مطالب مرتبط با کلیدواژه

طرح


۲۱.

نقد بلاغی داستان «زال و رودابه» شاهنامه فردوسی و داستان «جمشید و دختر شاه زابل» گرشاسب نامه اسدی

کلیدواژه‌ها: شاهنامه طرح وحدت لحن نقد بلاغی صورخیال گرشاسب نامه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳۵
آن چه در باب شاهنامه و شاهنامه سرایی در کتاب های مختلف ذکر شده مؤید برتری هنر فردوسی در نظم کاخ بلند اوست. از جمله دلایلی که افسون کلام فردوسی سخن را به آسمان علّیین برد و در عذوبت به ماءمعین رساند، توجه به مسائل بلاغی، انسجام و هماهنگی طرح و وحدت لحن شاهنامه است. توجه به مسائل بلاغی و به خصوص هنر داستان سرایی، نکته ای است که از دید اکثر مقلّدان فردوسی دور مانده است. از جمله این آثار، گرشاسب نامه اسدی طوسی است. گرشاسب نامه با وجود آنکه از دید بعضی صاحب نظران تالی شاهنامه شمرده شده از تقلید صرف فراتر نرفته است. مقایسه بلاغی داستان زال و رودابه در شاهنامه و نیز داستان جمشید و دختر شاه زابل در گرشاسب نامه اسدی با وجود بعضی تشابهات صوری در ساختار داستان موضوع این تحقیق قرار گرفته است. نتایج بررسی طرح و ساختار این دو اثر، وحدت لحن و صورخیال به خصوص تشبیه و استعاره، نشان دهنده هنر والا و برتری شاهنامه بر گرشاسب نامه است.
۲۲.

زیباشناسی عناصر داستانی، سبک و پیرنگ در آثار داستانی منیرو روانی پور

کلیدواژه‌ها: پیرنگ سبک طرح منیرو روانی پور عناصر داستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵۲ تعداد دانلود : ۱۵۵۵
هنرمند و خلاقیت داستان نویس در فرایند تبدیل طرح به داستان نمود و ظهور می یابد. داستان نویس با برگرفتن عناصر داستان و تزریق آنها در ساختمان طرح دست در کار آفرینش داستان می زند. کاربست درست عناصر داستانی در جریان انتقال طرح به داستان میان نویسنده متوسط و خلّاق فاصله می افکند. نوآوری و ظهور سبک های گوناگون داستان نویسی در این مرحله پدید می آید. طرحی واحد در دست نویسندگان مختلف به داستان هایی به شدت متفاوت تبدیل می شود که نگاهی است به کمک ابزاری به نام عناصر داستان، هویت و تشخیص خود را به مجموعه داستان تحمیل می کند و به هر داستان رنگ نویسنده را می زند. خانم روانی پور از این دسته از نویسندگان است که آثار خود را با نثری روان و درخور موضوع، و استفاده از عناصر زیبای داستان، سبک و پی رنگ (طرح)، گنجانده است. خانم روانی پور، نویسنده ی جنوبی است، که هر چه را که در سفره های خود به دور افتاده ترین نقاط جنوب اندوخته، با استفاده از شگردهای تازه داستان نویسی به شکل یک اثر هنری پرداخته و ظریف در آورده است.
۲۳.

رویه ی شورای نگهبان درخصوص اصول و ضوابط حاکم بر ابتکار قانون(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شورای نگهبان طرح ابتکار قانون لوایح قضایی شورای عالی استان ها لایحه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱۴ تعداد دانلود : ۹۹۵
تبیین و بررسی اصول و ضوابط مستنبط از رویه ی شورای نگهبان در زمینه ی ابتکار قانون، علاوه بر ثمرات نظری، می تواند قانونگذار عادی را با رویکرد این شورا در زمینه ی موضوع ابتکار قانون آشنا کند و از طرفی زمینه ی اصلاح رویه های شورای نگهبان را فراهم سازد. ازاین رو، در این مقاله تلاش شد تا این ضوابط در قالب پژوهشی توصیفی-تحلیلی، تبیین و ارزیابی شود. با بررسی رویه ی شورای نگهبان مشخص شد که اصول و ضوابط حاکم بر ابتکار قانون به چهار دسته قابل تقسیم اند: اولاً) طرق ابتکار قانون منحصر به موارد مصرح در قانون اساسی است؛ ثانیاً) به موجب رویه ی اخیر شورا، ابتکار قانون به درستی یک حق و امتیاز قانونی دانسته شده و از این نظر جنبه ی اختیاری دارد؛ هرچند شورا در خصوص لوایح قضایی بر این امر نظارت خوبی نداشته است؛ ثالثاً) رعایت آن دسته از تشریفات قانونی که از قانون اساسی قابل استنباط اند، در فرایند ابتکار قانون لازم است و توسط شورای نگهبان مورد نظارت قرار می گیرد؛ اما شورا در مقام نظارت بر طی تشریفات قانونی مقرر در آیین نامه ی داخلی مجلس تاکنون نقش فعالی نداشته است؛ رابعاً) ابتکار قانون در حوزه های خاص، تخصصی است و علاوه بر اینکه تنها مرجع مشخص شده می تواند این ابتکار را انجام دهد، حدود ابتکار در این موارد مقید به حوزه ی صلاحیت است
۲۴.

بررسی و تحلیل اصل 75 قانون اساسی و محدودیت قانونگذاری مجلس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قانون اساسی طرح اصل 75 قانون اساسی صلاحیت قانونگذاری مجلس لایحه ی بودجه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳۷۳ تعداد دانلود : ۱۲۴۰
اصل 75 ق.ا.ج.ا.ا، از جمله اصول کاربردی قانون اساسی است که صلاحیت تقنینی مجلس را تحدید می کند و به نمایندگان مجلس شورای اسلامی اجازه ی مطرح کردن طرح ها و پیشنهادهایی را که موجب کاهش درآمد عمومی یا افزایش هزینه ی عمومی می شود، بدون اینکه منبع مشخصی را برای تأمین آن مشخص کند، نمی دهد. اگرچه این اصل در ظاهر روشن و گویا به نظر می رسد، در عرصه ی اجرا ابهام های فراوانی دارد و در طول سال های اجرای آن، سؤالات فراوانی در خصوص حوزه ی عملکرد مجلس در اجرای این اصل مطرح شده و همواره محل مناقشه و اختلاف میان مجلس و شورای نگهبان از یک سو و مجلس و قوه ی مجریه از سوی دیگر بوده است. ازاین رو در پاسخ به پرسش بنیادین نوشتار حاضر که حدود صلاحیت مجلس شورای اسلامی در اجرای اصل 75 قانون اساسی چیست؟ تلاش شده است با تکیه بر اسناد و متون قانونی و با ابزار تحلیل محتوا، حدود و ثغور اصل 75 و عملکرد مجلس در اجرای آن بررسی شود. چنانکه یافته های تحقیق نشان می دهد، مجلس حق پیشنهاد و تصویب طرح های خلاف اصل 75 را ندارد، ولی با توجه به خلأ قانونی موجود در صورت تصویب چنین طرحی و ایراد شورای نگهبان بدان، به موجب نظر تفسیری شورای نگهبان قابلیت ارجاع آن به مجمع تشخیص مصلحت وجود ندارد.
۲۵.

زنان بختیاری: آفرینندگان چوقا، نمودی از هنر ایلی و عشایری و نماد هویت-قومی

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۰۰۸ تعداد دانلود : ۱۴۴۶
یکی از مهم ترین و متفاوت ترین اقشار جامعه ایرانی، ایل ها و عشایر است و زنان رنگ و بوی حیات ایلی و عشایری است. زنانی که خود بخشی از هویت ایلی و عشایری هستند و در آفرینش و ماندگاری هویت هنری اقوام، سهمی مؤثر و انکارناپذیر دارند. ازاین رهگذر، آفرینش هنرهای بومی، ایلی و عشایری که ازآن به دست بافته ها یاد می شود، بخشی مهمی از هویت هنری قومی و ایلی است. دست بافته های ایلی و عشایری برآیند و بازتابی از احساس، اندیشه ، باورها و آرمان های زنان هنرمند، در سایه جهان بینی شخصی و جمعی است که با بیانی رمزی و نمادین و در قالب طرح ها و نقش های انتزاعی، تجریدی، رنگ های بومی و طبیعی به صورت ذهنی و به کمک قوهّ ی خیال در جهت مرتفع کردن نیازهای زندگی، آفریده می شوند. چوقا، برجسته ترین پوشاک و بالاپوش ایل و عشایر بختیاری و بخشی از هویت هنری و قومی است که توسط زنان ایل بافته می شود. به زعم بسیاری از صاحب نظران فرهنگ بختیاری، طرح و رنگ های چوقا بازتاب سنت ها، اندیشه ها و باورهای فردی و قومی بختیاری است که با زبانی نمادین نمودار می شود. این بالاپوش اصیل، سنتی و قومی دارای ظرفیت و استعداد نهفته کارآفرینی با حفظ اصالت و بر مبنای ایجاد خلاقیت و نوآوری در کاربرد براساس نیازهای جامعه امروز است. دراین مقاله ضمن توصیف و بازتاب بخشی از فعالیت های زنان عشایر بختیاری، به مطالعه، بررسی، تحلیل و توصیف فعالیت هنری زنان یعنی بافت انواع دست-بافته ها و به طور خاص چوقا و ابعاد هنری و نمادین آن پرداخته می شود. پژوهش حاضر از نوع بنیادین و روش تحقیق نیز توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات هم به صورت توأمان میدانی و کتابخانه ای است.
۲۶.

وضعیت زمان، مسئله بودگی و صورت بندی سیاست گذاری اجتماعی (مطالعه موردی: لوایح و طرح های مجلس هشتم و نهم)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سیاست گذاری اجتماعی طرح لایحه زمان مسائل اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۲ تعداد دانلود : ۵۶۲
سیاست گذاری در عمل به مثابه یک رشته فعالیت نظام مند است که متضمن مجموعه ای از تصمیم ها، طرح ها و شیوه های عمل است. خلاء قانونی، مغایرت ها یا موانع حقوقی در پاسخگویی به مسائل اجتماعی، غالباً سیاست گذاران را به سوی تدوین یا اصلاح سیاست های اجتماعی در قالب لوایح/طرح ها سوق می دهد. در این زمینه، «فاصله زمانی» میان «مسئله بودگی»ِ یک پدیده و «پاسخِ» درخور به آن، واجد اهمیت است. فزونیِ این فاصله می تواند سبب تشدید مسئله و یا حتی موجب پیدایش مسئله یا مسائل تازه تر دیگری شود، به نحوی که اقدامات سیاستی تعبیه شده پیشاپیش ناکارآمد شوند. و همین مورد، مسئله پژوهش حاضر را ضرورت می بخشد که «وضعیت «زمان» در واقعیت سیاست گذاری اجتماعی (با تمرکز بر طرح ها / لوایح) چگونه بوده است؟» برای بررسی تجربی موضوع و ارائه شواهدی مناسب در باب مسئله مورد پژوهش؛ به شیوه بررسی و تحلیل اسناد طرح ها و لوایح مرتبط با سیاست گذاری اجتماعی در مجلس هشتم و نهم و اسنادی که واجد اطلاعاتی درباره تاریخ و نتیجه بررسی آن ها (از آغاز تا ابلاغ) است مورد پژوهش قرار گرفته است. یافته ها حاکی از این است که: میانگین زمانی وصول تا تصویب طرح ها و لوایح (صرفِ نظر از موارد مسکوت مانده یا کنارگذاری شده)، حدود 22 تا 25 ماه بوده است. زمان برترین لوایح در حوزه قضایی بوده است که مهمترین آن حدود 12 سال است که به نتیجه نرسیده است. داده های پژوهش ارتباط منطقی و معناداری میان نزدیکی به زمان انتخابات و رد یا تصویب طرح ها و لوایح در حوزه سیاست گذاری نشان نمی دهد. الگومندی مصوبات به تفکیک سال های مختلف عمر هر مجلس نیز تایید نمی شود. عموماً مسئله بودگی پدیده های اجتماعی در جامعه مابه ازایی تقنینی در مجلس نداشته است. نتیجه آنکه اولاً فرآیند سیاست گذاری اجتماعی از طریق مجلس بسیار زمان بر است؛ از سوی دیگر عموماً این مسیر پاسخی بهنگام برای مسائل اجتماعی به دنبال نداشته است. از این منظر به نظر می رسد که فرآیند سیاست گذاری اجتماعی در مجلس نیازمند بازنگری و بهبود است.
۲۷.

بررسی نظام طرح داستان حضرت ابراهیم (ع) در قرآن کریم با تکیه بر نظریه ی پیرنگ لاری وای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: طرح پیرنگ لاری وای ابراهیم (ع) قرآن کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۳ تعداد دانلود : ۴۲۹
داستان به عنوان یک فن مهم ادبی مورد توجه ادیان الهی به ویژه اسلام قرار گرفته است. تا آنجا که یکی از مهم ترین ویژگی های ادبیات قرآنی ساختار روایی و داستانی آن است. پرنمودترین داستان قرآنی که در قالبی هنری و با اسلوبی منحصربه فرد بیان شده، داستان حضرت ابراهیم (ع) است. از ویژگی های بارز این داستان طرح منسجم و پیوند محکم بین اجزای آن است. در پژوهش حاضر با تکیه بر الگوی پیرنگ «لاری وای» و به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی طرح داستان حضرت ابراهیم (ع) در قرآن کریم پرداخته ایم تا بخشی از جلوه های هنری این داستان را نمایان سازیم. یافته های این پژوهش حاکی از این است که مدیریت دقیق و گزینش مناسب اطلاعات، خلق معما و تعلیق پی درپی در کمترین حجم متن و کنش، همسویی کنش ها و وحدت حوادث و یکدستی روایت در حادثه پردازی در کل داستان از ویژگی های خاص پیرنگ در داستان ابراهیم (ع) است.
۲۸.

بررسی آراء اصولیین در قاعده جمع

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تعارض جمع اولویت طرح دلیل لفظی تعادل تراجیح

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵۷ تعداد دانلود : ۲۱۲۴
یکی از مهمترین مباحث اصول فقه، مبحث تعارض ادله است که در منابع اصولی، همواره بابی به آن اختصاص داده شده و از جمله مباحث آن چگونگی جمع است که تحلیل و برداشت درست از این مبحث، ضامن اجرای صحیح دستورات شارع مقدس است. قاعده جمع، بین دلالت دو دلیلی مطرح است که شرایط حجیت در هر دو (از نظر سند و دلالت) کامل باشد و در نگاه اول میان آن ها تعارض مشاهده شود، براساس این قاعده، جمع کردن بین آنها بهتر از طرحشان است. به طور معمول بحث در این قاعده در دو مقام است. 1- مراد از جمع چه نوع جمعی است. 2- ادله آن کدام است؟ یکی از انواع جمع، جمع تبرعی است و مراد از آن رفع تنافى بین دو دلیل یا چند دلیل متعارض بدون شاهد و قرینه اى بر آن. قاعده جمع شامل جمع تبرعی نمی شود؛ به دلیل آنکه این نوع جمع به تأویل کیفی برمی گردد و دلیلی بر اعتبار این جمع وجود ندارد و گرنه موردی برای تعارض دو دلیل باقی نمی ماند. جمع عملی به معنای عمل به مفاد دو یا چند دلیل متعارض به صورت تبعیض در امتثال است.  این جمع نیز خارج از این قاعده است؛ زیرا مستلزم مخالفت قطعیه عملیه با هر دو دلیل است و موجب هرج و مرج در فقه می شود. بنابراین قدر متیقن از این قاعده، جمع عرفى است، جمع عرفی، جمعی است که مطابق قواعد زبانی و مورد قبول اهل لسان و عرف می باشد و  برای اثبات آن از کتاب، سنت، عقل، اجماع وسیره عقلا استدلال شده است.  
۲۹.

مقایسه رمان سلحشوران پارله آن و هری پاتر بر اساس رویکرد اسطوره ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سلحشوران پارله آن طرح فانتزی هری پاتر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۵ تعداد دانلود : ۴۳۹
فانتزی گونه ای ادبی است که در قرن اخیر، در واکنش به خردگرایی به وجود آمده است و در آن حوادث، شخصیّت ها و موقعیت ها خارج از باور ما ساخته می شوند. فانتزی ها به خوانندگان خود امکان قیاس بین دنیاهای متفاوت را می دهند. این ویژگی فانتزی با توجّه به خصوصیّات دوره ی نوجوانی سبب شده است که این ژانر، مورد اقبال نوجوانان قرارگیرد. در پژوهش حاضر، سعی شده با استفاده از شیوه تحلیل محتوا، به مقایسه ی فانتزی هری پاتر اثر جی. کی. رولینگ و سلحشوران پارله آن نوشته ی علی خواسته، براساس رویکرد اسطوره ای بپردازیم تا به این سؤالات پاسخ دهیم که آیا مفاهیم و موقعیت های اسطوره ای و جادویی در این دو اثر به روایت داستان انسجام بخشیده است و می توان رمان سلحشوران پارله آن را نمونه ی موفّق فانتزی ایرانی در مقابل هری پاتر شناخت؟ بررسی ها نشان می دهد روایت اسطوره ای در ارتباط با سایر اجزا، به این داستان ها انسجام بخشیده است سلحشوران پارله آن را می توان نمونه ی موفق فانتزی ایرانی دانست.
۳۰.

تحلیل منطق واسازانه روایت رستم و سهراب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: داستان طرح رستم و سهراب واسازی تعلیق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۳۴۱
در هر روایت، نوعی منطق واسازانه وجود دارد که از طریق تقابل اجزای ساختاری روایت یعنی رخ دادها و طرح شکل می گیرد. تکیه بر هر کدام از این اجزا، خوانشی متفاوت به وجود می آورد. روایت رستم و سهراب به دلیل نوع تراژیک خود، باید به فاجعه منتهی شود. این ویژگی، روی دادها را به سمت طرحی خاص جهت می دهد و در نتیجه این گونه برداشت می شود که روی دادها بر اساس نیت نویسنده و نوع تراژدی چیده شده اند و هیچ گریزی از فاجعه نیست. از طرفی منطق و احتمالاتی که به واسطه رخ دادها در متن ایجاد می گردد، باعث شده تا این گونه برداشت شود که خاصیت علّی و منطقی روی دادها باعث به وجود آمدن چنین فاجعه ای شده است. بر اساس همین منطق متضاد، در این مقاله کوشش شده، تناقض داستان و طرح و تبعات ساختاری و معنایی این تنش در روایت رستم و سهراب واکاوی شود. ضعف رخ دادها و برجسته شدن طرح، ضعف روابط علّی، استفاده از شتاب مثبت برای به حاشیه راندن خلل های معنایی، توجیه علیت حوادث با پشتوانه قضا و قدر، تکثیر تعلیق و واسازی طرح از جمله پیامدها و شگردهایی هستند که به واسطه تنش واسازانه میان داستان و طرح در این روایت شکل گرفته اند.
۳۱.

نقش اقشار و رده های بسیج در ترویج فرهنگ اسلامی-ایرانی پیشرفت

کلیدواژه‌ها: طرح اسلام ایران بسیج فرهنگ اسلامی- ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۸ تعداد دانلود : ۴۱۹
توسعه یافتگی، به عنوان اتوپیای قرن حاضر، امری است که تمام دولت ها را در زمانه ی ما به خود معطوف کرده و همه ممالک، از آسیایی و آفریقایی و آمریکایی تلاش می کنند خود را هر روز به این مدینه فاضله نزدیک تر کنند و هر روز بیشتر به کشورهای توسعه یافته تشبه پیدا می کنند. انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) با هدف احیای تفکر دینی و حیات طیبه ی انسانی در سال 1357 به پیروزی رسید و سیر حرکت تمدنی غرب را که مدعی بود دین در دوره ی جدید هیچ گونه جایگاهی ندارد، زیر سؤال برد. در مقابل مدل مفهومی «توسعه» مدل بومی «الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» بر مبنای نظام تکوین یافته از انقلاب اسلامی مطرح می شود. حال در کنار این مدل بومی پیشرفت، نهاد منبعث از انقلاب اسلامی یعنی «بسیج» و اقشار و رده های آن چگونه و به چه صورت می توانند راه را برای پیشرفت مبتنی بر الگوی اسلامی و ایرانی هموار کنند، سوالی است که در این پژوهش و نگاره به دنبال پاسخگویی به آن هستیم. بسیج و اقشار و رده های آن به جای باور واره ی «توسعه» سعی دارد الگوی جایگزین پیشرفت را پی جویی کند و از این طرح به عنوان «تعالی» می توان یاد کرد. پارادایم «تعالی»، با هدف قرب انسان به خداوند متعال معرفی می گردد و چهارچوب شاخص گذاری برای آن، به عنوان جایگزین شاخص های موجود توسعه که میزان دستیابی بشر به رفاه مادی صرف را آن هم به صورتی ناقص اندازه گیری می کنند، ارائه می شود.
۳۲.

تبیین رابطه اسراف و انتخاب طرح های عمرانی با رویکرد انتخاب عمومی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۹۳ تعداد دانلود : ۲۸۲
با پیدایش دولت های مدرن، مسائل و مشکلاتی به وجود آمده که با ساختار این دولت ها متناسب بوده است. مسائلی که شارع در مورد آنها نظر منصوصی نداده و مستحدثه دوران معاصر است. مانند موضوع بودجه که هرساله ازسوی دولت به مجلس شورای اسلامی ارائه می شود. لایحه ای که تا حدودی سرنوشت سیاسی، اقتصادی و جهت دهی به برنامه ها و آمال هر کشور را برعهده داشته و آن را تحت تأثیر قرار می دهد و دارای رویه های بررسی خاصی در دولت و مجلس است. در هنگام بررسی بودجه طرح ها و پروژه های عمرانی ای اضافه یا کم می شوند که در بعضی موارد اقتصادی و کارشناسی نیست. مطالعات نشان می دهد که می توان برخی از این اضافه و کم شدن ها را از مصادیق اسراف دانست. بر این اساس مکتب انتخاب عمومی که با محور قرار دادن تعقیب نفع شخصی در حوزه سیاسی، به تحلیل فرایندهای قانونگذاری و تصمیم گیری می پردازد، مؤید این نکته است که انتخاب برخی از طرح ها و پروژه های عمرانی برای اجرا بیشتر متأثر از منافع سیاست مداران و نمایندگان مجلس تلقی می شود. در این مقاله رابطه انتخاب طرح ها و پروژه های عمرانی کشور با اسراف بررسی و با رویکرد مکتب انتخاب عمومی، پاسخی برای چرایی این نحو از اقدامات ارائه می شود.
۳۳.

بررسی، تحلیل و معرفی طرح ها و نقشه های وارداتی (اقتباسی) و جدید در قالی معاصر اراک(سلطان آباد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سلطان آباد اراک قالی طرح نقشه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۸ تعداد دانلود : ۴۳۷
یکی از مهم ترین مکاتب قالی بافی ایران، مکتب قالی بافی سلطان آباد یا اراک است که ضمن برخورداری از سابقه ای دیرین در بافت و تولید قالی، با عرضه ی قالی ساروق از اواسط دوره ی قاجار به این سو، باعث شهرت و محبوبیت قالی دست بافت ایرانی شد. قالی اراک از منظر طرح و نقشه، در گذار ادوار مختلف تاریخی به سه دوره ی تاریخی تقسیم بندی می شود؛ دوره ی نخست، از زمان ظهور قالی سلطان آباد تا اواسط قرن نوزدهم (اواسط دوران قاجار)؛ دوره ی دوم یا دوره ی درخشش که از اواسط قرن نوزدهم تا پایان دوره ی پهلوی به طول انجامید، البته با فراز و فرودهایی در خلال جنگ های جهانی اول و دوم؛ و دوره ی سوم یا دوره ی چهل ساله ی انقلاب که در واقع دوران افول قالی اراک است. در این دوره بود که انواع متنوعی از طرح ها و نقشه های غیربومی که در اصطلاح و در این مقاله با نام وارداتی یا اقتباسی شناخته می شوند، از دیگر مکاتب و مناطق، وارد نظام بافندگی قالی اراک شد. پرسش اصلی و محوری این مقاله این است که با توجه به فراوانی بعضی نقشه های غیربومی، خاستگاه و زادگاه و تعداد نقشه های اقتباسی (وارداتی) در مکتب قالی بافی اراک (سلطان آباد)، کدام است؟ همچنین بعضی از نقشه های جدید طراحان اراک در این دوره، شناسایی شد که در این پژوهش بدان ها پرداخته خواهد شد. یافته های این پژوهش به این قرار است: طرح ها و نقشه های وارداتی یا اقتباسی به شیوه های مختلف وارد نظام بافندگی اراک شده است؛ یا تجار و تولیدکنندگان تبریزی آن را وارد سنت نقشه و طراحی اراک کرده اند یا طراحان و تجار و تولیدکنندگان بومی اراک از دیگر مکاتب و کانون های قالی بافی اقتباس کرده اند، یا اینکه طراحان اراک آن را طراحی و عرضه کرده اند. از این رهگذر، 31 نمونه ی مختلف از نقشه های اقتباسی (وارداتی) و جدید شناسایی و معرفی شدند که از این تعداد، 17 نمونه اقتباسی و وارداتی و 14 نمونه نیز کار طراحان اراکی بوده که با سلیقه ی شخصی طراح، احیا و بازآفرینی شده است. این تحقیق از نوع بنیادین و روش تحقیق، توصیفی تحلیلی است. شیوه ی گردآوری داده ها نیز توأمان به صورت کتابخانه ای و بیشتر میدانی است.
۳۴.

ارائه طرحی برای مصرف مبتنی بر زیبایی در زنان

کلیدواژه‌ها: طرح جامعه شناسی مصرف مبتنی بر زیبایی زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۸ تعداد دانلود : ۲۲۵
هدف از پژوهش حاضر ارائه مدلی برای مصرف مبتنی بر زیبایی در زنان در شهر تهران بود. جامعه پژوهش، زنان ساکن در شهر تهران بودند که به مصارف زیبایی می پرداختند. نمونه تحقیق حاضر شامل 28 نفر از زنان 18 تا 40 ساله بود که با روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند. پژوهش با رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی انجام شد. ابزار مورد استفاده برای گردآوری داده ها، مصاحبه بود و از کدگذاری به عنوان روش تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده شد. تحلیل داده های حاصل از مصاحبه نشان داد که نقش ها و کلیشه های جنسیتی در بستر جامعه و همچنین ایده آل های زیبایی منجر به نارضایتی زنان از تصویر بدن خود شده است و نارضایتی از تصویر بدن زنانه منجر به مصارفی از جمله جراحی زیبایی، رژیم درمانی و باشگاه رفتن شده است.
۳۵.

بررسی تطبیقی گلیم بافت های معاصر و کهن شهر اردبیل از لحاظ طرح، رنگ و بافت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: گلیم طرح رنگ بافت اردبیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۰ تعداد دانلود : ۳۴۱
 گلیم بافی از هنرهای اصیل ایرانی است که ریشه در فرهنگ و باورهای قومی داشته و وسیله ای جهت شناسایی افکار و انتقال آداب و رسوم منطقه ای محسوب می گردد. از جمله مناطق فعال در این حوزه، شهر اردبیل می باشد که از دیرباز علاوه بر تولید گلیم، محل دادو ستد شاهسون های ترک تبار نیز بوده است که بافته های خود را در آن-جا به فروش می رساندند. از این رو منطقه مذکور در گلیم بافی جایگاه ویژه ای داشته است. در گلیم های قدیمی اردبیل، شاهد رنگ بندی بسیار تیره ، طرح های سنتی و اصیل و بافته هایی چاکدار بوده ایم. در قیاس این بافته ها  با نمونه های امروزین آن چه که نظر را به خود جلب می نماید تفاوت های فاحشی است که در برخی پارامترهای ذکر شده به وجود آمده است. در نمونه های نوین بیشترین تغییر در رنگ بندی مشهود است که رنگ های ملایم جایگزین رنگ های سیر کهن گشته اند. در درجه بعدی تغییر در شیوه بافت می باشد. در گذشته کثرت بافته های چاکدار نسبت به شیوه قایق بافت را شاهد بوده ایم ولی امروزه جای این دو تکنیک تعویض گردیده است. از لحاظ نوع طرح کم ترین میزان تغییر را می توان یافت که این تغییرات در روش های ترکیب بندی آن ها صورت پذیرفته است. پژوهش حاضر که به صورت کیفی انجام یافته با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد تطبیقی نمونه های کهن و نوین را مورد مطالعه قرار داده است که نتیجه آن مشخص کننده نوع تحولات می باشد.  هر چند که تغییرات مذکور در جهت نزدیکی به اهداف مشتریان و علی الخصوص مشتریان خارجی و در نتیجه کسب درآمد بیشتر از جانب تولیدکنندگان بوده است اما کیفیت بافته های جدید در نظر گرفته نشده و علاوه بر از دست دادن حالت سنتی قدیمی، کیفیت بافته ها نیز بسیار کاهش یافته است. 
۳۶.

بررسی، تحلیل و معرفی طرح ها و نقشه های بومی و نخستین در مکتب قالی بافی اراک(سلطان آباد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اراک قالی طرح رنگ بافت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۱
این مقاله، پژوهشی میدانی است که بر مطالعه و جستجو در جغرافیای نظام بافندگی اراک(سلطان آباد) استوار است و از جنبه تئوری و نظری کم تری برخوردار است. هم چنین به لحاظ محدودیت و نبود پژوهش های مربوط به این حوزه، از منابع اندک برخوردار است. از این رو که برای نخستین بار به صورت ساختارمند و سامان یافته به نگارش درآمده است. مکتب قالی بافی اراک(سلطان آباد)یکی از مهم ترین مکاتب قالی بافی ایران به ویژه از دوران قاجار به این سو می باشد و از سابقه و خاستگاهی دیرین و درخشان در این هنر بومی و ملی برخوردار است که نمود و درخشش آن را می توان قالی های ساروق و مناطق پیرامونی آن نظیر جیریا دانست که در دویست سال گذشته به طور عمده زیر نظر شرکت های خارجی هم چون زیگلر تولید و به مقصد آمریکا و اروپا صادر می شد و امروزه زینت بخش خانه ها، مجموعه ها و موزه های مشهور آمریکا و اروپاست. در این مقاله برای نخستین بار، مکتب مذکور و سپس طرح و نقشه های بومی و نخستین آن به استثنای طرح های متنوع قالی های صادراتی که طراحان شرکت های خارجی و تولیدکنندگان داخلی(تجار تبریزی) تولید می کردند، معرفی، توصیف، تحلیل و طبقه بندی می شوند. تحقیق حاضر از نوع بنیادین و روش آن توصیفی – تحلیلی است. هم چنین روش گردآوری اطلاعات به صورت میدانی است.
۳۷.

تحلیل ساختار فرش های ساسانی متعلق به موزه دار الآثار الاسلامیه کویت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فرش ساسانی نقوش تزئینی متن و حاشیه طرح

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۲۷۹
بیان مسئله: در مطالعه ساختار فرش های قبل از اسلام کمبود منابع مکتوب و نمونه های تصویری در دسترس از چالش های پیش روی پژوهشگران است. مطالعه نمونه های منتسب به دوره ساسانی متعلق به موزه دار الآثار الاسلامیه کویت فرصت قابل تأملی است تا مواردی از آنها براساس برخورداری از شاخص ترین نقوش تزئینی و ویژگی های بصری مورد بررسی قرار گیرند. اهداف پژوهش: ساختار فرش های مذکور با هدف پاسخگویی به سؤالات زیر بررسی شده است:نقوش تزئینی موجود در فرش های دوره ساسانی شامل چند گونه هستند؟الگوهای قابل استخراج از ساختار کلی نمونه های مورد مطالعه چند گونه است؟ روابط بصری میان عناصر و فضاهای تشکیل دهنده در نمونه های مورد نظر چگونه است؟روش تحقیق: روش تحقیق در تحلیل نمونه ها تحلیلی-توصیفی و جمع آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای است. نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که نقوش موجود در دستبافته های مورد مطالعه در سه گونه حیوانی، گیاهی و هندسی قابل ارائه هستند. همچنین نظام های ساختاری حاصل از چینش نگاره ها در فضاهای مختلف فرش ها (حاشیه و متن) نقشه های سه گانه کف ساده، مشبک و تصویری را مؤکد ساخته است. روابط عناصر تزئینی با یکدیگر در فضاهای مختلف متن و حاشیه نمونه ها به طور نسبی برقرار است. مشخص شد که استفاده پایدار از برخی نقشمایه های همسان و روابط میان آنها طبق معدود الگوهای واحد و رسمی زمانه، مورد استفاده قرار گرفته اند.
۳۸.

طراحی نظام جامع حمایت خانواده

تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۳۲۶
تحکیم خانواده از طریق پیشگیری یا ساماندهی مشکلات آن، دغدغه مهم مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران و کارشناسان مسائل اجتماعی است. تا کنون نیز کارشناسان علوم مختلف، طرح های متنوعی برای آن ارائه کرده اند؛ اما به سبب چندلایه بودن مشکلات خانواده، طرح های تک ساحتی متخصصان علوم مختلف نتوانسته آن طور که انتظار می رود برای مدیریت مشکلات خانواده مؤثر باشد. در این پژوهش، در رویکردی میان رشته ای و با بهره گیری از علوم مرتبط با خانواده، مناشی آسیب های خانواده شناسایی و متناسب با آن نظام جامع حمایت از خانواده در حقوق عمومی ایران طراحی می گردد. این طرح مناشی مشکلات خانواده را به نادانی، ناتوانی و نافرمانی بازمی گرداند و متناسب با این آسیب های سه گانه، سه راهبرد کلان «آموزش و مهارت افزایی»، «حمایت و توان افزایی» و «مشاوره و داوری» را به عنوان مسئولیت های مهم دولت برای مهار آنها بررسی، و راهکارهای اجرایی هر یک را تبیین می کند.
۳۹.

بازیابی طرح و نقش پارچه های ساسانی با نظر به سنگ نگاره های طاق بستان

کلیدواژه‌ها: ساسانی طاق بستان پارچه طرح نقش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۱ تعداد دانلود : ۷۴۵
سنگ نگاره های ساسانی نمودار بخش وسیعی از فرهنگ، روش سیاسی و مذهبی ساسانیان است که هریک برای بیان یک مفهوم و واقعه ای صادق خلق شده است. نظر به اهمیت بافندگی دوره ساسانی در قرون میانه و تأثیری که بر هنر نساجی قدیم داشته، تاکنون نوشته های فراوانی درباره بافندگی دوره ساسانی به نگارش در آمده است. این پژوهشگران در بررسی بافته های موجود علاوه براستناد به متون تاریخی و دیگر آثار دوره ساسانی به نقوش طاق بستان اهمیت داده و در استدلال های خود از آن مدد می گیرند. برای رهگیری طرح و نقش پارچه های آن روزگار، مقاله حاضر به دنبال این پرسش است: «چگونه می توان با مطالعه نقش سنگ نگاره های طاق بستان، نسبت به شناسایی طرح و نقش پارچه های ساسانی براساس اصول هنرهای سنتی ایران در آن دوره اقدام کرد؟» هدف مقاله آن است که به شیوه تحلیلی- تاریخی و با بررسی هفت مورد از نقش برجسته های طاق بستان، طرح و نقش پارچه های متداول دوره ساسانی را براساس اصول هنرهای سنتی ایران شناسایی کند. نتیجه مطالعه نشان می دهد افزون برپارچه های بدون طرح و نقش، گونه های دیگر براساس روش اجرای طرح اصلی به صورت قرینه انتقالی(واگیره ای، انواع قابی)، نامتقارن و مستقل(روایی) تقسیم می شود که معمولاً با نقوش گیاهی، جانوری، هندسی، انسانی، جمادی و تلفیقی آرایه بندی می شد. 
۴۰.

طرح و نقش در قالی های نقشه ارمنی بخش خرقان استان قزوین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قالی نقشه ارمنی خرقان استان قزوین طرح نقش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۲ تعداد دانلود : ۴۱۶
یان مسئله: شمار بسیاری از قالی های روستایی و عشایری استان قزوین به اقوام و تیره های مختلف ساکن در این منطقه تعلق دارد. از مهم ترینِ این اقوام ارمنیان اند که سنت کهن قالی بافی خود را در این سرزمین نیز ادامه داده اند و می توان انتظار داشت که ویژگی های فرهنگی و قومیتی آنان در دست بافته هایشان نیز بروز یافته باشد. از سویی، تأثیر خصوصیات اقلیمی نیز، پس از یکجانشینی ارمنیان، بر فرهنگ و هنر آنان قابل انتظار است. زمینه های مذکور این پرسش را پیش می کشد که مجموع عوامل نژادی و اقلیمی چه ویژگی هایی را برای بافته های ارمنیان منطقه قزوین رقم زده است.هدف پژوهش: این پژوهش در پی شناسایی و بررسی طرح و نقش قالی های نقشه ارمنی قزوین است که این بافته ها را در میان دیگر بافته های آن منطقه و نیز بافته های همین قوم در دیگر مناطق ایران دارای شناسنامه ای متمایز می سازد.روش پژوهش: بیشتر داده های این پژوهش به شیوه میدانی گرد آمده و برای برخی بررسی های تاریخی به اسناد نیز مراجعه شده است. روش تحقیق براساس شیوه اجرا توصیفی و تحلیلی است. داده ها نیز به صورت کیفی تجزیه و تحلیل شده اند. براساس جستجوی میدانی صورت گرفته، کلیه قالی های دردسترس نقشه ارمنی خرقان قزوین در جامعه آماری این پژوهش قرار دارد و از این میان، 13 قالی یافت شده در منطقه به عنوان جامعه نمونه انتخاب شده است.نتیجه گیری: وابستگی به طرح و نقش قالی ارمنستان ویژگی کلی قالی های نقشه ارمنی منطقه خرقان است که بیش از قالی های ارمنی باف دیگر مناطق ایران در این منطقه نمود دارد. برجسته ترین ویژگی های طرح و نقش قالی های نقشه ارمنی قزوین ساختار هندسی و شکسته و تأکید بر نقوش شاخصی چون کلیسا، چلیپا و ستاره است که در فرهنگ این قوم ریشه دارد. رایج ترین نقشه های قالی های ارمنی نیز شامل بوته خاری، کاسه بشقابی، گل افشان، ترنج چلیپا و گلدانی است.