سرمایه اجتماعی ، جامعه مدنی و دموکراسی ؛ رابطه متقابل یا یک سویه (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

سرمایه اجتماعی از جمله نظریه های جامعه محوری است که امروزه بسیاری از اندیشه ها و آرای اجتماعی را به خود اختصاص داده است، اما پیوندهای چند جانبه این مفهوم با مسایل مرتبط در اقتصاد، سیاست، فرهنگ و اجتماع، شناخت و تبیین آن را دشوار ساخته است. بنابراین، ایجاد سرمایه اجتماعی و فراهم نمودن شرایط و بسترهای مورد نیاز جهت توسعه جامعه مدنی و دموکراسی منوط به شناخت دقیق آنها و روابط و تعاملشان با یکدیگر است. در نوشه حاضر، با تمرکز بر بعد ساختاری سرمایه اجتماعی، از سازمان ها و انجمن های داوطلبانه به عنوان گره کانونی برای رشد و تقویت سرمایه اجتماعی، جامعه مدنی و دموکراسی یاد شده است. در ادامه، وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران مورد توجه و تحلیل قرار گرفته و گفته شده که روند دموکراسی خواهی در ایران از چرخه فراز و فرود سرمایه اجتماعی پیروی می کند، از این رو تقویت دموکراسی با شکل گیری و تقویت نهادهای مدنی پیوند دارد و این ارتباط در تسهیل زمینه های ارتقای سرمایه اجتماعی موثر است.