توسعه تکنولوژی صنعتی

تحولات روزافزون فضای کسب وکار، دگرگونی سریع بازارها و افزایش رقابت پذیری سبب شده تا نقش نوآوری در فرآیند رشد و توسعه اقتصادی سازمان ها و ایجاد مزیت رقابتی برای آنها، بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد. در فرآیند نوآوری، همواره بخش مهمی از تحقیقات شرکت مربوط به تولید ایده های جدیدی است که قابلیت تجاری داشته باشند. به منظور تولید ایده های جدید و نوآورانه می بایست دیدگاه ها نسبت به محصول جدید گسترش یابند. یکپارچه سازی مشتریان مختلف در مراحل اولیه فرآیند نوآوری که اصطلاحاً به آن «مقدمات نوآوری» می گویند می تواند منجر به افزایش خلاقیت و موفقیت نوآوری شود. در نتیجه، در این مقاله با مرور ادبیات، مدل جدیدی از نوآوری مبتنی بر مشتری با تلفیق و توسعه مدل های معتبر ارائه شد که با تمرکز بر روی مقدمات نوآوری، علاوه بر مشتریان سازمان موجود، مشتریان سازمان های رقیب و مشتریان صنایع دیگر (صنایع حاشیه ای) را به منظور تولید ایده های خلاقانه در مورد محصول جدید نیز به صورت همزمان با یکدیگر ادغام می کند. از طرفی، بدیهی است که بکارگیری چنین رویکردی، بدون توانمندی گشودگی و بکارگیری پارادایم نوآوری باز، امکان پذیر نخواهد بود. هدف این مقاله، طراحی مدلی نظام مند است بطوری که مدیران بتوانند با اطمینان نسبت به موفقیت محصول جدید در مقدمات نوآوری وارد گام های بعدی فرآیند نوآوری شوند.

هدف از پژوهش حاضر، ارائه مدلی جامع در تجاری سازی دستاوردهای تحقیقات دانشگاهی است که تا حد امکان حالات مختلف تجاری سازی را پوشش داده و ذی نفعان درگیر در این حوزه را در جهت پاسخ گویی به پرسش های فرارو توانمند سازد. مولفه های مدل پیشنهادی پژوهش با مطالعه تطبیقی مدل های تجاری سازی دانشگاه های دنیا و نیز با نظرسنجی از خبرگان این حوزه شناسایی شدند. این پژوهش از نوع کاربردی و به روش تطبیقی است و جامعه آماری مورد بررسی این تحقیق شامل 73 دانشگاه از پنج قاره است که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. به منظور اعتباریابی، مدل نهایی به 37 صاحب نظر ارائه شد. این مطالعه روی بررسی تطبیقی مدل های تجاری سازی 73 دانشگاه دنیا متمرکز است و  مدل بهبود یافته ای ارائه می دهد که می تواند در افزایش بهره وری سازوکار تجاری سازی دانشگاه های کشور مفید واقع شود. این مدل جدید با بهره مندی از مزایای تمام مدل ها، فاقد برخی از معایب مدل های قبلی است. طراحی مدل مذکور به گونه ای صورت پذیرفته تا بتواند راهگشای افرادی باشد که در عمل به دنبال کنش تجاری سازی دانشگاهی هستند. دلایل برتری این مدل نسبت به 73 مدل مطالعه شده در طی فرایند تحقیق، از یک سو جامعیت آن با توجه به مدل های جدید تحقیقات خارجی(کارکردی و نه فرایندی) و از سوی دیگر، توجه به معیارها و عواملی است که در تحقیقات داخلی و مصاحبه با صاحب نظران به دست آمده است.

در محیط نوین کسب و کار که دو ویژگی اصلی آن ابهام و پیچیدگی است، مزیت رقابتی سازمان ها بیش از آنکه وابسته به منابع فیزیکی آن ها باشد، به دانشی که در اختیار آن هاست بستگی دارد. یکی از مفاهیم مرتبط با دانش و فناوری در سازمان، مفهوم ظرفیت جذب دانش و فناوری است که در این پژوهش در سطح فردی به دو بعد توانایی و انگیزه کارکنان و در سطح سازمانی به فرایندهای یادگیری تقسیم می گردد. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقاط ضعف و قوت سازمان ها در جذب دانش و فناوری می باشد. بدین منظور و برای پاسخگویی به سؤالات پژوهش، مدیران شرکت های داروسازی و بانک عنوان دو صنعت تولیدی و خدماتی مهم در بازار بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفتند. ابتدا با تحلیل عاملی تأییدی، برازش مدل های متغیرها تأیید گردید و در نهایت نتایج آزمون t تک نمونه ای نشان داد که با وجود ضعف در برخی زیر متغیرها؛ وضعیت جذب دانش و فناوری در سازمان های مورد بررسی در سطح قابل قبولی است. همچنین بر اساس نتایج آزمون فریدمن، شاخص های جذب با هم تفاوت معناداری دارند.

هر محصول نرم افزاری دارای یک چرخه حیات است که آغاز حیات آن با پاسخگویی به نیاز کاربران یا به عنوان مفهوم یک محصول جدید آغاز شده و با منسوخ شدن یا از کار افتادن پایان می یابد. بنابراین چرخه حیات محصولات نرم افزاری تمامی فعالیت های مرتبط با توسعه محصول و عملیات و نگهداری آن را دربرمی گیرد. هدف اصلی این پژوهش شناسایی ابعاد و اقدامات موجود در چرخه حیات یک سیستم اطلاعاتی و گام هایی است که در هر مرحله از آن برداشته می شود. این ابعاد و شاخص ها با مطالعه ادبیات تحقیق بدست آمده و سپس با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی مورد پالایش قرار گرفته اند. بدین منظور پرسشنامه هایی در شرکت های تولیدکننده نرم افزار و سیستم های اطلاعاتی در کلان شهر تهران و میان کارشناسان تولید سیستم های اطلاعاتی توزیع شده است. پس از شناسایی شاخص های کلیدی، با استفاده از تکنیک دیمتل، میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری شاخص ها بر یکدیگر را سنجیده و بر همین اساس آنها را رتبه بندی کرده و مدل علّی میان اقدامات موجود در چرخه حیات سیستم های اطلاعاتی طراحی شد. برای این منظور نیز تعدادی پرسشنامه میان خبرگان و کارشناسان باسابقه در امر تولید سیستم های اطلاعاتی توزیع شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که یافتن یک ایده مناسب برای تولید محصول مهم ترین اقدام موجود بوده و پس از آن اقداماتی همچون طراحی محصول، کد نویسی، نمونه سازی اولیه، بهره برداری توسط مشتری، تولید محصول، پشتیبانی و نگهداری از محصول، پایان عمر محصول و توزیع محصول به ترتیب حائز اهمیت می باشند.

امروزه و در شرایط فعلی کشور، رشد اقتصادی مستمر یکی از نیازهای اساسی به شمار می رود. در این میان، افزایش اثربخش و حساب شده ی مخارج تحقیق و توسعه و مدیریت کارآمد آن می تواند راه حلی برای توسعه اقتصادی کشور ایران باشد. از طرف دیگر ضعف مدیریت هم از موانعی است که سد راه توجه به تحقیق و پژوهش در سازمان ها است. در این مقاله با بررسی ادبیات موجود در حوزه تحقیق و توسعه، چالش های موجود و همچنین راهکارهای موفقیت در تحقیق و توسعه با استفاده از روش تحلیل مضمون و تکنیک دلفی فازی، شناسایی شده و در نهایت 30 چالش اصلی و 28 راهکار در جهت موفقیت فرایند تحقیق و توسعه در مرکز تحقیقات مخابرات ایران به عنوان سازمان مورد مطالعه، بدست آمد. در پایان نیز به تشریح چالش ها و راهکارها پرداخته و با استفاده از روش تحلیل عاملی و خوشه بندی آن ها در سه گروه، شامل عوامل مرتبط با پژوهشگران، عوامل درون سازمانی و عوامل برون سازمانی، سعی در آسیب شناسی تحقیق و توسعه در مرکز تحقیقات مخابرات ایران شده است.

امروزه دیگر اهمیت رویکرد باز به نوآوری و نقشی که در رشد بنگاه ها و توسعه کسب و کارهایشان می تواند داشته باشد، بر کسی پوشیده نیست. پیشینه تحقیقاتی نوآوری باز تاکنون در زبان فارسی مورد توجه کافی قرار نگرفته است. این مقاله سعی دارد مفاهیم اساسی نوآوری باز و جریانهای تحقیقاتی حول آن را بررسی نموده و افقهای پیش روی آن را جهت استفاده مدیران کسب و کارها و علی الخصوص دانشجویان و محققین رشته های مرتبط، ارائه کند. تحقیقات نوآوری باز در یک دهه گذشته در طول زنجیره ارزش از تأمین کنندگان گرفته تا کاربران و از منظر عوامل مختلف زمینه ای چون نوع صنعت، اندازه بنگاه، عوامل میانی و نهادی، فرهنگ و ساختار سازمانی و... گسترده شده است. همچنین پیشینه مربوطه سعی در توسعه ابزارهای مورد نیاز و تعمیق فرآیند نوآوری باز از منظر واحدهای مختلف تحلیل مانند افراد، پروژه ها، بنگاه ها، خوشه های منطقه ای و سطح صنعت کرده است. تحلیل شکاف های موجود در پیشینه نوآوری باز نشانگر آن است که همراستایی با مدل کسب و کار، نوآوری باز در بنگاه های کوچک و متوسط ، نوآوری باز در کسب و کارهای خدماتی، نظام های مالکیت فکری متناسب با نوآوری باز و ابزارهای مورد نیاز نوآوری باز در زمره مهمترین جریانهای تحقیقاتی حول مفهوم نوآوری باز در آینده قرار خواهند گرفت.