مطالب مرتبط با کلیدواژه

قومیت


۱۰۱.

ارزیابی الگوهای سیاستگذاری و مدیریت قومی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجلس و راهبرد سال بیست و ششم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۹۹ 249 - 276
تعداد بازدید : ۸۷۹ تعداد دانلود : ۵۷۴
کمال مطلوب هر حکومت ملی، برخورداری از ملت یکپارچه است که همگان به هویت فراگیر ملی تعلق خاطر داشته و به آن وفادار باشند. این مهم جز با سیاستگذاری و مدیریت مناسب به دست نمی آید. کشورهایی که گروه های قومی مختلف دارند باید در برنامه های متعدد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی با اتخاذ سیاست های خاص به گروه های قومی احترام گذارند و در راستای ایجاد همگرایی و حفظ تمامیت ارضی جامعه گام بردارند. هدف پژوهش حاضر ارزیابی الگوهای مدیریت قومی در ایران و مطالعه جامع برای استنتاج نتایج مطالعات پیشین است که با استفاده از روش فراتحلیل ، 127 مقاله از بین 761 مقاله علمی پژوهشی گزینش و اطلاعات مورد نظر با پرسشنامه معکوس استخراج شد. یافته های فراتحلیل مقاله ها نشان می دهد که «توسعه ناموزون به ویژه در بُعد اقتصادی و نابرابری اجتماعی سیاسی، برخورد سیاسی و ایدئولوژیک با اقوام، عدم رعایت قانون مربوط به اقوام، کنترل فرهنگی اقوام، روش های اقتدارگرایانه، دخالت بیگانگان، دستگاه بوروکراتیک حکومتی و تمرکزگرایی و تأکید بر هویت ملی بیشتر از هویت قومی» از عوامل عدم کامیابی سیاست های قومی بودند. از سوی دیگر «تأکید بر اشتراکات اجتماعی، مشارکت سیاسی اقوام، جایگاه اقوام در قدرت، احترام به زبان و آداب و رسوم، استفاده از نخبگان قومی، بافت گوناگون اقوام ایرانی و ایجاد توازن و سازش میان تعلقات ملی و قومی» نقاط قوت سیاست های قومی بوده و سعی شده این الگوها به گونه ای سیاستگذاری و مدیریت شود که در تعارض با انسجام جامعه ملی قرار نگیرد و با پذیرش تنوع گروه های قومی به عنوان واقعیتی اجتماعی، تمامیت ارضی حفظ و همگرایی و یکپارچگی ایجاد شود.
۱۰۲.

تجربه زیسته دختران کار خیابانی؛ در بستر ملاحظات جنسیتی و تفاوت های قومیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) بهار ۱۳۹۸ شماره ۸۴ 127 - 154

کلیدواژه‌ها: کودکان کار دختران کار زندگی در خیابان جنسیت قومیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۴ تعداد دانلود : ۵۵۲
پدیده ی کودکان کار ازجمله مسائل اجتماعی است که در چند سال اخیر موردتوجه عده ی زیادی از محققین و پژوهشگران قرارگرفته، این در حالی است که در بسیاری مواقع این تحقیقات با غفلت از دختران کار صورت پذیرفته است؛ در این پژوهش تلاش شده تا با استفاده از روش تحقیق کیفی و انجام مطالعات پدیدارشناسانه، تجربه ی زیسته ی دختران کار مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. بدین منظور با 23 دختر 6 تا 16 ساله که تجربه ی زیسته ی مشترک کار و زندگی در خیابان دارند، مصاحبه های عمیق کیفی شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد، درک و توصیف دختران از کار درخیابان و فهم روایت های آن ها در چهار مضمون اصلی «ویژگی های زمینه ای و قومیتی»، «سنخ شناسی فعالیت های روزمره مبتنی بر جنسیت»، «حیطه های فضایی و مکانی کار» و «مهارت ها و ترفندها» قابل مقوله بندی است. همچنین یافته های پژوهش نشان می دهد، زمینه ها و بسترهای کار دختران در خیابان، در چهار مقوله ی «زندگی در خانواده های از هم گسیخته»، «فرودستی و درماندگی»، «کار دختران به مثابه حمایت از خانواده» و «استثمار مضاعف و کنترل شدید دختران کار» قابل مقوله بندی است.
۱۰۳.

سنجش اعتماد سیاسی و شناسائی عوامل موثر بر آن در استان کردستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال هشتم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۹ (پیاپی ۵۹) 81 - 110

کلیدواژه‌ها: اعتماد سیاسی کردستان قومیت مذهب سیاست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۲ تعداد دانلود : ۳۹۶
هدف مقاله سنجش اعتماد سیاسی و شناسایی مهم ترین متغیرهای دخیل در آن در استان کردستان ایران است. فرضیه ایناست که: اعتماد سیاسی در این استان در مجموع پایین تر از حد متوسط و از متغیرهای متعدد محلی، ملی، منطقه ای و بین المللی متأثر است. در این مقاله از روش پیمایش استفاده شده و نمونه شامل 490 نفر از افراد 15 تا 64 ساله مردم استان است. یافته های مقاله نشان می دهد که اولا میانگین اعتماد سیاسی در استان بالاتر از حد متوسط است. ثانیاً متغیرهای «سیاست ها و عملکرد دولت» با 76/0، متغیرهای «مشارکت های سیاسی و اجتماعی» با 59/0 «پایگاه اقتصادی اجتماعی» با 36/0، «عوامل منطقه ای و بین المللی» با 28/0-، «رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی» با 21/0، مذهب با 18/0، «اعتماد بین قومی» با 11/0 و «هویت قومی» با 10/0، به ترتیب بیشترین اثر را بر میزان اعتماد سیاسی مردم استان داشته اند. براساس یافته های مقاله، لازم است دولت و نهادهای مرکزی و محلی هر چه بیشتر سیاست ها و عملکردهای معطوف به امنیت، فرصت های اشتغال، رفاه و فرصت های مشارکت را در این استان تقویت کنند.
۱۰۴.

تبیین اثر قومیت بر دلبستگی مکانی در شهرهای چند قومی پژوهش موردی: مناطق یک و دو شهر زاهدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال نهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۳۵) 1 - 16

کلیدواژه‌ها: چند قومی دلبستگی مکانی محله زاهدان قومیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷ تعداد دانلود : ۲۹۱
دلبستگی مکانی از شالوده های هویت فردی، سرمایه اجتماعی، مشارکت و آمادگی شهروندان برای فداکاری به منظور توسعه و ارتقای مکان و محله است؛ به این اعتبار، نبود یا ضعف دلبستگی مکانی، آسیب و چالشی آشکار تلقی می شود.هدف پژوهش حاضر، آزمون ارتباط میان عنصر قومیت شهروندان با شاخص دلبستگی مکانی آنها به محله اقامتشان است. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری داده ها، پیمایشی است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه بسته پژوهشگرساخته است که با نمونه گیری تصادفی دومرحله ای و با حجم نمونه 380 واحد در 5 محدوده زاهدان انجام شد. مدل های تحلیل عبارت اند از: ANOVA، کای دو، T تک نمونه ای، T نمونه های مستقل، و برای آزمون تکمیلی، مدل های کندال تائو b، کندال تائو c، سامرز d و لامبدا به کار رفت. روایی ابزار با نظر استادان خبره و پایایی پژوهش با آلفای کرونباخ (85/0) تأیید شد. یافته های پژوهش نشان می دهد شاخص دلبستگی مکانی شهروندان زاهدان به گونه معناداری کمتر از حد متوسط است. همچنین برخلاف فرضیه پژوهش، ارتباط معناداری میان عنصر قومیت شهروندان با شاخص دلبستگی مکانی آنها دیده نشد؛ این در حالی است که شاخص میزان دلبستگی مکانی شهروندان با شاخص مرغوبیت فضایی محله ارتباطی معنادار دارد. میزان دلبستگی مکانی شهروندان نیز به گونه ای معنا دار با شاخص میزان خدمات شهری محله مرتبط است؛ بنابراین پیشنهاد می شود به منظور ارتقای هویت فردی، سرمایه اجتماعی، مشارکت و آمادگی شهروندان برای توسعه محله ای، میزان دلبستگی مکانی آنها ارتقا یابد. برای ارتقای دلبستگی مکانی شهروندان، ارتقای خدمات شهری در سطح محله اجتناب ناپذیر است؛ زیرا برخلاف تصور عام همگنی ناشی از عنصر قومیت سبب دلبستگی مکانی نمی شود؛ بلکه مرغوبیت فضایی محله و سطح خدمات آن دلبستگی مکانی را ایجاد می کند و تعمیق می بخشد. نوآوری پژوهش در این است که تاکنون در ایران ارتباط شاخص دلبستگی مکانی با عنصر قومیت شهروندان بررسی و تبیین نشده است
۱۰۵.

مطالعه جامعه شناختی حوزه های هم گرایی و واگرایی هویت ملی و هویت قومی (مطالعه موردی: قوم لک)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم اجتماعی ایران سال شانزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۶۱ 18 - 36

کلیدواژه‌ها: هویت قومیت ملیت لک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۲ تعداد دانلود : ۷۲۵
این پژوهش به مطالعه جامعه شناختی حوزه های هم گرایی و واگرایی هویت قومی و هویت ملّی قوم لک می پردازد. قوم لک، نه لر و نه کرد بلکه جزو اقوام اصیل مستقل ایرانی است که دارای قدمت تاریخی چند هزارساله بوده و زبان مردم لک، لکی است که جزو زبان های غربی شمالی زبان های ایرانی می باشد. روش تحقیق پیمایشی، جامعه آماری تحقیق مردمان لک ساکن در ایران بوده و تعداد 397 نفر از آن ها به عنوان حجم نمونه با روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده است. نتایج بدست آمده مؤید قرارگرفتن ابعاد فرهنگی و اجتماعی هویت قومی در حوزه هم گرایی با هویت ملّی و هم چنین قرارگرفتن احساس محرومیت و طردشدگی قومی در حوزه واگرایی با هویت ملّی است. ضرایب استاندارد رگرسیون نشان می دهد که احساس محرومیت بیش ترین اثر تقویتی را بر متغیر هویت قومی و باستان گرایی و تعلقات قومی بیش ترین اثر تقویتی را برهویت ملّی دارند. هم چنین متغیر تحصیلات در هویت قومی نقش تضعیف بخش و در هویت ملّی نقش تشدید بخشی را ایفا می نماید.
۱۰۶.

موانع و راهبردهای ارائه خدمات کتابخانه های عمومی به گروه های قومی و اقلیت ها در جوامع چندفرهنگی بر اساس تجربیات جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی دوره ۲۵ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۹۹) 673-700

کلیدواژه‌ها: کتابخانه های عمومی خدمات جوامع چندفرهنگی قومیت اقلیت ها مرور نظام مند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۰ تعداد دانلود : ۶۴۰
هدف: این مطالعه با مرور نظام مند متون پژوهشی در حوزه خدمات اطلاعاتی کتابخانه های عمومی به اقوام و اقلیت ها، به تحلیل وضعیت آن پژوهش ها از جنبه های گوناگون می پردازد. بر این اساس، موانع خدمت دهی به اقوام و اقلیت ها و راهبردهای رفع موانع مذکور بر اساس متون پژوهشی بررسی شده ارائه شده اند. روش: مطالعه حاضر ازنظر هدف کاربردی، و مبتنی بر چارچوب مطالعه نظام مند پریسما انجام شده است. برای جمع آوری متون پژوهشی مرتبط در چند پایگاه اطلاعاتی کلیدواژه های تخصصی این حوزه جست وجو صورت گرفت و تعداد 314 مدرک به زبان انگلیسی شناسایی شد. با مطالعه و بررسی چکیده منابع، موارد تکراری و یا غیرمرتبط با موضوع حذف شدند. درنهایت، با اعمال پالایش اولیه، معیارهای ورود و خروج از مطالعه و کنترل توسط متخصصان، تعداد 40 متن پژوهشی انگلیسی برای مرور نظام مند انتخاب شدند. اطلاعات به دست آمده، با تلخیص مطالب در قالب جدول و نمودار ارائه شده است. یافته ها: مرور پژوهش ها نشان داد که اغلب پژوهش های مرتبط با ارائه خدمات به اقوام و اقلیت ها در کتابخانه های عمومی به طور پراکنده صورت گرفته است و بیشتر آن ها در دنیای غرب و با استفاده از ابزارهای متعدد و گردآوری داده از کاربران مورد پیمایش قرار گرفته است. درمجموع، 17 مانع در قالبِ موانع مربوط به مدیریت کتابخانه، موانع ادراکی و ارتباطی، موانع مربوط به محیط خارجی و موانع مربوط به ماهیت اجتماع اقوام و اقلیت ها دسته بندی شدند. در این رابطه، 20 راهبرد ارائه شده و مصادیق اجرای آن نیز مورد توجه قرار گرفته است. در میان این راهبردها، استخدام کارکنان آشنا با فرهنگ و زبان اقوام و اقلیت ها، و توسعه حرفه ای آن ها، مجموعه سازی حساس به فرهنگ و بازاریابی و تبلیغات کتابخانه های عمومی مهم ترین راهبردهای موفقیت در ارائه خدمت کتابخانه های عمومی در جامعه چندفرهنگی است. اصالت/ارزش: بررسی منابع اطلاعاتی داخلی و خارجی نشان داد تاکنون هیچ پژوهشی به مرور نظام مند پژوهش های حوزه خدمات کتابخانه های عمومی در جوامع چندفرهنگی به اقوام و اقلیت ها نپرداخته است. ازاین رو، مرور منابع علمی و پژوهشی منتشرشده برای داشتن دیدی جامع نسبت به خدمات کتابخانه ای در جوامع چندفرهنگی ضروری است.
۱۰۷.

الگو و فرایند کنش های سیاسی قومی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال بیست و دوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۸۶) 7 - 30

کلیدواژه‌ها: کنش سیاسی قومیت اعتراض خروج وفاداری ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۶ تعداد دانلود : ۵۷۲
هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل انواع کنش های سیاسی قومی در ایران و فرایند شکل گیری و توسعه آنها در وضعیت های متفاوت دولت مندی و حکومت داری، با نیت کمک به تحلیل ریشه های رفتاری قومیت ها و سیاست گذاری از طریق ارائه الگوهای کنش سیاسی قومیت های ایرانی است. در بررسی الگو و فرایند کنش سیاسی قومی، از چارچوب نظری «اعتراض، خروج و وفاداری» آلبرت هیرشمن بهره گرفته شده است.  
۱۰۸.

تحلیلی بر نقش قومیت (اکراد) در سازمان میادین شهرداری تهران با توجه به تحولات خاورمیانه (با تاکید بر واگرایی و امنیت غذایی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال نهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۳۶) 121 - 139

کلیدواژه‌ها: قومیت تهدید خاورمیانه سازمان میادین اکراد امنیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۳۵۸
 بررسی جایگاه و اهمیت سازمان میادین شهرداری تهران با عرضه روزانه بیش از 2000 تن مواد غذایی به 500 هزار مشتری به عنوان بزرگترین شبکه عرضه محصولات کشاورزی و مواد غذایی و متولی مایحتاج اساسی مردم تهران با بکارگیری اقوام (اکراد) با پیشینه سیاسی با توجه به تحولات خاورمیانه و خط مشی های خشونت آمیز مانند تروریسم وتهدیدهای بیولوژیکی و غذایی، امری ضروری به نظرمی رسد. این پژوهش با روشی توصیفی– تحلیلی بوده و گردآوری داده ها نیز برمبنای روش کتابخانه ای و اینترنتی می باشد. هدف این پژوهش بررسی اهمیت سازمان میادین و نقش فراوانی اکراد در آن با آگاهی از تحولات منطقه می باشد، با این فرض که این فراوانی، بدون توجه به شاخص هایی مانند پیشینه های سیاسی (حزب کومله، حزب دموکرات، پژاک)، عدم تجانس فرهنگی، محرومیت های اقتصادی، بحران های قومی، سیاست های چالش برانگیز کشورهای خاور میانه، تحریک اقوام و تهدید از سوی دشمنان منطقه ای و فرا منطقه ای جهت استقلال طلبی و واگرایی، بی برنامگی و رفتارهای سلیقه ای داخلی، درکنار اهمیت ژئوپلیتیکی کشور و...، نیازمند بازنگری می باشد. چرا که می تواند تمامیت ارضی، انسجام و امنیت ملی را مورد هدف قرار دهد. اگرچه این اقوام در طول تاریخ با تکیه بر عناصر پایدار همگرایی قومی، حافظ مرزها و تداوم دهنده ی هویت کشور بوده است. بنابراین تدوین یک استراتژى راهبردی و توجه به عوامل اجتماعى فرهنگى و اشتراکات قومی، توسعه منطقه و تلاش جهت فقرزدایى درکنارراهکارهاى سیاسى و امنیتى کارگشا خواهد بود
۱۰۹.

بررسی عوامل مؤثر بر میزان سلامت جسمانی قومیّت های ترک و کرد با تأکید بر بُعد رفتاری سبک زندگی (مورد مطالعه: شهرهای تبریز و مهاباد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال نوزدهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 113 - 138

کلیدواژه‌ها: سلامت جسمانی سبک زندگیِ مرتبط با سلامت سرمایه اقتصادی سرمایه اجتماعی سرمایه فرهنگی قومیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۴۶۴
این مقاله به بررسی عوامل مؤثر بر میزان سلامت جسمانی قومیّت های ترک و کرد ساکن در شهرهای تبریز و مهاباد با تأکید بر سبک زندگی ( بُعد رفتاری) می پردازد. روش پژوهش پیمایش و شیوه نمونه گیری، خوشه ای چند مرحله ای بوده که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 500 نفر برآورد شده است. چارچوب نظری پژوهش براساس مدل های درسلر و نظریه های مرتبط با آن می باشد. طبق یافته های پژوهش، مشخص شد که وضعیّت اقتصادی- اجتماعی، مجموع سرمایه های فرهنگی، اجتماعی ، اقتصادی و سبکِ زندگی بر سلامت جسمانی اثر مثبت و معناداری دارند به این مفهوم که با افزایش هر یک از این متغیرها، میزان سلامت جسمانی در بین اعضاء قومیّت ها نیز افزایش می یابد. همچنین میزان سلامت جسمانی اعضای قومیّت ترک بیشتر از اعضای قومیّت کرد است. سبک زندگی مرتبط با سلامت ترکها نیز بهتر از کردهاست.
۱۱۰.

بررسی اثر قومیت بر ترجیح های زمانی: شواهدی از افغانستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و بودجه سال بیست و سوم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۱۴۳) 39-51

کلیدواژه‌ها: هویت اجتماعی قومیت اقتصاد هویت اقتصاد آزمایشگاهی افغانستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۰ تعداد دانلود : ۳۸۵
هویت یکی از اساسی ترین عوامل تاثیرگذار بر رفتار و عملکرد اقتصادی افراد است. از این رو، اقتصاد هویت به عنوان زیرمجموعه ای مهم از شاخه اقتصاد رفتاری، به بررسی اثرگذاری مولفه های مختلف هویت بر رفتار اقتصادی انسان ها می پردازد. پژوهش حاضر در این چارچوب، ضمن تاکید بر تفاوت رفتار انسان ها با آنچه در مدل های متعارف ارائه می شود، ملاحظه های روان شناختی اجتماعی را با استفاده از روش پیش زمینه سازی در قالب یک آزمایش میدانی از دانشجویان افغان، از اقوام تاجیک و هزاره، در نظر می گیرد. نتایج ما نشان می دهد که در جامعه چندقومی افغانستان، مولفه قومیت به عنوان بخش مهمی از هویت اجتماعی مردم، اثری معنادار بر ترجیح های زمانی آن ها (به عنوان یک تصمیم اقتصادی) دارد؛ به طوری که تداعی قومیت، اقوام تاجیک را اکنون گراتر از اقوام هزاره می کند. در حالی که بدون برجسته سازی قومیت، ترجیح زمانی اقوام هزاره بیش تر معطوف به زمان حال است و اقوام تاجیک، آینده گرایی بیش تری از خود به نمایش می گذارند.
۱۱۱.

عدم تغییر در هالیوود، زمانی که همه چیز در تغییر است از نظر استوارت هال

مترجم:
منبع: روزنامه نگاری الکترونیک سال چهارم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 22-47

کلیدواژه‌ها: استوارت هال هالیوود نژاد قومیت برتری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۶ تعداد دانلود : ۳۰۷
مطالعه استوارت هال در مورد فرهنگ، نمایش، ایدئولوژی و برتری، هالیوود را به عنوان یک موسسه فرهنگی قلمداد مینماید که اطلاعات مربوط به ارزشها و هنجارهای جامعه آمریکا را درونسازی و سپس برونسازی مینماید. مباحثات کنونی در مورد تنوع و تفاوت در هالیوود گویای تعارضهای اجتماعی وسیعتر هستند. در مطالعه تجربی حاضر در بین سالهای 2015-2014 ، اخبار مربوط به هالیوود با محوریت موضوع زیر مورد بررسی قرار گرفتند: فقدان تنوع در محصولات سینمایی/تلویزیونی و در عین حال گرایش روز افزون تلویزیون به سمت تنوع )عدم حضور اقلیتهای قومی و نژادی در برنامههای سینمایی و تلویزیونی و در عین حال گرایش روز افزون به نمایش این افراد در صفحه نمایش(. به این ترتیب سه چارچوب استدلالی زیر مشخص شدند: استثناگرایی هالیوود، ضرورت اقتصادی و نژاد پرستی و جنسیت گرایی نهادی. در نهایت با استناد به سریال East los High ساخته Hulu تحول دیجیتالی در تلویزیون و مدلهای نوآورانه در تولید و عرضه مورد بررسی قرار گرفت.
۱۱۲.

تحول مفهومی دو اصطلاح «لر» و «لرستان» در منابع تاریخ ایران اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال هشتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۱ 121-145

کلیدواژه‌ها: لر لرستان منابع اسلامی قومیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۱ تعداد دانلود : ۱۴۰۰
اصطلاح لُر نخستین بار، در منابع سده های سه و چهار هجری به شکل «لور» آمده و اولین بار، در اشاره به یک روستا در خوزستان به کار رفته است و بعدها، با توسعه معنایی به مردمان نوار جنوبی زاگرس، از خوزستان تا فارس و از فارس تا خرم آباد کنونی، اطلاق شده است. همچنین اصطلاح «لُرستان» نخستین بار، در سده ششم در منابع تاریخی آمده و با «لر» پیوند یافته است. به نظر می رسد اصطلاح «لر»، در معنای مردم شناختی یا قومیتی آن، از سرزمین لر گرفته شده و به ساکنان این سرزمین کوهستانی اطلاق شده است. همین امر سبب شده که در سده های نخست اسلامی، اصطلاح لر با «کُرد»، که آن هم به کوه نشینان اشاره داد، پیوند یافته و گاه، ذیل آن قرار گرفته است. در این پژوهش، دو اصطلاح لر و لرستان در منابع اسلامی و فرایند تداوم یا تحول آن ها در تاریخ ایران بعد از اسلام بررسی و تبیین می شود. این پژوهش مبتنی بر روش تاریخی و متکی به داده های منابع مختلف تاریخی جغرافیایی و دینی است و باوجوداین، در برخی موارد و برای تدقیق بیشتر، از تحقیقات میدانی و تاریخ شفاهی هم در آن استفاده شده است.
۱۱۳.

ناسیونالیسم، قومیت و قوم گرایی (مطالعه موردی شهر بجنورد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳۵) 125-159

کلیدواژه‌ها: ناسیونالیسم باستانی ناسیونالیسم مدنی ناسیونالیسم مذهبی قومیت قوم گرایی بجنورد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۹ تعداد دانلود : ۵۵۲
در این مقاله رابطه ناسیونالیسم (باستانی، مدنی و مذهبی) با متغیرهای قومیت و قوم گرایی در میان گروه های قومی (تات، ترک، ترکمن، فارس و کرد) ساکن در شهر بجنورد مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام پیمایش و توزیع پرسشنامه نمونه ای به حجم پانصد نفر به شیوه نامتناسب از میان مردان و زنان هیجده سال به بالای ساکن شهر بجنورد انتخاب شد. نتایج نشان داد؛ از میان متغیرهای مورد آزمون تنها دو متغیر مذهب و فاصله نسلی با ناسیونالیسم باستانی رابطه معنادار دارد و سایر متغیرها رابطه معناداری ندارند. همچنین از میان متغیرهای مورد آزمون فقط رابطه میان دو متغیر فاصله نسلی و سطح تحصیلات با ناسیونالیسم مذهبی معنادار است. ناسیونالیسم مدنی با هیچ کدام از متغیرهای مورد آزمون رابطه معناداری ندارد. رابطه بین قومیت، پایگاه اجتماعی- اقتصادی، سطح تحصیلات و جنس نیز معنادار بود و سایر متغیرهای مورد نظر رابطه معناداری با قوم گرایی نداشتند. در پایان می توان گفت گرایش به ناسیونالیسم مدنی اولویت اول و غالب مردم شهر بجنورد است و سپس ناسیونالیسم باستانی و ناسیونالیسم مذهبی در اولویت های بعدی آنها قرار دارند. همچنین رابطه ضعیف و مثبتی بین قوم گرایی و گرایش های سه گانه ناسیونالیسم ایرانی وجود دارد.
۱۱۴.

پایه های مدنی هویت ایرانی؛ بررسی هویت اجتماعی آفریقایی تباران در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۵۰ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 459 - 481

کلیدواژه‌ها: دین قومیت ملیت هویت اجتماعی هویت آفریقایی - ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۳ تعداد دانلود : ۳۹۷
پیشین حضور آفریقاییان در ایران (به ویژه جنوب ایران) به بیش از دو قرن پیش بازمی گردد که برای اولین و در قالب برده از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس وارد ایران شدند. در طول این دو قرن حضور و به واسطه مهاجرت اجباری، فرایند شکل گیری یا تغییر هویت آنها با فراز و نشیب های فراوانی روبه رو بوده است که به طور خاص می توان در سه مرحله و با عنوان «برده»، «آزاد» و «ایرانی» از آنها نام برد. با وجود این فرازوفرودها و برخلاف تجربه دهشتناک بردگان آفریقایی در بیشتر کشورهای اروپایی و آمریکایی، آفریقایی تباران در ایران تجربه نسبتاً مسالمت آمیزی داشتند. این تجربه که در نوع خود بسیار کم نظیر و حائز اهمیت است، متأسفانه کمتر بررسی و تحلیل علمی شده است. تجربه زیست مسالمت آمیز میان آفریقایی تباران و ایرانیان به اندازه ای خوشایند بوده است که بسیاری از آفریقایی تباران خود را با افتخار «ایرانی» نامیده و حتی برخی از آنها انتساب یا تعلق خاطر به دیگر هویت های نژادی یا قومیتی (مانند آفریقایی، تانزانیایی یا زنگباری) را رد کردند. تحقیق حاضر، با درنظر گرفتن شرایط زمانی و مکانی حاضر (رقیق شدن محدودیت ها و موانع مکانی و زمانی و در نتیجه سهل شدن امکان ارتباط با سرزمین آبا و اجدادی و تأثیرات آن در هویت)، به بررسی میزان تعلق خاطر ایرانیان آفریقایی تبار به هویت ملی، قومی و فرهنگی آنها پس از دو قرن حضور در ایران می پردازد. بررسی میزان تأثیرگذاری مؤلفه های هویت سازی مانند ملیت و تابعیت، دین، فرهنگ و قومیت در این تحقیق مورد تأکید خاص قرار گرفته است.
۱۱۵.

قومیت، پدیده ای آکسیمورون در برنامه درسی صریح مدارس متوسطه ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال دهم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴۰ 57 - 86

کلیدواژه‌ها: قومیت برنامه درسی صریح دوره متوسطه آکسیمورون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۹ تعداد دانلود : ۱۸۸
در این پژوهش جایگاه قومیت در برنامه های درسی صریح دوره متوسطه در نظام آموزش و پرورش ایران در رشته ادبیات و علوم انسانی مورد بررسی قرار گرفته است. پیش فرض عناصر برنامه درسی  صریح از دیدگاه اکر1 اخذ و از روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است . در تحلیل محتوای کیفی از مدل ترتیبی فیلیپ میرینگ استفاده شده و واحد تحلیل محتوا؛ اهداف ، محتوا، تصاویر و فعالیت های کتاب های درسی بوده است . جامعه مورد پژوهش تعداد 8 جلد کتاب در قالب بیش از 1476 صفحه از کتاب های مطالعات اجتماعی، تاریخ، جامعه شناسی و علوم اجتماعی دوره متوسطه و پیش دانشگاهی بوده است. در این تحقیق از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شده و یافته های پژوهش بیانگر جایگاهی مبتنی بر عدم تمایل به طرح مسائل اقوام، تأکید ضمنی بر تعارضات قومیت ها و مغفول بودن قومیت و مقوله های قومی در کتاب های درسی می باشد. همچنین بر اساس یافته های پژوهش جایگاه قومیت در کتاب های درسی ، جایگاهی آکسیمورون بوده و این بی وضعیتی نسبت به جایگاه قومیت ، معلمان و دانش آموزان را در این زمینه با انبوهی از اطلاعات متناقض و چالش برانگیز مواجه نموده است.
۱۱۶.

نقش قومیت در انتخابات یازدهم و دوازدهم ریاست جمهوری مورد مطالعه: ترک، کرد و لر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال سوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۹) 88 - 117

کلیدواژه‌ها: قومیت رأی دهی مشارکت کاندیدا تعلق قومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۶ تعداد دانلود : ۴۰۱
هدف این پژوهش بررسی تفاوت پذیری میزان آرای کاندیداهای یازدهمین و دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران در استان های آذربایجان شرقی، کردستان و کهگیلویه و بویراحمد است. روش گردآوری داده های تجربی تحلیل محتوا از نوع کمی است. یافته های تجربی بیانگر این است که بین میزان آرای کاندیداها و تعلق قومی آن ها رابطه معناداری وجود دارد. اما در مورد رابطه بین بازنمایی شعارهای قومی توسط کاندیداها و میزان رأی آن ها یافته ها بیانگر این واقعیت بود که صرف شعارهای قومی به تنهایی نمی توانند در میزان رأی کاندیداها مؤثر واقع شوند بلکه علاوه بر شعارهای قومی وابستگی کاندیدای مذکور به یک جناح یا تفکر خاص نیز مهم است. در مقایسه دوره های یازدهم و دوازدهم یافته تحقیق بیانگر این بود که میزان شعارهای قومی در دوره دوازدهم نسبت به یازدهم کاهش پیداکرده و کاندیدای انتخاباتی در تبلیغات موضع گیری کمتری نسبت به قومیت ها داشته اند. همچنین یافته های تحقیق به ویژه در دوره یازدهم نشان داد که اگر کاندیداهای انتخاباتی به موضوع شعارهای قومی و تعلق قومی بپردازند و آن ها را در تبلیغات خود برجسته نمایند موجب افزایش میزان آرای آن ها در استان هایی با غلبه جمعیت قومی خواهد شد. ولی در دوره دوازدهم یافته تحقیق این قاعده را رد می کنند و پرداختن صرف به مسائل قومی را عاملی تأثیرگذار در رأی آوردن کاندیدا در استان های با غلبه جمعیت قومی نمی داند.
۱۱۷.

تفاوت های قومی در تقاضا برای روش های دائمی و طولانی اثر پیشگیری از حاملگی در شهر ارومیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۲ 72-101

کلیدواژه‌ها: بهداشت بارداری پیشگیری از حاملگی روش های موقّت روش های دائمی و طولانی اثر قومیت زنان ارومیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۳ تعداد دانلود : ۳۴۲
با کاهش ایده آل ها و تمایل به فرزندآوری، تقاضا برای روش های دائمی و طولانی اثر پیشگیری از حاملگی افزایش می یابد. هدف از این مقاله بررسی شیوع و برآورد تقاضا برای روش های دائمی و طولانی اثر پیشگیری از حاملگی و تبیین تفاوت های قومی در تقاضا برای این روش ها در میان زنان کُرد و تُرک همسردار 49-15 ساله ی شهر ارومیه است. داده ها از پیمایش باروری ارومیه که در خرداد و تیر 1393 بر روی نمونه ای بالغ بر 770 خانوار انجام شد اقتباس شده است. نتایج از عمومیّت بیش تر روش های پیشگیری از حاملگی در میان تُرک ها در مقایسه با کُردها (5/91 درصد در مقابل 1/82 درصد) حکایت دارد. تُرک ها در مقایسه با کُردها، هم بیش تر از روش های دائمی و طولانی اثر پیشگیری از حاملگی استفاده می کنند (7/45 درصد در مقابل 8/20 درصد)، و هم تقاضای بیش تری (82 درصد در مقابل 57 درصد) برای استفاده از این روش ها دارند. تحلیل های چندمتغیّره نشان داد که قومیّت در کنار مشخّصه های جمعیّتی نقش مهمّی در پیش بینی احتمال تقاضا برای روش های دائمی و طولانی اثر پیشگیری از حاملگی دارد. شکاف میان استفاده و تقاضا در هر دو گروه قومی قابل توجّه و تفاوت ها از نظر آماری معنادار است. برآورده نشدن این تقاضا می تواند به افزایش حاملگی های ناخواسته و سقط جنین عمدی در میان زنان کُرد و تُرک منجر شود.
۱۱۸.

زبان و هویت؛ تبیین رابطه زبان خارجی و هویت فردی، اجتماعی ، فرهنگی و ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال نهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۳۰ 199 - 299

کلیدواژه‌ها: زبان فرهنگ سیاست آموزش ملت قومیت بافت جامعه یادگیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۹ تعداد دانلود : ۵۲۷
در دهه های اخیر، زبان به عنوان هسته اصلی فرهنگ و مؤلفه کلیدی مؤثر در شکل دهی هویت مورد توجه اندیشمندان و صاحب نظران علوم انسانی و اجتماعی قرار گرفته است. در این میان، نقش زبان خارجی بر هویت مورد تأکید بوده است. بر این مبنا، رویکردهای نظری مختلف چون دیدگاه ورف و ساپیر، سوسور، برگر ، لوکمان، باختین و دیگران بر نقش زبان بر هویت تأکید  کرده اند. با توجه به این امر، هدف اساسی این مطالعه، چگونگی پیوند و رابطه یادگیری زبان خارجی بر وضعیت هویتی افراد در ابعاد فردی، اجتماعی، ملی و فرهنگی در جامعه آماری مورد مطالعه می باشد. این مطالعه از نوع پیمایش اجتماعی بوده و داده های تحقیق با استفاده از روش پرسش نامه جمع آوری شده است. جامعه آماری تحقیق شامل دانشجویان و دانش پذیران گروه های زبان خارجی دانشگاه و مؤسسات آموزشی زبانِ شهر کاشان در سال 1391 می باشد که از این میان تعداد 180 نفر به عنوان نمونه تحقیق به روش تصادفی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج تحقیق، رابطه مثبت بین تسلط بر زبان خارجی با هویت فردی (237/0=r) و رابطه منفی آن با هویت ملی (173/0=r) در سطح اطمینان 99 و 95 درصد را نشان می دهد. هم چنین، وجود همبستگی مثبت بین میزان علاقه به زبان خارجی با میزان هویت اجتماعی و هویت فرهنگی به ترتیب برابر با 147/0=r و 200/0=r در سطح اطمینان 99 درصد مورد تأیید قرار گرفته است.
۱۱۹.

عوامل مؤثر بر تعداد ایده آل فرزندان در خانواده در استان سیستان و بلوچستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۵ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 91 - 125

کلیدواژه‌ها: خانواده تعداد ایده آل فرزند دینداری قومیت نگرش جنسیتی استان سیستان و بلوچستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۵ تعداد دانلود : ۴۳۶
شناخت کنش ها و ایده آل های فرزندآوری در بین گروه های قومی-مذهبی در جوامع چندقومی و تعیین کننده های آن، نقش مهمی در درک خصوصیات ویژه فرهنگ های باروری، ساختار و ترکیب جمعیت خواهد داشت. هدف این مقاله، بررسی عوامل مؤثر بر تعداد ایده آل فرزندان در استان سیستان و بلوچستان است. روش تحقیق، پیمایشی بوده و داده ها با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده است. جامعه آماری شامل زنان و مردان 65-18 ساله استان سیستان و بلوچستان در سال 1397 بوده که از بین آنها، تعداد 413 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. یافته ها نشان می دهند که بیشتر افراد، تعداد ایده آل فرزندان خانواده را دو فرزند می دانند، و این تعداد در بین پاسخگویان غیربلوچ (41 درصد) بیشتر از بلوچ (28 درصد) است. نتایج حاصل از رگرسیون چندمتغیره نیز نشان داد که در مدل نهایی، متغیرهای استفاده از رادیو و تلویزیون و روزنامه، نگرش جنسیتی مدرن، تأثیر منفی و معنی دار، و متغیرهای سن، هزینه خانوار، قومیت و بُعد مناسکی دینداری اثر مثبت و معنی دار بر تعداد ایده آل فرزند دارند. همچنین تأثیر سایر متغیرها بر تعداد ایده آل فرزند، تحت تأثیر متغیر دینداری (بُعد مناسکی) است.
۱۲۰.

فاصله فرهنگی ونقش رسانه ها در حل منازعات و پیشبرد حقوق اقلیت ها درایران (بررسی موردی موضوع سوسک در روزنامه دولتی ایران)

نویسنده:
منبع: علوم خبری سال هشتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۲ 33 - 52

کلیدواژه‌ها: رسانه قومیت فرهنگ ملی سوادقومی فاصله فرهنگی منازعات قومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۶ تعداد دانلود : ۲۷۰
این تحقیق با هدف شناخت فاصله فرهنگی ونقش مطبوعات در حل منازعات وپیشبرد حقوق قومیت ها درایران وبا روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است.دراسنادبالادستی ایران مانند قانون اساسی،سندچشم انداز بیست ساله بر برابری ومصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی قومیت ها تاکید شده است. تجربه نشان داده است که قومیت ها دربرابرمطالب منازعه برانگیز قومی دررسانه ها که باعث فاصله فرهنگی قومیت ها می شود؛ واکنش گسترده دردفاع ازقومیت خود، نشان می دهند.انتشارمطلب ظاهرا توهین آمیز«سوسک» درروزنامه ایران نمونه مناسبی برای بررسی اعتراض گسترده آذری زبان های ایران است. محقق علاوه براین نمونه ،نمونه دیگری ازکشورپاکستان را ارائه می کند.محقق دونمونه ازنقش مطبوعات درایجاد فاصله فرهنگی بین اقوام وایجادمنازعات درجامعه رابه صورت هدفمند تحلیل وبررسی کرده است.نتایج نشان می دهدکه مطبوعات نقش مهمی دردامن زدن به منازعات قومی ویا حل این منازعات دارند.  راهبرد رسانه ای برای کاهش منازعات قومی، افزایش سوادقومی است.رسانه هاضمن توجه به فرهنگ قومی ؛ بایددرمحتوای خود،اولویت را به فرهنگ وزبان ملی بدهندتا درسایه وحدت ملی در کاهش فاصله فرهنگی وحذف منازعات قومی موفق شوند.