توسعه تکنولوژی صنعتی

پس از انقلاب صنعتی و تحولات گسترده قرن بیستم، تکنولوژی به سرعت وارد زندگی بشر شد و آن را دچار تغییر و تحولات اساسی کرد. انسان با انگیزه دستیابی به رفاه و امنیت بیشتر، هر روز بیشتر از روز قبل از تکنولوژی های مختلف استفاده کرد تا اینکه پس از مدتی، فن سالاری (تکنوکراسی) در جوامع بشری مطرح شد، بدین صورت که کم کم ابزار و آلات نقش کلیدی را در زندگی انسان ها پیدا کردند. بتدریج تکنولوژی برای تمام توقعات انسان، در همه زمینه ها پاسخ ارائه داد. بدین ترتیب راه برای ظهور تکنوپولی (انحصار گرائی تکنولوژی) باز شد. در این زمان بود که تکنولوژی بطور نامحسوسی سنت و فرهنگ را از زندگی انسان ها خارج کرد و برای همه لغات کلیدی زندگی آنها، تعریفی را که خود می پسندید، جایگزین کرد؛ لذا کار بجایی رسید که تکنولوژی به جای خدا قرار گرفت و انسان کاملاً در دام آن افتاد. بطوری که تکنولوژی بر تمام زوایای زندگی انسان مثل فرهنگ، محیط زیست، اشتغال، اقتصاد و هر مورد قابل تصور دیگر، تأثیرات شگرفی بجای گذاشت که ما در این مقاله از آن به عنوان دام تکنولوژی، موضوع مقاله حاضر نام می بریم. البته روش هایی برای مقابله با این توسعه همه جانبه و افتادن در دام پر زرق و برق تکنولوژی وجود دارد. پذیرفتن هر نوع تکنولوژی، اجباری نیست. بلکه آنچه می تواند بسیار تعیین کننده باشد، سرشت و اعتقادات معنوی جامعه ای است که تکنولوژی به آن وارد می شود. هر جامعه ای می تواند با توجه به پیشینه های ارزشمند فرهنگی، تاریخی و اعتقادی خود از جنبه های مناسب و مفید تکنولوژی های جدید استفاده کرده و جنبه های غیر مفید و آن هایی را که نمی پسندد، کنار بگذارد. پس بهره وری از تکنولوژی در هر جامعه ای می تواند به صورت گزینشی و کاملاً بجا در معماری مورد استفاده قرار گیرد. در این مقاله سعی خواهد شد پس از ارائه تعاریفی از تکنولوژی به مطالعه شرایط حاکم بر دنیای امروز در مواجهه با پدیده فراگیر تکنولوژی پرداخته شود. در پایان نیز روش هایی برای ارزیابی و پیش بینی تکنولوژی به منظور جلوگیری از غافلگیری و عواقب ناشی از پذیرفتن بی چون و چرای تکنولوژی های مختلف ارائه شده است.

در این نوشتار، همکاری های تکنولوژیکی گروهی از شرکت های تامین کننده قطعات، تجهیزات، کالاها و خدمات تخصصی صنعت نفت ایران با شرکت های خارجی مورد بررسی واقع گردیده است. این شرکت ها به منظور ارتقای سطح تکنولوژیکی و تامین رضایت کارفرمایان، به حوزه "همکاری های بین سازمانی و تکنولوژیکی با شرکت های خارجی" وارد شده و از این طریق ، ضمن افزایش توانمندی رقابت با سایر رقبا، از دانش فنی و تکنولوژی های نوین شرکت های همکار بهره برداری می نمایند. در ادامه با استفاده از یک مدل معتبر در زمینه بررسی همکاری های تکنولوژیکی بین شرکت ها، این نوع از همکاری ها مورد بررسی قرار می گیرد. سپس ضمن تجزیه و تحلیل وضعیت کنونی شرکت های عضو نمونه موردمطالعه، شکل سازمانی مناسب برای هر همکاری تکنولوژیکی بین دو شرکت ارائه می گردد. در پایان به تفسیر تفاوت موجود در روند جاری همکاری ها و وضعیت پیشنهادی مدل پرداخته و علل آن نیز بیان شده است.

شکی نیست که امروزه فناوری به عنوان یکی از مهم ترین عوامل توسعه اقتصادی و صنعتی کشورها مطرح می باشد. در مناطق مختلف جهان، روش های گوناگونی در راستای تسهیل انتقال و مبادله فناوری در سطوح محلی، ملی، منطقه ای و بین المللی بکار می رود. ایجاد فن بازار به عنوان مرکز و مرجع مبادلات فناوری یکی از سازوکارهای پیشرفته و نوپا در جهت دستیابی به هدف فوق الذکر محسوب می شود. در ایران مبادله و انتقال فناوری از نظام و ساختار منسجم و هدفمندی برخوردار نیست و این مساله باعث بروز مشکلات بسیاری برای عرضه کنندگان فناوری (شامل نخبگان، دانشگاه ها، مراکز تحقیق، توسعه و ...) و متقاضیان فناوری (مانند دولت، صنایع مختلف به ویژه صنایع کوچک و متوسط، سرمایه گذاران و ... ) شده است. در مقاله حاضر، پس ازبررسی بحث مبادلات فناوری و معرفی اجمالی برخی از فن بازارها در اروپا و آسیا، همچنین با استفاده از مصاحبه و مطالعه میدانی از بین کارشناسان فن بازار و حیطه های مرتبط و آشنا با آن(مانند حقوق فناوری، ارزیابی و بازاریابی فناوری، زمینه های تخصصی فناوری، صندوق های حمایت های مالی و ...) در جهت ارائه مدل پیشنهادی فن بازار در سطح ملی در ایران، تلاش شده است. در واقع این مقاله در پی ارائه و تشریح ماموریت و اهداف بخش های مختلف، مالکیت، فرایند داخلی و ارتباطات فن بازار سطح ملی در ایران و همچنین پیش نیازهای ایجاد فن بازار می باشد. پر واضح است که دقت در تجربیات سایر کشورها و توجه به پیش نیازها و زیرساخت های اولیه، مسئولین مربوطه را در جهت برنامه ریزی هرچه بهتر و جامع تر رهنمون خواهد شد.

در چند سال اخیر، علی رغم پیشرفت سریع بسیاری از تکنولوژی ها در بعد آزمایشگاهی، تجاری سازی آن ها از جمله موانع گسترش این تکنولوژی ها می باشد که نانوفناوری نیز از این قاعده مستثنی نیست. در تجاری سازی یک طرح تحقیقاتی، مقوله های مختلف زیرساختی، فرهنگی، مدیریتی و اقتصادی درگیر هستند که می توانند با ایجاد چالش، روند تجاری سازی را به تأخیر بیندازند. در این مقاله به بررسی و شناسایی چالش های موجود در این زمینه پرداخته می شود.

هر دستاورد فنی و تکنولوژیکی، اگر در کل سیستم انتشار نیابد، هیچگونه منافع اقتصادی بلند مدتی برای کلیت صنعت در پی نخواهد داشت. در سال های اخیر، تمامی کشورهای صنعتی پیشرفته (همچنین برخی از کشورهای در حال توسعه)، برنامه ها و سیاست های بسیار زیادی را با هدف ارتقاء انتشار تکنولوژی تدوین و دنبال کرده اند. در این راستا، نه تنها به سیاستگذاری مناسب (با هدف تسریع انتشار تکنولوژی و تقویت ارتباط کاربران و تولیدکنندگان تکنولوژی)، بلکه به خلق و توسعه سیستم های پشتیبانی و زیرساختی انتشار تکنولوژی نیز توجه خاصی مبذول می شود. در مقاله حاضر، سعی در ارتقا سطح تکنولوژیکی بنگاه های کوچک و متوسط، براساس سیاست انتشار تکنولوژی به آنها شده است. این امر باعث بهبود ظرفیت ج ذب تکنولوژی و در نهایت افزایش رقابت پذیری بنگاه ها در بازارهای داخلی و خارجی می شود؛ ل ذا برای تحقق این امر نیاز به شناسایی عوامل تسهیل فراین د انتشار تکنولوژی است. همچنین باید سیاست های دولت برای تقویت و اجرای این عوامل پایه ریزی شود.