مطالب مرتبط با کلیدواژه

برنامه ریزی درسی


۱.

تحلیلی بر سیاست کاهش تمرکز از برنامه ریزی درسی در آموزش عالی ایران: ضرورت ها و فرصت ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: آموزش عالی تمرکززدایی برنامه ریزی درسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲۹ تعداد دانلود : ۱۲۷۰
در این مقاله، نویسنده ابتدا به مهجوریت تاریخی مباحث مربوط به آموزش عالی در رشته برنامه درسی می پردازد و از این رهگذر، نیاز به جبران این کاستی را که اختصاص به محیط ایران ندارد و بیش و کم، وجهه جهانی دارد، گوشزد می نماید. سپس، بحث کوتاهی درباره ماهیت و ماموریت رشته برنامه درسی ارایه می کند تا خواننده قرایتی از ماموریت رشته را که بحث تولید برنامه های درسی به وسیله دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی، در چارچوب آن قرایت، معنا می یابد، دریابد. مباحث اصلی مقاله در دو بخش ضرورت ها و فرصت های معطوف به سیاست تمرکز زدایی از فرآیند برنامه ریزی درسی آموزش عالی، قابل پی گیری است. در بخش ضرورت ها، نگارنده تلویحا به اصولی می پردازد که ضرورتا در برنامه ریزی درسی به وسیله دانشگاه ها باید مطمح نظر باشد و غفلت از آن ها، این سیاست را از خیز انتفاع ساقط خواهد کرد. در بخش فرصت ها، به این پرسش پاسخ داده می شود که از منظر دانش برنامه درسی، توجه به کدام اصول متضمن دستیابی به قابلیت حداکثری در اجرای سیاست کاهش تمرکز در برنامه ریزی درسی آموزش عالی خواهد بود. به دیگر سخن، در بخش ضرورت ها، شرایط حد اقلی التزام به عهده دار شدن ماموریت برنامه ریزی درسی در سطح دانشگاه ها و در بخش فرصت ها، شرایط حداکثری مورد توجه قرار می گیرند. در بخش پایانی این نوشتار و در قالب یک جمع بندی کوتاه، این معنا مورد تاکید قرار می گیرد که وضع سیاست های مترقی برای دستیابی به تعالی و ترقی لازم است؛ ولیکن هرگز کافی نیست.
۲.

شرایط و زمینه های مشارکت اعضای هیات علمی در فرایند برنامه ریزی درسی دانشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اعضای هیات علمی برنامه ریزی درسی دانشگاهی برنامه ریزی درسی مشارکت در برنامه ریزی درسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۸۴ تعداد دانلود : ۱۰۱۷
"در این مقاله، امکان مشارکت اعضای هیات علمی در فرایند برنامه ریزی درسی دانشگاهی از دیدگاه اعضای هیات علمی مورد بررسی قرار گرفته است. هدف تحقیق یافتن پاسخ این سوال است که اعضای هیات علمی تا چه اندازه در فرایند برنامه ریزی درسی دانشگاهی مشارکت می کنند. در پرتو این پرسش اصلی، پاسخگویی به سوالات دیگری نیز مدنظر بوده است. این سوالات فرعی مرتبط با دیدگاههای موجود در باره مشارکت، زمینه های مشارکت، منابع و شرایط ضروری مشارکت، راهکارهای مشارکت، پیامدهای مثبت و منفی مشارکت و موانع احتمالی مشارکت می باشند. محقق برای یافتن پاسخ این پرسشها از یک پرسشنامه 62 سوالی بر مبنای مقیاس لیکرت در ارتباط با شش موضوع اصلی مندرج در سوالات فرعی استفاده کرده است، این پژوهش از نوع توصیفی است و آزمون های آماری مورد استفاده این پژوهش tتک نمونه ای، t مستقل و تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون فردمن می باشد. آن طور که نتایج این تحقیق نشان می دهد بین پاسخهای ارایه شده اغلب هماهنگی وجود دارد و بعضا تفاوتهایی هم مشاهده می شود. یافته های تحقیق بیانگر آن است که اعضای هیات علمی قائل به دیدگاههای موجود در باره مشارکت در برنامه ریزی درسی، زمینه های مشارکت، منابع و شرایط ضروری مشارکت، راهکارهای افزایش مشارکت، پیامدهای مثبت مشارکت و موانع احتمالی مشارکت می باشند، ولی برای پیامدهای منفی ارزشی قائل نیستند. همچنین تجزیه و تحلیل داده ها در قالب آزمونt مستقل بر اساس جنسیت و محل اخذ مدرک نشان داد که جنسیت بر پیامدهای مثبت مشارکت اثرگذار است. و محل اخذ مدرک نیز بر زمینه های مشارکت، راهکارهای مشارکت و موانع مشارکت اثر می گذارد. و تجزیه تحلیل داده ها در قالب آزمون تحلیل واریانس یک طرفه بر اساس نوع دانشکده، رتبه دانشگاهی و سابقه تدریس نشان داد که نوع دانشکده بر هیچکدام از متغیرهای تحقیق اثری ندارد ولی رتبه دانشگاهی و سابقه تدریس بر زمینه های مشارکت تاثیر دارد. "
۳.

به‌کارگیری روش‌های فعالیت محور در آموزش زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی درسی روانی کنش زبانی تدریس و یادگیری ساختار محور تدریس و یادگیری فعالیت محور تهیه و تدوین مطالب درسی مکاتب تهیه و تدوین مطالب درسی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها روان شناسی زبان
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط آموزش زبان دوم
تعداد بازدید : ۳۷۱۸ تعداد دانلود : ۱۴۹۱
صاحب نظران آموزش زبان انگلیسی بر این باورند که آموزش زبان به شیوه فعالیت محور (Task-based) شرایط مطلوبی برای یادگیری زبان دوم فراهم آورده و امر یادگیری را آسان می کند. به همین دلیل اخیراً تدریس زبان به شیوه فعالیت محور مورد توجه مدرسان زبان انگلیسی و تهیه و تدوین کنندگان مطالب درسی قرار گرفته است. مقاله حاضر ابتدا به بررسی مکاتب عمده تهیه و تدوین مطالب درسی پرداخته و آنگاه سه روش تدریس فعالیت محور شامل 1) Procedural Syllabus 2)Process Syllabus و 3) Task-Based Language Teaching را کندوکاو می کند. نتایج حاصله از تجزیه و تحلیل آماری پژوهش حاضر نشان می دهد که کیفیت کنش زبانی گروهی که با شیوه فعالیت-محور مورد آموزش قرار گرفته اند از نظر روانی و ساختار دستوری بهتر از گروه دیگر که به شیوْه ساختار- محور آموزش دیده اند می باشد. همچنین کیفیت کنش زبانی گروهی که با شیوه ساختار- محور مورد آموزش قرار گرفته اند از نظر ساختار دستوری بهتر از گروهی که با شیوه فعالیت-محور آموزش دیده اند می باشد.
۴.

شاخصه های ارزیابی و نقد کتابهای درسی دانشگاهی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: کتاب درسی برنامه ریزی درسی ارزشیابی متون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۴۲ تعداد دانلود : ۴۴۸۳
کتاب درسی رسمیترین رسانه در زمینه ارتباط علمی است که به رغم گسترش استفاده از وسایل جدید اطلاع رسانی، نقش اساسی و مهمی در یادگیری برای همه سطوح دارد. برخورداری از بهره وری در تالیف کتابهای درسی نیازمند ارزیابی و نقد مستمر آنها و تلاش برای از بین بردن کاستیهاست. در این مقاله شاخصهای ارزیابی و نقد کتاب درسی دانشگاهی از پنج جنبه بررسی میشود که عبارت اند از: شکل ظاهری، محتوا، ساختار، زبان و روش. شاخصهایی که کمیت تاثیر آنها در ارزشیابی متون درسی دانشگاهی باید با در نظر گرفتن زمینه های عاطفی، شناختی و مهارتی دانشجویان و با توجه به میزان آگاهیها و آمادگی ذهنی و همچنین ویژگیهای شخصیتی و روانی و علایق آنان مشخص شود.
۵.

رهیافت های تلفیقی در طراحی رشته اقتصاد اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اقتصاد اسلامی برنامه ریزی درسی برنامه درسی تلفیقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۰۰۸
فلسفه آموزش و رویکردهای برنامه ریزی درسی در گذشته فقط به انتقال مجموعه ای از دانش سازمان یافته یا پدیدساختن و ارتقای نظام ارزشی حاکم بر رفتارهای فرد و جامعه محدود می شد. به صورتی که طی چندین قرن اغلب رشته های علمی از جمله اقتصاد، برنامه های درسی تخصصی و تک رشته ای، قابل مطالعه بود. اما امروزه روش های جدیدی مورد استفاده قرار گرفته که در آنها، نیازهای دنیای جدید در فراسوی ساختار یک سویه نگر رشته های تخصصی جست وجو شده و جزئی نگری و تقسیم علوم رایج دهه های اخیر، مورد نقد واقع می شود. این جریان که در حوزه طراحی برنامه های درسی، در رویکردهای به اصلاح غیررشته ای یا تلفیقی تجلی یافته اند را می توان در انواع رویکرد درون رشته ای موازی، رویکرد میان رشته ای، رویکرد چندرشته ای، رویکرد چندرشته ای متقاطع، رویکرد چندرشته ای متکثر و رویکرد فرارشته ای (در سه نوع افقی، قائم و مورب) گونه شناسی کرد. حال با توجه به این که دانش اقتصاد اسلامی، دانشی تلفیقی از دو حوزه معرفتی علوم اقتصادی و علوم اسلامی است؛ طراحی های آموزشی و برنامه های درسی این رشته نمی تواند فارغ از ادبیات پیش گفته باشد و بی اشک بهره مندی از ظرفیت ها و یافته های علمی و تجربه های آموزشی این رویکردها، می تواند سرعت تحول و نوآوری در برنامه های آموزشی و سرمایه های انسانی آن را مضاعف کرده و توانمندی و کارامدی این دانش را در مقابله با مسایل ارتقا دهد. در مقاله حاضر، در پی آن هستیم تا ضمن معرفی این رهیافت ها، با طراحی نمونه هایی، امکان عملی استفاده از رهیافت های تلفیقی در برنامه های درسی و گرایش های مقاطع تکمیلی رشته اقتصاد اسلامی را نشان دهیم.
۶.

برنامه ریزی درسی در دانشگاه به کمک مدل سازی دو مرحله ای برنامه ریزی ریاضی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی درسی جدول زمان بندی مساله برنامه ریزی خطی با اعداد صحیح الگوریتم های ابتکاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱۳ تعداد دانلود : ۱۴۵۷
در مساله برنامه ریزی درسی در دانشگاه، لزوم در نظر گرفتن متغیرهای متناظر با دروس، اساتید، کلاس ها، روزهای هفته و ساعات قابل برنامه ریزی در روز سبب می شود که با یک مساله برنامه ریزی ریاضی از نوع برنامه ریزی خطی با اعداد صحیح و با ابعاد بزرگ مواجه باشیم. غالبا مساله آن قدر بزرگ می شود که با ابزارهای موجود قابل حل نیست و به جای استفاده از مدل های برنامه ریزی ریاضی، مجموعه ای از الگوریتم های ابتکاری برای حل آن پیشنهاد شده است. در این مقاله، ضمن تشریح مساله و دسته بندی شرایط به شرایط سخت که حتما باید برقرار باشند و شرایط نرم که حتی المقدور بهتر است برقرار باشند مساله را به صورت یک مساله برنامه ریزی خطی با اعداد صحیح فرمول بندی می کنیم. آنگاه با واردکردن متغیرهای قابل برنامه ریزی، طی دو مرحله، مساله را حل می کنیم. ضمنا بر اساس مدل پیشنهادی، یک سیستم نرم افزاری طراحی و ساخته شده که ضمن ارایه این سیستم آن را با داده های واقعی مربوط به نیمسال دوم 83-82 دانشکده ریاضی دانشگاه علم و صنعت ایران اجرا کرده، برنامه ریزی درسی را انجام می دهیم و نتایج حاصل را با برنامه ریزی صورت گرفته دستی مقایسه می کنیم.
۷.

نقش زبان آموزی با رویکرد کل نگری و موضوع محور برای دانشجویان علوم سیاسی و روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی درسی زبان آموزی کل نگری آموزش موضوع محور یادگیری بالا به پایین آموزش فعالیت محور اینسایدر و اوتسایدر زبان کامل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹۵ تعداد دانلود : ۸۴۸
روش های آموزش زبان در قرن حاضر به دلیل تغییرات چشمگیر در حوزه های علوم اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به گونه ناباورانه ای تغییر کرده اما در بیشتر مراکز آموزشی کشور و حتی در بسیاری از دانشگاه ها هنوز از روش های سنتی انتقال دانش و معلم محوری استفاده می شود. مسئله بعدی نادیده گرفتن نیاز واقعی یادگیرنده است؛ یعنی درس ها، اهداف، روش های آموزشی و ارزشیابی در راستای رفع نیازهای واقعی آموزش گیرندگان تهیه نمی شود. مسئله بعدی عدم درک ارتباط مستقیم حوزه های دانش است که امروزه کمتر به آن پرداخته شده است. اینها مجموعه مسائلی است که در این پژوهش مختصر به آن توجه شده است. نوع پژوهش، تلفیقی از اقدامات کمی و کیفی است. بدین ترتیب که وضعیت موجود از طریق ارائه پرسشنامه های چهارجوابی و از نوع باز و مصاحبه با تعدادی از معلمان، مسئولان و صاحب نظران آموزش زبان در دانشکده علوم انسانی و روابط بین الملل و سایر مراکز آموزشی مشابه و همچنین بررسی شواهد و اسناد موجود به دست آمده است. جمع آوری، مدیریت و تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصله براساس قواعد حاکم بر پژوهش های تلفیقی و کیفی مرحله به مرحله و همزمان با انجام مصاحبه ها و بررسی شواهد موجود انجام شده که نشان از وجود کاستی های فراوان در آموزش زبان و اتلاف وقت و سرمایه های ملی داشت. پژوهشگران حاضر با تکیه بر نظر مشارکت کنندگان در این پژوهش، چاره کار را در عنایت به رویکردی کلی نگر و موضوع محور می دانند که در آن همه ابعاد وجودی یادگیرنده درگیر یادگیری است و همه مسائل در ارتباط با هم درک می شوند. این رویکرد باید با روشی مشارکتی و فعالیت محور و انتخاب رویکردی عینی و عملکردسنجی برای ارزشیابی همراه شود که در آن یاد گیرنده با بهره گیری از زبان انگلیسی، درگیر یادگیری موضوعات و مسائلی می شود که با زندگی واقعی او رابطه تنگاتنگ دارد
۸.

بررسی کمی و کیفی محتوای کتاب جامعه شناسی دوره متوسطه (علوم انسانی) بر اساس دیدگاه اجتماعی در برنامه ریزی درسی

کلیدواژه‌ها: محتوا برنامه ریزی درسی دیدگاه اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۱۹ تعداد دانلود : ۱۷۲۲
پژوهش حاضر به منظور بررسی کمی و کیفی محتوای جامعه شناسی دوره متوسطه بر اساس دیدگاه اجتماعی در برنامه ریزی درسی از نظر دبیران و دانش آموزان در انزلی اجرا شده است. در این پژوهش جامعه آماری شامل تمامی دبیران (40 نفر) و دختران پایه دوم و سوم دبیرستان (580 نفر) هستند. نمونه آماری برای معلمان 23 نفر زن و 15 نفر مرد و 2 نفر هم نامشخص هستند. با استفاده از فرمول کوکران 232 نفر از دانش آموزان به عنوان نمونه به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی انتخاب شدند و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بر روی انتقال فرهنگی، تغییر و تحول اجتماعی و شهروند مردم سالار می باشد.روش تحقیق توصیفی - پیمایشی می باشد. برای تجزیه و تحلیل فرضیه ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و آزمون خی دو (X2) استفاده شده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بین محتوای دروس جامعه شناسی با انتقال فرهنگی با تربیت شهروند مردم سالار و تغییر تحول اجتماعی رابطه معنادار و مثبت وجود دارد.همچنین نتایج تحقیق نشان می دهد که بین همه سوالات تفاوت معنادار وجود دارد.
۹.

بررسی عوامل موثر بر خواب آلودگی دانشجویان در کلاس درس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مدیریت آموزشی روش تدریس برنامه ریزی درسی خواب آلودگی دانشجوی پلیس دانشگاه علوم انتظامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹۷ تعداد دانلود : ۲۷۵۱
زمینه و هدف: دانشگاه علوم انتظامی با امکانات آموزشی و فیزیکی مناسب و بهره گیری از اساتید متخصص و صرف هزینه های هنگفت در جهت تربیت پلیسی متخصص و متعهد تلاش می نماید، ولی اگر دانشجویان در کلاس خواب آلود باشند و هوشیاری لازم را نداشته باشند، موجب اتلاف این همه زحمت و هزینه می شوند. تحقیق حاضر در جهت بررسی این موضوع، تلاش کرده تا راه حل های علمی و تجربی برای جلوگیری از خواب آلودگی در کلاس درس ارایه نماید.مواد و روش ها: با بررسی نظریات علمی، 7 فرضیه استخراج شد که به روش پیمایشی و با طراحی سه پرسشنامه محقق ساخته برای سه نمونه پاسخگو که شامل 253 دانشجوی دانشگاه علوم انتظامی، 206 استاد و 69 فرمانده صف بود، اطلاعات لازم جمع آوری گردید.یافته ها:5 % دانشجویان اظهار داشته اند در تعدادی از کلاس های درس خواب آلود هستند، 82% به میزان زیاد و فقط 22% گفته اند به میزان کمی در کلاس درس خواب آلود هستند. 41.5% اساتید هم معتقدند دانشجویان به میزان زیاد در کلاس درس خواب آلود هستند.نتیجه گیری و پیشنهادها: در بررسی فرضیات، تاثیر کلاس های گرم، کم نور و ساکت بر خواب آلودگی تاییدگردید. روش سخنرانی بیشتر از سایر روش های تدریس (پرسش و پاسخ، و حفظ و تکرار) موجب خواب آلودگی دانشجویان می شود.کلاس های تئوری بیشتر از کلاس های عملی و میدانی موجب خواب آلودگی می گردند. در کل از 7 فرضیه تحقیق 6 فرضیه تایید و تاثیر میزان نشاط از نظر هر سه گروه پاسخگو رد شد. از جمله پیشنهادهای تحقیق برای کاهش خواب آلودگی دانشجویان در کلاس، رنگ آمیزی کلاس ها با رنگ های گرم، افزایش زمان خواب دانشجویان، کاهش فعالیت های دانشجویان قبل از شروع کلاس، استفاده از روش پرسش و پاسخ در کلاس ها و ترکیبی از دروس نظری و عملی در روز بود.
۱۰.

ارزیابی اثربخشی بیرونی برنامه درسی آموزش درجه داری رسته انتظامی ناجا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی درسی Curriculum اثربخشی آموزشی Curriculum planning Training effectiveness برنامه درسی (تفصیلی) رسته انتظامی job groups Law Enforcement مرکز آموزش درجه داری Non Commissioned Police Officer Training Centers اثربخشی بیرونی External effectiveness آموزش کارکنان پلیس Police personnel education

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مدیریت تئوری های مدیریت کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت آموزشی کلیات
تعداد بازدید : ۴۵۳۸ تعداد دانلود : ۱۸۹۲
زمینه و هدف: این تحقیق در پی پاسخ به این سوال اساسی بوده است که برنامه درسی (تفصیلی) آزمون شده رسته انتظامی در مراکز آموزش درجه داری، تا چه حد در توانمندسازی فراگیران این مراکز، در اجرای ماموریت های محوله موثر بوده است؟ مواد و روش ها: در این راستا اثربخشی بیرونی برنامه درسی مذکور در سطوح سوم و چهارم الگوی ارزشیابی آموزشی کرکپاتریک سنجیده شده است. این تحقیق از نوع توصیفی است که به شیوه پیمایشی انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها، دو پرسشنامه محقق ساخته با طیف لیکرت است که توسط نمونه ای از فراگیران درجه داری رسته انتظامی و فرماندهان بلافصل آنها تکمیل گردیده است. جامعه آماری تحقیق متشکل از فراگیران درجه داری (N=295) و فرماندهان بلافصل آنان (N=36) است. از گروه اول بر اساس جدول کرجسی و مورگان یک نمونه 170 نفری انتخاب شد و از گروه دوم به صورت تمام شماری پرسشگری شده است.یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که برنامه تفصیلی دوره آموزشی فراگیران درجه داری در ابعاد توسعه دانش، مهارت و نگرش، تسهیل انطباق در محیط کار و تسهیل یادگیری در محیط کار از کفایت مطلوب برخوردار نبوده است ولی از حداقل کفایت لازم برخوردار بوده است.
۱۱.

چارچوب نظری برنامه های درسی تربیت معلم در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) مبتنی بر تحلیل مبانی فلسفی، اجتماعی و روان شناختی

کلیدواژه‌ها: فناوری اطلاعات و ارتباطات تربیت معلم برنامه ریزی درسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴۸ تعداد دانلود : ۱۵۵۸
این تحقیق با هدف اریئه چارچوب نظری برنامه های درسی تربیت معلم مبتنی بر فاوا انجام شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. در این روش ابتدا مبانی فلسفی، اجتماعی و روان شناختی برنامه های درسی در دو رویکرد «سنتی» و «مبتنی بر فاوا» توصیف شده و مورد مقایسه قرار گرفته است. براساس تجزیه و تحلیل نتایج مقایسه، دلالت های مبانی مورد بحث در آموزش و پرورش و هم چنین برنامه های درسی تربیت معلم در عصر فاوا استناج گردیده است. در نهایت با جمع بندی از یافته های مراحل پیشین، چارچوب نظری برنامه های درسی تربیت معلم مبتنی بر فاوا ترسیم گردیده است. یافته های تحقیق نشان می دهد، برنامه های درسی تربیت معلم در عصر فاوا از چارچوب نظری ویژه و خاص خود برخوردار است که آن را از سایر برنامه های درسی متمایز می سازد. ویژگی ها و خصایص این چارچوب نظری در قالب «آرمان های تربیتی»، «تلقی نسبت به یادگیرنده»، «تلقی نسبت به فرایند یادگیری»، «تلقی نسبت به فرآیند آموزشی»، «تلقی نسبت به محیط یادگیری»، «نقش معلم» و «تلقی نسبت به ارش یابی آموخته ها» تبیین شده است.
۱۲.

نظام برنامه ریزی درسی متناسب با توسعه ی سواد اطلاعاتی

کلیدواژه‌ها: آموزش و پرورش سواد اطلاعاتی برنامه ریزی درسی جامعه ی اطلاعاتی درس نامه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹۹ تعداد دانلود : ۱۶۷۱
ظهور جامعه اطلاعاتی که بشر در آستانه ورود به آن قرار دارد، بزرگترین تحول اخیر تاریخ تمدن بشری محسوب می شود. عصری که در آن اطلاعات، قدرت است. موجی که تاثیر آن همه ابعاد زندگی انسان را در بر می گیرد و در این بین تحول آموزش و پرورش، به دلیل وظیفه حساس تربیت نیروی انسانی، شاخص مهم توسعه عصر کنونی، اهمیت ویژه ای می یابد و همواره مورد توجه محافل علمی و فرهنگی قرار گرفته است. در این مقاله سعی شده است، پس از اشاره به پدیدایی جامعه اطلاعاتی و تحول پاره ای مفاهیم مرتبط با آموزش و پرورش، به بررسی مفهوم سواد متناسب با زندگی در این دوره پرداخته شود. و ضمن اشاره به برخی وظایف آموزش و پرورش در راستای تطبیق با نیازمندی های جهان امروز، از جمله سوادآموزی اطلاعاتی در حکم پایه یادگیری مادام العمر، الزام بکارگیری روش یادگیری فعال، برای دستیابی به اهداف جامعه اطلاعاتی را نیز یاد آور گردد. در پایان به این نتیجه می رسد که الزام پذیرش تحقق جامعه اطلاعاتی،ضرورت همگام شدن با تحول در عرصه آموزش و پرورش،رعایت اصل عدالت آموزشی و استفاده از امکانات فناوری و دسترسی همگان به اطلاعات به عنوان یک حق و بسیاری مسایل دیگر، ضرورت بازنگری در اهداف و سیاست های آموزش و پرورش در سطح کلان و خرد به منظور همسو ساختن برنامه های نظام آموزشی از سالهای ابتدایی تحصیل تا سطح عالی در راستای اهداف و نیاز های جامعه اطلاعاتی را قطعی می سازد و از آنجا که جامعه اطلاعاتی دارای طرحی یکسان برای همگان است؛ دستیابی به آموزش یکسان و بهره گیری از امکانات مساوی در سایه نظام آموزشی متمرکز از پاره ای جهات دستیافتی تر خواهد بود.
۱۳.

کاربرد رهیافت های تلفیق در تبیین الزامات اسلام شناختی در نظریه پردازی اقتصاد اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اقتصاد اسلامی نظریه پردازی برنامه ریزی درسی رهیافت های تلفیقی برنامه های میان رشته ای

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی اقتصاد نقش علم اقتصاد، نقش اقتصاد دانان، رابطه علم اقتصاد با سایر علوم
  2. حوزه‌های تخصصی اقتصاد روش شناسی علم اقتصاد
  3. حوزه‌های تخصصی علوم انسانی روش شناسی علوم انسانی و طبیعی روش شناسی های حوزه علوم انسانی در مقایسه با دیگر منابع تولید داده
تعداد بازدید : ۲۵۴۵ تعداد دانلود : ۱۴۵۴
اقتصاد اسلامی از جمله علوم تلفیقی محسوب می شود که در سالهای گذشته بر اساس روش های مدون جهت تلفیق دو رشته مورد توجه و مطالعه قرار گرفته است . این روش ها که در قالب رهیافت های تلفیق دو رشته در محافل آکادمیک دنیا مورد استفاده قرار گرفته است را می توان به صورت های : رویکرد درون رشته ای موازی ، رویکرد چند رشته ای ، رویکرد میان رشته ای و رویکرد فرارشته ای تقسیم بندی کرد. البته پیش از این رهیافت های تلفیقی از سوی برخی صاحبنظران به عنوان بهترین مبنای طراحی اقتصاد اسلامی مورد توجه قرار گرفته است. اما در این میان یک مسئله مهم وجود دارد و آن تفاوت ماهوی اقتصاد و اسلام به عنوان دو دیسیپلین تلفیقی است. به این معنا که اقتصاد یک علم بشری و اسلام یک دین الهی است و لذا روش های مذکور عیناً در رشته اقتصاد اسلامی قابل تطبیق نبوده و نیازمند عمق در فهم اسلام (یا قدرت اجتهاد) به عنوان عنصر تکمیل کننده خواهد بود. از حیث روش، این تحقیق با مبنا قرار دادن رهیافت های تلفیق دو رشته در نظریه پردازی اقتصاد اسلامی، پس از بررسی و تطبیق رویکرد های مذکور با موضوع بحث، تحلیل خود را در باب ضرورت نیاز به عمق در فهم اسلام ارائه می دهد و نشان می دهد که علی رغم اختلاف در میزان دشواری در اتخاذ رویکردهای فوق ، عمق در فهم اسلام بالاخره در هر رویکرد ضرورت خواهد داشت و با توجه به اینکه این دو دیسیپلین از ماهیت های مشابه برخوردار نیستند ، در بسیاری از مواقع امکان پیوند مستقیم این دو دیسیپلین فراهم نبوده و این کار می تواند تنها به دست فردی واجد شرایط ، محقق گردد و آن شرایط چیزی نیست جز عمق در فهم اسلام یا اجتهاد در معارف دین. و این مسئله با توجه به سطوح مختلف اجتهادی در فقه شیعه ، یک شرط غیر ممکن و صوری نبوده و قابلیت به کار بستن را دارد.
۱۴.

طراحی الگوی برنامه ریزی درسی با رویکرد کاهش تهدیدات نرم

کلیدواژه‌ها: آموزش و پرورش برنامه ریزی درسی قدرت نرم تهدید نرم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴۳ تعداد دانلود : ۹۷۰
اهداف : آموزش و پرورش از طریق کارکردهای خود ، می تواند تهدیدات نرم علیه کشور را کاهش داده و موجبات افزایش قدرت نرم را فراهم آورد. این پژوهش با هدف طراحی الگوی برنامه ریزی درسی که با توسعه قدرت نرم، کاهش تهدیدات نرم علیه کشور را موجب شود، انجام شد. روش ها: این مطالعه توصیفی- تحلیلی و اکتشافی در سال 1390 با استفاده از بررسی اسنادی و کتابخانه ای و تکنیک های بارش ذهنی نظرسنجی و بحث گروهی انجام شد. جامعه آماری، کارشناسان برنامه ریزی درسی وزرات آموزش و پرورش و اساتید متخصص حوزه علوم تربیتی در دانشگاه های تهران بودند. نمونه گیری به روش هدفمند طبقه ای در دو طبقه انجام شد و 80 نفر برای انجام مطالعه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. داده ها با توجه به سئوالات پژوهش و با استفاده از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی مانند تحلیل عاملی، تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: پس از انجام تحلیل عاملی، الگوی مورد نظر در 6 بعد «دینی، فلسفی و ارزشی»، «سیاسی- امنیتی»، «اقتصادی»، «اجتماعی»، «روان شناختی» و «مدیریت برنامه ریزی درسی»، 16 مولفه و 71 شاخص نمود پیدا کرد. نتیجه گیری: حفظ و گسترش ارزش های اسلامی، حفظ و تامین منافع و نیازهای سیاسی- امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و روان شناختی از مهم ترین اهداف و ارزش هایی قلمداد می شوند که تهدید علیه آنها، تهدید علیه امنیت ملی به حساب می آید و از جمله اقداماتی که می توان در این زمینه انجام داد، ایجاد تغییراتی در برنامه ریزی درسی مدارس و دانشگاه ها و سوق دادن آنها به سمت افزایش قدرت ملی و در نهایت کاهش تهدیدات نرم است.
۱۵.

عمل زمینه ساز تربیتی: تحت هدایت تفکّر متعارف یا تأملی؟(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تدریس برنامه ریزی درسی فلسفه تربیت فلسفه عملی رویکرد عملی تفکر تأملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۹ تعداد دانلود : ۹۲۲
هدف پژوهش حاضر، بهبود فهم خود از عمل زمینه ساز تربیتی در پرتو دیدگاه های موسوم به عملی بود. بدین منظور، سه عمل زمینه ساز فلسفه ورزی، برنامه ریزی درسی و تدریس از این منظر بررسی شد. فرض بر آن بود که دیدگاه های عملی برخی محدودیت های فهم ما از اعمال زمینه ساز ما را آشکار می کنند، و در تلاش برای این آشکارسازی طریقی برای فائق آمدن بر این محدودیت ها ارائه می شود. با نگاه به تربیت به عنوان عمل (پرکسیس) و نقش تفکّر عملی در بهبود و ارتقاء این عمل، فیلسوف تربیتی، برنامه ریز درسی و معلم درصدد رفع محدودیت های تفکّر متعارف و دستیابی به فضیلت عملشان از طریق تأمل بر عمل خود برمی آیند. انتظار این است که طریق ر هایی از این محدودیت ها را در امکانات ذاتی رویکرد عملی بتوان یافت.
۱۶.

برنامه ریزی درسی مدرسه - محور راهبردی برای تمرکززدایی از نظام برنامه ریزی درسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تصمیم گیری تمرکززدایی برنامه ریزی درسی برنامه ریزی درسی مدرسه – محور مدرسه – محوری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۹۳ تعداد دانلود : ۲۵۰۴
مقاله ی حاضر، به بررسی نقش برنامه ریزی درسی مدرسه – محور در تمرکززدایی از نظام برنامه ریزی درسی می پردازد. تمرکززدایی از نظام برنامه ریزی درسی، از مهمترین مسایل تعلیم و تربیت در عصر حاضر است که در نظام تعلیم و تربیت ایران نیز در این زمینه دیدگاه های متفاوتی وجود دارد. عده ای، نظام برنامه ریزی درسی متمرکز را پاسخگوی نیازهای در حال تغییر نمی دانند و به کاستی ها و ناکامی های آن اشاره می کنند و گروهی دیگر، از نظام برنامه ریزی درسی متمرکز در تدوین برنامه های درسی حمایت می کنند. ایده ی برنامه ریزی درسی مدرسه- محور بر این پایه استوار است، که بهترین مکان برای طراحی برنامه ی درسی آن جایی است، که معلم و شاگرد در تعامل با یکدیگر هستند. برخلاف برنامه ی درسی مرسوم و متمرکز، که معلم را مجری صرف برنامه ی درسی قلمداد می کنند، معلم در این گونه برنامه ی درسی، نقش بارزتری نسبت به برنامه های درسی سنتی دارد. همچنین، دانش آموزان احساس می کنند که یادگیری با نیازهای آنان بیشتر مرتبط است و برنامه ی درسی انعطاف پذیر بوده و به سادگی موضوع های نو ظهور را که با برنامه ی درسی ارتباط نزدیک دارند، تلفیق می کند. طراحی برنامه ی درسی مدرسه- محور، از عواملی؛ مانند هدف های ملی تعلیم و تربیت، یادگیرنده، منابع در دسترس، فرهنگ مردم اطراف مدرسه، محیط مدرسه، راهبردها و نظام ارزشیابی و درجه ی اختیارات تصمیم گیری مدارس درباره ی برنامه ی درسی متأثر می شود.
۱۷.

کاربست اصول و معیار های سازمان دهی محتوای برنامه ی درسی تاریخ ایران و جهان در دوره ی متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی درسی اصول و معیارهای سازماندهی محتوا برنامه ی درسی تاریخ توانایی ها و علایق دانش آموزان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱۸ تعداد دانلود : ۱۳۰۰
هدف پژوهش حاضر، بررسی دیدگاه دبیران و دانش آموزان در خصوص اصول و معیارهای سازمان دهی محتوای کتاب تاریخ ایران و جهان می باشد. این پژوهش از نوع کاربردی و با روش تحقیق زمینه یابی انجام شده است. جامعه ی آماری شامل دو گروه است: گروه اول دبیران تاریخ دوره ی متوسطه که تعداد آن ها در شهرستان کاشان 30 نفر و گروه دوم شامل دانش آموزان سال دوم و سوم علوم انسانی که تعداد آن ها در شهرستان کاشان 2189 نفر می باشند. جامعه ی نمونه ی آماری، کل دبیران تاریخ ایران و جهان و تعداد 330 نفر از دانش آموزان شهرستان کاشان که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه محقق ساخته با ضریب پایایی 89% و 81% برای دو گروه دبیران و دانش آموزان بوده است. جهت بررسی یافته های پژوهش از آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شده است. نتایج نشان داد که بین دیدگاه دبیران و دانش آموزان در مورد انطباق محتوای درس تاریخ با اهداف از قبل تعیین شده تفاوت معناداری وجود دارد. در مورد رعایت اصول و معیارهای انتخاب و سازمان دهی محتوای درس تاریخ با تجربیات یادگیری تفاوت معناداری وجود دارد. هم چنین در مورد انطباق محتوای درس تاریخ با نیازهای واقعی جامعه تفاوت معناداری به دست نیامد. در نهایت بین دیدگاه دبیران و دانش آموزان در زمینه ی انطباق محتوای درس تاریخ با توانایی ها، نیازها و علایق دانش آموزان تفاوت معناداری مشاهده نشد.
۱۸.

تحلیلی بر بومی سازی و بین المللی شدن برنامه درسی دانشگاه ها در عصر جهانی شدن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن آموزش عالی بومی شدن برنامه ریزی درسی بین المللی شدن

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم انسانی نظام آموزشی در حوزه علوم انسانی منابع آموزشی علوم انسانی در مقطع متوسطه و دانشگاهی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم انسانی نظام آموزشی در حوزه علوم انسانی علوم انسانی و نهاد های مدرسه ، دانشگاه و حوزه
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی مطالعات جهانی شدن
تعداد بازدید : ۴۰۳۴ تعداد دانلود : ۱۵۷۴
در سال های اخیر، «بین المللی شدن» یکی از مباحث مهم محافل دانشگاهی بوده است. این موضوع دلالت بر تلفیق بُعد بین المللی، میان فرهنگی و جهانی در اهداف، کارکردها و نحوة آموزش دارد. بومی سازی، نظریه دیگری است که خواهان اشاعه، انطباق و رشد پارادایم دانش، فناوری، هنجارهای رفتاری و سرمایه های فرهنگی و ارزش های محلی خاص در موقعیت خاص است و همچون رویکرد بین المللی شدن، پاسخی در برابر پدیده جهانی شدن است. هدف مطالعه حاضر، بررسی ماهیت و الگوهای عملی بین المللی سازی برنامه های درسی و تبیین ربط و نسبت این رویکرد با نظریه های بومی سازی علوم و پدیده جهانی شدن است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کیفی و تحلیلی است که تلاش شده موضوع تحقیق با بهره گیری از نظریات متخصصان حوزه علوم تربیتی و جامعه شناسی مورد بررسی و نقد قرار گیرد. یافته ها نشان می دهد بومی سازی و بین المللی شدن یکی از مهم ترین لوازم در عصر جهانی شدن، و رویکردی مهم برای احیای تفکر اسلامی در نظام علمی فرهنگی جهان است. اگرچه هر نظام آموزشی طبق آرمان ها و اهداف جامعه و با توجه به میزان اهمیتی که برای دانش ملی و دانش جهانی قائل است، راهکارها و فرصت های خاصی در ارتباط با رویکرد بین المللی سازی و بومی سازی علوم دارد، اما نظام هایی که دور از هرگونه افراط و تفریط در این زمینه قدم برداشته اند، توانسته اند نسبت به فرصت ها و چالش های پیش رو، تصمیمات مؤثرتری داشته باشند و در بحث تولید علم و تحقق رسالت های آموزش عالی، اثربخش تر عمل کنند.
۱۹.

بررسی تربیت سیاسی در برنامه درسی رسمی دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دوره ابتدایی تربیت سیاسی برنامه ریزی درسی مردم سالاری دینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰۵ تعداد دانلود : ۱۳۵۸
این پژوهش با هدف بررسی وضعیت تربیت سیاسی در برنامه درسی فعلی یا رسمی دوره ابتدایی انجام شد. پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است که برای انجام آن از تحلیل محتوای کیفی و سندکاوی استفاده شده است. بدین منظور راهنمای برنامه درسی تعلیمات اجتماعی، فارسی و تعلیم و تربیت اسلامی (هدیه های آسمان) مورد بررسی قرار گرفته و کتاب های مربوطه به صورت عمدتاً کیفی تحلیل و نقادی شده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که وضعیت تربیت سیاسی در برنامه درسی دوره ابتدایی چندان مطلوب نیست. اهداف مربوطه بیشتر ناظر بر بعد شناختی و عاطفی است و بعد رفتاری یا مهارتی مورد غفلت واقع شده است. محتوای برنامه درسی نیز نتوانسته است فرصت مناسبی برای تربیت سیاسی کودکان مبتنی بر اندیشه مردم سالاری دینی فراهم آورد و نیاز به بازنگری اساسی و جدی دارد. گرچه روش های آموزش و ارزشیابی پیشنهادی به نظر یادگیرنده محور و فعال هستند، لیکن با توجه به کاستی و ضعف محتوای آموزشی نمی تواند چندان مؤثر باشد. از سوی دیگر به نظر می رسد بین برنامه درسی تعلیمات اجتماعی، فارسی و هدیه های آسمانی از منظر تربیت سیاسی هماهنگی وجود ندارد.
۲۰.

واکاوی پذیرش نوآوری های برنامه درسی در نظام آموزش عالی (مورد مطالعه: آئین نامه بازنگری برنامه درسی دانشگاه های ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی درسی نوآوری های برنامه درسی مدل پذیرش نوآوری در برنامه درسی آئین نامه بازنگری برنامه درسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲۰ تعداد دانلود : ۲۹۱۳
این مقاله ضمن ارائه مدل مناسبی برای بررسی نوآوری های برنامه درسی، به آسیب شناسی نوآوری در مدل های مختلف پذیرش نوآوری در برنامه درسی می پردازد. هدف پژوهش بررسی و واکاوی وضعیت نوآوری های برنامه درسی در مرحله اجرا است. برای این منظور پس از بررسی عوامل و عناصر موثر بر پذیرش نوآوری در برنامه درسی نظام آموزش عالی ایران با استفاده از روش پیمایشی، مدل پذیرش نوآوری در برنامه درسی را در میان 179 نفر از اعضاء هیات علمی دانشگاه های مختلف تهران که در اجرای آئین نامه بازنگری برنامه درسی مشارکت داشته اند، اجرا شد. تحلیل داده های گردآوری شده از پرسشنامه مذکور نشان می دهد که آئین نامه بازنگری برنامه درسی دانشگاه های کشور در عمل مورد پذیرش قرار نگرفته است. همچنین نتایج پژوهش نشان می دهد که نوآوری های برنامه درسی در آموزش عالی برای اجرا باید به مولفه های متعددی توجه داشته باشند.