جدول زمان بندی

در مساله برنامه ریزی درسی در دانشگاه، لزوم در نظر گرفتن متغیرهای متناظر با دروس، اساتید، کلاس ها، روزهای هفته و ساعات قابل برنامه ریزی در روز سبب می شود که با یک مساله برنامه ریزی ریاضی از نوع برنامه ریزی خطی با اعداد صحیح و با ابعاد بزرگ مواجه باشیم. غالبا مساله آن قدر بزرگ می شود که با ابزارهای موجود قابل حل نیست و به جای استفاده از مدل های برنامه ریزی ریاضی، مجموعه ای از الگوریتم های ابتکاری برای حل آن پیشنهاد شده است. در این مقاله، ضمن تشریح مساله و دسته بندی شرایط به شرایط سخت که حتما باید برقرار باشند و شرایط نرم که حتی المقدور بهتر است برقرار باشند مساله را به صورت یک مساله برنامه ریزی خطی با اعداد صحیح فرمول بندی می کنیم. آنگاه با واردکردن متغیرهای قابل برنامه ریزی، طی دو مرحله، مساله را حل می کنیم. ضمنا بر اساس مدل پیشنهادی، یک سیستم نرم افزاری طراحی و ساخته شده که ضمن ارایه این سیستم آن را با داده های واقعی مربوط به نیمسال دوم 83-82 دانشکده ریاضی دانشگاه علم و صنعت ایران اجرا کرده، برنامه ریزی درسی را انجام می دهیم و نتایج حاصل را با برنامه ریزی صورت گرفته دستی مقایسه می کنیم.

پژوهش حاضر به منظور طراحی پرسشنامة فرهنگ سازمانی سازمان های آموزشی و سنجش اعتبار و پایایی آن انجام گرفت. پرسشنامة اولیه با مطالعات نظری و براساس الگوی فرهنگ سازمان های آموزشی (EOCM)، که حاصل پژوهشی کیفی توسط پژوهشگر بوده است، با 66 گویه طراحی شد. در اجرای آزمایشی 5 گویه به دلایلی از جمله کم بودن ضریب همبستگی (قطع 2 /0) حذف شد. در مرحلة نهایی، پرسشنامه با 61 گویه در جامعة آماری شامل 189 نفر کارکنان آموزش وپرورش استان خراسان جنوبی اجرا شد. مقدار 798 /0 KMO= و معناداربودن آزمون بارتلت 0001 /0 P= نشان دهندة توجیه پذیربودن اجرای تحلیل عاملی در این مطالعه بود. پایایی پرسشنامه با محاسبة آلفای کرونباخ با نرم افزارSPSS  و نیکویی برازش ساختار پرسشنامه و زیر مؤلفه های آن به روش محاسبة ضرایب تحلیل عاملی تأییدی و با نرم افزار Amos18 انجام گرفت. در مرحلة نهایی ضرایب همبستگی گویه ها و ضرایب عاملی، معیارِ حذف گویه ها ی نامناسب قرار گرفت. 5 گویه با ضریب همبستگی کمتر از 4 /0 و 2 گویه به دلیل کاهش یافتن تعداد گویه ها در شاخص و عدم کفایت برای تحلیل عوامل حذف شدند. یافته های مطالعة حاضرنشان داد پرسشنامه با 54 گویه با آلفای کرونباخ 97 /0 پایایی خوبی دارد و تحلیل عاملی تأییدی نیز نشان دهندة برازش خوب ساختار پرسشنامه و الگوی نهایی (895 /0GFI= و 098 /0 RMSEA=) بود.

مسئله جدول زمان بندی دروس دانشگاه، یکی از مسائل زمان بردر هر محیط آموزشیاست. اینمسئله با عوامل زیادی نظیر تعداد دروس، کلاس، استاد، دانشجو و زمان های کاری سروکار داردو محدودیت های سخت و نرم زیادی بر این عواملتأثیر می گذارند. هدف از حل این مسئله انتساب دروس و کلاس به استاد و دانشجو است؛ به گونه ای که در محدودیت های مسئله صدق کنند.این پژوهش از رویکرد برنامه ریزی محدودیت برای حل اینمسئله استفاده می کند. هدف این پژوهش، ارضای حداکثری انتظارات و محدودیت هابه منظور ایجادیک جدولزمان بندیاست.مدل پیشنهادی، از تابع هزینه ای برای حداقل سازی تخطی از محدودیت های نرم استفاده می کند که ضرایب این تابع از روش AHP محاسبه می شوند. این مدل برایگروه مدیریت دانشگاه اصفهان، با زبان برنامه نویسی OPL و بر روی پلتفرم IBM ILOG CPLEX اجرا شد. جدول زمان بندی حاصل شده، با ارضای کامل محدودیت های سخت و ارضای کاملاً رضایت بخش محدودیت های نرم همراه بود. این جدول زمان در مدت زمان کمتر از 20 دقیقه بهدست آمد که در مقایسه با زمان صرف شده در مدل های فراابتکاری و سایر مدل های ریاضی پیشنهادشده برای اینمسئله، بسیار قابلِ ملاحظه است.