زینب شرف

پژوهش حاضر به واکاوی الگوی مطلوب آموزش های سازمانی مهندسین صنعت آب و برق، بر مبنای آموزه های رویکرد حرفه گرایی پرداخته است. هدف پژوهش، شناسایی عناصر مطلوب آموزش های سازمانی مهندسین، از منظر برنامه ریزی درسی و بیان ویژگی های عناصر مذکور است. پژوهش ازنظر هدف کاربردی است و با روش کیفی از نوع پدیدارشناسی انجام شده است. داده های تحقیق با رعایت اصل اشباع نظری، از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 20 مدرس و کارفرمای صنعت، به روش نمونه گیری هدفمند و تکنیک گلوله برفی و برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش کدگذاری هفت مرحله ای کلایزی استفاده شده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است، الگوی مطلوب آموزش های مهندسان در چهارعنصر اساسی تعیین هدف (واضح و مبتنی بر ابعاد شایستگی؛ قابل دستیابی؛ مبتنی بر علاقه و نیاز شغلی و مدیریتی و نگاه آینده نگرانه به تکنولوژی های روز)، طراحی و تدوین محتوا (جامعیت محتوا؛ مبتنی بر نیاز و مهارت های شغلی؛ جذابیت و سازمان دهی مناسب و مبتنی بر اصل سودمندی)، راهبردهای تدریس و یادگیری (روش تدریس فعال؛ استفاده از بسترهای فناورانه؛ مشارکت در یادگیری و تناسب با شرایط یادگیرندگان) و ارزشیابی و بازنگری برنامه (استاندارد بودن ابزار ارزشیابی، تأکید بر انواع هدف و تنوع ارزیابان و بازخورد اصلاحی و طراحی برنامه ترمیمی) قابل انتزاع است؛ به طورکلی عناصر الگوی آموزش های سازمانی، به ترتیب اهمیت، شامل تعیین هدف، ارزشیابی و بازنگری برنامه، طراحی و تدوین محتوا و راهبردهای تدریس و یادگیری است و توجه به ویژگی های عناصر مذکور می تواند در طراحی و تدوین برنامه های آموزش سازمانی حرفه گرایانه مهندسان مورداستفاده قرار گیرد.

آموزش های سازمانی مشروط به اینکه با توجه به اصول و روش های علمی پایه گذاری شود به عنوان یک عامل توانمند ساز، نقش مهمی در بروز رسانی دانش، مهارت و نگرش کارکنان دارد. در همین راستا، هدف پژوهش حاضر، ارزیابی و شناسایی محدودیت های آموزش سازمانی مهندسان صنعت آب و برق است. رویکرد پژوهش ترکیبی بود که در بخش کمی، از روش پیمایشی و در بخش کیفی از پدیدارشناسی استفاده شده است. ابزار بخش کمی، پرسشنامه محقق ساخته و بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. شرکت-کنندگان بخش کمی، مهندسان آموزش دیده، طی سال 1400 به تعداد 900 نفر و در بخش کیفی مدرسان و کارفرمایان صنعت آب و برق بوده اند. حجم نمونه در بخش کمی، به روش نمونه گیری تصادفی ساده و با استفاده از جدول مورگان 269 نفر تعیین شد و در بخش کیفی با توجه به سطح اشباع نظری با 20 نفر مصاحبه شد. به منظور تحلیل اطلاعات کمی از نرم افزار SPSS و برای تحلیل اطلاعات کیفی از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. بر اساس یافته های بخش کمی پژوهش، وضعیت موجود آموزش سازمانی مهندسان صنعت آب و برق در هر 5 بعد آموزش در حد متوسط و پایین تر از متوسط است و بر اساس یافته های بخش کیفی، عمده-ترین محدودیت های نظام آموزش شغلی سازمانی مشتمل بر محدودیت های فرایندی، انگیزشی، فرهنگی و ساختاری اداری است. نتایج پژوهش نشان می دهد که آموزش های سازمانی صنعت آب و برق از کیفیت لازم برخوردار نیست؛ مشکلات فرهنگی و بی توجهی به جایگاه آموزش، فقدان مشوق های انگیزشی، مشکلات ساختاری- اداری و مشکلات فرایندی و عدم تبعیت آموزش های سازمانی از رویکردهای علمی و منطقی در ایجاد این وضعیت تأثیرگذار است.

"در این مقاله، امکان مشارکت اعضای هیات علمی در فرایند برنامه ریزی درسی دانشگاهی از دیدگاه اعضای هیات علمی مورد بررسی قرار گرفته است. هدف تحقیق یافتن پاسخ این سوال است که اعضای هیات علمی تا چه اندازه در فرایند برنامه ریزی درسی دانشگاهی مشارکت می کنند. در پرتو این پرسش اصلی، پاسخگویی به سوالات دیگری نیز مدنظر بوده است. این سوالات فرعی مرتبط با دیدگاههای موجود در باره مشارکت، زمینه های مشارکت، منابع و شرایط ضروری مشارکت، راهکارهای مشارکت، پیامدهای مثبت و منفی مشارکت و موانع احتمالی مشارکت می باشند. محقق برای یافتن پاسخ این پرسشها از یک پرسشنامه 62 سوالی بر مبنای مقیاس لیکرت در ارتباط با شش موضوع اصلی مندرج در سوالات فرعی استفاده کرده است، این پژوهش از نوع توصیفی است و آزمون های آماری مورد استفاده این پژوهش tتک نمونه ای، t مستقل و تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون فردمن می باشد. آن طور که نتایج این تحقیق نشان می دهد بین پاسخهای ارایه شده اغلب هماهنگی وجود دارد و بعضا تفاوتهایی هم مشاهده می شود. یافته های تحقیق بیانگر آن است که اعضای هیات علمی قائل به دیدگاههای موجود در باره مشارکت در برنامه ریزی درسی، زمینه های مشارکت، منابع و شرایط ضروری مشارکت، راهکارهای افزایش مشارکت، پیامدهای مثبت مشارکت و موانع احتمالی مشارکت می باشند، ولی برای پیامدهای منفی ارزشی قائل نیستند. همچنین تجزیه و تحلیل داده ها در قالب آزمونt مستقل بر اساس جنسیت و محل اخذ مدرک نشان داد که جنسیت بر پیامدهای مثبت مشارکت اثرگذار است. و محل اخذ مدرک نیز بر زمینه های مشارکت، راهکارهای مشارکت و موانع مشارکت اثر می گذارد. و تجزیه تحلیل داده ها در قالب آزمون تحلیل واریانس یک طرفه بر اساس نوع دانشکده، رتبه دانشگاهی و سابقه تدریس نشان داد که نوع دانشکده بر هیچکدام از متغیرهای تحقیق اثری ندارد ولی رتبه دانشگاهی و سابقه تدریس بر زمینه های مشارکت تاثیر دارد. "