مطالب مرتبط با کلیدواژه

حقوق بین الملل


۲۰۱.

واکاوی ماهیت حقوق بین الملل در نظریه فلسفی هربرت هارت

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه حقوق فارس سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۶ 93 - 105

کلیدواژه‌ها: هربرت هارت نظام حقوقی قاعده حقوق بین الملل ساختار اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۸ تعداد دانلود : ۲۶۷
در جهان معاصر موجودیت حقوق بین الملل، چرائی و چگونگی آن، همواره از سوی برخی اندیشمندان علم حقوق به چالش کشیده می شود. از این جهت پاسخ به این مسائل و بررسی مواضع فلاسفه علم حقوق در این خصوص از اهمیت به سزائی برخوردار می باشد. هربرت هارت به عنوان حقوقدان معاصر غربی که نظریات فلسفی حقوقی به ویژه در خصوص ماهیت حقوق بین الملل ارائه داده است، در زمره فلاسفه علم حقوق می باشد که دیدگاه های او در جوامع غربی مورد اقبال بسیاری قرار گرفته است. در این مقاله که از طریق مطالعات کتابخانه ای نگاشته شده است، به روش توصیفی- تحلیلی نظریات ایشان در این خصوص مورد واکاوی قرار گرفته است. در نتیجه این بررسی ها این نتیجه به دست آمده است که هربرت هارت در اثبات وجود حقوق بین الملل به عنوان پدیده ای اجتماعی، در مقایسه با دیگر نظریه پردازان مکتب اثبات گرایی که به طور کلی نافی وجود چنین نظام حقوقی بوده اند نقش موثری ایفاء نموده است. او برخی خصوصیات یک نظام حقوقی کامل را برای حقوق بین الملل نیز محرز می داند و همچنین شباهت هایی را میان حقوق داخلی و حقوق بین الملل به عنوان یک نظم شکل گرفته، شمارش نموده است.
۲۰۲.

نقش و عملکرد قدرت های بزرگ در تأسیس، تثبیت و گسترش جهانی حقوق بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال یازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 5 - 33

کلیدواژه‌ها: حقوق بین الملل نهادهای بین المللی قدرت های بزرگ ایالات متحده آمریکا هژمون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۶ تعداد دانلود : ۳۷۷
به عقیده بسیاری از پژوهشگران، حقوق بین الملل طی قرون اخیر در راستای تحقق اهداف قدرت های بزرگ و در سایه آن شکل گرفته و رشد یافته است. بر این مبنا نقش قدرت های بزرگ در شکل گیری و توسعه حقوق بین الملل تا حدودی مبهم و متناقض می نماید. در این راستا این سؤال مطرح می شود که «قدرت های بزرگ نظام بین الملل چرا و چگونه در شکل گیری و گسترش حقوق بین الملل تعیین کننده می باشند؟». قدرت های بزرگ به علت جایگاهی که به لحاظ توانمندی های مختلف دارند، از طریق نهادسازی، شکل دادن به معاهدات، تفسیر قوانین و هنجارسازی نقش کلیدی در شکل دادن و گسترش حقوق بین الملل دارند. قواعد حقوقی و نهادهای بین المللی می توانند هزینه های حفظ سیستم را کم کنند و بر مشروعیت اقدامات قدرت های بزرگ بیفزایند. بنابراین پژوهش حاضر مدعی است قدرت های بزرگ شکل دهنده، تثبیت کننده و حامی قواعد حقوقی می باشند. در این راستا بر مبنای روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از داده های تاریخی به نقش قدرت های بزرگ نظام بین الملل در ایجاد و گسترش حقوق بین الملل پرداخته است.
۲۰۳.

چگونگی بهره برداری از منابع نفت و گاز مشترک واقع در مرز بین المللی از دیدگاه حقوق بین الملل

نویسنده:
منبع: معارف فقه علوی سال ششم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱۳ 5-20

کلیدواژه‌ها: منابع نفت و گاز مرز بین المللی منابع مشترک حقوق بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۲۴۲
حدود جغرافیایی هر کشور را مرزهای آن کشور مشخص می کند مرز حدفاصل حاکمیت هر دولت با دولت همجوار و فضاهای خارج از حاکمیت ملی است. مشخص کردن مرزها در روابط بین المللی حائز کمال اهمیت است. یکی از اختلافات مهم بین المللی اختلافات مرزی است. اگرچه طبیعت این منابع به گونه ای است که مرزهای سیاسی کشورها را نادیده می گیرد ولی برای تأیین رژیم حقوقی حاکم بر اکتشاف و بهره برداری از این منابع به نوعی با مرزهای کشورهای ذی ربط با منابع طبیعی موردنظر در ارتباط است. در اساس، بین المللی بودن موضوع مورد بحث به خاطر عنصر مرزی است که منابع در نقطه تلاقی آن قرار می گیرند یا از آن ها عبور کرده و از کشوری به کشور می روند، مسئله مورد توجه تکلیف دو یا چند دولتی است که منبع در مرزهای آن ها استقرار یافته و هر یک می توانند با عملیات حفاری از قسمت خود از منبع مشترک نفت یا گاز بهره برداری کنند.
۲۰۴.

Products Liability in International Trade Law(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۲ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 43 - 66

کلیدواژه‌ها: حقوق تجارت حقوق بین الملل مسئولیت تولید کالا دولت روابط بازرگانی عیب فروشنده کنوانسیون بین المللی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۲ تعداد دانلود : ۲۱۴
Today, the development of international markets has caused a consequential increase in export of products. Industrial companies sell, more and more frequently, a significant portion of the products they produce to buyers domiciled abroad. Therefore, the risk of damage caused by products marketed in this way has increased simultaneously with the occurrence of conflict of laws. The legal framework, which determine the rights and obligations of the parties in an international commercial transaction, must be determined precisely. Considering the diversity of legal systems and the difference between liability regimes, harmonization by means of international agreements is widely recognized as the best solution to ensure the conformity of the legal issues which arise from international commercial transactions. Harmonization of the law on producers' civil liability for damage caused by their products intended for or involved in international sale or distribution could facilitate international trade by a unified system of liability standards. In the absence of an international convention on the liability for defective products, we allow ourselves to make proposal for an international convention on products liability applicable in the context of international trade which might be useful to the editors of this international convention in future.
۲۰۵.

The Modern Trends of the Regional Integration and Eurasian Law(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۳ پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۵۰) 79 - 119

کلیدواژه‌ها: حقوق اوراسیایی حقوق بین الملل منطقه گرایی همگرایی طبقه ساختار منطقه ی جدید جهان چندقطبی جهانی شدن ادغام اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۱۴۵
When single-polar world changes, the integration procedures, which defines the whole process of the regionalization, take special importance. The transition to the multi-polarity world idea in present time became an indisputable fact. The increase of the geopolitical competition, fast developments in the world of new regional economic, social, military, political, and legal spaces are unavoidably issue challenges of existing areas of the regional cooperation. The regional integration has become an inalienable part of the evolution. Actually, taking into account the development of regional integration in the Eurasian territory, there are processes of construction of the Eurasian law. The law plays the most important role in achieving such goals, because law is a regulator of relations both at the national and at the international levels.  In this article the authors’ concept of the formation of the Eurasian Law was set out, it was developed based on the analysis of doctrinal approaches to the theoretical and legal foundations, the genesis, and the main features and characteristics of the Eurasian law as an element of the International law. The author examines the theory aspects of Eurasian law and also the material and legal features of Eurasian integration, and proves the formation of the Eurasian legislation and Eurasian law as a science and scholarly discipline
۲۰۶.

“The Stakeholder Approach to Basic Economic and Social Rights: International Law and the Case of Milton Friedman versus R. Edward Freeman”(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۴ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 13 - 31

کلیدواژه‌ها: تئوری مشارکت کننده حقوق بین الملل فقه حقوق بشر قضاوت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۵ تعداد دانلود : ۱۳۰
In a previous article, Stakeholder Theory and the Logic of Value Concepts: Challenges for Contemporary International Law, published in International Studies Journal (ISJ) in2011, the authors outlined the general premises for stakeholder theory applications and international human rights law. However, the challenges that pertain to economic/social rights were not addressed in detail. In this article, therefore, the authors provide a comparative analysis of narrow (or classical) versus broad (or modern)stakeholder theory with a specific view to determining the status of basic economic/social rights in the context of international human rights law. Narrow stakeholder theory is illustrated by Milton Friedman’s framework, whereas the main ideasand thoughts that define the broad alternative are derived from the work of R. Edward Freeman. While the authors primarily endeavor to outlinethe single most crucial premises and implications of application, they are also hoping to inspire discussion about future developments, especially since it could be argued that the stakeholder theory that has the best fit with United Nations norms and strategies may be conducive to a business as usual conclusion.
۲۰۷.

جایگاه امنیت غذایی از دیدگاه عدالت انتقالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۵ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۵۸) 139 - 155

کلیدواژه‌ها: عدالت انتقالی امنیت غذایی حقوق بشر بحران انسانی حقوق بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۳۰۷
عدالت انتقالی به عنوان یکی از مفاهیم جدید در علم روابط بین الملل با نگرشی بر تحولات حقوق بین الملل سعی در رسیدگی به نقض حقوق بشر و پیگیری آن جهت تحقق گذار به دموکراسی و مجازات مرتکبین اعمال خلاف حقوق بشر به همراه یک دادرسی عادلانه دارد. هدف از عدالت انتقالی این است که از رهگذر آن بتوان حقوق آسیب دیدگان را تا حد امکان اعاده کرده و از آنان دلجویی نمود. وانگهی امنیت غذایی از اصولی ترین حقوق اولیه انسانی است. با وجود آنکه تامین امنیت غذایی یکی از وظایف اصلی دولت ها و گروه های مختلف حاکم بر مناطق در شرایط صلح یا منازعات است، ولی متاسفانه شاهد نقض مکرر سهوی یا تعمدی آن هستیم و این امر نوعی جنایت بشری در جامعه جهانی تلقی می گردد. از نمونه های بارز آن محاصره غذایی درجهت پاکسازی قومی ویا در درگیری های نظامی بوده است. فرضیه مورد آزمون در این مقاله بر پایه محوریت نقش عدالت انتقالی در ارتقا تحقق حق بر غذا نسبت به شهروندان می باشد. به عبارت دیگر عدالت انتقالی با نگرشی بر تضمین حق بر غذا و جلوگیری از نقض حقوق اولیه انسانها می تواند امنیت انسانی را تامین کند.  
۲۰۸.

مفهوم جامعه بین الملل و تلاش برای پیوند میان حقوق بین الملل و روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۶ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۶۱) 7 - 30

کلیدواژه‌ها: مکتب انگلیسی (رهیافت جامعه بین الملل) جامعه بین الملل هنجارهای بین المللی حقوق بین الملل روابط بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۴ تعداد دانلود : ۲۸۳
نظریه های روابط بین الملل حتی اگر صراحتاً به موضوعات حقوق بین الملل نپردازند، به صورت ضمنی با آن در ارتباط بوده که به شکل بهره گیری از رویکردها، زبان و اصطلاحاتی متفاوت اما نزدیک به حقوق بین الملل همچون هنجارها، نهادها و رژیم ها منعکس می شود. در این میان، سنت جامعه بین الملل از ظرفیت های بیشتری در اتصال میان دو رشته حقوق بین الملل و روابط بین الملل برخوردار است. پرسش محوری مقاله این گونه مطرح شده است که «دلیل اصلی موفقیت سنت جامعه بین الملل در برقراری پیوند میان روابط بین الملل و حقوق بین الملل در چیست؟» فرضیه ای که مقاله حاضر در صدد آزمون آن برآمده این است که «دلیل اصلی اساسی موفقیت سنت جامعه بین الملل در ایجاد سازگاری میان حقوق بین الملل و روابط بین الملل، تمرکز بر مفهوم جامعه بین الملل (به مثابه نمود عینی کاربست مباحث هنجاری مورد علاقه حقوق بین الملل در عرصه ی روابط بین الملل) بوده که با اتخاذ موضع میانه این سنت بین واقع گرایی (با تأکیدش بر مسایل روابط بین الملل) و آرمان گرایی (با تأکیدش بر مسایل حقوق بین الملل) همراه شده است.» نوع پژوهش طی این مقاله، توصیفی-علی بوده و از روش شناسی استنباطی و رویکرد میان رشته ای استفاده شده است. یافته های مقاله نیز درستی فرضیه پژوهش را نشان می دهند.
۲۰۹.

بررسی نقش برنامه جامع اقدام مشترک در عدم اشاعه سلاح های کشتار جمعی در حقوق بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۷ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۶۵) 41 - 61

کلیدواژه‌ها: برنامه جامع اقدام مشترک برجام آژانس بین المللی انرژی هسته ای توافقنامه وین سلاح هسته ای سلاح کشتارجمعی حقوق بین الملل جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۵ تعداد دانلود : ۳۸۲
سلاح های کشتار جمعی و آثار مخرب آن ها، همواره مورد توجه حقوقدانان در راستای ایجاد موانع حقوقی عدم اشاعه آن ها بوده است. چرا که پیامدهای فراوان این سلاح ها در جامعه جهانی از هیچ کس پوشیده نیست. مقاله حاضر ضمن پرداختن به ماهیت توافقنامه بین المللی «برنامه جامع اقدام مشترک» موسوم به «برجام»، در صدد بررسی نقش عدم اشاعه سلاح های کشتار جمعی در حقوق بین الملل است. در این مقاله پس از بسط فضای مفهومی «برجام»، به اهمیت و نقش آن در عدم اشاعه سلاح های کشتار جمعی مورد بررسی قرار می گیرد. این، مقاله درصدد پاسخ به این پرسش است که برجام از چه طریقی می تواند بر عدم اشاعه سلاح های کشتار جمعی در حقوق بین الملل تأثیرگذار باشد؟ روش تحقیق مورد استفاده در این مقاله، توصیفی- تحلیلی است و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای صورت پذیرفته است. با توجه به فقدان تعدد کافی در پژوهش های انجام شده مرتبط با موضوع «برجام» و نیز نظر به تأثیر «برجام» بر حقوق بین الملل حاکم بر عدم اشاعه سلاح های کشتار جمعی، و اینکه پژوهش حاضر با هدف تدوین و احصاء پیامدهای «برجام» بر اشاعه سلاح های کشتار جمعی، از نگاه راهبردی به متن توافق و نه محتوای توافق صورت پذیرفته، نتیجه کلی مقاله نشان می دهد که «برجام» از طریق تعهد و عمل به پروتکل الحاقی و پادمان آژانس بین المللی انرژی هسته ای و یادمان ها و اقدامات شفاف سازی شده مطرح در متن توافقنامه وین، از طریق کاهش رقابت تسلیحاتی و منع گسترش سلاح های هسته ای بر حقوق بین الملل حاکم بر عدم اشاعه سلاح های کشتار جمعی تأثیر می گذارد.
۲۱۰.

واکاوی نقض حقوق بشر و تحریم های ثانویه آمریکا علیه ایران

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه حقوق بشری سال ششم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۲۲) 75-92

کلیدواژه‌ها: حقوق بین الملل تحریم تحریم های ثانویه نقض حقوق بشر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱۸ تعداد دانلود : ۵۵۱
ایران در دهه های اخیر با چندین تحریم منطقه ای و بین المللی در تجارت خارجی، خدمات مالی و بانکی روبرو بوده است، اما تحریم های ثانویه آمریکا علیه شرکت ها و به طور خاص در بخش مالی - تجاری، به صورت محسوسی بر رفتار آن ها تأثیرگذار است و آن ها را اجبار به انطباق با سیاست های خود می نماید تا حاشیه امنی از ضررهای مالی ناشی از اقدامات تنبیهی ایجاد کند. تحریم های آمریکا بر اساس رویکرد تجارت محور است که تأثیر آن از رویکرد دولت محور بیشتر و مؤثرتر می باشد. تحریم ها همواره مانند اهرم های فشار به نحو مستقیم یا غیرمستقیم بر کشورهای هدف اعمال می شوند که در بردارنده نتایج متعدد و مختلفی هستند. اجبار، عملکرد اصلی تحریم ها است. با توجه به این که تأثیر تحریم های ثانویه موجب نقض حقوق بشر می گردد، پرسش اصلی در این پژوهش این است که ﺁیا تحریم های ثانویه و جریمه های اعمال شده توسط قانون گذاران ایالات متحده (اغلب از سوی وزارت خزانه داری ﺁمریکا) که موجب تغییر رفتار و کسب و کار می شود تا با خواسته های ایالات متحده هماهنگ باشد، تأثیری بر حقوق بشر مردم ایران دارد؟
۲۱۱.

بررسی تطبیقی عملکرد شورای امنیت در قبال تحولات لیبی، یمن و بحرین(2012-2011) از دیدگاه حقوق بین الملل

نویسنده:
منبع: سازمان های بین المللی سال اول پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ 7-34

کلیدواژه‌ها: شورای امنیت حقوق بین الملل تحولات لیبی بحرین و یمن رفتارهای دوگانه اصل حسن نیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۱ تعداد دانلود : ۲۷۰
تحولات اخیر در کشورهای عرب با وقوع اعتراض های مردمی در تونس علیه حکومت دیکتاتوری در این کشور، از دسامبر 2010 شروع شد و دامنه آن به تدریج به دیگر کشورها ازجمله مصر، لیبی، یمن، بحرین، سوریه، اردن، مراکش و عربستان سرایت کرد و در کشورهای مصر، لیبی و یمن سبب سقوط دیکتاتورهای موجود شد. در سایر کشورها مانند بحرین و سوریه (البته با ماهیتی متفاوت تر) این درگیری ها همچنان ادامه دارد. این پدیده ها از جنبه های مختلف سیاسی، اجتماعی و حقوقی قابل بررسی است. هدف پژوهش حاضر بررسی اقدامات شورای امنیت در قبال تحولات سه کشور لیبی، یمن و بحرین از بعد حقوقی است. این پژوهش معتقد است که شورای امنیت در قبال تحولات اخیر در این کشورها، رویکردی دوگانه و در راستای منافع قدرت های بزرگ داشته است که ضمن بررسی تطبیقی عملکرد این نهاد در قبال تحولات این کشورها، این امر بهتر روشن خواهد شد.
۲۱۲.

تحول امنیت محیط زیست در حقوق بین الملل پس از جنگ سرد

نویسنده:
منبع: سازمان های بین المللی سال سوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۸ 161-191

کلیدواژه‌ها: امنیت محیط زیست حقوق بین الملل مسئولیت بین المللی مجامع بین المللی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۲۲۷
امروزه محیط زیست به عنوان بستر بالندگی بشر، از مهم ترین دغدغه های جامعه بین المللی است و به تدریج در مسائل امنیتی ارزش فزاینده یافته است. حقوق بین الملل محیط زیست یکی از شاخه های نوظهور در نظام حقوق بین الملل است که بر پایه حقوق نرم بنا شده است؛ یعنی حقوقی که بر بیانیه ها، اعلامیه ها، اصول اجرایی و غیره مبتنی گردیده و ضمانت اجرای حقوقی محکمی ندارد. در این مقاله به بررسی تعهدات کشورهای متعاهد و همچنین نظام چند جانبه دسترسی و تسهیم منافع و ارزیابی مطروحه در آن در پرتو تحولات نظام حقوقی بین المللی کشاورزی و محیط زیست پرداخته شده است. در این راستا، مهم ترین قراردادها و نشست های مجامع بین المللی در ارتباط با امنیت محیط زیست پس از جنگ سرد از جمله کنوانسیون تنوع زیستی (ریو 1992)، پروتکل ایمنی زیستی (نایروبی 2000)، کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد تغییرات آب و هوا (نیویورک 1992) و کنوانسیون استکهلم درخصوص آلاینده های آلی و پایدار (استکهلم 2001) مورد مطالعه قرار گرفته اند. نتایج حاصله نشان می دهد که باوجود توسعه چشمگیر حقوق بین الملل در زمینه حمایت و حفاظت از محیط زیست در دهه های اخیر، هنوز هم جبران خسارات محیط زیست از خلأهای عمده پیش روی حقوق بین الملل محیط زیست است.
۲۱۳.

نقش زبان استراتژیک در تفسیر اسناد و متون حقوقی بین المللی

نویسنده:
منبع: سازمان های بین المللی سال سوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۹ 147-168

کلیدواژه‌ها: تفسیر حقوق بین الملل علوم شناختی زبان شناسی متن و سند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۲ تعداد دانلود : ۵۰۳
امروزه استفاده استراتژیک از زبان برای تفسیر متون و اسناد در حقوق بین الملل مورد مطالعه پژوهشگران و محققان مطالعات میان رشته ای قرار گرفته است. در این راستا می توان کاربردی بودن فریم های شناختی- پراگماتیکی را در مطالعه تولید و تفسیر متون در حقوق بین الملل دخیل دانست. در مقوله فریم های شناختی، پرسشی که مطرح می شود این است که آیا می توان میان زبان استراتژیک و متن حقوقی بین الملل نسبتی یافت؟ پژوهش حاضر ضمن بررسی این پرسش، مدعی است که فریم های ذهنی و زبان استراتژیک در فرایند تفسیر اسناد در حقوق بین الملل دخیل هستند؛ چنان که وقتی از اصطلاح «دیوار حائل» به جای «حصار امنیتی» استفاده می شود یا «آزادسازی» به جای «مداخله نظامی» مورد بحث قرار می گیرد. موضوعی که نشان می دهد دولت ها قادرند فریم مثبت یا منفی را به ذهن مخاطبان خود انتقال دهند و به نوعی متن و سند حقوقی بین المللی را از تصمیم خود متأثر کنند.
۲۱۴.

اعتبار نظریه های تفسیری نهادهای بین المللی حقوق بشری از منظر حقوق بین الملل

نویسنده:
منبع: پژوهش ملل دی ۱۳۹۹ شماره ۶۰ 45-71
تعداد بازدید : ۳۱۱ تعداد دانلود : ۲۱۱
نظریه های تفسیری، مجموعه نظریه های صادره از سوی نهادهای معاهداتی سازمان ملل متحد که مکلف به نظارت بر اجرای مجموعه حقوق بشر هستند، می باشند. نظریه های تفسیری صادره از نهادهای حقوق بشری هنوز به اعتبار و جایگاه شایسته خود در حقوق بین الملل دست نیافته اند، اما این نظریات می توانند الگویی نوین برای اصلاح عملکرد دولت ها، ایجاد عرف بین المللی، توسعه حقوق بشر و الزام کشورها محسوب گردد. پژوهش حاضر با شیوه توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای بوده و یافته های آن نشان می دهد که اعتبار نظریه های تفسیری نهادهای حقوق بشری، باتوجه به اهمیت هریک از نهادها و همچنین حمایت سازمان های حقوق بشری بین المللی و منطقه ای از تفاسیر این نهادها متفاوت است و تا حدودی تحت تاثیر مسائل سیاسی بین المللی می باشد. همچنین میزان پایبندی کشورها به نظریه های تفسیری اندک، و تحت تاثیر فشارهای سیاسی بین المللی و داخلی می باشد و این پایبندی تحت تاثیر قدرت کشورها در تعاملات بین المللی است. اما باتوجه به اینکه نظریه های تفسیری نهادهای معاهداتی، معتبرترین مفسر معاهدات حقوق بشری محسوب می شوند و علیرغم ماهیت غیرالزام آور نظریه های تفسیری، دولت ها نمی توانند نسبت به این تفاسیر بی اعتنا باشند. استفاده از نظریه های تفسیری امروزه می تواند منجر به اصلاح رفتار کشورهای جهان باشد، چراکه الزام کشورها برای اجرای قواعد حقوق بشری در بسیاری از مواقع غیرممکن می باشد و استفاده از نظریه های تفسیری می تواند کشورها را نسبت به تبعیت از قواعد حقوق بشری تشویق نماید.
۲۱۵.

کاربست حقوق بین الملل به عنوان قدرت مولد در سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا پس از یازده سپتامبر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت نرم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۲ 307 - 333

کلیدواژه‌ها: ایالات متحده آمریکا یازده سپتامبر حقوق بین الملل قدرت مولد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۲۹۹
ایالات متحده آمریکا در راستای بازیابی شأن و منزلت بین المللی خود پس از یازده سپتامبر 2001، به طرح ریزی و اجرای راهبردهایی در راستای بازتولید قدرت خود اقدام کرد و در این مسیر تلاش بسیار نمود تا هم منابع تولید قدرت خود را کارآمدتر نماید و هم منابع جدید قدرت را پی ریزی کند. بنابراین ایالات متحده در کنار قدرت اجباری، قدرت ساختاری و نهادی سعی در فعال سازی بعد جدیدی از قدرت به عنوان قدرت مولد ساخت. اما سوالی که پیش می آید آن است منبع تولید قدرت مولد ایالات متحده در عرصه بین المللی چیست؟ درراستای پاسخ به این سوال، فرضیه مقاله آن است که حقوق بین الملل مهمترین منبع تولید قدرت مولد ایالات متحده آمریکا پس از یازده سپتامبر است. در راستای فهم هرچه بیشتر این فرضیه نیز تحول مفهوم حقوق بین الملل توسل به زور در قالب تحول اصل دفاع مشروع، مداخله بشردوستانه و مسئولیت بین المللی حمایت پس ازیازده سپتامبر به عنوان مطالعه موردی در این مقاله مورد واکاوی قرار میگیرد. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای در راستای اثبات این فرضیه گام برمی دارد.
۲۱۶.

اقلیت های اوراسیایی تبار ترکیه از دیدگاه حقوق بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) 595 - 622

کلیدواژه‌ها: اتباع ترک اعلامیه (1992) اقلیت های اوراسیایی تبار ترکیه حقوق بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۲۳۵
ترکیه کشوری است که گروه های متنوعی از اقلیت های اوراسیایی تبار مانند ارامنه، گرجی ها، اویغور ها، لازها، زازاها و چرکس ها را در خود جای داده است. با توسعه حقوق بین الملل اقلیت ها و تحت تأثیر تداوم ناآرامی در برخی مناطق ترکیه و تقویت رویکرد اوراسیاگرایی آنکارا، توجه ها به وضعیت اقلیت های اوراسیایی تبار این کشور بیشتر شده است. در این نوشتار با هدف بررسی وضعیت اقلیت های اوراسیایی تبار ترکیه از منظر حقوق بین الملل، به دنبال پاسخ این پرسش هستیم که اقلیت های اوراسیایی تبار ترکیه از منظر حقوق بین الملل و در چارچوب ماده 27 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی  سال 1966 و اعلامیه سال 1992 مجمع عمومی درباره اقلیت ها چه وضعیتی دارند؟ در پاسخ این فرضیه مطرح می شود که وضعیت حقوقی اقلیت های اوراسیایی تبار در ترکیه یکسان نیست. در این نوشتار ضمن تبیین نظری مفهوم اقلیت و حقوق آن ها و با  کاربست روش استنادی و توصیفی- تحلیلی نشان می دهیم که با وجود برداشته شدن گام های مثبت در ارتقای حقوق اقلیت ها در ترکیه، به دلیل غلبه نگاه سیاسی بر رویکرد حقوقی، نفی اقلیت ها در قانون اساسی و نپذیرفتن اسناد بین المللی ویژه حقوق اقلیت ها، وضعیت اقلیت های اوراسیایی تبار ترکیه از شرایط مناسب تا نامطلوب را شامل می شود. از این دیدگاه، به دو دسته اقلیت های راضی و ناراضی تقسیم می شوند. میزانِ پیوند قومی با نژاد ترک و یا پیوند مذهبی با مذهب سنی حنفی بر وضعیت اقلیت های اوراسیایی تبار، تأثیر گذاشته است، اما به دلیل رویکرد آنکارا، بیشتر اقلیت ها با دگرگونی زبانی، مذهبی و فرهنگی روبه رو شده اند. ترکیه برای ارتقای وضعیت اقلیت ها به سطح معیارهای حقوق بین الملل، نیاز به تغییر رویکرد سیاسی به حقوقی دارد.
۲۱۷.

مسئولیت در قبال خسارات ناشی از پرتاب ماهواره های کوچک توسط شرکت های خصوصی و استارت آپ ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حقوق خصوصی سال هفدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۷) 403 - 426

کلیدواژه‌ها: حقوق بین الملل حقوق فضا شرکت های خصوصی ماهواره های مکعبی مسئولیت ناشی از خسارت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۵ تعداد دانلود : ۴۸۸
تجدید حیات ماهواره های کوچک، به ویژه ماهواره های مکعبی، طی چند سال اخیر شرکت های خصوصی و استارت آپ های فضایی متعددی را به صنعت نوین فضا وارد کرده است. پرتاب این ماهواره های ارزان و محبوب مانند هر فعالیت فضایی دیگری پرخطر محسوب می شود و ممکن است در سطح زمین، در هوا و به هواپیمای در حال پرواز، یا در فضای ماورای جو ّ خساراتی وارد کند. با توجه به افزایش پرتاب ماهواره های کوچک توسط شرکت های خصوصی و استارت آپ ها، در این نوشتار سعی شده است با بررسی معاهده فضای ماورای جو ّ، کنوانسیون مسئولیت، رویه برخی کشورهایی که انجام پروژه های خصوصی ماهواره های کوچک در آن ها افزایش یافته است، و مقررات جمهوری اسلامی ایران چگونگی انطباق مسئولیت در قبال خسارات ناشی از پرتاب ماهواره های کوچک توسط بخش خصوصی با الزامات معاهدات فضایی مشخص شود.
۲۱۸.

بررسی مسئولیت حمایت جمهوری اسلامی ایران در جریان بحران سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات حقوق بشر اسلامی سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۸ 203 - 224

کلیدواژه‌ها: مسئولیت حمایت بحران سوریه حقوق بین الملل سازمان های بین المللی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۴ تعداد دانلود : ۲۸۶
با آغاز بحران سوریه از سال 1390، جمعیت زیادی از مردم این کشور آواره شده که از دیدگاه حقوقی و سیاسی نیاز به حمایت دارند. هدف از انجام این پژوهش بررسی حمایت انجام شده توسط ایران در بحران سوریه به روش تحلیلی-توصیفی بود و سوال اصلی این پژوهش این بود که مسئولیت حمایت ایران در جریان این مناقشه از سال 1390 تاکنون به چه صورت است. منابع فقهی و در رأس آن آیات و روایات، لزوم حمایت از شهروندان توسط حکومت را توصیه کرده که در حقوق بین الملل از آن با نام مسئولیت حمایت نام آمده است. در تلاش های ناموفق سازمان های منطقه ای و بین الملل در حل بحران سوریه و به تبع آن درخطر قرارگرفتن جان شهروندان این کشور، جمهوری اسلامی ایران به درخواست حکومت قانونی سوریه در این کشور حضوری مستشاری داشت و در جبهه داعش که تروریستی بودن آن بر همگان مشخص است؛ به صورت مستقیم وارد عملیات نظامی شد تا در حمایت از شهروندان بی دفاع این کشور به حکومت نسبتاً ضعیف سوریه کمک کرده و هر چه زودتر وضعیت این کشور را به حالت عادی بازگرداند. انتقادات وارده دراین باره نیز به علت تعارض منافع دیگر کشورها با ثبات در سوریه بوده که جمهوری اسلامی لزومی به تبعیت از آن نمی بیند. نتایج نهایی اینکه به موجب منابع فقهی در مورد حمایت از امت اسلام و لزوم کمک برادرانه کشورهای اسلامی، حضور ایران در بحران سوریه از سال 1390 تاکنون بر پایه مسئولیت حمایت بوده که کاملا مشروع می باشد.
۲۱۹.

مسئولیت سازمانی و انظباطی فرمانده مافوق و پرسنل مادون در نظام حقوقی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات حقوق بشر اسلامی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۹ 217 - 244

کلیدواژه‌ها: فرمانده مسئولیت انظباطی حقوق بین الملل مافوق - مادون یگان نظامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۹ تعداد دانلود : ۲۲۴
در سازمان های نظامی، رهبری هر یگان بر عهده فرمانده آن است و در سلسله مراتب طولی، فرمانده هر یگان تابع دستورات فرمانده مافوق است. مسئولیت عملکرد هر یگان مستقیماً متوجه فرمانده آن بوده و این مسئولیت عمدتاً جنبه انظباطی داشته و در مواردی نیز جنبه مدنی دارد. این پژوهش باهدف بررسی مسئولیت انظباطی فرماندهان نظامی در حقوق ایران انجام شده است. نتیجه اینکه سازمان های نظامی به هیچ وجه صلاحیت اعمال حقوقی را نداشته و تنها در اجرای احکام صادره وظیفه دارند. قانون گذار بیان کرده که فرمانده نظامی برای میل به اهداف تعیین شده می بایست هر اقدامی را در چارچوب قانون انجام دهد و درعین حال، می بایست مسائل اخلاقی، انسانی و شرعی را مدنظر داشته باشد که عرف عمومی در تعیین دقیق این مسئولیت، نقش مهمی دارد. فرماند هان مافوق، موظف به نظارت بر اعمال پرسنل و فرماندهان مادون بوده و در قبال اعمال غیرقانونی آن ها مسئولیت انظباطی دارند. این مسئله در منابع مختلف حقوق بین الملل و همچنین در عرف آن ، که به محاکمه فرماندهان نظامی پس از جنگ جهانی دوم باز می گردد، تصریح شده است. هرچند که قانونگذار به این مسئله مفصلاً پرداخته نشده، اما در صورت قصور یک فرمانده در وظیفه نظارتی خود، اعمال غیرقانونی حادث شده توسط فرماندهان و پرسنل مادون، مستوجب مسئولیت انظباطی است.
۲۲۰.

بحران کووید-19 و اصل تلاش بایسته در حقوق بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش حقوق عمومی سال بیست و دوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۶۷ 63 - 82

کلیدواژه‌ها: ویروس کرونا هوشیاری بایسته حقوق بین الملل حقوق بشر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۶ تعداد دانلود : ۳۴۲
بحران کرونا یا کووید-19 که از نوامبر 2019 در چین آغاز شد و به سرعت جهان را تحت تأثیر قرار داد، سؤالات مهمی را در ارتباط با مسئولیت دولت های درگیر با این بحران مطرح نمود. یکی از مهمترین این مسائل، تعیین قواعد رفتاری دولت ها در برخورد با این بحران در جهت حفظ حقوق شهروندان و دولت های دیگر بود. اصل تکلیف دولت ها به اتخاذ «تلاش بایسته» (duediligence) در برابر بحران ها یکی از قواعد ناظر بر رفتار حاکمیت ها در ایفای تعهدات بین المللی آنها می باشد. اگرچه محتوای این اصل به عنوان یکی از هنجارهای رفتاری دولت ها برای حمایت از حقوق «دیگران» موضوع تازه ای نیست، با این همه ویژگی های این بحران در اجرای آن باید مورد توجه قرار گیرد. اصل منع اضرار به غیر (NoHarm) که سابقاً در حقوق بین الملل محیط زیست به رشد و بالندگی رسیده بود- به عنوان یکی از نتایج اصل تلاش بایسته- از چارچوب های مهم تنظیم رفتار دولت ها برای مقابله با این بحران محسوب می گردد که در این نوشتار مورد بررسی قرار گرفته است. به علاوه در این مقاله اجرای این اصل در ایفای تعهدات حقوق بشری دولت ها در برابر بحران کرونا و نیز اجرای مقررات بهداشتی که در قالب سازمان جهانی برای دولت ها مقرر گردیده است، مورد بررسی شده است.