مطالعات اندازه گیری و ارزشیابی آموزشی

هدف این پژوهش رواسازی مقیاس جهت گیری های هدفی پیشرفت دانشجویان با تأکید بر جهت گیری های دینی است. جامعه پژوهشی شامل دانشجویان کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد است. نمونه شامل 335 دانشجوی کارشناسی از رشته های مختلف بودند که با استفاده از روش نمونه گیری سهمیه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه اهداف پیشرفت میدگلی و همکاران و خرده مقیاس جهت گیری هدفی دینی محقق ساخته استفاده شد. برای تحلیل داده ها، از ضریب آلفای کرانباخ، تحلیل عاملی تأییدی و تحلیل واریانس چندمتغیری استفاده شد. همسانی درونی مقیاس کلی اهداف پیشرفت و خرده آزمون های تبحری، عملکردی رویکردی، عملکردی اجتنابی و دینی با استفاده از آلفای کرانباخ به ترتیب (89/0، 89/0، 82/0، 79/0 و 92/0) محاسبه شد. ساختار عاملی مؤلفه های اهداف پیشرفت در نمونه انتخابی به روش تحلیل عاملی تأیید شد. در مجموع چهار عامل اهداف پیشرفت، 05/62 درصد واریانس اهداف پیشرفت تحصیلی دانشجویان را تبیین کردند. همچنین نتایج نشان داد که میزان جهت گیری عملکردی- رویکردی و عملکردی- اجتنابی و نیز جهت گیری دینی دانشجویان دختر بالاتر از همتایان پسر آنهاست. 

با توجه به اهمیت کیفیت برنامه های درسی در نظام آموزش عالی، ارزیابی مستمر آن به عنوان یکی از دروندادهای نظام دانشگاهی اهمیت ویژه ای برخوردار است. بر این اساس، امروزه ارزیابی برنامه درسی یکی از مؤلفه های اصلی در نظام های ارزیابی و اعتبارسنجی دانشگاه های جهان به شمار می رود که بر پایه فرایند ارزیابی درونی استوار است. تجربه ده ساله ارزیابی درونی در گروه های آموزشی دانشگاه های ایران حاکی از آن است که این روش می تواند نقش به سزایی در ارزیابی و تبیین وضعیت موجود برنامه های درسی داشته باشد. این مقاله، در صدد است تا ضمن ارائه مبانی نظری و عملی ارزیابی درونی در آموزش عالی، به فرا تحلیل 69 گزارش ارزیابی درونی گروه های آموزشی علوم انسانی بپردازد و بر اساس نتایج آن، پیشنهادهایی در جهت ارتقا کیفیت برنامه های درسی علوم انسانی ارائه نماید. 

هدف از این مقاله اندازه گیری میزان همکاری در انجام تحقیقات و تألیفات علمی گروه های آموزشی دانشگاه کردستان و بررسی رابطه آن با عواملی چون نوع و درجه تألیف و دانشکده است. پس از بررسی تألیفات اساتید دانشگاه کردستان در سال ۱۳۸۷ هجری شمسی و 2008 میلادی و محاسبه ضریب همکاری، مشاهده گردید که بیشترین ضریب همکاری مربوط به مقاله های چاپ شده در مجلات با درجه ISI و کم ترین آن مربوط به مقاله های چاپ شده در مجلات بدون درجه علمی است و همچنین با افزایش ضریب همکاری گروه ها، تعداد مقاله های چاپ شده توسط همکاران گروه نیز افزایش یافته است. ضریب همکاری در گروه های آبیاری، علوم دامی و زیست شناسی بیشترین و ضریب همکاری در گروه های معماری، جغرافیا و ادبیات فارسی کم ترین است؛ دانشکده کشاورزی بیشترین ضریب همکاری و دانشکده ادبیات کم ترین ضریب همکاری را داشتند. 

با توجه به رشد روز افزون یادگیری الکترونیکی در برنامه های درسی مؤسسات آموزش عالی، ارزیابی کیفیت محتوای آموزش الکترونیکی موضوع مهمی به شمار می آید. هدف این پژوهش ارزیابی کیفیت محتوای الکترونیکی در برنامه درسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بود. در پژوهش توصیفی- مقطعی حاضر، جامعه آماری را افراد دخیل در مراحل تولید محتوای الکترونیکی براساس سرشماری، اسناد و مدارک مرتبط با تولید محتوا و دانشجویان آموزش الکترونیکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تشکیل داده اند که از جامعه اخیر براساس روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی، تعداد 250 نفر دانشجو انتخاب شد. به منظور جمع آوری داده ها، از چک لیست مشاهده محقق ساخته و مصاحبه ساختار یافته و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. نتایج بیانگر وضعیت نسبتأ مطلوب در سطوح عملکرد مراحل تولید محتوای الکترونیکی، نقش ها و مسئولیت های افراد و همچنین کیفیت محتوای الکترونیکی دوره های آموزش الکترونیکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد می باشد. 

هدف پژوهش حاضر بدست دادن تصویری از وضع موجود ارزشیابی عملکرد آموزشی از دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبائی و ارائه پیشنهادهایی به منظور اصلاح و بهبود سازوکار ارزشیابی عملکرد آموزشی است. روش پژوهش مورد استفاده، زمینه یابی با استفاده از مصاحبه سازمان یافته و پرسشنامه بوده است. مسأله پژوهش در قالب دو سوال پژوهشی مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه اعضای هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبائی درسال تحصیلی 90- 1389 که از آن نمونه ای به تعداد 200 نفر و به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده های مورد نیاز، پرسشنامه محقق ساخته بود. در مجموع داده های 125 پرسشنامه تکمیل شده، تحلیل شد. یافته ها بیانگر ناکارآمدی سازوکار کنونی ارزشیابی عملکرد آموزشی و عدم رضایت اعضای هیأت علمی از آن است. 56 درصد از افراد مورد مطالعه بر این باور بودند که فرم کنونی ارزشیابی دانشجو از استاد نیازمند اصلاح است. در پایان پیشنهادهایی به منظور اصلاح و بهبود روش های ارزشیابی عملکرد آموزشی اعضای هیأت علمی ارائه شده است. 

در رویکرد نوین نظام مدیریتی به منظور ارتقاء سطح بهره وری مراکز آموزشی بدون افزایش هزینه ها، به موضوع رفتار شهروندی سازمانی و عوامل مرتبط با آن توجه شده، اما ارتباط هوش سازمانی با آن در مراکز آموزشی مورد بررسی قرار نگرفته است. هدف این پژوهش، تعیین ارتباط بین هوش سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در بین اعضاء هیأت علمی دانشگاه های دولتی و آزاد اسلامی شهرکرد بود. مؤلفه های رفتار شهروندی شامل: نوع دوستی، وجدان کاری، جوانمردی، نزاکت و آداب اجتماعی است و مؤلفه های هوش سازمانی شامل: چشم انداز راهبردی، سرنوشت مشترک، میل به تغییر، روحیه، اتحاد و توافق، کاربرد دانش و پذیرش بار مسئولیت می باشد. تحقیق با استفاده از تحلیل آماری پرسشنامه های (پودساکوف و البرشت) تکمیل شده توسط اعضای هیأت علمی صورت گرفت. نتایج نشان داد هوش سازمانی با نوع دوستی، نزاکت و آداب اجتماعی رابطه معنی داری دارد، در حالی که با جوانمردی و وجدان کاری ارتباط معنی داری مشاهده نشد. روحیه مهم ترین عامل مؤثر بر رفتار شهروندی سازمانی در اعضای هیأت علمی دانشگاه بود زیرا به ازای هر واحد افزایش روحیه، میزان رفتار شهروندی سازمانی، 31/0 افزایش یافت.

ضرورت طراحی و انجام پژوهشی نظام دار در خصوص نظام مناسب و فراگیر ارزشیابی کیفیت در نظام آموزش عالی متناسب با دانش و تجربیات بین المللی و ملی جهت مشخص کردن روش، فرایند اجرا، معیارهای ارزشیابی و ساختار مدیریتی این نظام و ویژگی های آن، هدف پژوهش حاضر آن است که ضمن بررسی تجارب ملی و بین المللی، رویکرد بومی نظام ارزشیابی کیفیت آموزش عالی را طراحی کرده و به دنبال آن، چارچوب سازمان ملی ارزشیابی کیفیت آموزش عالی را تدوین و ارائه کرده است. برای سنخ شناسی تجارب جهانی و الگوگیری از آن از روش مطالعه تطبیقی و برای بررسی انتقادی و تفسیر تحلیلی فعالیت ها و تجربه های ملی از روش مطالعه اسنادی استفاده شده است. در قسمت یافته های پژ وهش نیز ساختارهای پیشنهادی سازمان ملی ارزشیابی کیفیت آموزش عالی ارائه شده است.