یگان نظامی

در سازمان های نظامی، رهبری هر یگان بر عهده فرمانده آن است و در سلسله مراتب طولی، فرمانده هر یگان تابع دستورات فرمانده مافوق است. مسئولیت عملکرد هر یگان مستقیماً متوجه فرمانده آن بوده و این مسئولیت عمدتاً جنبه انظباطی داشته و در مواردی نیز جنبه مدنی دارد. این پژوهش باهدف بررسی مسئولیت انظباطی فرماندهان نظامی در حقوق ایران انجام شده است. نتیجه اینکه سازمان های نظامی به هیچ وجه صلاحیت اعمال حقوقی را نداشته و تنها در اجرای احکام صادره وظیفه دارند. قانون گذار بیان کرده که فرمانده نظامی برای میل به اهداف تعیین شده می بایست هر اقدامی را در چارچوب قانون انجام دهد و درعین حال، می بایست مسائل اخلاقی، انسانی و شرعی را مدنظر داشته باشد که عرف عمومی در تعیین دقیق این مسئولیت، نقش مهمی دارد. فرماند هان مافوق، موظف به نظارت بر اعمال پرسنل و فرماندهان مادون بوده و در قبال اعمال غیرقانونی آن ها مسئولیت انظباطی دارند. این مسئله در منابع مختلف حقوق بین الملل و همچنین در عرف آن ، که به محاکمه فرماندهان نظامی پس از جنگ جهانی دوم باز می گردد، تصریح شده است. هرچند که قانونگذار به این مسئله مفصلاً پرداخته نشده، اما در صورت قصور یک فرمانده در وظیفه نظارتی خود، اعمال غیرقانونی حادث شده توسط فرماندهان و پرسنل مادون، مستوجب مسئولیت انظباطی است.

هدف: امروزه اندیشمندان و نظریه پردازان روابط بین الملل بر این باورند که برخورداری هر نظام و حاکمیتی از آمادگی نظامی که در سایه یک سازمان نظامی توانمند حاصل می گردد، از عناصر کلیدی قدرت ملی آن نظام به حساب می آید. جمهوری اسلامی ایران نیز نه تنها از این قاعده مستثنی نبوده، بلکه نیازمندی اش به یک نهاد مقتدر نظامی به علت تعارض اهداف و آرمان هایش با دشمنان متعدد خارجی، بیش از سایر نظام ها است. یکی از بارزترین وجوه نهادگریزی در سازمان نیروهای مسلح، جرم فرار از خدمت است که امروزه به یک معضل سازمانی تبدیل شده و از جرایم شایع در نیروهای مسلح محسوب می گردد که وقوع آن معلول عوامل متعددی است. با توجه به اهمیت شناخت و بررسی این عوامل، در این مقاله به بررسی عوامل برون سازمانی مؤثر بر فرار از خدمت کارکنان در یک یگان نظامی پرداخته شده است. روش: پژوهش حاضر از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری آن تعداد 150 نفر از کارکنان یکی از یگان های نظامی بوده که در طول خدمت خود مرتکب سه مرحله فرار یا بیشتر شده اند. در گردآوری داده ها از روش های کتابخانه ای و میدانی (با استفاده از ابزار پرسشنامه) استفاده شده است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که فرار از خدمت کارکنان از عوامل متعددی نشأت می گیرد که در میان عوامل برون سازمانی، به ترتیب: مشکلات اقتصادی، مشکلات عاطفی و خانوادگی، فقدان انگیزه خدمتی، وضعیت تأهل، شرایط جغرافیایی محل خدمت، سن و تبلیغات منفی علیه سازمان بیش ترین میزان تأثیر را داشته اند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج احصاء شده، یگان مورد مطالعه جهت جلوگیری از تحمیل هزینه های وارد شده به سازمان به علت فرار کارکنان می بایست عوامل شناسایی شده در تحقیق حاضر را به ترتیب اولویت مورد توجه و رسیدگی قرار دهد.