سنخ شناسی طنز مجازی ایرانیان با تاکید بر محتوای منتشرشده در دوران گسترش ویروس کرونا (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

طنز چه به عنوان یک فرایند دفاعی و چه به عنوان یک نوع ادبی، بیانگر تمایلی برای کانالیزه کردن یک مسئله ی مشترک اضطراب آور یا یک انرژی پنهان در انسان است. امروزه در بسترهای عامه پسند، جا برای انتشار محتوای انتقادی – سیاسی بدون نقش سرگرم کننده و تجاری، تنگ شده است؛ با این حال در خلال همین محتوای سرگرم کننده و تجاری نیز، رگه هایی از انتقاد و سخنان سیاسی دیده می شود. زمینه ی فرهنگی مشترک و دغدغه های یکسان، یکی از بسترهای پیدایش طنز و مزاح است؛ از این رو، این پژوهش با رویکردی بین رشته ای، از سویی نقش فرهنگ را در شکل گیری محتوا در نظر می گیرد و از سوی دیگر، با نگاهی ارتباطی، طنز را به عنوان حامل پیام های متنوع می کاود. همچنین با تلاشی برای طبقه بندی، انواع طنز را در فضای مجازی فارسی زبان به طور کلی مطالعه می کند و از این طریق، محتوای طنز و مزاحی را که در دوران گسترش ویروس کرونا در شبکه های اجتماعی منتشر شده است، سنخ بندی می نماید. از آن جایی که یافته های روانشناختی پشت ایجاد بسیاری از لبخندها و شوخی ها، لایه های پنهانی از انرژی و اضطراب را شناسایی کرده اند، تلاش نهایی این پژوهش در راستای نمایاندن لایه های ناخودآگاه انرژی، خشم یا اضطراب انباشته شده ورای فرایندهای ارتباطی است که در قالب محتوای طنز و شوخی در فضای مجازی خود را بروز می دهد. سنخ شناسی محتوای طنز می تواند برای شناخت دغدغه های خودآگاه و ناخودآگاه جامعه مفید باشد و در این مقاله، در محتوای طنز دوران کرونا، سنخ های سیاسی روزمره، سیاسی-مذهبی تابوشکن، اجتماعی - ارتباطی و عامه پسند شناسایی و تحلیل شده است.