیه سازی به میزان 5 سال افزایش یابد، نرخ حق بیمه لازم برای برابری مصارف و منابع نقدی صندوق در سال 1422 به 56 درصد (به جای 63 درصد در حالت عدم افزایش سن) و در سال 1498 به 118 درصد (به جای 125 درصد) خواهد رسید. بحث: اثرگذارنبودن معنادار افزایش سن بازنشستگی بر تراز مالی صندوق می تواند به دلیل جمعیت بالای افراد نزدیک به بازنشستگی، عدم وجود حداقل سن بازنشستگی برای مشاغل سخت و زیان آور، افزایش مستمری ناشی از افزایش سابقه بازنشستگی و سهم 41 درصدی هزینه های مستقل از سن بازنشستگی در مصارف صندوق باشد. بدین ترتیب لازم است در کنار برنامه ریزی برای افزایش سن بازنشستگی اقدامات دیگری ازجمله اصلاح قواعد بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور و افزایش تعداد بیمه پردازان از طریق تشویق بیمه پردازی اختیاری، کاهش گریز بیمه ای و افزایش جمعیت شاغل را موردنظر قرار داد.
عوامل مؤثر بر مهاجرت کاربران ایرانی تلگرام به واتس آپ به جای مهاجرت به پیام رسان های داخلی پس از فیلتر تلگرام(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات رسانه های نوین سال ۹ بهار ۱۴۰۲شماره ۳۳
222 - 175
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر مهاجرت کاربران ایرانی تلگرام به واتس آپ به جای مهاجرت به پیام رسان های داخلی پس از فیلتر تلگرام، می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، با ماهیت اکتشافی است که به صورت موردپژوهی انجام شده است. برای این منظور ابتدا به مرور ادبیات و مصاحبه عمیق با 28 نفر از دانشجویان دانشگاه قم، که کاربر پیام رسان های اجتماعی بوده و بعد از فیلتر تلگرام به واتس آپ مهاجرت نمودند، به صورت مصاحبه نیمه ساختاریافته پرداخته شد که به علت رسیدن به اشباع نظری تعداد نمونه 14 نفر می باشد. برای تحلیل عوامل، از روش تحلیل مضمون استفاده شد. سپس با استفاده از مدلسازی ساختاری تفسیری به شناسایی ارتباط میان این عوامل توسط 15 نفر از خبرگان پرداخته شد. این عوامل در 5 سطح قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد، سه عامل عدم نیاز واتس آپ به فیلترشکن، قابلیت تماس صوتی و تصویری و سازگاری واتس آپ با همه دستگاه های تلفن همراه و عدم نصب پیام رسان داخلی بر روی موبایل های دارای سیستم IOS در سطح پنجم، به عنوان تأثیرگذارترین عوامل و عوامل عادت کردن به استفاده از پیام رسان های خارجی، حضور مخاطبین من در واتس آپ(فراگیری)، عدم حضور مخاطبین من در پیام رسان های داخلی(عدم فراگیری)، تشکیل یا انتقال گروه ها به واتس آپ و ارسال فایل از طریق واتس آپ بنا به درخواست دیگران، فشار و پیشنهاد دیگران برای مهاجرت به واتس آپ، تبلیغ دهان به دهان منفی در مورد پیام رسان های داخلی و احساس عدم امنیت در پیام رسان های داخلی به علت رمزنگاری نشدن و هک شدن آن ها در سطح اول، تأثیرپذیرترین عوامل می باشند.