نظام آموزش عالی

: به منظور اشتغا ل پذیر کردن دانش آموختگان کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه با یک اقدام مبتکرانه، نظریه یادگیری "خدمت محور" را برای اولین بار در درس عملیات کشاورزی به کار گرفت. این مطالعه کیفی بر مبنای روش اقدام پژوهی، با هدف معرفی روش یادگیری خدمت محور شکل گرفت. چهارده نفر از دانشجویانی که درس عملیات کشاورزی را در نیمسال دوم 89-90 انتخاب کرده بودند به روش نمونه گیری داوطلبانه در این مطالعه شرکت کردند. نتایج نشان داد که روش یادگیری خدمت محور، موجب شکل گیری نگرش مثبت در دانشجویان، تلفیق تئوری و عمل، توسعه مهارت های ارتباطی و حرفه ای و نیز افزایش مسئولیت پذیری اجتماعی، تفکرمداری و توانمندسازی دانشجویان شده است. همچنین نظرات ارائه شده توسط کارفرما نشان داد که آنان نیز از اینکه گلخانه بیمارستان بیستون احیاء و راه اندازی شده است بسیار خرسند و رضایتمند هستند. نتایج این مطالعه می تواند دستاوردهایی برای نظام آموزش عالی کشاورزی در کشور به دنبال داشته باشد؛ بدین صورت که یادگیری خدمت محور می تواند به عنوان یک روش یادگیری تجربی در سایر دانشکده های کشاورزی به کار گرفته شود.

هدف از اجرای پژوهش حاضر، بررسی الگوی ساختاری روابط هوش سازمانی، چابکی سازمانی و نوآوری در دانشگاه ارومیه بود. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل همه کارکنان دانشگاه ارومیه به تعداد 490 نفر بود که با استفاده از جدول مورگان نمونه آماری این پژوهش 214 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه های هوش سازمانی آلبرخت (2003)، چابکی سازمانی اسپایدرز (2007) و نوآوری سازمانی طاهرپرور و همکاران (2014) بود. پایایی ابزار با استفاده از آلفای کرونباخ و روایی محتوا با نظرات متخصصان و سازه تحلیل عاملی تأییدی تأیید شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که اثر مستقیم هوش سازمانی بر نوآوری (28/0) مثبت و معنی دار است؛ اثر مستقیم چابکی بر نوآوری (19/0) مثبت و معنی دار است. اثر مستقیم هوش سازمانی بر چابکی (23/0) مثبت و معنی دار است. اثر غیر مستقیم هوش سازمانی بر نوآوری با میانجیگری چابکی (13/0) مثبت و معنی دار است.

در خصوص عوامل اصلی تشکیل دهنده پروتکل و نحوه تدوین آن به عنوان راهنمایی برای اجرای صحیح مصاحبه، دانش نظری وجود ندارد؛ از این رو، برای تبیین ویژگی های یک پروتکل باکیفیت، به مرور و طبقه بندی اسناد و شواهد مربوطه و تدوین مقاله مورد نیاز پژوهشگران اقدام شد. مقاله حاضر در سه مرحله «تحلیل اسنادی منابع مرتبط، معرفی اجزای پروتکل مصاحبه و نحوه تدوین آنها»، تنظیم شده است. نخست، اسناد مرتبط در پایگاه های علمی شامل سیج، اریک، ابسکو، تیلور و فرانسیس، اسپرینگر، امرالد، پاب مد و الزویر در بازه زمانی 2000 تا 2017، 38 سند جستجو و بازیابی شد که پس از بررسی اولیه، 15 سند بر اساس ملاک های سودمندی و به روز بودن، مبنای مطالعه و تحلیل قرار گرفت. پس از تحلیل و استخراج یافته ها، موارد نسبتاً مشترک با یکدیگر، تلفیق و در چهار بخش شامل متن شروع، پرسش ها، سرنخ ها و متن پایان مصاحبه دسته بندی شد. در پایان نیز چهارچوب چهار مرحله ای پالایش، به منظور افزایش روایی پروتکل مصاحبه تشریح و ارتباط آن با فرایند تدوین پروتکل در قالب نقشه مفهومی ارائه شد.

پژوهش حاضر، با هدف شناسایی عوامل موفقیت و افت تحصیلی دانشجویان به روش توصیفی-پیمایشی اجرا شد. از جامعه دانشجویان سال آخر رشته های علوم انسانی دانشگاه یزد (616 نفر)، مطابق جدول مورگان، تعداد 242 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن را شش استاد دانشگاه یزد تأیید کردند. پایایی آن نیز با ضریب آلفای کرونباخ بالاتر از 7/0 به دست آمد که نشانگر پایایی مناسب ابزار بود. داده ها با آزمون های تی تک نمونه ای و فریدمن تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که عوامل موفقیت تحصیلی شامل علاقه به رشته تحصیلی، درک صحیح والدین، انگیزه فردی، تسلط استادان، جذاب بودن مطالب درسی، ارتباط محتوا با نیازهای واقعی، آشنایی با بازار کار و توانایی برقراری ارتباط علمی است. همچنین عوامل افت تحصیلی شامل حضور بدون مطالعه قبلی در کلاس، نداشتن برنامه منظم برای مطالعه، مشغله های ذهنی، تمرکز نداشتن در مطالعه، دشواری آزمون های درسی، پیچیدگی مطالب کتاب های درسی، جذاب نبودن مطالب درسی، ضعف ارتباط درس ها با نیازهای واقعی، آشنا نبودن با بازار کار و ناتوانی در برقراری ارتباط علمی است. در مجموع، پژوهش حاضر بیانگر اهمیت راهکارهای آشناسازی دانشجویان با شیوه های مطالعه اثربخش، معرفی رشته های تحصیلی کارآمد و همچنین ارتباط مؤثرتر مراکز مشاوره دانشگاهی با دانشجویان است.

پاسخگویی متناسب نظام آموزش عالی به نیازهای جامعه در ابعاد مختلف یکی از چالش های اصلی در دهه های اخیر بوده است. متناسب با این چالش، هدف از اجرای پژوهش حاضر، شناسایی جهت گیری برنامه های درسی در نظام آموزش عالی بر مبنای رویکرد جامعه محوری بود. متناسب با این هدف از روش توصیفی_ تحلیلی و همچنین جهت پیشبرد پژوهش از گام های اجرایی روش اسنادی بهره گرفته شد. جامعه آماری شامل مبانی نظری و پژوهشی (اسناد) داخلی و خارجی در راستای موضوع پژوهش بود که کل جامعه آماری (تمام شماری بدون بازه ی زمانی) به عنوان نمونه انتخاب شد. گرد آوری اطلاعات از راه مطالعات کتابخانه ای و پایگاه های اطلاعاتی داخلی و خارجی صورت پذیرفت و تا زمان اشباع نظری داده ها ادامه پیدا کرد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از تکنیک های بازخوانی متون و مطالعه منابع، شامل «طبقه بندی و جدول های مفهومی» و «تقلیل داده ها»، استفاده شد. همچنین به منظور بررسی اعتبار یافته ها از معیارهای خودبازبینی پژوهشگر در طی فرایند گرد آوری و تحلیل داده ها و همچنین از توسعه و توصیف غنی داده ها برای اطمینان از قابلیت انتقال پذیری استفاده شد. بر اساس یافته ها مفاهیم کلیدی چشم انداز و مأموریت نظام آموزش عالی جامعه محور را روشن و متناسب با آن هشت جهت گیری (اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، فناورانه، زیست محیطی، آموزشی، پژوهشی) برای برنامه های درسی بر اساس ابعاد و کارکردهای اصلی نظام آموزش عالی جامعه محور (آموزش، پژوهش، خدمات) تبیین شد.

هدف: هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی ویژگی های استاد حمایتگر در نظام آموزش عالی به صورت مطالعه چند روشی کیفی بود.روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی، در زمره پژوهش های کیفی و از نوع چندروشی بوده که برای طراحی الگوی استاد حمایتگر در نظام آموزش عالی با یک فراترکیب، یافته های مطالعات جهانی و در ادامه به پشتوانه بهره گیری از پدیدارشناسی، تجارب زیسته دانشجویان در رابطه با استاد حمایتگر را مورد کاوش قرار داده است. طرح فراترکیب با استفاده از روش ساندلوسکی و باروسو و طرح پدیدارشناسی با استفاده از الگوی کلایزی انجام شد. ابزار مورد استفاده مصاحبه نیمه ساختمند و مشارکت کنندگان در این بخش 15 دانشجو در سال تحصیلی 1401- 1400 بودند که برای انتخاب از رویکرد هدفمند ملاکی، تکنیک گلوله برفی و معیار اشباع نظری استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده های این بخش نیز با استفاده از روش تحلیل مضمون صورت پذیرفت.یافته ها: بر اساس نتایج دو طرح الگوی استاد حمایتگر در نظام آموزش عالی در قالب چهار مضمون اصلی مهارت های روان شناختی، ویژگی های شخصیتی، مهارت های تدریس و ارزشیابی و مهارت های تعاملی و اجتماعی طراحی گردید.نتیجه گیری: اساتید حمایتگر با استفاده از مهارت های یادشده می توانند نیازهای دانشجویان را در زمینه های علمی، تخصصی و روانی مرتفع و محیط دانشگاه را به عنوان محملی برای توسعه فردی خود و دانشجویان تبدیل نمایند.

هدف: بین المللی شدن آموزش عالی فواید مثبت زیادی برای آموزش عالی دارد، اما چالش های جدی مرتبط با این پدیده چندوجهی و رو به رشد نیز قابل توجه است و بررسی عمیق تر در این حوزه ضروری است تا سیاست های بین المللی شدن،دانشگاه ها را از اهداف علمی و اصلی خود منحرف ننماید.روش پژوهش: در این پژوهش از روش بررسی و تحلیل اسنادی استفاده شده است.یافته ها: بر این اساس اهداف و رویه های بین المللی سازی آموزش عالی تبیین و به بررسی فرصت ها و تهدیدهای آن پرداخته شده است.نتیجه گیری: تحقق اثربخش و کارای پدیده بین المللی شدن آموزش عالی و منتفع شدن نظام های دانشگاهی از آن مستلزم برنامه ریزی و تدوین نقشه راه و  نیز طراحی سازوکارهای ارزیابی مستمر می باشد.

با توجه به اهمیت کیفیت برنامه های درسی در نظام آموزش عالی، ارزیابی مستمر آن به عنوان یکی از دروندادهای نظام دانشگاهی اهمیت ویژه ای برخوردار است. بر این اساس، امروزه ارزیابی برنامه درسی یکی از مؤلفه های اصلی در نظام های ارزیابی و اعتبارسنجی دانشگاه های جهان به شمار می رود که بر پایه فرایند ارزیابی درونی استوار است. تجربه ده ساله ارزیابی درونی در گروه های آموزشی دانشگاه های ایران حاکی از آن است که این روش می تواند نقش به سزایی در ارزیابی و تبیین وضعیت موجود برنامه های درسی داشته باشد. این مقاله، در صدد است تا ضمن ارائه مبانی نظری و عملی ارزیابی درونی در آموزش عالی، به فرا تحلیل 69 گزارش ارزیابی درونی گروه های آموزشی علوم انسانی بپردازد و بر اساس نتایج آن، پیشنهادهایی در جهت ارتقا کیفیت برنامه های درسی علوم انسانی ارائه نماید. 

غیراثربخش بودن آموزش ها یکی از عمده ترین نقدهایی است که توجه بسیاری از منتقدان آموزش عالی را به خود جلب کرده است. یادگیری زائد مفهومی است که می تواند فصل جدیدی در پژوهش های تعلیم و تربیت باز نماید. هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل این مفهوم و راهکارهای کاهش آن در نظام آموزش عالی ایران است. در پژوهش حاضر با هدف دست یابی به اجماع نظر متخصصان، از روش دلفی در سه مرحله استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش را متخصصان و صاحب نظران برنامه درسی و آموزش عالی تشکیل می دهند. نمونه آماری این پژوهش مشتمل بر چهل نفر متخصص بود که به روش گلوله برفی شناسایی شدند و در نهایت سی نفر به همکاری پاسخ مثبت دادند. تحلیل نهایی در بررسی این مفهوم با استفاده از نرم افزارهای (SPSS) و (NVivo) نشان داد که یادگیری زائد عبارت است از غیرکاربردی بودن درس ها، نامتناسب بودن محتوا و برنامه درسی ناکارآمد. همچنین توانمندسازی اعضای هیأت علمی، تأکید بر یادگیری مادام العمر، آزادی آکادمیک، بازنگری و ارزیابی مستمر برنامه های درسی نیز به عنوان مهم ترین راهکارهای کاهش یادگیری زائد ارائه شده است. 

هدف از اجرای این پژوهش، بررسی وضعیت تعامل دانشجو-استاد در نظام آموزش عالی الکترونیکی ایران است. جامعه آماری پژوهش شامل همه دانشجویان و استادان مراکز آموزش عالی الکترونیکی ایران در سال تحصیلی 94-1393 بوده است. از این تعداد 620 نفر به عنوان نمونه آماری تعیین و به روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند و داده های تحقیق جمع آوری شد. روش تحقیق از لحاظ روش جمع آوری داده ها، پیمایشی و از لحاظ ماهیت، توصیفی از نوع ارزشیابی است. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. اعتبار پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ و هم بر اساس ضریب همبستگی درونی با استفاده از نرم افزار ایموس و روش مدل یابی معادلات ساختاری تأییدی، تأیید شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که وضعیت تعامل دانشجو – استاد در نظام آموزش عالی الکترونیکی ایران به طور معنی داری نامطلوب است. همچنین نتایج تحلیلی وضعیت این نوع تعامل نشانگر تفاوت معنادار وضعیت تعامل دانشجو– استاد، در زیر گروه های مختلف و برحسب متغیرهای دانشگاه و گروه تحصیلی بود، اما برحسب متغیر جنسیت بین زیر گروه ها تفاوت معنی داری وجود ندارد.

هدف از پژوهش حاضر، تبیین علل اثرگذار بر مراجعه دانش آموزان به آموزشگاه های آزاد کنکور است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی، با رویکرد تلفیقی (کیفی - کمی) و با استفاده از روش تحقیق آمیخته از نوع اکتشافی انجام شده است. جامعه مورد مطالعه در بخش کیفی شامل مسئولان آموزشگاه ها است که با نمونه ای به تعداد 15 نفر به شیوه گلوله برفی انجام شد. در بخش کمی 170 نفر به شیوه نمونه گیری انتساب متناسب از دانش آموزان آموزشگاه های آزاد کنکور شهر تهران انتخاب شده است. در بخش کیفی، محقق با مصاحبه های نیمه ساختاریافته به گرد آوری داده ها اقدام کرد. سپس با تحلیل محتوای مصاحبه های انجام شده، مهم ترین مفاهیم (با توجه به اهداف) شناسایی و در قالب پرسشنامه محقق ساخته اقدام به سنجش این مفاهیم شد. روایی پرسشنامه به تأیید استادان و صاحب نظران حیطه مورد بررسی رسید و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ در تمامی مقوله ها به تفکیک، بیش از 0.7 محاسبه شد. در بخش کیفی از نرم افزار تجزیه وتحلیل داده ها (Nvivo) استفاده شد و در بخش کمی همه تحلیل های آماری با استفاده از نرم افزار spss انجام شد. بر اساس یافته ها، مهم ترین علل مراجعه داوطلبان به آموزشگاه های آزاد کنکور به ترتیب برای کسب موفقیت در کنکور، رضایت نداشتن از رتبه سال قبل، پیشرفت تحصیلی و ساختن آینده خود، اثربخش و کافی نبودن آموزش های رسمی در مدرسه شناسایی شدند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر ابعاد فرسودگی تحصیلی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان نظام آموزش عالی کشور انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل تمام دانشجویان دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی دولتی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کشور بود. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای با انتساب متناسب، تعداد 2635 پرسشنامه، توزیع و پس از تکمیل گردآوری شد. ابزار اصلی گردآوری داده های پژوهش پرسشنامه ای استاندارد بود که روایی آن از سوی متخصصان موضوع و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ بررسی شد (>0.70α). داده ها در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزارهای SPSS23 و 3SmartPLS تجزیه وتحلیل شد. یافته های مدل سازی معادلات ساختاری بیانگر تأثیر منفی و معنی دار ناکارآمدی تحصیلی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان نظام آموزش عالی کشور بود؛ این در حالی است که تأثیر منفی و معنی دار خستگی تحصیلی و بی علاقگی تحصیلی بر پیشرفت تحصیلی تأیید نشد. در پایان بر اساس نتایج پژوهش به مدیران و آموزشگران نظام آموزش عالی پیشنهاد شد که در جهت افزایش ارتباط دانشگاه با بخش های صنعت، خدمات و کشاورزی به منظور عقد قراردادهایی با هدف آموزش خدمت محور تلاش کنند تا ضمن ارتقای مهارت های شغلی دانشجویان، خودکارآمدی علمی و عملی را نیز برای آنان به همراه داشته باشد.

پژوهش حاضر با هدف نقد و ارزیابی دانشگاه جامعه محور در نظام آموزش عالی ایران اجرا شد. بدین منظور، به طور هم زمان از روش مطالعه اسنادی و مصاحبه با متخصصان استفاده شد. میدان پژوهش شامل مهم ترین متون اسنادی درباره وضعیت دانشگاه جامعه محور در ایران و مصاحبه با صاحب نظران آموزش عالی بود. نمونه گیری به روش هدفمند بوده و از پانزده سند علمی به عنوان نمونه نوشتاری استفاده شد. همچنین با دوازده نفر از متخصصان آموزش عالی، مصاحبه ای به روش هدفمند و از نوع گلوله برفی انجام گرفت. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل مضامین استفاده شد. سپس مضامین استخراج شده در سه سطح، گفتمان اول، گروه موافقان (برون گرا)؛ گفتمان دوم، گروه مخالفان (درون گرا) و گفتمان سوم، گروه موافقان مشروط، دسته بندی و ارائه شد. ارزیابی های خبرگان نشان می دهد که وضعیت دانشگاه جامعه محور متأثر از مداخلات بیرونی بوده و بیشتر مشکلات مربوط به تحقق نیافتن دانشگاه جامعه محور در ایران به ریشه های تاریخی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی برمی گردد. همچنین، الگوی مفهومی دانشگاه جامعه محور در ایران با یازده مؤلفه اصلی (تناسب با بافتارایران، مسئولیت پذیری، ارتباط و تعامل، توسعه عدالت، توسعه دانش-آموزش و پژوهش، اقتصاد و فناوری، فرهنگ دانشگاهی، استقلال دانشگاهی، رهبری و مدیریت، توانمندسازی و توسعه پایدار) طراحی شد. ارزیابی خبرگان بیانگر این است که در مؤلفه های یازده گانه وضعیت مطلوب نبوده است.

هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی تحلیلی روند بازنگری برنامه درسی در نظام دانشگاهی ایران است تا با بررسی پیشینه و تحلیل وضعیت موجود، بازنگری برنامه درسی ترسیم شود تا زمینه ای برای ارائه چهارچوبی جهت اصلاح و انسجام روند بازنگری برنامه های درسی در راستای بهبود مستمر در عمل باشد.روش پژوهش: روش پژوهش مورد استفاده در این پژوهش روش کیفی با شیوه مطالعه اسنادی می باشد. پژوهشگر با جمع آوری و تجزیه و تحلیل اسناد و مدارکی که مربوط به موضوع پژوهش بوده سعی بر یافتن پاسخی قابل قبول برای مساله پژوهشی خود داشته است. ضمن توصیف وضعیت موجود بازنگری برنامه های درسی و تحلیل تجربیات ملی، نمایی از آنها به تصویر کشیده شده است. جامعه آماری پژوهش مذکور شامل اسناد و مدارک موجود و روند بازنگری در دانشگاه های  دارای تجربه در این حوزه ( دانشگاه های اصفهان، صنعتی امیرکبیر، شهیدبهشتی، فردوسی مشهد، علم و صنعت، الزهرا، خوارزمی، سمنان، گیلان، علوم پایه و بهداشت، پزشکی اصفهان) بر اساس اسناد و مدارک مورد بررسی بوده است. در جهت جمع آوری اطلاعات و داده ها و پوشش تمامی دانشگاه های دارای دانش و تجربه در این حوزه از داده ها و اطلاعات به دست آمده از منابع کتابخانه ای و پایگاه های اینترنتی رسمی و معتبر استفاده شده است.یافته ها: در این پژوهش با بررسی روند تغییرات و تحولات برنامه درسی با نظر به بازنگری و بررسی ساختار و فرایند بازنگری در دانشگاه های دارای تجربه، مولفه های بازنگری در چهار بخش معیارها و شاخص ها ، اهداف، سطح و ترکیب و فرایند بازنگری استخراج و مورد بررسی ، تفسیر و تحلیل قرار گرفت.نتیجه گیری: عدم نظام جامع تضمین کیفیت در آموزش عالی ، اهمیت تدوین برنامه های درسی با توجه به بازنگری دوره ها و رشته های آموزشی ، نیاز به بازنگری آیین نامه واگذاری اختیارت بر اساس شرایط موجود، از نتایج بدست آمده در پژوهش می باشد.

هدف: هدف از انجام این پژوهش آن بود که با تمرکز بر رویکرد سیستمی و نیز تئوری های نرم افزاری امنیت، چالشهای مختلف نظام آموزش عالی ایران و تأثیر آنها بر امنیت ملی و آسیب پذیری های امنیتی ایران بررسی و تحلیل شوند. روش: این پژوهشبا روشتبیینی علّی و تحلیلی انجام شده است. یافته ها: آموزش عالی در ایران کنونی با چالشهای مهمی همچون: گسترش بی رویّه کمّی در غیاب توجه مکفی به کیفیت، گسستگی نسبی دانشگاه از جامعه و نیازهای آن، چیرگی ساختار بر عاملیت یا کنشگران فردی، رسوخ پذیری از ناحیه جریانات سیاسی و مناسبات قدرت بنیاد و عدم وجود زیرساختهای مکفی مالی و تجهیزاتی مواجه بوده است. این چالشها باعث شده اند که انتظارات از آموزش عالی در شکل مطلوب، برآورده نشوند. لذا استمرار این وضعیت، بر اقتدار و امنیت ملی، آسیب خواهد زد. نتیجه گیری: آموزش عالی و دانشگاهها یکی از مهم ترین بنیانهای اقتدار ملی  و امنیت ملی اند، لذا در این راستا بایستی از تمام ظرفیتهای علمی و پژوهشی دانشگاهها استفاده شود. اقتدار ملی و امنیت ملی صرفاً با ابعاد شعاری، نمادین و تبلیغاتی حاصل نمی شود، بلکه نیازمند بسترسازی جدّی سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، علمی و انگیزشی و برداشتن گامهای جدّی و مستمر برای توسعه دانش و دانشگاههاست.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی دلایل عدم استقرار نظام حمکرانی مبتنی بر مبانی دانشگاه اسلامی در نظام آموزش عالی کشور می باشد. روش: رویکرد پژوهش حاضر کیفی که از راهبرد پدیدارشناسی توصیفی استفاده شد. مشارکت کنندگان در پژوهش شامل خبرگان دانشگاهی و پژوهشگاهی با سوابق انجام پژوهش های حوزه دانشگاه اسلامی بودند که با استفاده از روش هدفمند از نوع گلوله برفی و با در نظر گرفتن اشباع نظری در یافته ها تعداد 14 نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش حاضر مصاحبه نیمه ساختار یافته بود که به روش کدگذاری تحلیل شد. یافته ها: دلایل عدم استقرار نظام حمکرانی مبتنی بر مبانی دانشگاه اسلامی در نظام آموزش عالی کشور ایران 5 مقوله عدم وجود الگوی مدیریتی مبتنی بر سند دانشگاه اسلامی در نظام آموزش عالی، کم توجهی در تربیت حکمرانان و مدیران مبتنی بر شاخص ها و ویژگی های دانشگاه اسلامی، غلبه مدیریت سیاسی بر مدیریت اسلامی و علمی در نظام آموزش عالی، عدم باور و همراهی عمده بدنه علمی و کارشناسی وزارت علوم، دانشگاه ها، مراکز و موسسات آموزش عالی در استقرار و مدیریت دانشگاه اسلامی و ملتزم نبودن مدیران و رؤسای نظام آموزش عالی کشور به مسئولیت پذیری و پاسخگویی در خصوص مدیریت مبتنی بر دانشگاه اسلامی تقسیم بندی شدند.

هدف: داشتن رویکرد آینده پژوهی در طراحی برنامه درسی می تواند برای آموزش عالی مزیت رقابتی ایجاد نماید. در نتیجه، پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل برنامه درسی محیط کار با رویکرد آینده پژوهی در نظام آموزش عالی ایران انجام شد.روش شناسی: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا توصیفی- پیمایشی بود. جامعه پژوهش حاضر همه مدیران، اساتید و کارشناسان رشته های مدیریت آموزش عالی، مدیریت آموزشی، مدیریت دانش، برنامه ریزی درسی و آینده پژوهی دانشگاه فرهنگیان استان مازندران به تعداد 452 نفر بودند که با روش نمونه گیری تمام شماری انتخاب شدند. داده ها با پرسشنامه محقق ساخته برنامه درسی محیط کار با رویکرد آینده پژوهی در نظام آموزش عالی گردآوری که روایی و پایایی آن مناسب ارزیابی شد و با روش های تحلیل عاملی اکتشافی و مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزارهای SPSS و Smart PLS تحلیل شدند.یافته ها: یافته ها نشان داد که مدل برنامه درسی محیط کار با رویکرد آینده پژوهی در نظام آموزش عالی ایران دارای 42 شاخص و 22 مولفه در 6 مقوله بود. مقوله شرایط علّی شامل مولفه های لزوم توجه به عوامل محیطی، لزوم توجه به عوامل سازمانی، لزوم توجه به عوامل فردی، لزوم توجه به عوامل اجتماعی و فرهنگی و لزوم توجه به تغییرات فناورانه، مقوله پدیده اصلی شامل مولفه برنامه درسی محیط کار با رویکرد آینده پژوهی، مقوله شرایط زمینه ای شامل مولفه های تناسب برنامه درسی با اهداف و ویژگی های محیطی، سازمانی و فردی، فرآیند ارزشیابی صحیح، ایجاد سازمان یادگیرنده، گسترش شمول برنامه درسی کاری و انضباط سازمانی، مقوله شرایط مداخله گر شامل مولفه های سیاست گذاری ها، فهم ناقص از مفهوم برنامه ریزی محیط کار و فناوری آموزشی، مقوله راهبردها شامل مولفه های کاربست آموزش مجازی در تدوین برنامه ریزی درسی محیط کار، محیط شناسی و احصاء نیازهای آینده نگرانه در تدوین برنامه ریزی درسی محیط کار، ایجاد انعطاف در برنامه ها و سفارشی سازی برنامه درسی محیط کار، تدوین سازوکار یادگیری مشارکتی با تاکید بر تمرکززدایی و تقویت فرهنگ سازمانی و سازگاری میان سطوح گوناگون هویتی و مقوله پیامدها شامل مولفه های توسعه شایستگی های کارکنان، تحقق اثربخشی آموزشی و تحقق رضایت مندی آموزشی بودند. بار عاملی همه مقوله ها و مولفه ها بالاتر از 70/0، میانگین واریانس استخراج شده همه آنها بالاتر از 50/0 و پایایی ترکیبی همه آنها بالاتر از 70/0 به دست آمد. علاوه بر آن، مدل برنامه درسی محیط کار با رویکرد آینده پژوهی در نظام آموزش عالی ایران برازش مناسبی داشت و در این مدل شرایط علّی بر برنامه درسی محیط کار با رویکرد آینده پژوهی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر و برنامه درسی محیط کار با رویکرد آینده پژوهی بر راهبردها و راهبردها بر پیامدها و هر یک از مقوله ها بر مولفه های خود اثر مستقیم و معنادار داشتند (05/0P<).نتیجه گیری: با توجه به مدل برنامه درسی محیط کار با رویکرد آینده پژوهی در نظام آموزش عالی ایران، برنامه ریزی بر اساس آن جهت بهبود وضعیت برنامه درسی ضروری است. 

هدف: امروزه اهمیت دانش و تولید آن بر کسی پوشیده نیست و دانشگاه ها به عنوان محور اصلی تولید آن به شمار می روند. تولید دانش نیز مانند همه تولیدات دیگر دارای چالش ها و آسیب هایی است که نیازمند مطالعه است. بنابراین، هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی مؤلفه های آسیب شناسی تولید دانش در دانشگاه آزاد اسلامی بود.روش شناسی: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا، کیفی بود. مشارکت کنندگان در پژوهش شامل خبرگان دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی شهر اصفهان در سال تحصیلی 400-1399 بودند که بر اساس روش اشباع نظری تعداد 22 نفر با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه های نیمه ساختاریافته بود که برای اعتبار یافته ها از دو روش روایی محتوایی به وسیله 4 خبره بیرون از پژوهش و 2 نفر خبره داخل در پژوهش استفاده شد و برای پایایی نیز از روش توافق کدگذاری استفاده شد که حاصل آن 86/0 شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی به روش تحلیل مضمون در نرم افزار Maxqda18 استفاده شد.یافته ها: یافته ها نشان داد 86 کد باز، 9 کد محوری و سه کد انتخابی برای آسیب شناسی تولید دانش در دانشگاه آزاد اسلامی شناسایی شد؛ به طوری که کدهای انتخابی شامل آسیب های نظام دانشگاهی (خط مشی گذاران، دست اندرکاران)؛ آسیب های ساختاری (برنامه درسی آموزش عالی، ساختار پژوهشی، ساختار حمایتی، ساختار وابسته) و آسیب های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی (فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی) بودند.بحث و نتیجه گیری: بر اساس یافته ها می توان نتیجه گرفت تولید دانش در دانشگاه آزاد اسلامی در سه حوزه (آسیب های دانشگاهی، ساختاری و فرهنگی) دارای چالش هایی است که برای ارتقای کمی و کیفی تولید دانش، باید بازنگری در قوانین مربوط دانش و علم و همچنین ارتقای علمی اساتید و دانشجویان صورت بگیرد.   

هدف: امروزه اهمیت دانش و تولید آن بر کسی پوشیده نیست و دانشگاه ها به عنوان محور اصلی تولید آن به شمار می روند. تولید دانش نیز مانند همه تولیدات دیگر دارای چالش ها و آسیب هایی است که نیازمند مطالعه است. بنابراین، هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی مؤلفه های آسیب شناسی تولید دانش در دانشگاه آزاد اسلامی بود.روش شناسی: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا، کیفی بود. مشارکت کنندگان در پژوهش شامل خبرگان دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی شهر اصفهان در سال تحصیلی 1399-400 بودند که بر اساس روش اشباع نظری تعداد 22 نفر با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه های نیمه ساختاریافته بود که برای اعتبار یافته ها از دو روش روایی محتوایی به وسیله 4 خبره بیرون از پژوهش و 2 نفر خبره داخل در پژوهش استفاده شد و برای پایایی نیز از روش توافق کدگذاری استفاده شد که حاصل آن 86/0 شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی به روش تحلیل مضمون در نرم افزار Maxqda18 استفاده شد.یافته ها: یافته ها نشان داد 86 کد باز، 9 کد محوری و سه کد انتخابی برای آسیب شناسی تولید دانش در دانشگاه آزاد اسلامی شناسایی شد؛ به طوری که کدهای انتخابی شامل آسیب های نظام دانشگاهی (خط مشی گذاران، دست اندرکاران)؛ آسیب های ساختاری (برنامه درسی آموزش عالی، ساختار پژوهشی، ساختار حمایتی، ساختار وابسته) و آسیب های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی (فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی) بودند.بحث و نتیجه گیری: بر اساس یافته ها می توان نتیجه گرفت تولید دانش در دانشگاه آزاد اسلامی در سه حوزه (آسیب های دانشگاهی، ساختاری و فرهنگی) دارای چالش هایی است که برای ارتقای کمی و کیفی تولید دانش، باید بازنگری در قوانین مربوط دانش و علم و همچنین ارتقای علمی اساتید و دانشجویان صورت بگیرد. 

در قرن حاضر تحت عنوان قرن دانایی، توسعه فناوری اطلاعات در نظام آموزشی کارآمد یک ضرورت غیر قابل انکار بوده و گامی بسیار اساسی در اصلاحات آموزشی محسوب می گردد. پژوهش پیش رو از حیث هدف کاربردی است، رویکرد پژوهش کیفی و روش پژوهش فراترکیب می باشد. برای انجام این پژوهش، مراحل هفت گانه ی سندلوسکی و بارسو (2007) که از جامعیت لازم برخوردار است استفاده گردید. به منظور اطمینان و اعتباربخشی به فرایند جستجو و دستیابی به یافته های پژوهش، تیم متخصص شامل چهار نفر از متخصصان مدیریت آموزشی و دو نفر متخصص برنامه ریزی درسی، اعضای تیم فراترکیب پژوهش را تشکیل دادند. برای مضمون فراگیر سیاستگذاری برنامه درسی فناورانه، 7 مضمون سازماندهنده شامل آگاهی سیاست گذاران بر مفهوم کارکردی فناوری اطلاعات، اجرای عمیق سیاست ها در سطح عملیاتی فناورانه، شناخت نتایج حاصل از توسعه پایدار در فناوری، برنامه ریزی اصلاح ساختار تعلیم و تربیت متناسب با فناوری، برنامه ریزی آموزش و پرورش منطبق بر جهانی سازی فناوری، اصلاح برنامه ی درسی و اتخاذ سیاست های متناسب با اولویت های فناورانه، تبیین اثرات و پیامد های سیاستگذاری فناورانه گردآوری و در مجموع تعداد 50 مضمون پایه شناسایی و روایی و پایایی تایید شد. تغییرات جهانی فناوری و تأثیرات بالقوه ی آن را بر روی سیاستگذاری برنامه درسی فناورانه پیامدهایی شامل همکاری های فراملیتی و فرامرزی در شبکه های ارتباطی جهانی، فرصت سازی توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، تعالی سازی فنی از دیدگاه عملکردی، امکان یکپارچه سازی دانش و مهارت های فناوری و تبدیل افراد به یادگیرندگان مستقل دارا می باشد.