مطالب مرتبط با کلیدواژه

آمریکا


۱۸۱.

نئوجکسونیسم؛ الگوی سیاست خارجی امریکا در دوران دونالد ترامپ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال پانزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۵۳) 146 - 179

کلیدواژه‌ها: آمریکا ایران دونالد ترامپ سیاست خارجی نئوجکسونیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۱ تعداد دانلود : ۵۵۳
در شرایط کنونی، تحلیل سیاست خارجی ایالات متحده ی امریکا در قیاس با گذشته، با پیچیدگی ها و عدم قطعیت های بیشتری همراه است. دولت این کشور به رهبری دونالد ترامپ با شعارهای ضدنظام و تغییر وضعیت موجود، قدرت را در دست گرفته است و تلاش می کند تا با برهم زدن رویه های سنتی دولتهای گذشته در امریکا، رویکرد تازه ای را در ارتباط با موضوعات داخلی و خارجی اتخاذ نماید. آنچه در این میان مشخص است اینکه، دولت کنونی امریکا تاکنون فاقد یک الگوی سیاست خارجی مشخص و منسجم بوده است، که همین امر تحلیل رفتارهای خارجی این کشور را با پیچیدگی بیشتری همراه می سازد. اما با این وجود، این گفته بدان معنا نیست که نمی توان منطق رفتاری رهبران جدید امریکا را شناسایی و تحلیل نمود؛ بلکه فهم رفتارهای جدید نیازمند دقت و مطالعه ی بیشتر می باشد. از این رو، مقاله ی حاضر تلاش کرده است تا از طریق بررسی بسترهای داخلی و بین المللی که موجبات پیروزی دونالد ترامپ را در انتخابات ریاست جمهوری 2016 امریکا فراهم آوردند، به این پرسش اصلی پاسخ دهد که سیاست خارجی امریکا در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ بر مبنای چه الگویی قابل ادراک بوده و نوعِ نگرش و رویکرد آن در حوزه سیاست خارجی چگونه خواهد بود؟ پرسش های فرعی مقاله عبارتند از اینکه؛ در میان مدت، سیاست خارجی امریکا در رابطه با جمهوری اسلامی چگونه خواهد بود؟ و ج.ا.ایران چه راهکارهای احتمالی را در مواجهه با آن می تواند در پیش گیرد؟
۱۸۲.

مؤلفه های تشدید بحران در روابط ایران و آمریکا؛ ان پی تی یا توازن فراساحلی؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۹ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ 821 - 835

کلیدواژه‌ها: آمریکا ان پی تی ایران برجام توازن فراساحلی فناوری هسته ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۸ تعداد دانلود : ۳۶۷
    مسئله فناوری هسته ای در سال های اخیر به چالش اصلی روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده و بر درجه امنیتی شدن سیاست خارجی افزوده است. آمریکا چالشگر اصلی و طلایه دار تهدید و تحریم علیه جمهوری اسلامی است. این دولت با توسل به قرارداد منع تکثیر سلاح های هسته ای (NPT) به رویارویی با جمهوری اسلامی پرداخته و با اعمال تحریم و تهدید درصدد تغییر رفتار- و به زعم بسیاری از تحلیلگران روابط بین الملل تغییر نظام- جمهوری اسلامی برآمده است. این روند از آغاز مناقشه هسته ای تا رسیدن به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ادامه داشت که با امضای برجام انتظار می رفت که بحران فروکش کند، اما با ورود ترامپ به کاخ سفید و اعلام خروج آمریکا از برجام، بحران هسته ای با شدتی بیش از گذشته دامنگیر روابط خارجی ایران شد، به گونه ای که بخش عمده انرژی و توان متولیان سیاست خارجی ایران، صرف دفاع و رفع تهدیدات و فشارهای ناشی از بحران هسته ای می شود. این مسئله سؤالاتی را فراروی ما قرار می دهد، از جمله اینکه مواضع دولت آمریکا در قبال فناوری هسته ای جمهوری اسلامی، آیا صرفاً برای ممانعت از تکثیر سلاح های هسته ای و در راستای قرارداد ان پی تی است؟ یا به مسائل دیگر از جمله ماهیت جمهوری اسلامی و مواضع این کشور در سیاست خارجی برمی گردد. فرضیه مقاله این است که فشارهای آمریکا بر ایران صرفاً به قرارداد منع تکثیر سلاح های هسته ای برنمی گردد، بلکه ماهیت و مواضع سیاست خارجی جمهوری اسلامی در منطقه با رویکرد توازن فراساحلی (Offshore Balancing) آمریکا در خلیج فارس در تقابل است و این تقابل، از علل اصلی تشدید مناقشات دو کشور به شمار می رود. یافته های پژوهش مؤید فرضیه مذکور است. در نگارش این مقاله از رویکرد تبارشناسانه (تاریخی- تطبیقی) و روش کتابخانه ای استفاده شده است.  
۱۸۳.

تحلیل و بررسی ابعاد نظری و عملی سیاست خارجی دولت بوش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۰ زمستان ۱۳۸۹ شماره ۴ 83 - 102

کلیدواژه‌ها: یازده سپتامبر آمریکا سیاست خارجی یکجانبه گرایی نومحافظه کاری هژمون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۹ تعداد دانلود : ۳۴۴
سیاست خارجی در مقایسه با امور داخلی، حوزه ای است که نومحافظه کاران در آمریکا از دهه 1970 به بعد تمرکز بیشتر نسبت به آن مبذول داشته و معتقد بودند که استثناءگرایی آمریکایی بویژه بعد از فروپاشی شوروی این فرصت را برای آنها فراهم آورده که ارزش های آمریکایی را در سطح بین المللی با توجه به موقعیت هژمونیک آن در جهان اعمال نمایند. حادثه یازدهم سپتامبر 2001 فرصتی مناسب را برای عملیاتی کردن این ایده های انباشت شده فراهم آورد که آن را می توان خیزش هژمونی آمریکایی در قرن بیست و یکم نام نهاد که از نظر این گروه، آمریکا نه تنها برای جهان امن تر بلکه برای جهان بهتر فعالیت خواهد کرد. با اتمام حاکمیت هشت ساله سیاست خارجی دولت بوش، ارزیابی ها از این سیاست ها نشان می دهد که این سیاست ها با محدودیت های داخلی و خارجی متعدد مواجه بوده است که تغییر در آنها
۱۸۴.

نظریه ثبات هژمونیک و بحران در نظام اقتصاد جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۰ زمستان ۱۳۸۹ شماره ۴ 143 - 160

کلیدواژه‌ها: اقتصاد سیاسی بین الملل آمریکا امنیت نفت بحران برتون وودز ناتو نظریه ثبات هژمونیک هژمونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۵ تعداد دانلود : ۴۲۵
نگاهی گذرا به تاریخ قرن بیستم نشان گر آن است که نظام سرمایه داری همواره با بحران های سیاسی، نظامی و اقتصادی همچون جنگ های جهانی اول و دوم، بحران های 1929 و 1973، بحران اقتصادی جنوب شرقی آسیا در دهه 90 و بحران جاری مواجه بوده است. هر چند نظریه های اقتصاد سیاسی بین الملل در خصوص اصل وجود بحران اشتراکاتی دارند، اما در باب ماهیت، علل، عمق و راهبردهای خروج از آن با هم اختلاف نظرهایی دارند. در این میان، نظریه ثبات هژمونیک با نگاهی متفاوت و با دیدی علمی و تاریخی در پی شناخت بحران و علل بروز آن است. از چشم انداز این نظریه، مهم ترین عامل رونق و شکوفایی اقتصاد سیاسی بین الملل به وجود یک هژمون برمی گردد، همان طوری که بحران در اقتصاد سیاسی جهانی ناشی از افول آن است. بدین معنا، همان طور که رونق و شکوفایی اقتصاد جهانی در دهه 50 و 60 م. ناشی از هژمونی آمریکا
۱۸۵.

آسیب شناسی مواضع ج.ا. ایران نسبت به تعیین رژیم حقوقی دریای خزر از منظر ساختار- کارگزار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۱ تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲ 89 - 106

کلیدواژه‌ها: آذربایجان ایران آمریکا ترکمنستان رژیم حقوقی دریای خزر روسیه ساختار-کارگزار قزاقستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹ تعداد دانلود : ۳۴۷
دریای خزر تا مدت ها بدون اینکه اهمیت بین المللی داشته باشد بین ایران و شوروی به صورت مشترک بر اساس عهد نامه های 1921و1940 مورد استفاده قرار می گرفت . پس از فروپاشی شوروی و افزایش کشورهای حاشیه دریای خزر از 2 به 5 کشور، این دریاچه اهمیت بین المللی یافت که علل آن به موقعیت ژئوپولتیک و ژئواکونومیک آن باز می گردد. به دنبال این شرایط رژیم حقوقی دریای خزر نیاز به بازبینی مجدد پیدا کرد و با توجه به چالش های موجود میان کشور های ساحلی در رسیدن به رژیم حقوقی عادلانه، ج.ا.ایران به رغم تلاش های بسیار نتوانسته است به رژیم حقوقی مناسب دست یابد.این مقاله به دنبال آن است که سیر تعیین رژیم حقوقی دریای خزر و دلایل عدم موفقیت ایران در دستیابی به سهم مطلوب خود را با توجه به رویکرد ساختار- کارگزار بررسی کند
۱۸۶.

تأثیر حضور آمریکا در حوزه خزر بر منافع جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۱ پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳ 57 - 76

کلیدواژه‌ها: ایران آمریکا امنیت برساخته گرایی حوزه خزر منافع اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷ تعداد دانلود : ۲۶۶
فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال1991/1370 فرصت های اقتصادی قابل توجه در اختیار جمهوری اسلامی ایران قرار داد. به همین دلیل ایران با اتخاذ سیاستی عمل گرایانه در منطقه ای که اقتصاد بیشترین زمینه را برای همکاری های دوجانبه و چند جانبه فراهم کرده بود، درصدد بهره برداری از این شرایط برآمد؛ اما اهمیت سیاسی، اقتصادی و استراتژیک این منطقه موجب جلب توجه قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای و حضور آنها در حوزه خزر شد. این شرایط، چالش ها و تهدیدهایی را به ویژه از سوی آمریکا، قدرتمندترین بازیگر این منطقه، متوجه جمهوری اسلامی ایران کرد. نوشتار حاضر با هدف بررسی این چالش ها و تهدیدها به این پرسش اصلی که "اهداف و منافع آمریکا در حوزه خزر چه تأثیراتی به لحاظ اقتصادی و امنیتی بر منافع ایران در این منطقه داشته است؟" پاسخ می دهد.
۱۸۷.

جهانی شدن و القاعده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۱ پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳ 171 - 188

کلیدواژه‌ها: اسلام القاعده آمریکا تروریسم جهانی شدن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۴ تعداد دانلود : ۵۴۱
در این مقاله رابطه بین دو پدیده جهانی شدن و القاعده بررسی می شود. نویسنده معتقد است القاعده به مثابه جنبشی تروریستی ضدجهانی شدن در واکنش نسبت به سلطه آمریکا در سطح جهانی به ویژه کشورهای مسلمان شکل گرفته است. در ضمن این جنبش از جهتی نیز از ابزارهایی که جهانی شدن در بعد فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی در اختیار آن قرار داده به نحو احسن بهره برده است. در این پژوهش ابتدا پدیده جهانی شدن و آثار، پیامدها و مقاومت های در برابر آن تشریح می شود. سپس به شرایط جهان اسلام در عصر جهانی شدن اشاره شده و نگرش کل جهان اسلام و عرب در باره جهانی شدن بررسی قرار می شود. مبحث پایانی نیز به تشریح رابطه بین جهانی شدن و تروریسم ضدآمریکایی القاعده اختصاص یافته است.
۱۸۸.

دیپلماسی عمومی و قدرت نرم؛ ایران و آمریکا در عراق جدید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۱ پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳ 189 - 203

کلیدواژه‌ها: ایران آمریکا دیپلماسی عمومی عراق قدرت سخت قدرت نرم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۱ تعداد دانلود : ۷۱۴
هدف اصلی این مقاله بررسی این موضوع است که با توجه به افول قدرت نرم ایالات متحد آمریکا پس از اشغال عراق در مارس 2003 - به علت تکروی مبتنی بر قدرت سخت افزاری - جمهوری اسلامی ایران می تواند با توجه به اشتراکات مذهبی، تاریخی و فرهنگی با کشور همسایه خود جهت ایجاد تغییرات راهبردی و بنیادی به تقویت منابع نرم افزاری قدرت در قبال عراق جدید بپردازد. عراق جدید به عرصه تقابل قدرت نرم ایران و آمریکا مبدل شده است. این مقاله نخست پس از مروری بر مولفه های قدرت نرم، دیپلماسی عمومی و نیز سنت های موجود در سیاست خارجی آمریکا در ارتباط با قدرت نرم به بررسی و تحلیل قدرت نرم و جذابیت های سیاست های آمریکا و ایران در عراق جدید می پردازد.
۱۸۹.

روابط ناتو و روسیه شکاف یا تعامل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۲ پاییز ۱۳۹۱ شماره ۳ 135 - 151

کلیدواژه‌ها: آمریکا روسیه گسترش به شرق ناتو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۹ تعداد دانلود : ۶۰۵
تداوم حیات ناتو پس از جنگ سرد و انحلال پیمان ورشو و گسترش آن به شرق پرسش هایی عدیده را در باره آینده این سازمان مهم نظامی - سیاسی در نظام بین الملل به میان آوردن است. عضویت ده کشور از حوزه بالتیک و اروپای شرقی روند رو به گسترش این سازمان را نشان می هد. سه کشور جمهوری چک، لهستان و مجارستان در مارس1999 و هفت کشور بلغارستان، استونی، لتونی، لیتوانی، اسلواکی و اسلونی در مارس 2004 به ناتو ملحق شده اند. این سازمان همکاری هایی با گرجستان و مولداوی آغاز کرده است که خطوط قرمز روسیه تلقی می شوند. کشور روسیه نیز در دو دهه اخیر با مسائل متعدد در سیاست خارجی خود روبرو بوده است.
۱۹۰.

ایران، چین و چالش های فراروی همکاری های فراگیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۳ پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ 83 - 104

کلیدواژه‌ها: آمریکا انقلاب اسلامی ایران چین سیاست خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۱ تعداد دانلود : ۴۳۳
شرایط به شدت متحول دوران پس از جنگ سرد با شاخصه وابستگی متقابل و جهانی شدن، ضمن گستراندن حوزه های موضوعی روابط میان کشورها، کنش گران متعددی را در عرصه سیاست خارجی به تکاپو واداشته است. نوشتار حاضر با هدف بررسی روابط ایران و چین، در این بستر متحول و در دوران بعد از انقلاب اسلامی به ویژه در دو دهه اخیر، با اذعان به شاخصه نوسان در روابط دوجانبه و درنظر گرفتن این سؤال که با وجود بنیان های راهبردی مستعدّ همکاری فراگیر در نزد دو طرف، مهم ترین موانع و چالش های فراروی اتحاد استراتژیک میان چین و جمهوری اسلامی ایران کدام اند، بر این اعتقاد است که عواملی چون تنش های ساختاری، لابی رقبای منطقه ای، انتظارات متفاوت و نقش آمریکا مانع از تحقق همکارهای فراگیر میان دو طرف شده است. بررسی نوسان روابط، بنیان های راهبردی زمینه ساز همکاری مشترک و در نهایت موانع فراروی تحقق همکاری فراگیر مهم ترین بخش های نوشتار حاضر است.  
۱۹۱.

تأثیر تهاجم نظامی آمریکا به عراق بر قدرت هوشمند ایران در این کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۴ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ 777 - 792

کلیدواژه‌ها: امنیت ملی ایران آمریکا سیاست خارجی عراق قدرت نرم قدرت هوشمند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۱ تعداد دانلود : ۳۶۴
حمله آمریکا به عراق در مارس 2003 که به سقوط رژیم بعثی منجر شد، سرآغاز دوران جدیدی در روابط ایران با این کشور بود. فروپاشی حکومت صدام حسین، فرصتی استثنایی برای جمهوری اسلامی پدید آورد تا قدرت سیاسی و فرهنگی خود را در عراق گسترش بخشد. نفوذ ایران هم در بعد دیپلماسی رسمی و روابط صمیمانه با دولت جدید عراق مشهود بود و هم در بعد فرهنگی و غیررسمی که به قدرت نرم موسوم است. ایران با بهره گیری از قدرت نرم، ظرفیت های فرهنگی خویش را برای تسخیر افکار عمومی شهروندان عراقی به کار برد. در این مقاله با ترکیب متغیرهای دیپلماسی رسمی و غیررسمی به تشریح قدرت هوشمند ایران در این کشور می پردازیم. سؤال اصلی تحقیق این است که تهاجم آمریکا به عراق چه فرصت هایی رااز منظر قدرت هوشمند برای سیاست خارجی ایران پدید آورده است؟ فرضیه ابتدایی نیز چنین است که دولت برآمده در این کشور با توجه به سوابق مشترک تاریخی، دینی و فرهنگی به سوی تهران گرایش پیدا کرد و به منطقه نفوذ ایران تبدیل شد.
۱۹۲.

روابط ایران و آمریکا؛ مسئله اسرائیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۶ تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ 497 - 514

کلیدواژه‌ها: ایران آمریکا اسرائیل صلح خاورمیانه روابط استراتژیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۱ تعداد دانلود : ۳۸۲
       روابط ای ران و آمریکا در ط ول تاریخ از اهمیت ویژه ای برای طرفین برخوردار بوده است. فرازوفرودهای این رابطه و علل و عوامل آن همواره مورد توجه پژوهشگران و اندیشمندان روابط بین الملل از جمله صاحب نظران دو کشور بوده و است. هدف این مقاله بررسی نقش اسرائیل، بر تداوم تیرگی روابط ایران و آمریکاست. تداوم تیرگی و قطع بودن روابط رسمی ایران و آمریکا، با توجه به پیشینه تاریخی روابط دو کشور، وجود منافع مشترک منطقه ای، همراه با لحاظ کردن فرصت های پیش آمده برای ترمیم و بهبود روابط، سؤالی را فراروی پژوهشگران روابط بین الملل قرار می دهد که چرا روابط دو کشور با ورود به دهه چهارم انقلاب همچنان تیره وتار است، علل و عوامل اساسی تداوم تیرگی روابط میان دو کشور کدام اند و کدام عامل وضعیت موجود را استمرار بخشیده است؟ در پاسخ فرضیه های متعدد و مختلفی مطرح است که نگارنده با استناد به تغییر فاحش در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نسبت به اسرائیل - در مقایسه با دوره قبل از انقلاب -، عامل اصلی تداوم دشمنی دو کشور را در همین نکته جسته و مخالفت ایران با اسرائیل و به تبع آن مخالفت با روند صلح خاورمیانه را عامل اصلی وضع موجود دانسته و با ارائه شواهد و تحلیل مستندات، به تأیید فرضیه مذکور اهتمام ورزیده است. این مقاله با رویکردی تبارشناسانه(تاریخی-تحلیلی) نگاشته شده است و سرشتی مروری دارد. مهم ترین یافته علمی این پژوهش حاکی از تأثیر انکارناپذیر متغیر اسرائیل بر روابط ایران و آمریکاست.
۱۹۳.

تعامل یا تقابل چین با آمریکا در خلیج فارس؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۷ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 293 - 313

کلیدواژه‌ها: آمریکا تقابل خلیج فارس سیاست خارجی چین همکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۵ تعداد دانلود : ۳۵۵
 این مقاله بر آن است تا نوع روابط چین با آمریکا و روابط این دو در خلیج فارس را بررسی کند. سیاست خارجی چین از زمان دنگ شیائوپینگ با دیدی واقع بینانه به دنبال بهبود و توسعه روابط خود با آمریکا قرار گرفت. در این زمینه در منطقه خلیج فارس تعامل این دو کشور به طرف همکاری و دوری از درگیری سوق پیدا می کند و چین در جریان بحران هایی که در دهه های اخیر در این منطقه صورت گرفته، یک رویه عمل گرایانه و واقع گرایانه اتخاذ کرده و با دوری از هر سیاست و مشی رادیکال و عجولانه در جهت منافع ملی خود گام برداشته و بدین وسیله سعی کرده است با فاصله گرفتن از سیاست های ایدئولوژی گرایانه، در جهت اعتمادسازی و چالش زدایی با آمریکا گام بردارد و از تقابل بپرهیزد و در جهت تأمین بیشتر منافع خود با سایر قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای همکاری کند. البته تعامل چین با آمریکا با حفظ منزلت و حیثیت چین در مقابل یکجانبه گرایی و قدرت طلبی آمریکا صورت گرفته است که ویژگی خاص سیاست خارجی چین در گذر از بحران های فی مابین روابط خود با آمریکا در منطقه خلیج فارس بوده است.
۱۹۴.

چالش های القاعده و ایالات متحده آمریکا در شرق آفریقا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۷ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 431 - 450

کلیدواژه‌ها: القاعده آمریکا تروریسم شرق آفریقا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۳۱۶
منطقه شرق آفریقا از اوایل دهه 1990م به صحنه تقابل برخی سازمان های تروریستی و ایالات متحده مبدل شد و این سازمان های تروریستی طی دو دهه گذشته با سرلوحه قرار دادن تفکرات افراطی خود تلاش کرده اند با سوء استفاده از موقعیت راهبردی این منطقه، اهداف مورد نظر خود را محقق سازند. یکی از مهم ترین سازمان های مزبور القاعده است که از طریق مجموعه ای از اقدامات تروریستی در کشورهای اوگاندا، کنیا و تانزانیا موجبات رعب و وحشت مردم و به خطر افتادن امنیت عمومی این کشورها (در مقاطعی خاص) را فراهم آورده است. فعالیت های تروریستی القاعده در شرق آفریقا هرچند بیشتر متوجه منافع آمریکا و هم پیمانان آن بوده است، سبب خدشه دار شدن نسبی وجهه مسلمانان این کشورها و سوء استفاده کشورهای غربی از این وضعیت و تثبیت حضور خود در این منطقه شده است. در این مقاله نحوه ورود و استقرار نیروهای القاعده به کشورهای شرق آفریقا و اقدامات تروریستی آنها علیه منافع غربی ها که آسیب های جدی بر مردم و دولت این کشورها وارد آورده است، در قالب مسئله اصلی و عوامل اصلی کنشگر بر فرایند شکل گیری شاخه القاعده در شرق آفریقا به عنوان سؤال اصلی بررسی شده اند. تلاش برای اثبات آنکه اقدامات تروریستی القاعده در شرق آفریقا طی دو دهه گذشته از مقبولیت عمومی در بین مسلمانان این کشورها برخوردار نبوده است، نیز فرضیه اصلی را تشکیل می دهد. دست مایه قرار گرفتن شکل گیری شاخه القاعده در منطقه شرق آفریقا پارادایم نوآوری این مقاله محسوب می شود.
۱۹۵.

تحلیلی استعاره ای از ساخت ایران در روزنامه های مهم ایالات متحده (2013-2001)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۷ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ 773 - 790

کلیدواژه‌ها: استعاره مفهومی ایران آمریکا تحلیل استعارهای رسانه های ایالات متحده خود و دیگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۴۳۴
 ایران از راه های مختلف به ویژه از طریق متون رسانه ای، به عنوان "دیگری دشمن"در ایالات متحده برساخته شده که این امر از نظر برداشت از ایران در سطوح و عرصه های مختلف و نوع برخورد با آن واجد مدلولات و تبعات مهمی بوده است. سؤالی که این مقاله درصدد پرداختن به آن است، چگونگی ساخت ایران بر مبنای استعاره سازی است (انتقال جنبه هایی از یک قلمرو به قلمرو دیگر به نحوی که از قلمرو دوم به گونه ای سخن گفته می شود که گویی قلمرو مبدأ است). استدلال اصلی مقاله این است که کاربرد انواع خاصی از استعاره های درباره ایران از یک سو، و پیوندیابی های گفتمانی صورت گرفته از سوی دیگر، به ساخت ایران به عنوان یک "دشمن" در رسانه های ایالات متحده منجر شده است. در این مقاله با تکیه بر شاخه خاص از نظریه و روش تحلیل گفتمان، یعنی تحلیل استعاره ای، نقش محوری استعاره ها در برساختن ایران به عنوان "دیگری دشمن"در گفتمان مطبوعاتی ایالات متحده با تکیه بر متون خبری سه روزنامه مهم این کشور (نیویورک تایمز، واشینگتن پست و وال استریت ژورنال) در یک دوره حدوداً دوازده ساله (از یازده سپتامبر 2001 تا سال 2013) بررسی شده و شواهد و داده هایی برای نشان دادن چگونگی استفاده از استعاره های مفهومی اصلی برای ایجاد و خلق روایتی از ایران به عنوان دشمن و نیز چگونگی تداخل گفتمانی و شباهت میان ساخت معنایی در هر سه روزنامه ارائه شده است.
۱۹۶.

لابی گری در سیاست خارجی آمریکا: نقش لابی عربی- صهیونیسم در خروج این کشور از توافق برجام

نویسنده:
منبع: پژوهش ملل آبان ۱۳۹۸ شماره ۴۷
تعداد بازدید : ۸۱۸ تعداد دانلود : ۴۵۵
برنامه هسته ای ایران مسئله ای است که همواره بهانه ای برای اعمال تحریم علیه جمهوری اسلامی ایران بوده است. توافق صورت گرفته بین ایران و 1+5 معاهده بزرگی است که علاوه بر به رسمیت شناختن حق غنی سازی موارد مهمی از تحریم ها را معلق کرد. اسرائیل و عربستان بعنوان اصلی ترین مخالفان این توافق و دستاورد تاریخی لابی های گسترده ای در ایالات متحده انجام دادند و سرانجام رئیس جمهور ایالات متحده را قانع به خروج یکطرفه از برجام، اعمال مجدد تحریم و نقض این معاهده کردند. این نوشتار با چارچوب نظری نقش گروه های ذی نفوذ آرتور بنتلی به توضیح لابی گری در سیستم ایالات متحده آمریکا، روند و اهداف لابیِ عربی و اسرائیلی علیه توافق برجام پرداخته است. یافته ها نشان می دهد، اسرائیل به دلیل تقابل ایدئولوژیکی، دشمنی دیرینه با ایران، موازنه قدرت، تامین امنیت خود و حفظ انحصار هسته ای در خاورمیانه برای تخریب توافق برجام دست به لابی های گسترده ای زده و برای آن میلیون ها دلار هزینه کرده است. عربستان سعودی نیز با هدف رسیدن به منافع اقتصادی که با از بین رفتن برجام عائداش می شود و همچنین موازنه قدرت با ایران و برتری جویی منطقه ای لابی های وسیعی در آمریکا انجام داده است. و اینکه گاهی تصمیمات غلط در سیاست خارجی موجب تشدید روند همگرایی این دو گروه علیه جمهوری اسلامی ایران شده است.
۱۹۷.

تاکتیک های آمریکا در قبال مسئله نفت و بحران آذربایجان در دوره قوام (1326-1324)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۲۰ 117-147

کلیدواژه‌ها: آمریکا کمونیسم نفت انگلستان دربار شورای امنیت قوام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۳۳۱
جنگ جهانی دوم موجب شد تا ایران بار دیگر به صورت ناخواسته درگیر اتفاقات جهانی شود و از سوی سه کشور قدرتمند اشغال گردد؛ اما با پایان جنگ و عدم تخلیه نیروهای شوروی از ایران نخستین بارقه های جنگ سرد بین دو قطب ایدئولوژیک یعنی شوروی و آمریکا زده شد و به این ترتیب شوروی با تحت فشار قراردادن ایران خواهان دریافت امتیاز نفت استان های شمالی ایران گردید و در مقابل آمریکا با سیاست حفظ ایران در مدار کشورهای غربی در مقابل شوروی ایستاد. اگرچه در بسیاری از آثار پژوهشی از اولتیماتوم آمریکا به شوروی جهت تخلیه ایران به عنوان عامل اصلی برون رفت شوروی از ایران یاد کرده اند ولی بررسی انجام نشان می دهد چنین اولتیماتومی صحت تاریخی ندارد؛ بنابراین سؤال پژوهش حاضر آن است که آمریکا با کاربست چه ابزارها و تاکتیک هایی موفق شد تا به هدف خود که بیرون راندن شوروی از ایران بود جامه عمل بپوشاند و بتواند ایران را در مدار قطب لیبرالیسم حفظ نماید. جهت پاسخ به این سؤال با توسل به روش تاریخی که مبتنی بر توصیف و تحلیل است سعی شده تا با بررسی اسناد وزارت خارجه آمریکا به این پاسخ داده شود. یافته های پژوهش نشان می دهد که آمریکا با استفاده از دو دسته ابزارهای بین المللی چون شورای امنیت و اتحاد با انگلستان و ابزارهای داخلی چون همکاری با شاه و مجلس شورای ملی، توانستند شوروی را در راستای سیاست سد نفوذ خود محدود کنند.
۱۹۸.

تکنیک های تصویرسازی آمریکا در شعر معاصر فلسطین ( با تأکید بر نماد و نقاب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات عربی پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۹

کلیدواژه‌ها: تصویرسازی آمریکا فلسطین نماد نقاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۷ تعداد دانلود : ۳۰۳
تصویر سازی یکی از اصطلاحات متداول در نقد قدیم و جدید عربی است که در آن شاعر می کوشد تا موضوعی را با تکنیک های مختلفی به تصویر بکشد. شعر معاصر فلسطین، سعی نموده تا آینه تحولات کشوری باشد که بعد از اشغال آن، دشمنان زیادی به مداخله در آن پرداخته اند. یکی از کشورهایی که در قرن گذشته و حاضر به حمایت از اشغال فلسطین برخواسته، آمریکاست که این امر سبب شده است تا شاعران فلسطینی، به طور وسیعی به ترسیم چهره آن کشور بپردازند. این شاعران با تکنیک های مختلفی ازجمله نماد و نقاب به این تصویر سازی پرداخته اند و تمساح، سگ، کلاغ، گرگ، افعی و طناب پوسیده را نمادهایی از آمریکا قرار داده اند تا ماهیت و ویژگی های اصلی آمریکا همچون ریاکاری، نجاست، شومی، وحشی گری و هرزگی، جهان خواری ظالمانه و فروپاشی زودهنگام آن را به تصویر بکشند. هلاکو، نرون، مارس و شیطان از مهم ترین نقاب هایی به شمار می روند که مفاهیمی همچون توحش، جنون قیصری، جنگ افروزی و اغواگری آمریکا را به تصویر می کشند. مقاله حاضر می کوشد تا نماد و نقاب را به عنوان مهم ترین تکنیک های تصویرسازی آمریکا در شعر معاصر فلسطین با روش توصیفی – تحلیلی، مورد نقد و بررسی قرار دهد.
۱۹۹.

بررسی مدعاهای رقیب درباره نقش فشارهای خارجی در وقوع انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۳۱) 1-26

کلیدواژه‌ها: فشارهای خارجی انقلاب اسلامی ایران قدرت های بزرگ آمریکا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۶ تعداد دانلود : ۴۷۰
در این مقاله با استفاده از روش تاریخی و مقایسه ای تلاش شده تا مهم ترین مدعاهایی که در خصوص نقش قدرت های خارجی در سرنگونی رژیم پهلوی ارائه شده است، بررسی و به این پرسش پاسخ داده شود که: مدعاهای رقیب درباب تاثیر فشارهای خارجی بر وقوع انقلاب ایران کدامند و کدام یک از مدعاها با واقعیت های تجربی انقلاب ایران مطابقت دارد؟ بدین منظور، ابتدا مهمترین ادعاهای موجود احصاء و بر اساس چارچوب مفهومی تحقیق دسته بندی و بررسی شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که این مدعاها شامل شش دسته اند و از «توطئه قدرت حامی» تا مدعای مخالف آن، یعنی «حمایت جدی و عدم تغییر مواضع قدرت حامی» را در بر می گیرند.بررسی این مدعاها نشان می دهد که همه ادعاهایی که قدرت های غربی و به ویژه آمریکا را عامل اصلی سرنگونی رژیم پهلوی می دانند با واقعیت های انقلاب ایران هم خوانی ندارد. اگرچه این به معنای بی تاثیری آن ها نیست؛ بلکه فشارهای خارجی یکی از علل وقوع انقلاب ایران محسوب می شود. دولت آمریکا تا آخرین لحظه پشتیبان و حامی رژیم شاه بود و به هر طریقی برای ممانعت از سقوط رژیم پهلوی تلاش کرد؛ اما به طور کاملاً ناخواسته ای مواضع دولت این کشور در قبال تحولات ایران، راه را برای موفقیت انقلاب اسلامی هموارتر نمود.
۲۰۰.

تحلیلی بر مناسبات راهبردی اتحادیه اروپا و آمریکا در پرتو توافق هسته ای ایران؛ سناریوهای پیش رو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال هفتم بهار ۱۳۹۸ شماره ۲۸ (پیاپی ۵۸) 239 - 265

کلیدواژه‌ها: اتحادیه اروپا آمریکا توافق هسته ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۷ تعداد دانلود : ۳۹۶
ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا دو کنشگر مهم در عرصه جهانی اند که از نقشی تأثیرگذار در معادلات بین المللی برخوردارند و برخورد منافع آن ها با یکدیگر طبیعی به نظر می رسد. اما به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در آمریکا اختلاف نظرهای بین بروکسل و واشنگتن را ت شدید کرده است. در این میان توافق هسته ای ایران و 1+5 که از یک سو مورد حمایت اروپا و از سوی دیگر مورد خشم ترامپ قرار دارد. آینده مبهمی را پیش روی خود می بیند. سعی این مقاله، پاسخ گویی به این سوال است که چه سناریویی در مواجه ه با این موضوع می تواند در دستور کار اتحادیه اروپا قرار گیرد؟ در پاسخ به این سوال، ضمن بررسی دیدگاه اروپایی و دیدگاه آمریکاییِ مقابل آن، چهار سناریو بررسی شد که عبارت اند از: سناریوی اول؛ دور شدن اتحادیه اروپا و ایالات متحده و واگرایی در روابط فراآتلانتیک، سناریوی دوم؛ هم نوایی و هم سویی با ایالات متحده، سناریوی سوم؛ متقاعد کردن ترامپ به حفظ برجام ضمن تعهد به هم گرایی در روابط فراآتلانتیک و سناریوی چهارم؛ سیاست کج دار و مریز اروپا و آمریکا در دوره ترامپ. روش تحقیق در این مقاله سناریونویسی در چارچوب نظریه بازی ها است.