مطالب مرتبط با کلیدواژه

حکومت


۱۶۱.

مطالعه ی تطبیقی ماهیت حقوقی رابطه ی حکومت و اموال عمومی کاربری محور در فقه امامیه و حقوق فرانسه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش حقوق عمومی سال هفتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲۱ 75-100

کلیدواژه‌ها: اموال عمومی حکومت شخصیت حقوقی اموال مالکیت جهت مالکیت عمومی مالکیت عنوان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۲ تعداد دانلود : ۴۴۸
اموالی که به صورت دائمی به برآورده ساختن یک هدف و کاربری عام اختصاص یافته اند، قسمی از اموال عمومی را شکل می دهند که از آن به عنوان «اموال عمومی کاربری محور» یاد می شود. پژوهش پیش رو با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و اتخاذ رویکردی تحلیلی- توصیفی، در مقام شناسایی «ماهیت حقوقی رابطه ی حکومت و اموال عمومی کاربری محور» از طریق بررسی آثار و نظریه های فقهای امامیه و حقوقدانان فرانسوی در ادوار مختلف، به این نتیجه دست یافته است که فقهای امامیه با ارائه ی سه نظریه ی «مالکیت جهت»، «مالکیت عنوان» و «مالکیت شخصیت حقوقی اموال عمومی کاربری محور» در تمامی ادوار فقهی ماهیت حقوقی رابطه ی حکومت با این دسته از اموال را از نوع «نظارت، اداره و نگهداری» دانسته اند. در مقابل، حقوقدانان فرانسوی ابتدا با طرح نظریه های «بلامالک بودن»، «تحت مالکیت ملت بودن»، «تحت حاکمیت حکومت بودن» و «مالکیت جهت و کاربری» ماهیت حقوقی رابطه ی حکومت با این دسته از اموال را از نوع «اداره و نگهداری» دانستند، لکن عدم کفایت این نظریه ها در حفاظت از اموال عمومی در برابر تعدیات اشخاص، سبب شد تا از طریق دگرگونی مفهوم مالکیت، نظریه ی «مالکیت عمومی» را مطرح سازند. نظریه ای که هم اکنون، به راهکاری برای بهره برداری اقتصادی اداره کنندگان اموال عمومی از این اموال تبدیل شده و صیانت از این اموال را بیش از پیش به خطر انداخته است.
۱۶۲.

نقش تربیتى نهادهاى اجتماعى در تحقق جامعه دینى(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و ششم شهریور ۱۳۹۶ شماره ۲۳۷

کلیدواژه‌ها: نهاد سیستم خانواده حکومت سیاست اقتصاد آموزش و پرورش تعامل نهادها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵ تعداد دانلود : ۳۷۵
هر جامعه اى متشکل از نهادهایى است که بر اساس وظایف و کارکردهاى خود، نقش خاصى در مدیریت وحرکت جامعه به سوى رشد و توسعه ایفا مى کنند. این کارکردها در حوزه هاى مختلف سیاسى، اجتماعى،اقتصادى، و فرهنگى رخ مى دهد. نهادهاى اجتماعى زمانى مى توانند نقش واقعى خود را به درستى ایفا کنندکه با توجه به کارکردها و وظایف نهادهاى خود، در یک نگرش سیستمى و در ارتباط و تعامل با یکدیگرعمل کنند. این پژوهش به روش تحلیلى توصیفى درصدد تبیین اجمالى کارکردها و وظایف هریک از ایننهادهاى اجتماعى به طور مستقل، نقش آنها را در تعامل با یکدیگر براى تحقق جامعه دینى مورد تحلیلقرار داده است. روشن است اگر جامعه اى به دنبال تحقق اهداف متعالى دینى و الهى بود، سیاست ها وبرنامه هاى کلان و خرد آن باید به گونه اى تنظیم و تدوین شوند که با تربیت دینى افراد جامعه، به سوى تشکیل یک جامعه ولایى و توحیدى گام برداشته، به هدف نهایى جامعه دینى، یعنى قرب و رضوان الهى خود را نزدیک نماید. نتایج پژوهش نشان مى دهد که هرچند هریک از نهادها بر اساس وظایف و کارکردهاىخود، بخشى از وظایف جامعه را به عهده گرفته و انجام مى دهند، اما زمانى جامعه در مسیر صحیح تحقق اهداف خود قرار خواهد گرفت و از آسیب هاى درونى و بیرونى مصون خواهد ماند که نهادها با یکدیگرتعامل و همکارى داشته و با هماهنگى امور جامعه را پیش ببرند.
۱۶۳.

معنا و کاربست های ولایت امر در فقه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و ششم آذر ۱۳۹۶ شماره ۲۴۰ «ویژه علوم سیاسی»

کلیدواژه‌ها: ولایت امر ولی امر فقه حکومت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۵ تعداد دانلود : ۳۵۹
«ولایت امر» به عنوان یکی از واژگان مهم و پرکاربرد در فقه و منابع آن، دارای کاربردهای گوناگونی است. در عصر غیبت، مصداق ولی امر فقیه عادل است. این مقاله با رویکرد و روش توص یفی، همبستگی، و علّ ی به جمع آوری اطلاعات از طریق استنادی، به بررسی استعمال این واژه در سراسر فقه پرداخته و می توان کاربردهای آن را به دو گروه تقسیم کرد: اول. کاربست های ولایت امر در فقه غیرسیاسی که در ذیل آن می توان نکاتی از قبیل ولایت امر میت، ولایت امر زوج، ولایت امر پدر و جد بر طفل، و ولایت امر وصایت را قرار داد. دوم. کاربست های ولایت امر در فقه سیاسی است که در زیرمجموعة آن می توان به اموری اشاره کرد؛ همچون اموری که تنها، وظیفة ولایت امر است؛ اموری که بخشی از آن وظیفة ولایت امر است؛ اموری که نیازمند حمایت و پشتیبانی ولایت امر است؛ و اموری که متولی خاصی ندارند و طبعاً از باب حسبه بر عهده ولایت امر نهاده شده است. بنابراین، می توان گفت: تمام ابواب، مسائل و احکام فقه موجود دارای ارتباطی وثیق با ولایت امر هستند که در صورت فقدان آن، به مرحله ظهور نمی رسند و بر فرض تحقق، به اهداف مطلوب خود نایل نمی گردند.
۱۶۴.

سبک مدیریت سلمان فارسی در ابعاد سیاسی، نظامی و فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و پنجهفتم م آبان ۱۳۹۷ شماره ۲۵۱ «ویژه تاریخ»

کلیدواژه‌ها: سلمان فارسی مدیریت اسلامی قدرت سیاسی حکومت مشروعیت خودکنترلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۸ تعداد دانلود : ۵۹۸
سلمان فارسی، صحابی بزرگ رسول خدا صلی الله علیه و آله، دارای سبکی در مدیریت بود که می توان آن را «سبک مدیریت ارزشی اسلامی» نامید. نگاه او به قدرت و مسئولیت، نگاهی متعالی و ارزشی بود و این مقوله را به عنوان زمینه ای برای حاکمیت ارزش های الهی و خدمت به خلق می دانست. سبک مدیریت او در عرصه های سیاسی، نظامی و فرهنگی برگرفته از آموزه های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و امام علی علیه السلام بود. این نوشتار به روش تحلیلی توصیفی با هدف زمینه سازی برای دستیابی به الگویی مناسب در سبک مدیریت اسلامی، در تلاش است تا نوع مدیریت این صحابی بزرگ رسول خدا صلی الله علیه و آله را شناسایی کند.
۱۶۵.

بررسی تحلیلی اندرزنامه های سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبیات تطبیقی دوره هفتم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 1-31

کلیدواژه‌ها: اندرزنامه های سیاسی حکومت اندیشه سیاسی و کشورداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱۸ تعداد دانلود : ۹۹۰
اندرزنامه های سیاسی، یک مرحله مهم توسعه اندیشه سیاسی و ارائه کارویژه های سنتی دستگاه حکومت در جهان هستند که قرن ها نگارش آن ها تداوم یافت. ریشه پیدایش اندرزنامه های سیاسی وجود شکل سنتی حکومت، یعنی حکومت های استبدادی و خودکامه بود، لذا با شکل گیری کشورهای مدرن در جهان، تاریخ مصرف این سبک نگارشی نیز پایان یافت. اندرزنامه های سیاسی متونی در زمینه آیین های عملیاتی کشورداری و روش های مطلوب اداره حکومت هستند. در ایران و جهان اسلام این سنت ادبی از محبوبیت ویژه ای برخوردار بود. تاکنون مقالات و کتاب های زیادی در ارتباط با این سنت ادبی به ویژه از دیدگاه اندیشه سیاسی به نگارش در آمده است؛ اما مقاله فوق تلاش دارد تا با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به بررسی تحلیلی این منابع و نیز فلسفه پیدایش و توسعه، ماهیت، اهداف، ویژگی ها و کارکردهای اندرزنامه های سیاسی بپردازد. همچنین نشان داده می شود، مهم ترین کارویژه اندرزنامه های سیاسی ارائه طرح های عملیاتی کشورداری به حکومت ها بوده است.
۱۶۶.

نقش باورهای قرون وسطی در شکل گیری شهر سیه نا و جهت گیری آن به سمت میدان دل کامپو

نویسنده:
منبع: هنر و تمدن شرق سال اول چهارم ۱۳۹۵ شماره ۱۲ 11 - 18

کلیدواژه‌ها: قرون وسطی سیه نا میدان دل کامپو کلیسا فئودالیسم حکومت منظر سخت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۴۵۶
شهر سیه نا یکی از شهرهای قرون وسطایی است که در سال 30 میلادی با هدف پادگان نظامی توسط رومن ها در نزدیکی رم ساخته می شود. بعدها این شهر در قرون وسطی رشد کرده و تا به امروز با همان ساخت قرون وسطایی به حیات خود ادامه داده است. سیه نا از معدود شهرهایی است که چنین سازمان فضایی دارد. نکته قابل توجه در مورد این شهر، میدان شهری بزرگ آن است که با وجود کاخِ مهم شهرداری در یک جبهه از آن، تمامی شهر به گونه ای در راستای اقتدار و اهمیت میدان به سمت آن جهت گیری کرده  است و این ساختار درست زمانی اتفاق می افتد که دین یکی از عناصر برجسته حکومتی در شهر محسوب می شود. با علم به تمامی مطالب ذکر شده، هدف از پژوهش پیش رو، یافتن ارتباطی منطقی میان باورهای قرون وسطایی و شکل گیری میدان شهری «دل کامپو» در شاکله شهری سیه ناست. با توجه به ساخت کاخ شهرداری در قسمت جنوبی میدان و جهت گیری میدان به سمت این بنا، مشخص می شود که شکل گیری آن حتی در دوران گوتیک زمانی اتفاق می افتد که نظام سرمایه داری بر جامعه قرون وسطی حکمفرما شده و این امر سبب شکل گیری جامعه کمون و ساخت کاخ های شهرداری در جهت حمایت از حکومت های مردم سالار می شود. روش تحقیق در مقاله حاضر توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات آن به صورت مشاهده و استفاده از اسناد کتابخانه ای است.
۱۶۷.

حضور شیعیان در مناصب سیاسی اداری سلجوقیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال هشتم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۹

کلیدواژه‌ها: سلجوقیان شیعیان سیاسی حکومت دیوانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۹ تعداد دانلود : ۵۱۶
بعد از یک دوره بی مهری نسبت به شیعیان در طول حکومت سه پادشاه اول سلجوقی(طغرل بیک ،آلب ارسلان و ملکشاه) بویژه از اواسط قدرت گیری ملکشاه شاهد قدرت یابی تدریجی شیعیان امامی در دستگاه حکومتی می باشیم. در این مقاله زمینه های موثر در فرآیند تقویت تعامل جامعه شیعی با حکومت و مشارکت در حوزه قدرت سیاسی و تصدی امور حکمرانی دردوره سلجوقیان مورد بررسی قرار می گیرد. سوال اصلی چنین مطرح است که با وجود سیاست دینی سلجوقیان که جانب داری از مذهب اهل سنت بود چرا و چگونه شیعیان متمایل به همکاری با حکمرانان سلجوقی شده و در واقع این امر را قابل قبول یافتند. بر اساس داده های موجود این فرض مطرح می شود که شیعیان برای حفظ جایگاه خود در جامعه و با توجه به اصول و مبانی پس از دوران غیبت که در احکام و اندیشه های آنان موجود بود به همکاری وکسب مناصب تراز اولی همچون دیوانی (وزارت) تمایل یافتند.
۱۶۸.

مسئولیت دولت یا حکومت: تبیین مبانی آن در آموزه های فقه و حقوق کیفری ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش حقوق عمومی سال بیست و یکم بهار ۱۳۹۸ شماره ۶۲ 185 - 215

کلیدواژه‌ها: بیت المال دولت حکومت عاقله الامام مسئولیت ناشی از رفتار غیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۰ تعداد دانلود : ۲۵۶
 مسئولیت کیفری به علّت رفتار دیگری تأسیس جدیدی است در نظام کیفری ایران که در ماده 142 قانون مجازات اسلامی مصوّب 1/2/1392 به تصویب رسیده و بدین ترتیب این نوع مسئولیت مستند به نصّ گردیده است. در نظام کیفری ایران پرداخت دیه از جمله مجازات ها است. لهذا می توان گفت مسئولیت عاقله، مسئولیت ضامن جریره، مسئولیت بیت المال و مسئولیت دولت در پرداخت دیه و خسارت از محلّ بیت المال به بزه دیده، از جمله موارد مسئولیت ناشی از رفتار دیگری است، قطع نظر از اینکه ماهیّت این موارد از مسئولیت به نظر می رسد مدنی است، آنچه که در مقاله پیش رو به عنوان سوال مورد پژوهش قرار می گیرد این است که آیا با توجه به صبغه اسلامی نظام حاکم در کشورمان و لحاظ حقیقت امر و سابقه تاریخی حکومت در اسلام و روح اصول قانون اساسی و آموزه های حقوق عمومی و در واقع امر در موارد مذکور مسئولیت با حاکم و حکومت است یا دولت؟
۱۶۹.

جامعیت و برتری اندیشه امام خمینی ( ره) درباره ارکان دولت بر اندیشه "دولت مدرن"(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۱ بهار ۱۳۹۰ شماره ۱ 271 - 282

کلیدواژه‌ها: حاکمیت حکومت دولت مدرن سرزمین سنت مصلحت ملت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۶ تعداد دانلود : ۲۴۸
نحوه نگرش امام خمینی به مساله حکومت و نظام سیاسی و تاثیر دیدگاه سنتی یا مدرن بر نگرش ایشان همواره مورد توجه اندیشمندان و صاحبنظران بوده است؛ به طوری که برخی نگرش امام به دولت را سنتی و برخی دیگر مدرن می دانند. برای بررسی دقیق نگرش امام در این خصوص، یکی از بهترین شیوه ها، بررسی موضع امام درباره ارکان و عناصر اصلی تشکیل دهنده "دولت مدرن" یعنی حاکمیت، حکومت، سرزمین و ملت است. این بررسی جامعیت و برتری دیدگاه امام نسبت به دیدگاه غربی را نشان داده است.نحوه نگرش امام خمینی به مساله حکومت و نظام سیاسی و تاثیر دیدگاه سنتی یا مدرن بر نگرش ایشان همواره مورد توجه اندیشمندان و صاحبنظران بوده است؛ به طوری که برخی نگرش امام به دولت را سنتی و برخی دیگر مدرن می دانند.
۱۷۰.

حکومت و مردم در اندیشه مولانا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۱ تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲ 69 - 87

کلیدواژه‌ها: انسان کامل حکومت حکومت معنوی سلطنت باطنی عدالت فضیلت مردم مولوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۴ تعداد دانلود : ۲۲۷
رابطه حکومت و مردم مسأله انسان است که اندیشه غالب متفکران بزرگ را به خود مشغول داشته است. مولانا محمد بلخی نیز این مسأله را در سراسر آثارش مطرح ساخته و با تأکید بر ویژگی هایی چون عدالت، دانش، فضیلت و معنویت که بیانگرصلاحیت حکومت اند حکومت مطلوب را حکومت باطنی و معنوی می داند که پی آمدش حکم راندن بر دلهاست. رهبر چنین حکومتی ولی خدا (انسان کامل )است که حکمرانی اش مظهر شاهی و تدبیر اوست و نمونه عینی آن فرمانروایی پیامبر اسلام (ص) است. چنین حکومتی دارای چهار ویژگی عدالت ، معنویت ، فضیلت و تدبیر است. در نگاه مولانا رابطه حکومت و مردم در اصل نگهبانی، پرورشی و مهرورزی است نه قیمومیت و سلطه. او با توجه به تأثیر بنیادین حکومت بر مردم این رابطه رابا تشبیهاتی چون«روح و جسم » و «حوض و لوله ها» و...بیان می دارد.
۱۷۱.

نظریه وکالت سیاسی در هندسه تشکیل حکومت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۲ تابستان ۱۳۹۱ شماره ۲ 35 - 48

کلیدواژه‌ها: تفویض حکومت وکالت وکالت سیاسی ولایت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۶ تعداد دانلود : ۳۸۰
از دیرباز برخی از نویسندگان تلاش کرده اند نظریه وکالت سیاسی را بنیان نظری مشروعیت حکومت در جامعه اسلامی قرار دهند. با این حال، به نظر می رسد مبانی اعتقادی و بینشی پذیرفته شده در اندیشه سیاسی شیعه از یک سو و ضعف های کم و بیش آشکار این نظریه در تبیین واقعیت های نظام های سیاسی از سوی دیگر، مانع موفقیت این نظریه در ارائه تبیینی موجه از بنیان مشروعیت حکومت در اندیشه سیاسی شیعه شده است. در مقاله حاضر تلاش شده ضمن ارائه توصیفی واقع بینانه به تحلیل و بررسی نظریه مزبور در چارچوب اقتضائات اندیشه سیاسی شیعه بپردازیم.
۱۷۲.

ابعاد فساد از دیدگاه خواجه نظام الملک توسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۲ تابستان ۱۳۹۱ شماره ۲ 59 - 75

کلیدواژه‌ها: حکومت خواجه نظام الملک دین سیاست سیاستنامه سلجوقیان فساد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۶ تعداد دانلود : ۴۳۴
مسئله ی فساد از دیدگاه خواجه نظام الملک توسی، وزیر مقتدر ملک شاه سلجوقی موضوع مورد بررسی این مقاله است. خواجه نظام الملک در کتاب سیاست نامه ، دیدگاه های خود را در خصوص ساختار حکومتی مطلوب بیان و مشکلات موجود در ساختار سیاسی و اداری سلجوقیان را بازگو می کند. بر اساس دیدگاه خواجه نظام الملک در کتاب سیاستنامه، موضوع فساد در چهار سرفصل فساد سیاسی، اداری، دینی و اجتماعی بررسی می شود و در هر سرفصل، عوامل ایجاد فساد بیان می شود مسئله ی فساد از دیدگاه خواجه نظام الملک توسی، وزیر مقتدر ملک شاه سلجوقی موضوع مورد بررسی این مقاله است. خواجه نظام الملک در کتاب سیاست نامه ، دیدگاه های خود را در خصوص ساختار حکومتی مطلوب بیان و مشکلات موجود در ساختار سیاسی و اداری سلجوقیان را بازگو می کند.
۱۷۳.

مطالعه تطبیقی مفهوم دولت در گفتمان های سیاسی مدرن و پست مدرن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۳ زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ 207 - 225

کلیدواژه‌ها: پست مدرنیسم جمعیت حاکمیت حکومت دولت سرزمین گفتمان مدرنیته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۵ تعداد دانلود : ۴۰۷
در چند دهه اخیر، در نتیجه دگرگونی های نظری و عملی، مطالعات دولت به استفاده از روش ها و رهیافت های فرااثبات گرا متمایل شده است. از جدیدترین رهیافت های فرااثبات گرا روش تحلیل گفتمانی است. براساس این روش، پدیده های اجتماعی در زمان و مکان، واقعیت یکسانی را از خود بروز نمی دهند، بلکه در گفتمان های گوناگون تفاسیر متفاوتی می یابند. بر این اساس، این پژوهش با درنظر گرفتن فرایندهای مدرنیته و پست مدرنیسم به عنوان گفتمان های سیاسی متفاوت، سعی در مطالعه تطبیقی مفهوم دولت و عناصر تشکیل دهنده آن شامل سرزمین، جمعیت، حکومت و حاکمیت در درون هر یک از این گفتمان ها دارد. یافته های این پژوهش نشان می دهند که، دولت خصلتی گفتمانی دارد. دولت خصوصیتی دائم و غیرقابل تغییر نداشته، در گفتمان های گوناگون به شکل های گوناگون تفسیر می شود. به این ترتیب درنتیجه دگرگونی های نظری و عملی صورت گرفته در گفتمان پست مدرنیسم، دولت در کلیت و در عناصر خود، در مقایسه با گفتمان مدرنیته دچار دگرگونی های بسیاری شده است.
۱۷۴.

مبنای حکومتی آیت الله بروجردی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: فقه سال بیست و دوم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۸۴) 7 - 28

کلیدواژه‌ها: نقد آیت الله بروجردی ولایت فقیه اختیارات حکومت روش شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۵ تعداد دانلود : ۴۳۴
با وجود اشتهار دیدگاه آیت الله بروجردی در گستره اختیارات حکومتیِ فقیه در عصر غیبت، اختیاراتی مضیّق تر و محدودتر از آنچه به شیخ انصاری منسوب است و محدود به ضروریات اجتماعی می شود، به آیت الله بروجردی نسبت داده شده است. این تحقیق، ضمن نقد این دیدگاه، معتقد است که با روش شناسی صحیح فهم دیدگاه آیت الله بروجردی، درمی یابیم ایشان قائل به اختیاراتی گسترده برای فقیه در عصر غیبت بوده است. بر این اساس، این تحقیق از روش فهم متن به مثابه روش نقد استفاده کرده و فهم متن را با توجه به عناوینی چون روش بحث، مبانی ماتن، زمینه و زمانه، فهم و تقریر شاگردان، عبارات همسو و غیر همسو و نگرش جامع به متن، مورد توجه قرار داده و نظریه مشهور را برای آیت الله بروجردی ثابت دانسته است.
۱۷۵.

بازنمایی نامه های حکومتی امام علی(ع) به کارگزاران و فرماندهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سخن تاریخ سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۸ 7 - 24

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) حکومت فرماندهان فرمان ها کارگزاران مدیریت نامه ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۹ تعداد دانلود : ۲۹۱
برخی از نامه های امام علیA، از نوع مکاتبات اداری و سازمانی بوده است و اصول مدیریت مملکت را در خود جای داده اند. امیر مؤمنانA، در همان روزهای نخست حکومتی، اقدام به تجدید ساختار مدیریتی کرد و کارگزاران پیشین را که نوعاً از میان بنی امیه و هواداران آنان بودند، تغییر داد. پژوهش حاضر، به دنبال بررسی این مسئله است که دستورعمل ها و فرمان های امام علیA به کارگزاران حکومت اسلامی، دارای چه ساختار و معیاری است؟ و به طورکلی، روش برخورد امامA با کارگزاران چگونه بوده است؟ ازاین رو، هدف از این مقاله بررسی فرمان ها و دستور های امام علیA در ابعاد فرهنگی، اجتماعی و سیاسی به کارگزاران حکومت است تا از رهنمودهای امامA آگاهی یابیم و الگو بگیریم و در ابعاد مختلف زندگی امروزی به کار بندیم. در این مقاله، با بهره گیری از روش توصیف و تحلیل و بر اساس منابع کتابخانه ای، تلاش شده است، ابعاد گوناگون فرمان های امامA در نامه های خود به کارگزارانش را استخراج کنیم. یکی از نتایج و دستاوردهای این پژوهش، معیارها و ملاک هایی است که در نامه های حضرت علیA جهت مدیریت جامعه اسلامی و نیز روش برخورد با کارگزاران صالح و ناصالح بیان شده است. بررسی نامه های امام علیA در زمینه های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی به کارگزاران حکومت و ضرورت الگوبرداری در جوامع امروزی، یکی از جنبه های نوآوری این مقاله شمرده می شود.
۱۷۶.

کارکرد سلاح توپ در سرکوب شورش های محلی و استمرار دولت متمرکز عصر صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 161 - 176

کلیدواژه‌ها: توپ توپخانه شورش محلی سرکوب حکومت صفوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۶ تعداد دانلود : ۸۴۴
توپ، به عنوان سلاح سنگین، جمعی، گران قیمت، نیازمند آموزش در به کارگیری و صرف هزینه در ساخت، نگهداری و به کارگیری، فقط می توانست در انحصار و اختیار دولت مرکزی باشد. از دوره شاه تهماسب اول که نخستین تجربه های ساخت و به کارگیری سازمان یافته و مؤثر آن در قشون صفوی ثبت شده تا دوران شاه عباس اول که بیشترین ساخت و کاربرد توپ در نبردها روی داده است، شواهد تاریخی نشان می دهند به کارگیری این سلاح مدرن برای کنترل نیروهای گریز از مرکز، سرکوب حکام سرکش محلی و تثبیت و گسترش حاکمیت مرکزی، عاملی تعیین کننده و سرعت بخش بوده است. با ظهور نشانه های ضعف حکومت صفوی و آغاز شورش های پراکنده اقوام سرحدی، توپچیان همواره بخشی از قشون را تشکیل می دادند، هرچند ناتوانی آنها در کاربرد مفید توپخانه در جنگ صحرا (رو در رو) موجب شکست های قشون دولتی و سرانجام سقوط صفویان شد. در سرکوب حکمرانان محلی اگر «جنگ قلعه» روی می داد، قدرت ویرانگر گلوله و صدای غرّش توپ هر مقاومتی را در هم می شکست اما در «جنگ های صحرا و رو در رو»، در دوره صفوی مهارت کافی برای استفاده مؤثر و تعیین کننده از توپخانه حاصل نشد. روش پژوهش توصیفی  تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای است.
۱۷۷.

جایگاه فقها در حکومت و حاکمیت سیاسی مطالعه تطبیقی دو دیدگاه حداکثری و حداقلی

نویسنده:
منبع: اندیشه سیاسی در اسلام زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۸ 83 - 101

کلیدواژه‌ها: حکومت حاکمیت سیاسی امام خمینی عالمه نائینی والیت فقیه نظام پادشاهی فقه سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۲ تعداد دانلود : ۵۳۴
مسأله نقش و جایگاه علما و فقها در سیاست و حکومت از دیرباز در مرکز مبحثهای سیاسی قرار داشته است. در این زمینه، سه دیدگاه عمده در دوران پس از غیبت کبری وجود دارد: دیدگاه نخست، منع هرگونه دخالت فقهای شیعه در حکوت در دوران غیبت؛ دیدگاه دوم، قائل بودن نقش نظارتی و حداقلی برای علما و دیدگاه سوم، قائل بودن نقش حداکثری برای فقها. پژوهش حاضر، تالشی برای مقایسه دیدگاههای دوم و سوم است و بدین منظور، دیدگاههای عالمه نائینی به عنوان نظریهپرداز دیدگاه دوم و دیدگاههای امام خمینی)ره( به عنوان نظریهپرداز دیدگاه سوم به روش مقایسهای مورد بررسی قرار میگیرد. در این مقاله به بررسی تشابه، تفاوت و عوامل تأثیرگذار بر اندیشه سیاسی عالمه نائینی و امام خمینی)ره( در حوزه حکومت و حاکمیت سیاسی میپردازیم.
۱۷۸.

رابطه حکومت جهانی و انتظار بر مبنای قرآن و روایات و عهد جدید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۴۰)

کلیدواژه‌ها: انتظار حکومت قرآن کتاب مقدس مسیح مهدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۸ تعداد دانلود : ۲۶۹
از دیرباز، تحقق حکومت جهانی عاری از هرگونه ظلم و خشونت به همراه آینده ای روشن برای زندگی، از آرزوهای بشر بوده است. پیامبران و ادیان الهی بشارت داده اند که سرانجام، حکومت واحد جهانی مبتنی بر قسط و عدل شکل خواهد گرفت و این آینده به دست مصلح کل و منجی جهانی تحقق خواهد یافت. از این رو، پیامبران و اولیا برای تحقق حکومت الهی جهانی، انسان ها را به انتظار دعوت می کنند؛ انتظاری سازنده و پویا. در اسلام، حکومت جهانی توسط حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف و در مسیحیت، ملکوت خداوند به واسطه حضرت مسیح علیه السلام تحقق می یابد. این حکومت ویژگی هایی دارد که آن را از دیگر حکومت ها متمایز می سازد؛ از جمله: خلافت پاکان و صالحان؛ برپایی احکام الهی؛ حکومت عدالت محور؛ رفاه اقتصادی؛ و... . مؤمنان به این دو دین، بر مبنای متون معتبر، خود را برای چنین روزی آماده و مهیا می کنند و در انتظار به سر می برند. در مقاله پیش رو، نگارنده بر آن است تا به روش توصیفی تحلیلی به مقایسه چرایی انتظار برای حکومت جهانی در دو دین مسیحیت و اسلام بپردازد؛ در اولی بر مبنای عهد جدید و در دومی بر مبنای آیات و روایات.
۱۷۹.

شاخص های امنیت سیاسی از منظر امام خمینی ره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و هشتم آبان ۱۳۹۸ شماره ۲۶۳ «ویژه علوم سیاسی»

کلیدواژه‌ها: شاخص امنیت سیاسی حکومت رهبر عادل ثبات داخلی و مشارکت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۴ تعداد دانلود : ۵۷۰
امنیت سیاسی از منظر فقهی به معنای «اطمینان و آرامش بازیگران، جهت دریافت حقوق سیاسی و انجام تکالیف سیاسی برای نیل به سعادت دنیا و آخرت» است، که با شاخص های مختلفی مورد ارزیابی قرار می گیرد. شاخص های امنیت سیاسی، در واقع ملاک های ارزیابی میزان بهره مندی جامعه از امنیت سیاسی نسبت به مقایسه وضع موجود با وضع مطلوب، جهت طراحی راهبردهای متناسب و شناسایی نوع تکلیف است. ازاین رو آنچه با روش توصیفی تحلیلی از فقه امامیه حاصل می شود این است که امنیت سیاسی در جامعه اسلامی با شاخص هایی همانند: وجود حکومت، رهبری عادل، ثبات و مشارکت در جامعه، ملاک ارزیابی قرار می گیرد.
۱۸۰.

تأثیر سیاست های اقتصادی در تقابل بازاریان با حکومت در عصر پهلوی دوم (1320-1357ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیست و نهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۵) 36 - 67

کلیدواژه‌ها: سیاست های اقتصادی تقابل بازاریان حکومت پهلوی دوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۶ تعداد دانلود : ۵۹۹
هدف: توضیح سیاست های اقتصادی دولت در تقابل بازاریان با حکومت پهلوی دوم است؛ در پاسخ به این پرسش که سیاست ها و عملکرد اقتصادی دولت چه تأثیری بر نارضایتی و تقابل بازاریان با حکومت پهلوی دوم داشته است؟روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش با روش توصیفی-تبیینی و با تکیه بر اسناد و منابع اصلی انجام شده است.یافته ها و نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان می دهد که سیاست های تبعیض آمیز دولت علیه بازاریان، مداخله نهادهای دولتی در امور بازار، افزایش روزافزون نقش دولت در اقتصاد، بحران های اقتصادی و تحت فشار قرارگرفتن بازاریان ازسوی دولت، و هم چنین تلاش دولت درجهت مدرنیزه کردن اقتصاد و اجرای برنامه توسعه صنعتی شتابان در کشور و پیامدهای ناشی از آن، به طور روزافزون عرصه را بر بازاریان تنگ کرد و با تهدید کسب وکار بازاریان، نارضایتی و واکنش آن ها را علیه حکومت پهلوی دوم برانگیخت.