مطالعات راهبردی

مطالعات راهبردی

مطالعات راهبردی سال نوزدهم زمستان 1395 شماره 4 (پیاپی 74) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

راهبرد دفاعی ایران از منظر آیت الله خامنه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رئالیسم امنیت ملی آیت الله خامنه ای امنیت نسبی راهبرد دفاعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵۰ تعداد دانلود : ۸۱۷
این مقاله به بررسی شناخت ابعاد علمی و نظری تفکر راهبردی آیت الله خامنه ای از منظر مکتب رئالیسم پرداخته و سعی در پاسخ به این سئوال دارد که آیا مکتب رئالیسم از توانایی و ظرفیت لازم برای تبیین انگیزه ها، اهداف، تصمیم ها، رفتارها و رویکردهای رهبری در مقام فرماندهی کل قوای مسلح در جمهوری اسلامی ایران برخوردار است؟ نویسندگان معتقدند فرامین و اندیشه های دفاعی آیت الله خامنه ای غالباَ مبتنی بر افزایش «امنیت نسبی» و نه «قدرت نسبی» است؛ که به شکلی واقع گرایانه بازتعریف و بر مبنای ملاحظات اخلاقی (اسلامی) صورت بندی شده است. بر این اساس، اهداف و راهبردهای نظامی آیت الله خامنه ای عموماً در راستای فعال سازی الگوهای معطوف به بازدارندگی فعال و مهار چالش های ناشی از بروز تحولات جدید در مناطق فوری امنیتی کشور است.
۲.

سنت گرایی و نقد اسلام گرایی سلفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اسلام حکومت سنت گرایی سیاست بنیادگرایی جریان سلفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹۰ تعداد دانلود : ۵۱۲
اسلام سیاسی سلفی در پی استقرار چه نوع حکومتی است و از منظر سنت گرایی چه انتقادهایی بر این نوع حکومت وارد است؟ از نظر این مقاله، جریان سلفی با قرائت انحرافی از اسلام در پی ایجاد مدلی از حکومت تمام عیار مذهبی هستند که کارویژه اش اجرای خودسرانه شریعت و سنت است. سنت گرایان که خود دغدغه حفظ سنن الهی را دارند، قرائت سیاسی- تکفیری در اجرای شریعت را نقض غرض دانسته و کوشش بنیادگرایان سلفی برای تأسیس حکومت دینی به شیوه های خشونت بار را وهن چهره اسلام دانسته و نقدهای بسیاری به آن وارد می کنند. چگونگی کسب قدرت، اجرای شریعت و روش اقامه حدود الهی از جمله نکات اختلافی بین جریان سلفی و سنت گرایی است که تحلیل آن در شرایط بحرانی و پرتلاطم کنونی جهان اسلام از اهمیت زیادی برخوردار است.
۳.

ضرورت راهبردی تعامل نظم حقوقی و تغییرات اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قانون ثبات تغییر نظم حقوقی انتظارات عمومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۲ تعداد دانلود : ۳۸۸
نظم حقوقی تثبیت کننده انضباط اجتماعی، حافظ نظم موجود و سامان دهنده رفتار اجتماعی مردم است و تغییر اجتماعی مترادف با تغییر در الگوهای هنجاری و ارزشی جامعه است. در نسبت این دو، نظم حقوقی از یک منظر مانعی برای تغییر اجتماعی است و از منظری دیگر، با توجه به خصلت هنجاری و دستوری، قادر به تأثیرگذاری بر رفتار جامعه است و فرآیند تغییر باورداشت های جامعه را تکمیل می کند. تغییر اجتماعی نیز با ایجاد تحول در باورهای جامعه، می تواند نظم حقوقی را به چالش بگیرد و از سوی دیگر، برای تثبیت ارزش های جدید نیازمند کاربست ابزارهای نظم حقوقی است. بنابراین، از نظر این نویسندگان مقاله، تعامل این دو (نظم حقوقی و تغییر اجتماعی) در تضمین تعادل زندگی اجتماعی ضرورت دارد.
۴.

گفتمان عدالت دولت های پس از انقلاب در حوزه سلامت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: دولت سلامت عدالت اجتماعی بیمه تحلیل گفتمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۲ تعداد دانلود : ۳۶۹
این مقاله به شیوه تحلیل گفتمان درصدد پاسخگویی به این سوال است که عدالت اجتماعی با نشانه مرکزی «سلامت» در گفتمان دولت های پس از انقلاب چگونه بازنمایی شده است؟ یافته های مقاله حاکی از آن است که «عدالت اجتماعی» در حوزه «درمان و سلامت» در دولت های مختلف پس از انقلاب در قالب نشانه های متفاوتی بازنمایی شده، اما مسأله «سلامت» همچنان با مشکلات نظری و عملی زیادی روبه روست؛ به طوری که تمرکز اصلی بر مقوله درمان بوده و در این حوزه نیز قسمت عمده هزینه های تأمین سلامت بر دوش خانوارها تحمیل شده است.
۵.

تجارت خارجی و امنیت زیست محیطی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایران امنیت تجارت محیط زیست امنیت زیست محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۷ تعداد دانلود : ۴۷۸
در این پژوهش، آثار تجارت خارجی بر امنیت زیست محیطی ایران به ویژه در موضوع انتشار دی اکسید کربن مورد بررسی قرار می گیرد. سؤال مقاله این است که آثار مستقیم و غیرمستقیم تجارت بر انتشار دی اکسید کربن در ایران طی سال های 1390-1357 چگونه است. برای دستیابی به پاسخ، داده های موجود در دستگاه معادلات به روش حداقل مربعات سه مرحله ای برآورد می شوند. اثر مستقیم تجارت در بخش صادرات مثبت بوده و انتشار دی اکسید کربن را افزایش داده است. همچنین، اثر غیرمستقیم تجارت که از کانال درآمد صورت می گیرد، مثبت بوده و افزایش تجارت ضمن افزایش درآمد، به تضعیف امنیت زیست محیطی در ایران منجر شده است.
۶.

سیاست خارجی ترامپ و جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نظام بین الملل جمهوری اسلامی ایران خاورمیانه سیاست خارجی آمریکا دونالد ترامپ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶۶ تعداد دانلود : ۹۵۱
پرسش اصلی مقاله حاضر این است که دولت جدید ایالات متحده آمریکا چه سیاست و راهبردی در عرصه بین المللی به طور عام و در قبال جمهوری اسلامی ایران به طور خاص در پیش خواهد گرفت؟ در پاسخ به این سوال، علاوه بر طرح چهارچوب مفهومی کوتاه، عوامل موثر در شکل گیری سیاست خارجی دولت جدید آمریکا در دو سطح ملی و بین المللی طرح، اصول و رویکرد آن تشریح و راهبرد آن با توجه به تناقض ها و موانع احتمالی توضیح داده شده است. به نظر می رسد دولت ترامپ به دلیل ایجاد شکاف های سیاسی و ساختاری در داخل آمریکا و بی توجهی به بنیان های تاریخی نظام بین الملل و سیاست خارجی آمریکا در تأمین اهداف و منافع آمریکا با موانع و مشکلات بزرگی روبرو شده و ناگزیر به تعدیل در مواضع اعلامی خود در سیاست خارجی خواهد شد.
۷.

مسئولیت کیفری بین المللی مقامات دولتی فروشنده جنگ افزارهای ممنوع(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دیوان کیفری بین المللی خلع سلاح مسئولیت کیفری معاونت جنگ افزارهای ممنوع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۶ تعداد دانلود : ۴۴۹
جنگ افزارهایی وجود دارند که بهره گیری از آن ها به موجب حقوق عرفی یا معاهدات بین المللی ممنوع است. با وجود این، این نوع جنگ افزارها تولید شده و توسط برخی کشورها به فروش می رسد. در چنین شرایطی، آیا مقامات کشور فروشنده این جنگ افزارها دارای مسئولیت بوده و قابل تعقیب و محاکمه در دیوان کیفری بین المللی هستند و اگر پاسخ مثبت است، تحت چه عنوانی مسئولیت دارند. نویسندگان این مقاله به این نتیجه رسیده اند که در صورت احراز وحدت قصد، مقامات دولت فروشنده به عنوان «معاون» و در صورت اقدام عامدانه برای پیشبرد اهداف مجرمانه یا علم به آن، به عنوان «اقدام بر اساس هدف مشترک» مسئولیت کیفری خواهند داشت.
۸.

( یادداشت راهبردی) ضرورت گذار از ژئوپلیتیک وحشت خاورمیانه ای به ژئواکونومی امید آسیایی(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۰ تعداد دانلود : ۲۷۳
برخلاف دوران جنگ سرد که تمرکز قدرت در قالب نظم دو قطبی از ویژگی های بارز آن محسوب می شد، در فضای کنونی، نظام بین الملل با پراکندگی قدرت مواجه است؛ تا جایی که از نظم چند قطبییا حتی نظم غیرقطبی سخن به میان آمده است. تأثیر این پراکندگی قدرت، سیال شدن نظم بین الملل و ایجاد فضای جدید کنش در محیط های منطقه ای است. در واقع، توان و اراده قدرت های بزرگ سنتی (عموماً غربی) برای درگیری مستقیمدر مناطق، کاهش یافته؛ به نحوی که بیشتر مایل هستند از طریق حضور غیرمستقیم و جهت دهی به موازنه قوای سیالمنطقه ای ایفای نقش کنند. به همین نسبت، این قدرت های نوظهور و منطقه ای هستند که به بازیگرانی فعال تبدیل شده اند و می کوشند در فضای جدید کنش، قدرت و نفوذ خود را ارتقاء بخشند

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۰۱