تحولات اجتماعی و فرهنگی از اهداف اصلی توسعه منطقه ای محسوب می شود. این پژوهش با استفاده از رویکردهای آینده پژوهی و همچنین م دل های برنامه ریزی که بر اساس سناریو طراحی شده است، به بررسی توسعه اجتماعی و فرهنگی در استان یزد بر پایه سند چشم انداز ملی می پردازد. در گام اول پژوهش، 33 عامل شناسایی گردید که این عوامل به نوعی بر روند توسعه ی اجتماعی و فرهنگی استان یزد اثرگذار بوده اند. پس از انجام مصاحبه های مختف با خبرگان، اقدام به شناسایی 9 عامل کلیدی از بین 33 عامل بر اساس اسناد بالادستی گردید. در ادامه برای هر یک از عوامل بر اساس سناریوهای مختلف، 18 وضعیت مطلوب و نامطلوب در آین ده ی استان مورد شناسایی قرار گرفت. در ادامه با تشکیل ماتریس اثرات متقاطع از طریق نرم افزار میک مک و همچنین بهره گیری از دانش کارشناسان علوم اجتماعی در ارزیابی میزان تأثیرات وقوع هر یک از وضعیت ها بر وقوع یا عدم وقوع وضعیت های دیگر در استان، با استفاده از قابلیت های نرم افزار سناریو ویزارد، 6 سناریوی با سازگاری ب سیار ب الا استخراج شد. نتایج پژوهش نشان از شناسایی 3 عامل، عدالت اجتماعی، سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی به عنوان بازیگران اصلی و مؤثر بر فرایند توسعه اجتماعی و فرهنگی در استان یزد دارد. همچنین نتایج پژوهش حاکی از آن است که وضعیت فعلی هر یک از عوامل شناسایی شده در پژهش، چندان مناسب نیست. سناریوهای احتمالی شکل گرفته در این پژوهش، امیدها را برای بهبود وضعیت توسعه در استان بالا می برد.
