پژوهش های راهبردی سیاست

پژوهش های راهبردی سیاست

پژوهش های راهبردی سیاست سال سوم تابستان 1393 شماره 9 (پیاپی 39) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

آرمان جهانی اسلام در اندیشه ی فرهنگی انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امام خمینی انقلاب اسلامی وحدت همگرایی فرهنگی آرمان جهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳۷ تعداد دانلود : ۷۱۴
انقلاب اسلامی ایران یکی از متغیرهای مهمی است که در چند دهه ی اخیر منجر به ایجاد نگرش جدید نسبت به اسلام در جهان شده است. این انقلاب بر اساس رویکرد فرهنگی در صدد ایجاد همگرایی فرهنگی در میان جوامع اسلامی در جهان میباشد و معتقد است که؛ از مهمترین عواملی که می تواند کشورهای مسلمان را به یک انسجام درونی و اجماع جهانی فرا خواند همانا تأکید بر مشترکات دینی و تعامل حول آنها است. از اینرو دعوت به وحدت اسلامی بر اساس تعالیم الهی اسلام از طرف بنیانگذار انقلاب اسلامی مطرح میشود. این امر در اصول توحید، اسلامی بو دن، وحدت و انسجام، عدالت و مبارزه با ظلم و.. که برگرفته از اسلام و در بطن ایدئولوژی جمهوری اسلامی است نمود مییابد و آرمان هایی نظیر اندیشه ی امامت، بسط عدالت، نابودی ظلم و ستم، نیل به سعادت برای همه ی انسان ها و در نهایت، آرمان جهانی با کانون محوری اسلام ر ا در نظر دارد.
۲.

فرهنگ سیاسی مطلوب در فرمان امام علی(ع) به مالک اشتر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) فرهنگ سیاسی مصلحت عمومی عهدنامه ی مالک اشتر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۷ تعداد دانلود : ۵۵۵
تصمیم گیری و اداره ی یک کشور بر پایه ی میدهد. زیرا سیاست در اصل عهده دار ساماندهی امور عمومی و همگانی است. مشاهده ی سیاست و حکومت در کشورهای اسلامی، انسان را به این نتیجه میرساند که یکی از مسائل و آسیب های جدی سیاست و حکومت در اغلب کشورهای مسلمان و از جمله کشور ما ایران؛ کمرنگ بودن و نقصانِ آن هم در سطح فرمانروایان آن کشورها می باشد. « فرهنگ سیاسیِ معطوف به مصلحت عمومی »ی این پژوهش را تشکیل می دهد. همچنین سیاست و حکومت و « مسأله » یا « پروبلم » همین موضوع بنابراین نوع ساماندهی اجتماع، تحت تأثیر فرهنگ سیاسیِ مردم و به ویژه فرمانروایان است. بنابراین هر نوع ساماندهی مطلوبِ اجتماع برای رسیدن به اهداف الهی و انسانی، مستلزم شناخت فرهنگ سیاسی متناسب و متناظر با نظم سیاسی مطلوب و مورد نظر از طریق دسترسی به آبشخورهای اصلی؛ آن است. تا آن جا که به کشور ما مربوط می شود یکی از این آبشخورهای اصلی منشور شیعی حکومت یا فرمان امام علی (ع) به مالک اشتر در مورد آداب ملک و تدبیر حکومت است. از این قرار سؤال اصلی این پژوهش عبارت است از: مهمترین مؤلفه های فرهنگ سیاسیِ مطلوب در فرمان امام علی(ع) به مالک اشتر کدام است؟ فرضیه ی اصلی این پژوهش نیز از این قرار است: مهمترین است. « مصلحت عمومی » مؤلفه ی فرهنگ سیاسیِ مطلوب در فرمان امام علی (ع) به مالک اشتر همانا روش تحقیق این پژوهش نیز توصیفی- تحلیلی میباشد
۳.

تعامل ساخت فرهنگ با توسعه ی سیاسی در فرهنگ سیاسی شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: عقلانیت فرهنگ فرهنگ سیاسی ساخت اجتماعی فرهنگ سیاسی شیعه توسعهی سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸۴ تعداد دانلود : ۶۹۸
توسعه سیری است که متضمن بهبود مداوم همه ی عرصه های زندگی انسانی اعم از مادی و معنوی میباشد و انسان میبایست در غایت توسعه به حیاتی متکی به توانایی های خود و فرهنگ انسانی خویش به همراه گسترش دایره ی انتخاب مثبت دست یابد. توسعه از دو جهت تاریخی و اهداف توسعه قابل بررسی است که در سیر خطی جبری اندیشه ی اسلامی آن را به چالش می کشاند، ولی در سیر فرهنگی- آرمانی، توسعه اساساً یک فرایند منحصر به فردی است که ضمن بهره گیری از مخرج مشترک اصول عقلانی و ثابت توسعه با توجه به فرهنگ آن جامعه قابل بهره برداری و وصول میباشد. فرهنگ هویتی انسانی دارد و قوام آن به آگاهی عزم و اراده ی انسا نها وابسته می باشد. انسان هایی که کلیدی ترین عنصر در توسعهی یک جامعه هستند. لذا توسعه یافتگی، که یک تصمیم سیاسی و حکومتی است، نیاز به زمینه سازی های فرهنگی دارد. نگاه به انسان، جامعه، دین، زندگی و زمان میتواند عامل مهمی در تحلیل و تفسیر منطقی توسعه ی سیاسی از یک طرف و بقاء نهادینه شدن سیاست از طرف دیگر باشد. در این میان، فرهنگ سیاسی شیعه که پیوند منطقی وتعامل مثبت دیانت وسیاست را مد لحاظ قرار میدهد معتقد است که میتوان با عناصر و مولفه های بنیادین عقلانیت، آزادی و اجتهاد پویا ضمن حفظ مبانی و اصول دین مبین اسلام، کارآمدی و کارایی آن را در عرصه ی عام توسعه و خاص توسعه ی سیاسی ارتقا بخشید
۴.

بررسی عوامل موثر بر روند جامعه پذیری سیاسی دانشجویان در ج.ا.ا 1(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دانشجویان جامعه پذیری سیاسی تشکل و نهاد سیاسی شخصیت های سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۱ تعداد دانلود : ۵۳۱
این مقاله به بررسی عوامل موثر بر روند جامعه پذیری سیاسی دانشجویان پرداخته است که طی آن تأثیر تشکل های سیاسی درون دانشگاهی و برون دانشگاهی (همچون احزاب و شخصیت های سیاسی) و همچنین سیاست های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بر این روند مورد مطالعه قرار گرفته است. اطلاعات پژوهش نیز با روش پیمایشی، از نمونه ای با حجم 1210 نفر از میان دانشگاه های دولتی سراسر کشور با روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب و جمع آوری شده و تحلیل در سال 1392 انجام شده است. spss آن ها نیز با نرم افزار نتایج مربوط به بررسی این فرضیات نشان م یدهد که تشکل های سیاسی درو ن دانشگاهی تأثیری مثبت بر روند جامعه پذیری سیاسی دانشجویان داشته است و تشکل های سیاسی برون دانشگاهی همچون احزاب و شخصیت های سیاسی نتوانسته اند تأثیرگذاری عمده ای بر این روند داشته باشند. همچنین سیاست ها و برنامه های وزارت علوم نیز نتوانسته اند روندی غالب در جامعه پذیری سیاسی دانشجویان داشته باشند
۵.

بررسی تأثیر شبکه های اجتماعی بر میزان هویت ملی (مطالعه ی موردی: دانشجویان دانشگاه اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: هویت ملی شبکه های اجتماعی سرمایهی اجتماعی پیوندهای قوی پیوندهای ضعیف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۴ تعداد دانلود : ۴۵۰
بررسی میزان هویت ملی جوانان به عنوان مهمترین، مشروعترین و فراگیرترین نوع هویت جمعی و مطالعه ی عوامل تأثیرگذار بر آن، یکی از موضوعاتی است که همواره مورد اهتمام جامعه شناسان و اندیشمندان حوزه سیاست بوده است و دغدغه ی اصلی در این زمینه، حفظ و افزایش احساس تعلق و تعهد شهروندان به ویژه جوانان و دانشجویان به نمادهایی چون تاریخ، فرهنگ، سرزمین و نظام سیاسی میباشد. یکی از مواردی که کمتر مورد تدقیق نظری و تجربی قرارگرفته، تأثیر شبکه های اجتماعی بر هویتملی افراد است. شبکه هایی که بر ارتباطات و تعاملات درون گروهی و برون گروهی افراد احاطه شده و به نظر می رسد بر میزان هویت ملی و انسجام ملی آنان تأثیرگذار باشد. لذا این پژوهش به دنبال بررسی و مطالعه ی این مسأله است که آیا شبکه های اجتماعی میتواند بر هویت ملی دانشجویان تأثیرگذار باشد و میزان آن چه اندازه است؟ روش بهکار رفته در این پژوهش، پیمایشی بوده و داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه در 1392 استخراج، اعتبار آن، به - میان 294 نمونه از دانشجویان دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 93 روش صوری، و پایایی آن، به کمک آماره آلفای کرونباخ سنجیده شد و از طریق نرم افزار تجزیه و تحلیل گردید. یافته های این مطالعه نشان میدهد رابطه ی شبکه های برون SPSS22 گروهی با ابعاد چهارگانه ی هویت ملی؛ یعنی هویت فرهنگی- اجتماعی؛ تاریخی، سیاسی و سرزمینی معنادار و قوی میباشد و شبکه های مذکور به ترتیب بر هویت فرهنگی- اجتماعی؛ هویت سیاسی؛ هویت تاریخی و هویت سرزمینی بیشترین تأثیر را داشته اند. همچنین با وجود تأثیر شبکه های اجتماعی درون گروهی بر هویت سیاسی و فرهنگی- اجتماعی، مقدار کل بدست آمده، وجود رابطهی میان هویت ملی دانشجویان و شبکه های درون گروهی را تأیید نکرد
۶.

مؤلفه های اساسی محیط امنیتی ایران و سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: لیبرال دموکراسی امنیت ملی مکتب کپنهاگ ناسیونالیسم عربی استراتژی دفاع - تهاجم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۳ تعداد دانلود : ۸۱۵
آنچه که در نوشته ی حاضر به طور مفصل مورد بحث قرار گرفته، بررسی چرایی و دلایل تبدیل شدن سوریه به یک مسئله ی مهم امنیتی برای ایران است. با توجه به روابط تاریخی بین ایران و سوریه، ظهور بحران در این کشور، ایران را به تکاپویی سخت و سنگین برای مقابله با قدرت غرب واداشته است چرا که کوتاهی در این امر بهایی گزاف را برای جمهوری اسلامی ایران به همراه خواهد داشت. مقاله ی حاضر چهار دلیل مهم را که به عنوان دلایل اهمیت امنیتی سوریه برای ایران محسوب می شوند، مورد بحث و بررسی قرار داده است. سوریه به عنوان سد نفوذ سیاست های ضد ایرانی آمریکا در خاورمیانه، هممرز بودن با حزبالله و اسرائیل، و همچنین به عنوان محلی برای اتخاذ استراتژی دفاع – تهاجم ایدئولوژیک، و قرارگرفتن در محل تلاقی و اتصال دو ایدئولوژی ایران اسلامی و ناسیونالیسم عربی می توانند عوامل اصلی شکل دهی به محیط امنیتی ایران و سوریه باشند. سوریه به عنوان متحد ایران برای جلوگیری از دستبرد کامل منطقه توسط غرب، میتواند به عنوان یک عامل کلیدی و با توجه به چهار مؤلفه ی ذکر شده، حمایت همه جانبه ی ایران از سوریه را در خلال بحران سوریه توجیه و بازتعریف کند.
۷.

گسل های داخلی، تنیدگی های تاریخی، منطق ژئوپولیتیک قدرت و رویارویی برای شبه جزیره کریمه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: گسل های تاریخی توافقنامه تجاری تنیدگی تاریخی منطق ژئوپولیتیک قدرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۱ تعداد دانلود : ۵۱۳
رویارویی روسیه و اوکراین، دو غول جغرافیایی در قاره ی اروپا در فرایند الحاق شبه جزیره ی کریمه به روسیه دور از انتظار نبود. ناتوانی اوکراین درحفظ تمامیت ارضی و توفیق روسیه د ر الحاق بخشی از اوکراین به خاک خود در چارچوب یک قرائت متنی از شرایط، شکل گیری بحران را قابل فهم می سازد. مقاله بر اساس این ایده نگارش یافته که سه مولفه ی متمایز در شکل دادن به رویارویی روسیه و اوکراین در رابطه با الحاق شبه جزیره ی کریمه نقش قاطع ایفا نمودند. تنیدگی این سه مولفه؛ چرایی بحران را قابل فهم میسازد. سوال مطرح شده این م یباشد که مولفه های کلیدی تعیین کننده ی رویارویی اوکراین و روسیه چه هستند. در این رابطه باید بیان نمود که وجود گسل های وسیع داخلی در اوکراین و ازسویی دیگر درک تاریخی روس ها از شرایط و اعتقاد آنها به منطق ژئوپولیتیکی قدرت در شکل دادن به بحران نقش بسیا ر تعیین کننده ای ایفا نمودند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۳