مطالب مرتبط با کلیدواژه

امنیت ملی


۸۱.

تاثیر جهانی شدن بر معمای امنیتی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال هفتم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن جمهوری اسلامی ایران امنیت ملی معمای امنیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۳
جهانی شدن و جهانی سازی از جمله مفاهیم رایج در عرصه روابط بین الملل هستند که از سال 1990 به بعد، نمود بیشتری یافته اند. مفهوم جهانی شدن که نخستین بار برای تحولاتی که در عرصه فعالیت های اقتصادی پدید آمده بود مطرح شد، بیشتر جنبه انتزاعی داشته و با گذشت زمان دارای اهمیت زیادی شده است. این مفهوم با ورود به حوزه های دیگر روابط بین الملل نظیر امنیت ملی، توجه بیشتر اندیشمندان را به خود جلب کرده است. در واقع اهمیت این مفهوم و رابطه آن با مولفه امنیت، منجر به نگاه های متفاوت بازیگران و واحدهای نظام بین الملل به آن شده است که در این میان جمهوری اسلامی ایران از این قاعده مستنثنی نیست. بر این اساس، در پژوهش حاضر این سئوال مطرح می شود که اساسا رابطه جهانی شدن و امنیت چگونه تعریف می شود و جهانی شدن چه تاثیری بر معمای امنیتی جمهوری اسلامی دارد؟ فرضیه مورد نظر این است که جهانی شدن علی رغم ایجاد زمینه و فرصت های لازم برای برقراری روابط فرامرزی با سایر واحدهای نظام بین الملل، می تواند معمای امنیتی جمهوری اسلامی ایران را با چالش هایی نظیر تضعیف مرز، تضعیف حاکمیت ملی و آسیب پذیری اطلاعاتی و رسانه ای مواجه سازد
۸۲.

مؤلفه های اساسی محیط امنیتی ایران و سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال سوم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۹ (پیاپی ۳۹)

کلیدواژه‌ها: لیبرال دموکراسی امنیت ملی مکتب کپنهاگ ناسیونالیسم عربی استراتژی دفاع - تهاجم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۹ تعداد دانلود : ۸۱۸
آنچه که در نوشته ی حاضر به طور مفصل مورد بحث قرار گرفته، بررسی چرایی و دلایل تبدیل شدن سوریه به یک مسئله ی مهم امنیتی برای ایران است. با توجه به روابط تاریخی بین ایران و سوریه، ظهور بحران در این کشور، ایران را به تکاپویی سخت و سنگین برای مقابله با قدرت غرب واداشته است چرا که کوتاهی در این امر بهایی گزاف را برای جمهوری اسلامی ایران به همراه خواهد داشت. مقاله ی حاضر چهار دلیل مهم را که به عنوان دلایل اهمیت امنیتی سوریه برای ایران محسوب می شوند، مورد بحث و بررسی قرار داده است. سوریه به عنوان سد نفوذ سیاست های ضد ایرانی آمریکا در خاورمیانه، هممرز بودن با حزبالله و اسرائیل، و همچنین به عنوان محلی برای اتخاذ استراتژی دفاع – تهاجم ایدئولوژیک، و قرارگرفتن در محل تلاقی و اتصال دو ایدئولوژی ایران اسلامی و ناسیونالیسم عربی می توانند عوامل اصلی شکل دهی به محیط امنیتی ایران و سوریه باشند. سوریه به عنوان متحد ایران برای جلوگیری از دستبرد کامل منطقه توسط غرب، میتواند به عنوان یک عامل کلیدی و با توجه به چهار مؤلفه ی ذکر شده، حمایت همه جانبه ی ایران از سوریه را در خلال بحران سوریه توجیه و بازتعریف کند.
۸۳.

نقش فضای مجازی در قدرت نرم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی و بین المللی سال اول زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: فناوری اطلاعات و ارتباطات امنیت ملی فضای مجازی قدرت نرم سایبر قدرت سخت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰۳ تعداد دانلود : ۹۳۷
مبانی و مفاهیم امنیت ملی به عنوان مقوله ای ارزشمند و با اهمیت در روابط بین الملل مورد توجه دولتها است .قدرت به عنوان تضمین کننده امنیت ملی به دو نوع نرم و سخت تقسیم بندی می شود به دلیل معایب و مشکلات به کارگیری قدرت سخت که صورت بالفعل آن با نام جنگ سخت می توان از آن یاد نمود منتج به لشکر کشی و نظامی گری وتحمیل هزینه های گزاف به دولتها می شود اما محاسن و مزایای به کارگیری قدرت نرم که از شاخص های این قدرت فضای سایبر و مجازی می باشد موید این موضوع است که مفاهیم قدرت و جنگ نرم پس از یک دوره انباشت مفاهیم ومعانی آنها در طول جنگ سرد در اواخر قرن بیستم و اوایل هزاره جدید به پارادیم غالب حوزه های مختلف تبدیل شد ه است .مفهوم قدرت از حالت سخت افزاری به کنش های نرم افزاری گرایش پیدا کرده است آرایش های نظامی وسیاسی پیرو مقولات فرهنگ واندیشه گردیده اند .توسعه فزاینده فناوری اطلاعات و ارتباطات و مشکلات روشهای سخت و تاثیر گذاری سریع و عمیق قدرت نرم در ابعاد مختلف اقتصادی اجتماعی ، سیاسی ،نظامی و دیپلماسی با ظهور عصر مجازی ، بیتها و بایتها . سایتها و... که فاصله بین میدان عمل و هدف نبرد را بسیار کم کرده است از مواردی است که باید مدنظر دولتها قرار گیرد. اگر در گذشته این سازمان های بین المللی بودند که نقش حاکمیتی دولت ها را کمرنگ می کردند ولی امروزه رسانه ها پای را فراتر نهاده و نه تنها نقش حاکمیتی دولت های ملی را مورد تعرض قرارداده اند بلکه در صدد یکسان سازی و هموانی بین المللی از گونه لیبرال آن هستند. لذا با فرض اینکه اکثر ملل شرایط مناسبی جهت استفاده از فضای سایبر را بعد از چند دهه از راه اندازی این فناوری دارند، به طرح سوال و چگونگی تاثیر فضای سایبر بر امنیت ملی و اثر گذاری آن بر ابعاد مختلف امور داخلی و خارجی یک کشور می پردازیم .
۸۴.

تهدیدات امنیتی خارجی و تکوین استقلال طلبی در سیاست خارجی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی و بین المللی سال اول زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: ایران مداخله امنیت ملی وابستگی تهدید استقلال طلبی استعمار عدالت بین المللی نیروهای اجتماعی غرب ستیزی قدرت های خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴۵ تعداد دانلود : ۴۵۸
بی اعتمادی شدید ایرانیان به قدرت های خارجی علی الخصوص قدرت های غربی و نگرانی از احتمال دخالت های مخرب آنان موضوعی است که ریشه های عمیقی در تاریخ سیاسی ایران دارد. در این مقاله، تأثیر دخالت های امپریالیستی قدرت های خارجی بر تکوین گرایش به بیگانه ستیزی در سیستم سیاسی ایران طی سه دوره قاجاریه، پهلوی، و جمهوری اسلامی مورد بررسی قرار می گیرد. سؤال مقاله این است که چرا حساسیت به مسأله استقلال در سیاست خارجی ایران بالاست؟ جمع بندی مقاله این است که طی دو سده اخیر مسأله دخالت های توطئه آمیز خارجی مهمترین تهدید علیه امنیت ملی کشور بوده و بر این اساس، تصمیم گیران کشور را به این جمع بندی رسانده که بایستی در تعامل با قدرت های خارجی محتاطانه و در عین حال تهاجمی رفتار کرد. این مسأله همچنین نقش مهمی در تأکید جمهوری اسلامی بر ضرورت عدالت در عرصه روابط بین الملل دارد.
۸۵.

تأثیرات بین المللی بر روی فرآیندهای سیاست گذاری داخلی الگوهای امنیتی حاکم بر تنگه هرمز و قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای

نویسنده:
منبع: فصلنامه سیاست سال سوم پائیز ۱۳۹۵ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: ایران امنیت ملی ژئوپلیتیک تنگه هرمز تهدیدات الگوی امنیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۹ تعداد دانلود : ۱۴۲۶
با توجه به نقش و اهمیت روزافزون تنگه های بین المللی در افزایش قدرت ملی و ضریب امنیتی کشورها، بررسی نقش تنگه های بین المللی از منظر ژئوپلتیک از جایگاه ویژه ای برخوردار است. بحث پیرامون نقش و جایگاه تنگه ها بسیار است؛ لیکن نقش و اهمیت تنگه های بین المللی و وجود شاخصه هایی که با امنیت ملی کشور مرتبط می شود، نیازمند بررسی بیشتری است. تنگه های استراتژیک از زمانی که پای قدرت های استعماری به این مکان ها باز شد، نقش عمده-ای را در برقرای امنیت در جهان بازی می نمایند؛ چرا که وجود پتانسیل های اقتصادی، سیاسی و جغرافیایی موجود در آن ها مستقیماً با امنیت ملی این کشورها ارتباط می یابد و از این رو این کشورها همواره سعی در ایجاد امنیت و ترتیبات امنیتی به عنوان عوامل امنیت ساز و بازدارنده در این تنگه ها بوده اند تا امنیت ملی خود را حفظ کرده باشند. لذا هم کشورهای منطقه و هم کشورهای فرامنطقه ای در اتخاذ و به کارگیری الگوهای امنیتی در تنگه هرمز، در طی زمان های مختلف تاریخی نقش داشته اند. بر این اساس سوال اصلی پژوهش بر این مبنا قرار می گیرد که الگوهای امنیتی در تنگه هرمز از سوی قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای به چه صورت بوده است؟ فرضیه پژوهش این است که اتخاذ الگوی امنیتی از سوی قدرت های منطقه با توجه به وجود تهدیدات در جهت ایجاد ثبات و امنیت در این حوزه استراتژیک بوده است و اتخاذ الگوی امنیتی از سوی قدرت های فرامنطقه ای برای مداخله در این حوزه استراتژیک صورت گرفته است. هدف مقاله حاضر، بررسی این عوامل امنیت ساز و الگوهای امنیتی اتخاذ شده از گذشته تا زمان معاصر در تنگه هرمز می باشد.
۸۶.

بررسی جایگاه نظریة مسئولیت حمایت در نظام حقوقی اسلام با تأکید بر امنیت ملی کشور

نویسنده:
منبع: حقوق بشر سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۹)

کلیدواژه‌ها: حاکمیت امنیت ملی مستضعفان منشور ملل متحد نظام حقوقی اسلام مسئولیت حمایت مظلومان نفی سلطه تألیف قلوب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۴ تعداد دانلود : ۴۲۵
جامعه بین المللی به رغم پیشرفت های شگرفی که در عرصه های مختلف حقوق بین الملل و به ویژه در زمینة حقوق بشر داشته است، متاسفانه هنوز شاهد وقایع و بحران های دهشتناکی می باشد؛ این بحران ها علاوه بر نابودی جان و مال و امنیت بسیاری از انسان ها، حاکمیت و امنیت ملی برخی از کشورها را نیز در معرض تهدید و آسیب قرار داده است. ناکارآمدی روند مداخله بشر دوستانه و عدم انطباق آن با مقررات حقوق بین الملل و همچنین ناکارآمدی نظام امنیت بین المللی موجود، اندیشمندان حقوق بین الملل را بر آن داشت تا با ارائه نظریة مسئولیت حمایت، باب مفاهیم جدیدی را در عرصة حقوق بین الملل، بگشایند. مسئولیت حمایت مبنای اقدام شورای امنیت و برخی کشورها در بحران هایی همچون دارفور سودان، عراق، یوگسلاوی سابق و گرجستان و غیره بوده است. این نظریه که از اواخر دهة نود قرن گذشته مطرح و در سال 2005 مورد تصویب سران جهان قرار گرفته و پس از آن در سال های 2009 و 2011 مورد استقبال و حمایت جامعه بین الملل قرار گرفته است، در احکام و مقررات نظام حقوقی اسلام نیز محمل های قوی داشته و به نحو قاطع و ملموسی در قرآن و سنت به منصه ظهور رسیده است. بدیهی است توجه و پذیرش این نظریه و یا عدم اعتناء به آن بر نظام امنیت جهانی و نیز امنیت ملی دولت ها تأثیرگذار بوده و هست.
۸۷.

تحلیل تأثیر انسجام و وحدت اجتماعی و رابطه آن با تقویت امنیت ملی و کاهش جرم از دیدگاه شهروندان شیراز (با استفاده از آزمون اسپیرمن)

نویسنده:
منبع: علوم خبری سال پنجم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۱۹

کلیدواژه‌ها: انسجام امنیت ملی وحدت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵۲ تعداد دانلود : ۱۱۱۱
نظم و امنیت اجتماعی در هر جامعه ای دارای عوامل ایجاد و زایل کننده ای است که در اندیشه امام خمینی (ره) مشارکت مردمی، عدالت خواهی، قانون مندی و مسئولیت پذیری ازجمله عوامل بسیار مهم در ایجاد نظم و امنیت می باشد. موفقیت در اجرای برنامه های پیشگیری از جرم با رویکردهای اجتماعی و جامعه محوری، نیازمند اقدامات فرا سازمانی نهادهای مرتبط، ازجمله پلیس، برای افزایش اعتمادسازی، همبستگی و مشارکت اجتماعی است؛ بنابراین تحقیق حاضر، باهدف دستیابی به رابطه انسجام اجتماعی و پیشگیری اجتماعی از جرم انجام گرفته این تحقیق از نوع کاربردی- توسعه ای و روش انجام آن پیمایشی می باشد. گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای و مشاهدات میدانی (پرسش نامه) صورت گرفته است و جامعه آماری پژوهش، کلیه شهروندان شیراز بر اساس سرشماری سال 1390 می باشد که جمعیت آن 1460665 نفر بوده است، انتخاب گردید و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای بر اساس فرمول کوکران، حجم نمونه 321 نفر به دست آمد، همچنین پرسش نامه ای در قالب طیف لیکرت طراحی گردید که روایی آن از طریق اخذ نظر اساتید و صاحب نظران محترم و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ برابر 87% تائید گردیده است. همچنین داده ها از طریق نرم افزار spss مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. بر اساس مدل کرنر و فارست تقسیم انسجام اجتماعی به چهار متغیر (گرایش به ارزش های اجتماعی، احساس تعلق اجتماعی، گرایش به انتظام اجتماعی و مشارکت اجتماعی)، مشاهده شد که همبستگی های معناداری میان کاهش جرم و تقویت امنیت ملی و وحدت انسجام اجتماعی پاسخگویان وجود دارد. در این تحقیق متغیر مستقل (انسجام و وحدت اجتماعی) است که تأثیرات آن بر متغیرهای وابسته تحقیق (میزان تقویت امنیت، میزان کاهش جرائم) مورد ارزیابی قرارگرفته و درنهایت به منظور تجزیه وتحلیل یافته های تحقیق و آزمون فرضیات، جهت تعیین میزان رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته، از آزمون آماری دومتغیره «اسپیرمن» استفاده گردید است. یافته های تحقیق نشان داد که رابطه معناداری بین افزایش انسجام و وحدت اجتماعی و تقویت امنیت ملی و کاهش میزان جرم در شهر شیراز وجود دارد.
۸۸.

هیدروپلیتیک و امنیت ملی (مطالعه موردی: کشورهای منطقه خلیج فارس)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد سال بیست و پنجم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۸۱

کلیدواژه‌ها: تنش امنیت ملی هیدروپلیتیک منازعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۰ تعداد دانلود : ۶۲۸
هرچند که منازعه بر سر چگونگی بهره برداری از منابع آب شیرین، ریشه ای هزاران ساله در تاریخ اساطیری ملل و اقوام گذشته دارد، اما در دنیای مدرن امروزی نیز باوجود دسترسی آسان به منابع آبی، همچنان از این ماده حیاتی به عنوان سلاح و ابزاری برای پیشبرد دیگر مقاصد سیاسی، به خصوص در دوران شکل گیری منازعات استفاده می شود. باوجود نادیده انگاشتن واقعیت ارتباط پیچیده میان آب و امنیت از سوی پاره ای از متخصصان امنیت بین الملل، واقعیت ها حکایت از آن دارد که کمبود منابع آب شیرین می تواند به عنوان یک چالش پایدار در مناسبات بین المللی مطرح شود. با توجه به این مهم، این پژوهش در پی آن است که آشکار سازد چگونه کمبود منابع آب شیرین می تواند سبب شکل گیری منازعه در سطح ملی و بین المللی گردد؛ مسئله ای که تاکنون راه حلی اساسی برای حل وفصل آن ارائه نشده است. تحولات و رویدادهای اخیر کشورهای حوزه خلیج فارس در سطح ملی و منطقه ای، بیانگر شکل گیری بحرانی جدید در این عرصه است. این پژوهش ضمن آنکه پیامدهای کمبود منابع آب شیرین و تنش بر سر آن را در منطقه خلیج فارس مورد مطالعه قرار می دهد، در پی آن است تا برای این پرسش، پاسخی مناسب بیابد: چه ارتباطی بین کمبود منابع آب شیرین و امنیت ملی کشورهای حوزه خلیج فارس وجود دارد؟ فرضیه تحقیق: کمبود منابع آب شیرین، تنش و تهدید امنیت ملی در کشورهای منطقه خلیج فارس را تشدید کرده است. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیلی- توصیفی و نوع پژوهش کاربردی است و ابزار جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای است.
۸۹.

راهبرد دفاعی ایران از منظر آیت الله خامنه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال نوزدهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۷۴)

کلیدواژه‌ها: رئالیسم امنیت ملی آیت الله خامنه ای امنیت نسبی راهبرد دفاعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵۲ تعداد دانلود : ۸۲۱
این مقاله به بررسی شناخت ابعاد علمی و نظری تفکر راهبردی آیت الله خامنه ای از منظر مکتب رئالیسم پرداخته و سعی در پاسخ به این سئوال دارد که آیا مکتب رئالیسم از توانایی و ظرفیت لازم برای تبیین انگیزه ها، اهداف، تصمیم ها، رفتارها و رویکردهای رهبری در مقام فرماندهی کل قوای مسلح در جمهوری اسلامی ایران برخوردار است؟ نویسندگان معتقدند فرامین و اندیشه های دفاعی آیت الله خامنه ای غالباَ مبتنی بر افزایش «امنیت نسبی» و نه «قدرت نسبی» است؛ که به شکلی واقع گرایانه بازتعریف و بر مبنای ملاحظات اخلاقی (اسلامی) صورت بندی شده است. بر این اساس، اهداف و راهبردهای نظامی آیت الله خامنه ای عموماً در راستای فعال سازی الگوهای معطوف به بازدارندگی فعال و مهار چالش های ناشی از بروز تحولات جدید در مناطق فوری امنیتی کشور است.
۹۰.

بررسی اهداف و اصول امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران از منظر امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله العالی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت نرم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: امنیت امام خمینی اهداف اصول امنیت ملی مقام معظم رهبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱۹ تعداد دانلود : ۵۱۳
بسیاری از پژوهشگران، امنیت ملی را توانایی یک کشور در حفظ ارزش های فردی در برابر تهدیدهای خارجی می دانند و از این منظر یکی از موضوعات بسیار مهم حال حاضر، شناخت ادبیات فکری و اعتقادی امام خمینی (ره) بنیان گذار انقلاب اسلامی و امام خامنه ای (مدظله العالی) رهبر جمهوری اسلامی ایران جهت درک و شناخت بهتر حوزه امینت ملی جمهوری اسلامی ایران و اهداف اصول آن است. لذا با توجه به اینکه در پیدایش اهداف و اصول امنیت ملی و استقرار آن، عاملی تاثیرگذار در اندیشه این دو بزرگوار دخیل بوده است که نیازمند تامل و ژرف نگری اساسی برای شناخت این عامل تاثیرگذار است و در اینجا ما با هدف بررسی این مسئله، ضمن تفهمیم مفاهیم امنیت و امنیت ملی و نیز بررسی این مفاهیم از منظر اسلام، با تامل و بازخوانی دیدگاه های مقام معظم رهبری و امام خمینی (ره) به تبیین اهداف و اصول امنیت ملی حال حاضر جمهوری اسلامی می پردازیم. نتایج پژوهش بیان می دارد رهبران جمهوری اسلامی ایران؛ اهداف و اصول امنیت ملی را از زاویه نگاه و اصول اعتقادی خود که همانا اسلام راستین است استخراج نموده اند و هدف اصلی از اصول و اهداف امنیت ملی حال حاضر جمهوری اسلامی، در حقیقت یک ابزار در خدمت اندیشه و گفتمان اسلام است که در اندیشه حفظ جان و مال و ناموس مسلمین در کنار حفظ ارزش ها و اعتقادات آنها در برابر سلطه کافران و معاندین و نیز ارتقا و اعتلای فکری فرهنگی مسلمانان در سراسر جهان است.
۹۱.

تأثیر ژئواکونومیک و ژئواستراتژیک خط لوله نکا جاسک بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال پنجم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۹ (پیاپی ۴۹)

کلیدواژه‌ها: ‏خط لوله ژئواستراتژی ژئواکونومی امنیت ملی نکا جاسک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۲ تعداد دانلود : ۴۲۸
حوزه دریای خزر به دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی ونیز منابع عظیم انرژی خصوصاً نفت و گاز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.در سال های اخیر رقابت بر سر منابع انرژی این حوزه بین بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای افزایش یافته که این امر علاوه بر بروز تنش و رویارویی بین بازیگران، بی ثباتی و ناامنی را در منطقه تشدید کرده است.علاوه بر این چگونگی ونحوه انتقال انرژی حوزه دریای خزر وارائه طرح ها و مسیرهای پیشنهادی جهت انتقال انرژی از سوی کشورهای مختلف بر این ناامنی و بی ثباتی افزوده است.در میان طرح ها و پیشنهاد های متفاوت انتقال انرژی حوزه خزر، انتقال انرژی از طریق خط لوله نکا جاسک که از سوی ایران ارائه شده، از زمره پیشنهادات قبل تأمل وحائز اهمیت می باشد.از این رو سوال پژوهش حاضر این است که مسیر انتقال انرژی خط لوله نکا جاسک از نظر ژئواکونومیکی وژئواستراتژیکی چه تأ ثیری بر امنیت ملّی جمهوری اسلامی ایران خواهد داشد؟ اساس دریافت نگارندگان بر این است که اجرایی شدن خط لوله نکا جاسک علاوه بر مزیت ها و فواید اقتصادی و تجاری و افزایش قدرت چانه زنی ایران در مناسبات منطقه ای وفرامنطقه ای، با پیوند خوردن امنیت خطوط لوله با امنیت ملّی ایران، افزایش ضریب امنیت ملّی این کشور را نیز در پی خواهد داشت.
۹۲.

رمزگشایی اهل سنت از سریال های تاریخی مذهبی سیما؛ مطالعه موردی آثار شاخص داوود میرباقری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال نهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۳۵)

کلیدواژه‌ها: گفتمان امنیت ملی روش سناریو رویکرد استفاده خشنودی مدل رمزگذاری رمزگشایی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات دین و ارتباطات
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات مطبوعاتی‏، رادیویی و تلویزیونی تلویزیون
تعداد بازدید : ۱۶۴۴ تعداد دانلود : ۵۱۱
هدف این نوشتار، بررسی چگونگی انواع مفاهمه گفتمانی سریال های مذهبی تاریخی از منظر رمزگشایی مخاطب اهل سنت است و به این سبب، به تحلیل گفتمان مهم ترین سریال های مذهبی تاریخی سیمای جمهوری اسلامی ایران، به کارگردانی داوود میرباقری مطالعه موردی سه سریال شاخص امام علی (ع)، مسافر ری و مختارنامه از منظر اهل سنت پرداخته و با ملاحظه حقوق اقلیت های دینی در رسانه ملی، به تصریح و تشریح دو اصل بنیادین «حفظ وحدت» و «صدور گفتمان انقلاب» در راستای «منافع ملی» و «التزام عملی به قانون اساسی» می پردازد. همچنین به این پرسش پاسخ می دهد که پیامدهای عدم رعایت این دو اصل در ساخت و توزیع محتوای سریال های تاریخی مذهبی چیست؟ نظریه های به کار رفته در این پژوهش عبارتند از: نظریه استفاده، نظریه خشنودی و مدل رمزگذاری رمزگشایی استوارت هال. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیل گفتمان متن و فرامتن (از منظر مخاطب هدف پژوهش) بوده که با بهره گیری از مدل سناریوسازی استقرایی چهارگانه، به جمع بندی و ارائه راهکار می پردازد. از این رو، یافته های تحقیق بر فرض های مختلف مخاطب شناختی و واکنش های متفاوت آنان (شامل طیف وسیعی اعم از کم توجهی، عدم استفاده از رسانه، خودتحریمی رسانه ای، انزوا، مذاکره و حتی تقابل) مبتنی است. بنابراین، با تأکید بر هویت ملی و ساخت سریال هایی از شخصیت ها یا دوره های تاریخی مورد وفاق شیعه و سنی، می توان به سمت وحدت آفرینی و پرهیز از مسئله سازی گام نهاد.
۹۳.

حقوق معاهدات و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: قانون یار بهار ۱۳۹۶ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: ایران تعهدات امنیت ملی معاهدات حقوق معاهدات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۱ تعداد دانلود : ۱۱۱۳
مفهوم امنیت ملی در ایران همواره عاملی موثر در پذیرش و یا عدم پذیرش بسیاری از تعهدات بین المللی بوده است. تعهداتی که در اکثر زمینه ها موافق با نوع ایدئولوژی حاکم بر جامعه، حکومت و نوع سیستم قانونگذاری ایران بوده است؛ لذا در بسیاری معاهدات گوناگونی در سطح بین المللی وجود دارد که موجبات برخورد امنیت ملی ایران را با تعهداتی که آن معاهده بوجود می آورد را در بر داشته که مانع از الحاق به آن معاهده و یا تصویب آن در مجلس شده است. این امر، موضوعی طبیعی است که کشورها، در راستای به عضویت در آمدن در معاهده ای یا پذیرش آن به امنیت ملی خود توجه کنند و از آن منظر به معاهده بنگرند اما اینکه مفهوم امنیت ملی ایران چیست و تا چه حد در طی سالیان اخیر و بخصوص بعد از انقلاب اسلامی تغییر یافته است؛ موضوعی مهمی است که می تواند مورد نقد قرار گیرد، تا با بررسی آن بصورت اجمالی در این پژوهش به شناختی درست از آن دست یابیم. از این رو، در این پژوهش سعی می شود تا با شناخت درست از مفهوم معاهدات، برخی از معاهدات منعقده را از منظر امنیت ملی ایران مورد بررسی قرار دهیم، که چگونه معاهدات در سطح بین المللی ممکن است با امنیت ملی ایران در تعارض باشد .
۹۴.

خطوط انتقال انرژی به شبه قاره هند و امنیت ملی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۷)

کلیدواژه‌ها: ایران امنیت ملی ژئواکونومی خطوط انتقال انرژی صلح و تاپی نظم ژئوپلیتیک پساجنگ سرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۳ تعداد دانلود : ۳۶۷
جنوب آسیا بهویژه کشورهای هند و پاکستان از متقاضیان بزرگِ گاز و ایران و ترکمنستان ازجمله دارندگان عمده منابع گاز، در منطقه و جهان محسوب میشوند. بر این اساس در سالهای گذشته برای تأمین گاز هند و پاکستان، دو خط لوله پیشنهادشده است. پژوهش حاضر بر آن است تا به این پرسش پاسخ دهد که ژئوپلیتیک خطوط لوله انتقال انرژی به شبه قاره هند، چه تأثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد؟ فرضیه مقاله بدین صورت است که با توجه ظرفیت های ژئوپلیتیک و نیز موقعیت ژئواستراتژیک جمهوری اسلامی ایران، با تلاش برای تحقق خط لوله صلح، این کشور می تواند به صورت ایجابی در تأمین امنیت ملی و افزایش وزن ژئوپلیتیک خود مؤثر باشد، اما به علت ساختار نظم ژئوپلیتیک پساجنگ سرد و محوریت هژمونی آمریکا در این نظم و مخالفت این کشور با مشارکت فعال ایران در پروژه های انتقال انرژی در منطقه، سیاست انزوای ژئوپلیتیک ایران و حذف آن از خطوط انتقال انرژی و یا ممانعت از شکل گیری آن ها و طرح خطوط جایگزین ازجمله تاپی به جای خطوطی که نقش ایران در آن پررنگ است را پیگیری می نماید. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و با کمک منابع الکترونیک و کتابخانه ای انجام شده است.
۹۵.

حضور نظامی آمریکا در عراق جدید و تأثیرات آن بر امنیت ملی ج. ا. ایران

نویسنده:
منبع: پژوهش ملل تیر ۱۳۹۶ شماره ۱۹
تعداد بازدید : ۲۳۴۶ تعداد دانلود : ۸۶۴
پس از حوادث 11 سپتامبر، آمریکایی ها تلاش کردند تعاریف تازه ای از منافع ملی حیاتی خود عرضه کنند. از این رو، درصدد گسترش نفوذ در منطقه خاورمیانه به عنوان بحران خیزترین و ناامن ترین منطقه جهان برآمدند. با تشدید بحران در خاورمیانه، تصمیم سازان سیاست خارجی آمریکا با تنظیم طرح خاورمیانه بزرگ تلاش کردند به نوعی وضعیت موجود این منطقه را از طریق ایجاد یک سری تحولات ساختاری در ارکان سیاسی کشورهای این حوزه دگرگون کنند. اشغال عراق و اعمال فشار بر ایران و بعضی از کشورهای عربی منطقه، آغاز خشونت بار این راهبرد بود. از دید آنها، عراق به عنوان نقطه آغاز نمایش قدرت آمریکا به منظور تغییر و تبدیل ساختارهای سیاسی خاورمیانه و ایجاد بسترهای مناسب برای توزیع بهینه قدرت منطقه ای- بین المللی با هدف تأثیرگذاری بر الگوی سیستمی در نظام بین الملل بود. آمریکا از ابتدای حمله به عراق، این کشور را نقطه آغازین و گام اول ایجاد تغییرات اساسی در منطقه خاورمیانه و در قالب طرح خاورمیانه ی بزرگ قرارداد. با این حال، حضور نظامی آمریکا در عراق زمینه ساز تهدیدات فراوانی برای جمهوری اسلامی ایران شد و می توان گفت امنیت ملی کشور در ابعاد مختلف با تهدیدات جدی مواجه شد. از جمله این تهدیدها می توان به ناامنی مرزها، حضور اسرائیل در کردستان عراق، حضور گروه های معارض در کردستان، مباحث و جدال های مرتبط با فدرالیسم، خلأ قدرت، افزایش دوباره تنش ها در قرارداد الجزایر، افزایش تنش ها در حوزچه ها و آبریزهای مشترک و .... اشاره داشت.
۹۶.

مطالعه تطبیقی سرمایه گذاری خارجی در حقوق ایران و آمریکا

نویسنده:
منبع: پژوهش ملل تیر ۱۳۹۶ شماره ۱۹
تعداد بازدید : ۶۷۶ تعداد دانلود : ۴۰۲
به رغم اهمیت منافعی که سرمایه گذاری خارجی برای اقتصاد کشورها دارد؛ مشکلات پیچیده و بسیاری نیز برای کشورهای سرمایه پذیر به وجود می آورد. کشورها دارای منافع قابل توجهی هم در حفاظت از امنیت ملی و هم در حمایت از منافع اقتصادی ناشی از سرمایه گذاری آزاد خارجی هستند و در عمل این منافع فقط در بعضی شرایط خاص با یکدیگر برخورد می کند. بایستی در نظر داشته باشیم که، اقتصاد ایران دارای شرایط لازم برای جذب سرمایه خارجی، بدون نظارت و کنترل دولت نیست و از طرف دیگر سرمایه گذاری خارجی در شرایط کمبود حاد پس انداز ملی در مقایسه با نیازهای مبرم سرمایه گذاری در کشور، امری اجتناب ناپذیر بوده و حفظ منافع ملی و از بین بردن هر تهدیدی علیه آن و پیشگیری ایجاد وابستگی به قدرت های بزرگ، لازم است دولت برنامه منسجمی برای جذب و کنترل سرمایه خارجی انتخاب نماید. علاوه بر اینها رخدادهای سیاسی در تشخیص مصادیق امنیت ملی بسیار موثر است. همانطور که واقعه 11 سپتامبر درک کلی از روابط خارجی و امنیت ملی را نه تنها در آمریکا بلکه به جرأت می توان گفت در جهان تغییر داد. در نتیجه سرمایه گذاران ممکن است قربانی شرایط و امور سیاسی شوند. در این مقاله، علاوه بر بررسی مفهوم امنیت ملی و گستره آن، چگونگی ارتباط و تأثیرات متقابل بر پذیرش و استقرار سرمایه گذاری خارجی در حقوق ایران برای پذیرش سرمایه گذاری خارجی و رابطه ی آن با امنیت ملی خواهیم پرداخت.
۹۷.

بررسی مفهوم یا استعاره ی امنیتِ ملی در نظریه ی سازه انگاری

نویسنده:
منبع: فصلنامه سیاست سال چهارم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: استعاره سازه انگاری روابط بین الملل امنیت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۹ تعداد دانلود : ۱۲۲۷
سازه انگاری به عنوان یک مکتب و نظریه در روابطِ بین الملل از جایگاهِ والایی برخورداره که این نظریه را از سایر نظریات جدا ساخته است. سازه انگاری با توجه به تحولات رخ داده در عرصه ی سیاسی و علمی، نشر و نوا پیدا کرده و توانسته است به عنوان مکتب جدید راه را برای تحلیلِ تحولات عرصه سیاسی و روابط بین الملل فراهم آورد. این مکتب تلاش خود را برای توضیح برخی مفاهیم یا استعاره های موجود در عرصه ی سیاسی و بین الملل به کار برده است تا به تبیین و تحلیل آن بپردازد. از جمله این مفاهیم مورد توجه سازه انگاری، امنیت است. از این رو ما در این پژوهش به دنبال این پرسش هستیم که مفهوم یا استعاره های امنیتِ ملی در این نظریه چیست و چگونه در این نظریه برساخته شده است؟ فرضیه ی این است که: به نظر می رسد که سازه انگاری سعی داشته با ایجاد مواضعِ میانه در میان برخی نظریاتِ روابطِ بین-الملل معایب آن را کاهش دهد و امنیت را در ارتباط با هنجارها و هویت در نظر بگیرد. در این پژوهش از روش تحلیلی_توصیفی استفاده شده است.
۹۸.

بررسی ارتباط بین گرایش های هویتی اجتماعی در عراق جدید و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال یازدهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۳۶)

کلیدواژه‌ها: هویت اجتماعی جمهوری اسلامی ایران امنیت ملی عراق جدید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۶ تعداد دانلود : ۷۷۷
تحقیق حاضر با هدف بررسی ارتباط بین گرایش های هویتی اجتماعی در عراق جدید و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران با روش کتابخانه ای و استفاده از اسناد و مدارک معتبر به عنوان ابزار به دنبال پاسخ به این سؤال اصلی است که وضعیت گرایش های هویتی اجتماعی در ابعاد ملی، دینی و قومی در عراق جدید گونه است و پیامدهای امنیتی آن بر کشور ایران چیست؟ نتایج پژوهش در پاسخ به این سؤال اصلی که آیا گرایش های هویتی در عراق جدید بر امنیت ملی ایران تأثیرگذار است؟ نشان می دهد که در بین ابعاد مختلف هویت اجتماعی هویت قومی و هویت دینی در عراق غالب تر از سایر ابعاد به ویژه هویت ملی است و همین باعث شده است که یکی از مهم ترین شاخص های هویت که باعث وحدت جامعه می شود یعنی هویت ملی تا حدودی نادیده گرفته شود. این وضعیت به خصوص در بین کردها و اعراب اهل سنت بیشتر دیده می شود و همین وضعیت باعث گرایش های استقلال طلبانه به ویژه در بین کردها شده است. زیرا که کمترین گرایش به سوی هویت ملی و بیشترین گرایش به سوی هویت قومی از جانب کردها وجود دارد. بنابراین ضعف هویتی در عراق جدید باعث شده است که این کشور به سوی گرایش های فدرالیستی کشیده شود و فدرالیزم در عراق به یک برنامه مهم برای گروه های سیاسی و مذهبی به ویژه کردها تبدیل شود. مسأله ای که بر امنیت ملی همسایگان به ویژه ایران نیز تأثیرگذار است و پیامدهای منفی را به دنبال دارد.
۹۹.

سرمایه اجتماعی و خوداتکایی راهبردی در فرآیند توسعه و نوسازی ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۴۶)

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی امنیت ملی نظام جهانی خوداتکایی راهبردی سیاست گذاری توسعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۷ تعداد دانلود : ۶۲۹
خوداتکایی راهبردی را می توان به عنوان بخش اجتناب ناپذیر سیاست گذاری راهبردی کشورهایی دانست که در روند توسعه و نوسازی ملی قرار دارند. در سال های بعد از جنگ دوم جهانی کشورهایی توانستند موقعیت راهبردی و ژئوپلیتیکی خود را ارتقاء دهند که به نشانه هایی از خوداتکایی راهبردی دست یافته اند. در این زمینه، مدل توسعه با نشانه هایی از امنیت و سرمایه اجتماعی پیوند می یابد. حوزهسیاست گذاری راهبردی تلاش دارد تا موضوع مربوط به توسعه و نوسازی در کشورهای مختلف را بر اساس نشانه های خوداتکایی و سرمایه اجتماعی تبیین نماید. در این مقاله با رویکردی تبیینی و با استفاده از روش تحلیل داده و محتوا تلاش می شود ضمن تبیین ارتباط توسعه و امنیت، جایگاه خوداتکایی راهبردی و سرمایه اجتماعی در سیاست گذاری راهبردی با تأکید بر ایران مشخص شود. شایان توجه است که «خوداتکایی راهبردی» و «سرمایه اجتماعی» به عنوان متغیرهای مستقل محسوب شده و «توسعه و نوسازی ملی» متغیر وابسته این مطالعه هست. یافته ها بیانگر این است که اگر ضرورت های حکمرانی جهانی با نشانه هایی از حکمرانی خوب در کشورهای پیرامونی با یکدیگر پیوند یابد، زمینه برای تحقق اهدافی همانند خوداتکایی راهبردی به وجود می آید.
۱۰۰.

بررسی تطبیقی ارتقای امنیت انرژی با بهره گیری از انرژی های تجدیدپذیر؛ در مقایسه ژئوپلیتیکی دو کشور ایران و ژاپن با الگوی مدیریت راهبردی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۴۹ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۱)

کلیدواژه‌ها: ایران امنیت ملی انرژی تجدیدپذیر ژاپن امنیت انرژی ژئوپلیتیک انرژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱۱ تعداد دانلود : ۶۰۹
موضوع امنیت انرژی یکی از مضامین مهم در بررسی های امنیت ملی کشورهاست که اهمیت زیادی در مباحث مربوط به توسعه پایدار دارد. در دهه های اخیر با افزایش جمعیت جهان و نگرانی های ناشی از افزایش شایان توجه میزان مصرف سوخت های متعارف، ضرورت دسترسی پایدار و مطمئن به انرژی بیش از پیش آشکار شده است. باید درنظر داشت سوخت های فسیلی، منابع انرژی غیرقابل تجدید و محدودی هستند که در زمانی نه چندان دور پایان می پذیرند و اتکای بیش از اندازه به آن ها علاوه بر بروز چالش هایی در سطح جهانی نظیر آلودگی محیط زیست، مشکلات گوناگون در سطح ملی و منطقه ای از قبیل درگیری های داخلی و مناقشات بین حکومت ها را نیز به همراه دارد. از این رو، ضروری است به منظور جلوگیری از بروز بحران های گوناگون در حوزه انرژی و به خطرافتادن امنیت ملی، دولت ها در پی اجرای سازوکارهایی برای ارتقای امنیت انرژی باشند. بسیاری از کشورهای صنعتی راهکارهایی از قبیل بهره وری و افزایش بازدهی انرژی، تنوع بخشی به سبد انرژی های اولیه و بهره گیری از انرژی های تجدیدپذیر را جزء سیاست های امنیت انرژی خود قرار داده اند. در این پژوهش، با مقایسه ژئوپلیتیکی دو کشور ایران و ژاپن، تأثیر عوامل انرژی تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر بر سازوکارهای امنیت انرژی این کشورها مقایسه و ارزیابی می شود. براساس نتایج، ثبات در موقعیت ژئوپلیتیکی هر دو کشور در گرو تأمین امنیت پایدار انرژی است. همچنین، عوامل تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر انرژی بیشترین تأثیر را بر سازوکارهای امنیتی دارد و بهره گیری از منابع تجدیدپذیر انرژی در سبد انرژی ایران و ژاپن، به بهبود امنیت ملی انرژی این کشورها کمک شایان توجهی می کند.