غلامرضا صدیق اورعی

غلامرضا صدیق اورعی

مدرک تحصیلی: استادیار جامعه شناسی اقتصادی دانشگاه فردوسی مشهد
پست الکترونیکی: Sedighouraee@um.ac.ir

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۶۸ مورد.
۱.

بررسی فقدان یا ضعف انگیزه کارمندان بر حضور فعال و هدفمند در کلاس های آموزشی ضمن خدمت سازمانهای دولتی: ارائه الگوی تفکر بر اساس نظریه زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش و توسعه منابع انسانی سال ۱۱ بهار ۱۴۰۳ شماره ۴۰ 113 - 163

کلیدواژه‌ها: آموزش ضمن خدمت انگیزه کارمند کلاس های آموزشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸ تعداد دانلود : ۲۱
پژوهش حاضر با هدف بررسی فقدان یا ضعف انگیزه کارمندان بر حضور فعال و هدفمند در کلاس های آموزشی ضمن خدمت سازمان های دولتی صورت گرفته است. این پژوهش با روش پژوهش کیفی انجام شده که جهت گردآوری داده ها، ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته محقق ساخته بکاربرده شده است. جامعه آماری پژوهش دست اندرکاران حوزه آموزش می باشد. روش نمونه گیری پژوهش هدفمند و از نوع گوله برفی است. داده های پژوهش از طریق مصاحبه با 25 نفر به اشباع رسید. داده ها بر اساس نظریه گراندد تئوری تحلیل شد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها 9 مقوله کلی برای پاسخ به سوال چرایی فقدان یا انگیزه پایین برای شرکت فعال و هدفمند در دوره های آموزشی ضمن خدمت کارمندان شرکت های دولتی و 10 مقوله کلی برای پاسخ به سوال چگونگی ایجاد یا افزایش انگیزه برای شرکت فعال و هدفمند در دوره های آموزشی ضمن خدمت کارمندان شرکت های دولتی بود. این مقوله ها برای سوال چرایی شامل «عدم نیازسنجی دقیق»، «عدم آشنایی مدیران با نقش های مدیریتی»، «فراگیران»، «عدم شایستگی مدرسان»، «عدم توجه به انگیزه کارمند در برنامه ریزی دوره های آموزشی» و مقوله ها برای سوال چگونگی شامل «نیازسنجی دقیق»، «مدیریت آموزشی در سازمانهای دولتی»، «استفاده از مدرسان حرفه ای »و «توجه به انگیزه کارمند در برنامه ریزی دوره های آموزشی» می شود. با توجه به نتایج بدست آمده پیشنهاد می شود مقوله های مذکور جهت ایجاد یا افزایش انگیزه کارمندان استفاده شود.
۲.

آگزیوماتیزاسیون، روشی منطقی برای نقد کتاب

نویسنده:
منبع: نخستین همایش ملی «روش‌های پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی»
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۱۰۴
هدف این مقاله معرفی روش «آگزیوماتیزه کردن» است، روشی که برای خلاصه، درک عمیق مطالب و نقد کتب علمی در جامعه شناسی کاربرد زیادی دارد. «آگزیوماتیزه کردن» روشی در ریاضیات است که می توان با استفاده از آن، گزاره های اصلی و فرعی یک متن علمی را به صورت منطقی و به روش اصل موضوعی استخراج کرد. این روش، بیانگر قدرت تفکر بالاست و در فهم عمیق مطالب، بسیار مؤثر و تسهیل کننده است و با جداکردن گزاره های کلی و جزئی از یکدیگر به نوعی به خلاصه کردن کتاب کمک می کند. در این مقاله پس از بیان نکات مهم درباره این روش، در بخش یافته ها به نمونه ای از این روش در کتاب «قواعد روش جامعه شناسی دورکیم» اشاره می شود تا روش کار این روش به طور واضح تر مشخص شود. نتیجه استفاده از این روش در این کتاب، این است که در هر فصل چند ادّعا استخراج گردیده است و با رعایت قواعد منطقی در منطق صوری، دلیل این ادّعا نیز واضح شده است.
۳.

تفاوت نمایش "خود" در زندگی معمولی و زندگی اینستاگرامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال ۱۹ بهار ۱۴۰۲ شماره ۷۰ 173 - 201

کلیدواژه‌ها: اینستاگرام مردم نگاری اینترنتی نمایش خود فرهنگِ شبکهِ اجتماعی لذت بصری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۱۲۴
شبکه های اجتماعی موجب به وجود آمدن شکل جدیدی از تعاملات و عناصر فرهنگی شده اند. یکی از این عناصر ابراز خود و نمایش شخصیت خود است. جامعه شناسان درباره تعاملات روزمره و معمولی توصیفات و نظریات مفصلی ارائه داده اند که نظریه نمایشی گافمن یکی از بهترین آن هاست. اما درباره نمایش خود در شکل جدید تعاملی در شبکه های اجتماعی هنوز نظریه مفصل و مستقلی ارائه نشده است. این نوشتار به دنبال آن است که با توصیف چگونگی نمایش خود و ابزارهای آن، تفاوت های موجود بین نمایشِ خود در اینستاگرام و تعامل روزمره را نشان دهد. در این مسیر از روش نوین مردم نگاری اینترنتی استفاده شده است و با استفاده از پرسشنامه مورد تأیید کاربران قرار گرفته است. در پایان نیز تفاوت های اصلی این دو نوع نمایش براساس عناصر اساسی آن با استفاده از مثال نمایش تئاتری و نمایش سینمایی بیان شده است. کلیدواژهِ دستورِ زبانِ اجراهای اینستاگرامی "لذت بصری" است که موجب شکل گیری روال های اجرایی نمایش ها می شود.
۴.

«خودآموزی حداکثری در بستر محرک» تاملی بر یکی از الگوهای جامعه پذیری حرفه ای در بین بازیگران تئاتر در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تئاتر دوره ۱۰ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۹۴) 52 - 43

کلیدواژه‌ها: بازیگر شدن جامعه پذیری حرفه ای بازیگری حرفه ای بازیگران دانشگاهی خودآموزی گرانددتئوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۵۶
جامعه پذیری در گروه های حرفه ای یکی از انواع جامعه پذیری است که به فرایند یادگیری نقش ها، هنجارها، ارزش ها و مهارت های مربوط به حرفه، شغل یا گروه اجتماعی اشاره دارد. هدف این مطالعه، کشف فرایند جامعه پذیری حرفه ای در بین بازیگران دارای تحصیلات دانشگاهی تئاتر در شهر تهران، به مثابه یک گروه حرفه ای است؛ کشف و شناسایی فرایندهایی که طی آن، فرد مبتدی، به عضوی حرفه ای از گروه بازیگرانِ تئاتر تبدیل می شود. تحقق این هدف از طریق فهم و شناسایی داستان بازیگر شدن مصاحبه شوندگان، تحت هدایت روش گرانددتئوری دنبال شده است. گرانددتئوری روشی است که در فقدان یک نظریه مدون، از طریق گردآوری، تحلیل و دسته بندی نظام مند داده ها، الگویی از یک فرایند اجتماعی ارائه می دهد. این الگو در اینجا، مشابهت های مسیری است که هر یک از بازیگران تئاتر برای نیل از وضعیت مبتدی به وضعیت حرفه ای پیموده اند. پس از جمع آوری اطلاعات با تکنیک مصاحبه روایی و تجزیه وتحلیل آن ها، از مجموعه مقولات بستری/ شرایطی، «بستر محرک» به عنوان مقوله هسته انتزاع و از میان مقولات فرایندی/ تعاملی، مقوله «خودآموزی حداکثری» به عنوان مقوله هسته انتخاب شد. از ترکیب این دو مقوله، مقوله مرکزی نهایی به دست آمد: «خودآموزی حداکثری در بستر محرک». این بستر محرک گاهی زمینه خانوادگیِ موافق است، گاهی بستر مورفولوژیکی است که دانشگاه فراهم آورده است، و گاهی نیز به فضای مأیوس کننده برخی کلاس های دانشگاه اشاره دارد که به مثابه عامل برانگیزنده در جهتِ رشد عمل می کند. خودآموزی مستمر و حداکثری نیز همان نکته اصلی موجود در داده هاست که در این فرایند بیشترین اهمیت و تأثیر را از منظر پاسخگویان داشته است؛ یک موتور فعال درونی که موجب شده است فرد پیوسته در پی یادگیری و کسب مهارت های بازیگری از طریق منابع گوناگون آموزشی باشد.
۵.

عوامل مؤثر بر جامعه پذیری مصرف در بین جوانان شهر تهران: مبتنی بر نظریه زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال ۲۰ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ 41 - 1

کلیدواژه‌ها: جامعه پذیری مصرف کننده نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۸۳
پیشرفت، توسعه و پویایی جوامع به نیروهای آن جوامع بستگی دارد. کودکان و نوجوانان که تصمیم گیران آینده جامعه هستند، زمانی که فرایند جامعه پذیری را به درستی پشت سر بگذارند، به افراد مفید و مؤثری برای آن جامعه تبدیل خواهند شد. آن ها با حضور و فعالیت خود در عرصه های گوناگون اجتماعی، اقتصادی و... باعث ایجاد ثبات و پایداری جامعه خواهند شد. کارکرد جامعه پذیری این است که افراد را با فرهنگ مسلط جامعه هم نوا کند؛ درحالی که انتقال و تداوم ارزش هایی که در راستای رشد و توسعه اقتصادی کشور نیست، نشان می دهد جامعه پذیری در این زمینه موفق نبوده است. هدف این مطالعه، شناسایی عوامل مؤثر بر جامعه پذیری مصرف در بین جوانان شهر تهران بود. مشارکت کنندگان جوانان 20 تا 35 سال بودند که براساس نمونه گیری هدفمند و نظری با 23 نفر مصاحبه فردی شد. طبق فرایندهای کدگذاری، مقوله مرکزی «تداوم چندگانگی فرهنگ مصرف» به دست آمد. مقوله مرکزی نشان داد که فرهنگ مصرفی جامعه، فرهنگی منسجم و یکپارچه نیست و علل روانی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی و شرایط زمینه ای (ویژگی های اقتصادی و فرهنگی خانواده، تحریم و عدم مسئولیت پذیری تولیدکننده و کاهش نفوذ والدین) و همچنین شرایط مداخله ای (شیوع اپیدمی کووید 19، ازدواج، بیکاری، الگوبرداری اجتماعی، سبک تربیتی خانواده و بی کیفیتی محصولات داخلی) باعث انتقال ارزش ها و الگوهای فرهنگی متفاوتی به افراد شده اند که برخی از آن ها جامعه را در راستای توسعه و برخی دیگر، در جهت نبود توسعه قرار می دهد. به علت انتقال این ارزش ها می توان گفت که کارکرد جامعه پذیری مصرف دچار اختلال شده و در راستای هم نوایی مصرف کننده با فرهنگ مسلط جامعه و قرار دادن جامعه در مسیر رشد و توسعه، ناتوان عمل کرده است.
۶.

دلالت های شروط لازم و کافی در جامعه شناسی انقلاب

نویسنده:
منبع: انقلاب پژوهی سال ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ 249 - 265

کلیدواژه‌ها: انقلاب ستیزه خشونت بار سیاسی شرط لازم شرط کافی شرط لازم و کافی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷ تعداد دانلود : ۲۵
هدف ارائه فرضیاتی مربوط به علل یا شروط لازم و/یا کافی پدیده انقلاب امری متداول در بسیاری از تئوری های انقلاب در علوم اجتماعی بوده است. در حقیقت، بسیاری از آثار مهم و برجسته در حوزه مطالعات انقلاب بر این نوع فرضیات استوار شده اند. در مقاله حاضر تلاش شده است با توجه به برخی فرضیات مطرح شده در جامعه شناسی انقلاب، حد ادعای این نوع فرضیه ها و قضیه مبطل آنها برای آزمون تجربی مشخص شود. همچنین نشان داده شده است که هر فرضیه علّی از نوع شروط لازم و/یا کافی با حد ادعای مشخصشان تا چه حد می توانند در تبیین، پیش بینی و پیشگیری انقلاب و ستیزه خشونت بار سیاسی به کار آیند.
۷.

سنخ شناسی تجربی مشکلات تعامل اجتماعی در شبکه روابط همسایگی (مورد تحقیق: شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال ۱۷ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 153 - 185

کلیدواژه‌ها: مشکلات تعامل اجتماعی شبکه اجتماعی روابط همسایگی تعامل سرد تعامل گرم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲ تعداد دانلود : ۲۱
دنیای جدید، تغییرات ژرف، پیوسته و گسترده ای را برای تعاملات اعضای شبکه های همسایگی در بسیاری از جوامع از جمله جامعه ایران به همراه داشته و سبب مساله مندشدن تعاملات اجتماعی در شبکه های همسایگی شده است، امری که به واسطه سکونت اکثریت اعضای جامعه در اجتماعات شهری به بروز پیامدهایی منفی برای بخش بزرگی از مردم به خصوص معطل ماندن بخشی از نیازهای آنان انجامیده است. تلاش این مقاله توصیف مشکلات تعامل در شبکه های همسایگی و ارائه یک سنخ شناسی تجربی از این مشکلات بوده است. برای این کار با 16 نفر از ساکنین شهر مشهد مصاحبه هایی نیمه ساخت یافته و پیوسته نوشونده انجام شد و با استفاده از شیوه کدکذاری های مرحله ای، مقولات زیر حاصل شد: فقدان روابط و تعاملات همسایگان، کمبود تعاملات همسایگان، کاهش تعاملات همسایگان، تعاملات مقطعی، تعاملات سرد همسایگان، ضعف تعاملات گرم همسایگان، عدم مشارکت و همکاری همسایه ها، رابطه دور با همسایگان، تعاملات ابزاری همسایگان و روابط گزینشی، که در فشرده ترین شکل شامل دو سنخ «کمبود تعامل» و «ضعف تعامل گرم» است.  
۸.

محتوای جامعه پذیری مسئولیت تامین مالی جوانان شهر تهران: نظریه زمینه ای(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناختی سال شانزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۵۵) 31-61

کلیدواژه‌ها: جامعه پذیری مسئولیت تامین مالی اشتغال فرهنگ نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۲۰۸
اختلال کارکردی جامعه پذیری و نقصان عملکردی عوامل جامعه پذیری در حوزه اقتصادی، نشان دهنده وجود یک فرایند جامعه پذیری ناکارا در جامعه است. هدف این مطالعه فهم و شناخت محتوای جامعه پذیری مسئولیت تامین مالی جوانان است که شامل علت ها و پیامدها نیز می باشد. مشارکت کنندگان جوانان 20 تا 40 سال می باشد که براساس نمونه گیری هدفمند و نظری با 24 نفر مصاحبه فردی به عمل آمده است. طبق فرایندهای کدگذاری، مقوله مرکزی "تداوم دوگانگی فرهنگی" بدست آمد. مقوله مرکزی در این مطالعه نشان داد که فرهنگ مسئولیت تامین مالی در جامعه، فرهنگی منسجم و یکپارچه نبوده و ارزش های متفاوتی به نسل جوان انتقال یافته است که یکی از آنها، ارزشمندی تحصیلات بوده و دیگری با توجه به مطالب مطرح شده، ارزشمندی مسئولیت تامین مالی می باشد. بدلیل ارزشمندی تحصیلات برای شخص و خانواده وی، مسئولیت تامین مالی در شخص پرورش نیافته و وی بطور موقت از دنیای کار بیرون می ماند و بعد از اتمام تحصیل نیز این امکان وجود دارد که نتواند شغلی برای خود پیدا کند. در مقابل، با ارزشمندی مسئولیت تامین مالی و اشتغال، شخص از دورانی که می توانست، در این زمینه تلاش نموده و مسئولیت تامین مالی بر عهده خودش بوده است. با توجه به تبدیل شدن تحصیلات بعنوان یک ارزش و عدم پرورش مسئولیت تامین مالی در نسل جوان، می توان گفت که جامعه پذیری در زمینه عملکرد نارسا بوده و در راستای همنوایی شخص با فرهنگ مسلط جامعه یعنی اشتغال، ناتوان عمل کرده است.
۹.

فرا تحلیل عوامل موثر بر ادغام اقتصادی-اجتماعی مهاجران ایرانی در جوامع مقصد با تأکید بر سرمایه انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ ویژه نامه 81 - 103

کلیدواژه‌ها: ادغام سرمایه انسانی مهاجران ایرانی فراتحلیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۱۲۴
موضوع و هدف: گسترش مهاجرت های بین المللی، بیش از پیش بر اهمیت موضوع ادغام اجتماعی و اقتصادی مهاجران افزوده است. امروزه جوامع با جمعیت قابل ملاحظه ای از مهاجران، تازه واردان و پناهندگان روبرو هستند. ادغام مهاجران همواره به عنوان یک موضوع سیاسی و عام محل بحث بوده است، گرچه در مباحث علمی نیز کمابیش موردعلاقه و تفحص می باشد. در سال های اخیر، با توجه به اهمیت ادغام مهاجران، تحقیقات متعددی در این حوزه انجام شده است. با در نظر گرفتن فراوانی و تنوع تحقیقات انجام شده در این زمینه، نیاز به انجام تحقیقات ترکیبی نظیر فراتحلیل در این حوزه احساس می شود. اصلی ترین سؤال پژوهش حاضر این است که در تحقیقات انجام شده چه عناصری از سرمایه انسانی بر ادغام مهاجران ایرانی در جوامع مقصد بیشترین تأثیر را می گذارد؟روش: روش تحقیق پژوهش حاضر، فراتحلیل می باشد. جامعه آماری تحقیق همه ی مقالات معتبر علمی هستند که در سال های 2000 تا 2019 با موضوع ادغام مهاجران ایرانی منتشر شده اند. در نهایت 23 مطالعه انتخاب و با نرم افزار جامع فراتحلیل (CMA2)، مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که متغیرهای تحصیلات، مهارت های زبانی و مدت اقامت، به نسبت سایر متغیرها، تأثیر زیادی بر ادغام مهاجران ایرانی دارند. نتایج اندازه اثرات نشان می دهد که رابطه تحصیلات و ادغام مهاجران ایرانی، معادل 23/0 می باشد. رابطه مهارت های زبانی و ادغام مهاجران ایرانی در تحقیقات مرور شده حدود 17/0 قرار دارد. نتایج اثرات ترکیبی نشان می دهد که رابطه مدت اقامت و ادغام مهاجران ایرانی معادل 16/0 است. همچنین تأثیر عناصر سرمایه انسانی بر ادغام مهاجران ایرانی برحسب دو متغیر تعدیل گر دوره-های زمانی و کشورهای مقصد مهاجرت بررسی گردید.
۱۰.

اشتغال فرساینده/ التیام بخش: مطالعه ای کیفی درباره چالش های کاریابی مددجویان زن کمیته امداد امام خمینی در شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۲۰ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ 469 - 500

کلیدواژه‌ها: زنان خودسرپرست شغل یابی زنان سرپرست خانوار کاریابی کمیته امداد امام خمینی مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۳۹
فرایند شغل یابی و نگه داشت موقعیت شغلی متأثر از عناصر متعدد از جمله جنس است. زنان، و به ویژه زنانی که سرپرست خانواده اند، با دغدغه های فراوان در فرایند جست وجو و حفظ موقعیت شغلی مواجه اند. این پژوهش، که مشارکت کنندگان آن زنان سرپرست خانوار مددجوی کمیته امدادند، تلاش نموده، با بهره مندی از روش نظریه زمینه ای، ادراکی از فرایند کاریابی و تجربه زیسته این گروه از زنان در فرایند شغل یابی ارائه کند. یافته های تحقیق نشان می دهد موقعیت های شغلی زنان مطالعه شده در عمده موارد به شکلی فرساینده و متزلزل است که کمتر می توان آن را روشن گر آینده مددجو دانست. در زندگی این زنان چالش هایی که در این فرایند بروز و ظهور می کند بیش از نقاط قوت احتمالی است. آنان به دلیل فعالیت شغلی بیش از سنین بازنشستگی مرسوم دچار فرسایش جسمی و روحی می شوند و وضعیت جسمی شان در آینده در معرض خطر قرار می گیرد. به علاوه، این زنان در محیط کار با چالش هایی مواجه می شوند که ویژه زنان است و محیط کاری را برای آنان ناایمن می کند. این ناامنی ایشان را برای پذیرش موقعیت شغلی مردد می کند. درنتیجه، تأکید بر آموزش هایی با محوریت مهارت آموزی پایدار به منزله یکی از راهبردهای اثربخش بر بهبود اوضاع ایشان گزارش می شود.
۱۱.

رابطه الگوی کنش اقتصادی و تاب آوری در مواجهه با بحران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال سی و سوم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۸۶) 93 - 116

کلیدواژه‌ها: تاب آوری راهبرد مقاومتی راهبرد بازیابی تاب آوری فردی سرپرست خانوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۳ تعداد دانلود : ۱۹۴
در جامعه امروزی به دلیل اوضاع خاص و تغییرات شدید و مکرر، جوامع با بحران ها و موقعیتی از نداشتن اطمینان مواجه می شوند. اوضاعی که بی توجهی برای مقابله با آن بخش های مختلف جامعه را تهدید می کند که از جمله آن می توان به کنش های اقتصادی مردم و خانوارها اشاره کرد. با این حال، وجود ویژگی تاب آوری در جامعه و داشتن جامعه ای تاب آور به شدت از اثرگذاری های منفی بحران ها می کاهد. با توجه به همین مسئله، در تحقیق حاضر کوشش شده است تا شرایط تاب آوری جامعه ایران و اثر آن بر نوع کنش های اقتصادی خانوار بررسی شود.پژوهش حاضر به روش پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه با حجم نمونه 427 نفر در بین سرپرستان خانوار مشهدی (بالای 18 سال) در سال 1400 انجام گرفته و از روش نمونه گیری طبقه ای و تصادفی استفاده و برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نرم افزارهایSPSS  و Smart PLS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که بیشتر کنش های اقتصادی در بین سرپرستان خانوار از نوع کنش های اقتصادیِ مقاومتی است. میانگین این کنش ها در بین افراد مطالعه شده، برابر با 02/42 درصد است که از میانگین دو راهبردِ کنشیِ دیگر، یعنی راهبرد بازیابی و راهبرد خلاقیت بیشتر است. نتایج بیانگر این بود که در طبقات پایین، کنش های مقاومتی و در طبقات متوسط، کنش های بازیابی و در طبقات بالا، کنش های خلاق بیشتری استفاده می شود. نتایج مربوط به الگوی معادل های ساختاری نیز نشان داد که تاب آوری فردی (ضریب بتا = 436/0-) بیشترین اثرگذاری را به صورت معکوس بر کنش های مقاومتی داشته است. همچنین، نتایج نشان داد که جامعه بررسی شده به لحاظ وضعیت تاب آوری اوضاع مساعدی ندارد. تاب آوری در سطح فردی، میانگین 44/59 درصد، در سطح اجتماعی، میانگین 61/51 درصد و در سطح اقتصادی نیز میانگین 30/26 درصد را نشان داده است.
۱۲.

تعامل اجتماعی همسایگی، مسأله ای شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال دوازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۲ 109 - 143

کلیدواژه‌ها: تعامل اجتماعی تعامل سرد تعامل گرم جامعه کم عیار همسایگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۷ تعداد دانلود : ۲۲۳
لازمه شکل گیری جامعه، تعاملات مستمر است و"عیار" سلامت جامعه، تعاملات گرم است. بخش عظیمی از جمعیت جامعه ایران، در شهرها زندگی می کنند. اقتضای زندگی شهری، فشردگی جمعیت است و زندگی در شهر، معمولاً داشتن همسایگان متعدد را سبب می شود. کم و کیف تعاملات، کیفیت زندگی را متأثر می سازد؛ ازین رو اندازه و وضعیت تعاملات همسایگی در جامعه ایران، موضوعی قابل اعتناست. هدف این نوشتار، توصیف وضع تعاملات اجتماعی همسایگی در ایران است؛ آن گونه که جامعه شناسان ادراک و گزارش کرده اند. تحقیق حاضر به 30 مقاله پژوهشی معتبر که 22 جامعه شناس برجسته ایرانی نوشته اند، (از مجموعه 714 اثر 119 جامعه شناس) استناد کرده است. روش مورد استفاده، روش «تحلیل محتوای جهت دار» است. داده های بررسی شده حاکی از وجود مشکل، «فقدان تعاملات همسایگان»،«کمبود و کاهش روابط و تعاملات همسایگان»، «ضعف تعاملات گرم همسایگان»، «تعاملات سرد همسایگان»، «شناخت محدود همسایگان نسبت به هم» و«کم بودن اعتماد همسایگان به یکدیگر» بوده است. هرکدام از این مشکلات، مشتمل بر مشکلات تعاملی جزئی تری است که نشان می دهد؛ تعاملات اجتماعی همسایگی در ایران بسیار "کم عیار" و بیمار است.
۱۳.

مواجهۀ بازاندیشانه با بحران اقتصادی در زندگی روزمره: راهبردها و پیامدها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال هجدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 194 - 165

کلیدواژه‌ها: بحران اقتصادی راهبردهای مواجهه راهبرد مقاومت فقدان بلوغ سیاسی راهبرد خلاقیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰ تعداد دانلود : ۱۷۰
بروز بحران اقتصادی و در کنار آن ظهور پدیده همه گیر کرونا و تأثیر آن بر اوضاع اقتصادی، در سال های اخیر شرایط اقتصادی نامطلوبی را برای اقشار مختلف جامعه به وجود آورده است. در این شرایط خانوارها نیازمند کنش ها و راهبردهایی برای انطباق با شرایط و گذر از این وضعیت هستند. تحقیق حاضر نیز با هدف بررسی همین راهبردها که در شرایطی از نامطلوبیت اقتصادی از سوی خانوارها صورت می پذیرد، گام برداشته است. این مطالعه در چهارچوب پارادایم تفسیری و برساخت گرا با رویکرد کیفی، تکنیک تحلیل مضمون و ابزار پرسشنامه نیمه ساخت یافته انجام شده است. افراد بیشتر از 18 سال نمونه تحقیق را تشکیل داده اند که برای انتخاب آن ها از نمونه گیری هدفمند از نوع در دسترس استفاده شده است. معیار ورود به مطالعه نیز سرپرست خانوار بودن نمونه ها در نظر گرفته شده است که در نهایت با توجه به قاعده اشباع نظری با 36 نفر مصاحبه شد. نتایج تحقیق نشان داد که راهبردهای مواجهه شهروندان در سه دسته قرار می گیرد: بعضی از کنش ها مقاومتی بودند و تنها درصدد کاهش میزان اثرات بحران ها بر اقتصاد خانوار و تلاش برای ادامه حیات بودند. برخی کنش ها نیز بازیابی کننده بودند؛ بدین صورت که خانوارها در صدد حفظ سطح رفاهیِ خود قبل از بروز بحران ها بودند. در اینجا کنش های اقتصادی کوتاه مدت و ناپایدار بوده است و تأثیر چندانی بر بازیابی اقتصاد خانوار و دفع شوک های بحران نداشته اند. برخی کنش های دیگر نیز در حوزه راهبرد خلاقیت قرار گرفتند. در این راهبرد افراد با استفاده از شرایط هرج و مرج اقتصادی کنش هایی نامولد و ناکارا را برای افزایش سهم خود از اقتصاد به کار بردند. در این راهبرد منفعت عمومی نادیده گرفته می شود و فقط نفع شخصی مدنظر افراد قرار دارد؛ البته برخی از کنش های خلاق مولد با عنوان خلاق بالقوه معرفی شده اند که با موانع بسیار در جهت عملی شدن روبه رو بوده اند. در کنار این، نتایج تحقیق همچنین بیانگر اعتقاد شهروندان به تأثیرگذاری محیط و بستر اجتماع بر نحوه راهبردهای اقتصادی مردم بوده است؛ بدین صورت که فقدان بلوغ سیاسی علت ایجاد پیامدهایی چون اقتصاد شکننده، جامعه کم عیار و فرهنگ عقلانیت ستیز است؛ شرایطی که نوع راهبردها و کنش های اقتصادی خانوار را متأثر کرده است.
۱۴.

راهبردهای انطباق با بحران های اقتصادی: فراترکیب کیفی مقالات علمی از سال 2005 تا 2020(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 297 - 320

کلیدواژه‌ها: بحران استراتژی های مقابله کاهش هزینه های مصرفی خانوار استراتژی های خانوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۰ تعداد دانلود : ۵۴۶
مواجهه با بروز بحرانها در سده های اخیر برای تمام کشورها امری گریز ناپذیر بوده است. و در این راستا کنش ها و استراتژی های متنوعی در سطوح مختلف از سوی بازیگران متفاوت قابل مشاهده است. بررسی این نوع کنش ها و استراتژیها به وضوح در امر مدیریت و برنامه ریزی جهت مقابله با بروز بحرانها موثر خواهد بود. تحقیق حاضر نیز با هدف جمع بندی استراتژی های صورت گرفته در مواجهه با بحران گام برداشته است. برای انجام این مطالعه روش فراتحلیل یا تحلیل تحلیل ها مورد استفاده قرار گرفت. در این مطالعه کلیه مقالاتی که پیش از سال 1399 یا 2020 منتشر شده بودند از پایگاه های معتبر فارسی زبان و انگلیسی زبان جمع آوری گردید. در نهایت نیز از تعداد کثیر مقالات مورد بررسی 3 مقاله فارسی و 18 مقاله انگلیسی زبان برای تحلیل نهایی انتخاب و جمع آوری گردید. در نهایت نتایج تحقیق نشان داد که بیشترین اثرگذاری بروز بحرانها در حوزه اقتصادی است. به عبارتی اولین ضربه بحرانها به جنبه اقتصادی زندگی مردم برخورد می کند و از این ناحیه زوایای دیگر زندگی اجتماعی را تحت تاثیر خود قرار می دهد. نتایج حاکی از این بود که برای برون رفت از بحران، در استراتژی های دولتی رایجترین امر ایجاد اشتغال، پرداخت یارانه نقدی و حمایت معیشتی و حمایتهای اجتماعی، آموزشی و بهداشتی است. و در بخش استراتژی های خانوار رایجترین آنها کاهش هزینه های مصرفی خانوار، تنوع معیشتی یا تغییر شغل، درخاست کمک از شبکه اجتماعی و مدنی و در نهایت مهاجرت و چند شغله شدن است.
۱۵.

فقرزدایی به عنوان یکی از محورهای سیاست های کلی نظام: مرور نظام مند سیاست ها و برنامه ها (1384 تا 1399)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست های راهبردی و کلان سال نهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۶ 798 - 827

کلیدواژه‌ها: توانمندسازی سیاست های کلی نظام فقر فقرزدایی مرور انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۶ تعداد دانلود : ۲۱۲
فقر مسئله ای چندبُعدی است که تمام جوامع به صورت های گوناگون آن را تجربه کرده و می کنند. فقر عدم توانایی کافی در تأمین نیازهای اساسی تلقی می شود و بدیهی است که ناتوانی در تأمین نیازهای پایه ، در وجوه مختلف بحران های شدیدی را در سطوح متعدد به وجود می آورد. با توجه به ابعاد گسترده فقرزدایی، این پدیده از اهمیت دوچندانی برخوردار است. هدف تحقیق پیشِ رو شناسایی سیاست ها و برنامه های مختلف فقرزدایی و عوامل ناظر بر موفقیت و ناکامی آن هاست. این تحقیق با استفاده از روش مرور نظام مند به مداقه در مقاله های مرتبط با فقرزدایی در 15 سال اخیر پرداخته است. پس از جست وجو در پایگاه های اطلاعاتی با استفاده از کلیدواژه های مرتبط با فقرزدایی، درنهایت 69 مقاله به دست آمد. نتایج حاصل از خوانش و تحلیل مقاله ها نشان می دهد فقر عمدتاً با ابزارهایی چون سطح درآمد مورد سنجش قرار می گیرد. بنابراین در جهت گیری نسبت به فقر، عمدتاً نگاه کمّی غالب بوده و سایر ابعاد فقر، به ویژه بُعد اجتماعی، تا حدی زیادی مغفول مانده است. در میان برنامه های اجرا یا پیشنهاد شده، سیاست اشتغال زایی به عنوان یکی از پایدارترین برنامه ها مورد توجه قرار گرفته است. به نظر می رسد هنوز جای نگاهی ژرفانگر به حوزه فقرزدایی و انجام پژوهش هایی که از تقلیل گرایی به دور باشد، خالی است.
۱۶.

تناسب یابی هنجارهای عمل و تعامل با ساختار آن در اینستاگرام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات رسانه های نوین سال ششم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۲۳ 30 - 65

کلیدواژه‌ها: اینستاگرام مردم نگاری اینترنتی هنجار عمل و تعامل در شبکه های اجتماعی ساختار شبکه های اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۲۸۱
اینستاگرام یک شبکه اجتماعی عکس محور است که در سال های اخیر در بین ایرانیان محبوبیت فراوانی را به دست آورده. هنجارهای عمل و تعامل در این شبکه اجتماعی ویژگی های خاص خود را دارد که با تعامل حضوری متفاوت است. کیفیت این تفاوت برای جامعه شناسان مبهم و ناشناخته می باشد. بخش اصلی این تفاوت به علت ماهیت برخط بودن این شبکه اجتماعی و ساختار خاص آن است. منظور از ساختار در فضای اینستاگرام، همان بخش های طراحی شده توسط طراحان است که امکاناتی را برای کنش ایجاد می نماید و محدودیت هایی برای آن ایجاد می کند. برای کشف این تفاوت ها در این نوشتار هنجارهای عمل و تعامل با تناسب ساختار اینستاگرام توصیف شده است. برای این توصیف از روش مردم نگاری اینترنتی استفاده شده است. برای اطمینان از صحت هنجارهای کشف شده توسط محقق، یک پرسشنامه اینترنتی تنظیم شده که توسط 110 نفر پر و تایید شده است. در پایان نیز به کمک نظریه فردگرایی روش شناختی ریموند بودون، ساختار، هنجارها، چگونگی عمل و تعامل اجتماعی در این شبکه اجتماعی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
۱۷.

زمینه ها و فرایندهای طلاق در زنان و مردان مشهدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال هفدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 54 - 29

کلیدواژه‌ها: طلاق ازدواج نامناسب عدم ارضای نیازهای زوجین ناتوانی در حل مسئله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۲ تعداد دانلود : ۱۸۸
خانواده بر اساس یک تعهد پایدار و مستمر بین دو شخص غیرهمجنس استوار می شود. اگر خانواده نتواند نیازهای اعضا را به درستی رفع نماید با عدم تعادل مواجه می شود. در برخی از مواقع این عدم تعادل به فسخ تعهد، یعنی طلاق می انجامد. در جامعه کنونی ایران، خانواده با عدم تعادل های مختلفی مواجه است که یکی از آثار آن، اضمحلال خانواده (طلاق) است. میزان این واقعه در دهه گذشته رو به رشد بوده است. این نوشتار زمینه ها و فرایندهای طلاق را بر اساس گفتگو با کنش گرانی که طلاق را تجربه کرده اند، به دست می دهد. این هدف با استفاده از روش رویش نظریه و از خلال مصاحبه با 6 زن و 4 مرد دنبال شده است. پس از مصاحبه عمیق و کدگذاری چند مرحله ای سعی شد مدلی انتزاعی به دست آید. در پایان بیش از 180 کد باز در 11 کد محوری تجمیع شد و در پایان یک مدل فرایندی به دست آمد. در این نوشتار، مفهوم "انتخاب نامتناسب" دال اصلی طلاق است. زمینه طلاق در سطح کلان، چندفرهنگی بودن و چندگانگی ارزشی-هنجاری است. فرایند آن انتخاب های نامناسب در ابعاد گوناگون ازدواج است. عموما فرایند طی شده عبارت است از: ازدواج نامتناسب، شکل گیری یک مسئله و ناتوانی حل آن توسط زوجین و تشدید و تکثیر آن و تأثیرگذاری مسئله یا مسئله ها بر جنبه های دیگر زندگی مشترک، طلاق عاطفی و در نهایت طلاق قانونی.
۱۸.

سنخ شناسی های تعامل و رابطه اجتماعی؛ یک تنظیم منطقی با مروری نظام مند(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 7-34

کلیدواژه‌ها: تعامل اجتماعی رابطه اجتماعی نوع شناسی سنخ شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶ تعداد دانلود : ۵۱۱
هدف این پژوهش، مرور تقسیمات موجود، یا قابل طرحِ انواع تعامل و رابطه اجتماعی و عرضه یک طبقه بندی انتزاعی تر و نسبتاً جامع می باشد. بدین منظور، از روش مرور نظام مند استفاده شد و پس از نقل یا طرح 40 تقسیم، اقدام به کدگذاری «ملاک ها» و «اقسام» شد. یافته حاصل این کدگذاری ها، هشت مضمون کلی بود و تمامی تقسیمات مذکور را می توان پاسخی، به یکی از هشت سؤالی دانست که هر یک به وجه یا وجوهی از واقعیت تعامل و رابطه اجتماعی اختصاص دارند: برخی از دسته بندی ها، به طرف های تعامل، برخی به وسایل برقراری تعامل، برخی به بستر تعامل و برخی به منشأ آن توجه داشته اند. همچنین برخی نیز با توجه به جایگاه اراده متعاملین و برخی معطوف به موضوع تعامل و نهایتاً، بخش مهمی از سنخ شناسی ها با توجه به ویژگی های تعامل و رابطه اجتماعی شکل گرفته اند. نتیجه این مرور، تصریح ملاک تقسیم ها و تشخیص واگرایی ها و همگرایی های موجود، در طبقه بندی های مختلف تعامل و رابطه اجتماعی و اندراج همه این اقسام در تقسیمی کلی بوده است که خود، به تعیین تکلیف اشتراکات لفظی و نسبت تقسیمات مزبور به یکدیگر منجر شده است.
۱۹.

تحلیلی نقادانه بر کتاب تاریخ و نظریه اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال بیستم اسفند ۱۳۹۹ شماره ۱۲ (پیاپی ۸۸) 31-50
تعداد بازدید : ۶۰۹ تعداد دانلود : ۳۳۴
هدف این مقاله، ارزیابی کتاب «تاریخ و نظریه اجتماعی» است که توسط غلامرضا جمشیدیها ترجمه شده است. این ارزیابی از نظر شکلی، محتوایی، روش شناختی و نیز ترجمه انجام شده است. در این مقاله متن اصلی در تقابل با متن ترجمه قرارگرفته و نقاط قوت و ضعف آن هم در متن اصلی هم در نسخه ترجمه شده استخراج شده است. نتایج نشان داد این کتاب، ویژگیهای مثبت زیادی دارد. محتوای کتاب سازگاری مناسبی با پیش فرضهای اساسی دارد، زیرا به لحاظ منطقی نویسنده نشان داده است که تاریخ، بخشی از جامعه شناسی و جامعه شناسی بخشی از علوم اجتماعی است پس می توان مانند نویسنده نتیجه گرفت که تاریخ نیز بخشی از علوم اجتماعی است و همچنین مغایرتی با ارزشهای اسلامی و اصول دینی ندارد. از نظر حجم مطالب و اطلاعات و دانش منتقل شده، دانشجویان و افراد مبتدی ناآشنا با این علوم می توانند استفاده های تاریخی زیادی از این کتاب داشته باشند. از این جهت این کتاب می تواند به عنوان منبع کمک درسی و بهره گیری از منابع معتبر آن برای دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشته های تحصیلی جامعه شناسی و تاریخ پیشنهاد شود. وجود بیش از 600 منبع ارزشمند تاریخی و جامعه شناسی در کتابشناسی از نکات بسیار ارزشمند دیگر در این کتاب است. همچنین ترجمه روان و کوتاه نسبت به متن سنگین و ثقیل اصلی (صرفنظر از ایرادت آن) نکته قوت دیگر این کتاب است. با این حال، این کتاب با آخرین سرفصل های مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری به عنوان کتاب اصلی در تدریس دروس دانشگاهی مطابقت ندارد و کتاب جانبی و کمک درسی شمرده می شود و نمی توان از آن به عنوان کتاب درسی استفاده کرد. نبود نتیجه در پایان هر فصل خواننده را سردرگم نگه می دارد. انسجام منطقی در مطالب درون هر فصل و بین مطالب فصول مختلف بسیار ضعیف است. رفع برخی از ایرادات در ترجمه، ایرادات ویرایشی و نگارشی، می تواند به غنای کار بیافزاید. اصلاحات درون متنی مخصوصاً برای دسترسی راحت تر خواننده به منابع و به روزبودن منبع دهی از ایرادات اساسی کار است که امید است در چاپ بعدی اصلاح گردد.
۲۰.

مسئله تعامل اجتماعی در خانواده ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل اجتماعی ایران سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 33-64

کلیدواژه‌ها: تعامل اجتماعی تعامل سرد تعامل گرم جامعه کم عیار خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۳ تعداد دانلود : ۶۸۱
انسان به زیست اجتماعی نیازمند است و اساس زیست اجتماعی، تعامل مستمر با انسان های دیگر است و قوام و دوام تعامل مستمر، مستلزم گرم بودن آن است. یکی از قلمروهای برجسته تعامل گرم، خانواده است. تحقیقات فراوانی نشان می دهد خانواده به شدت و به طورگسترده، به بیماری آشکار و رنج دهنده ای مبتلاست. هدف این نوشتار، توصیف وضع تعاملات اجتماعی در خانواده ایرانی است، آن هم به گونه ای که جامعه شناسان ادراک و گزارش کرده اند. تحقیق حاضر به 83 مقاله پژوهشی معتبر استناد کرده است که این پژوهش ها با داوری اجتماع علمی جامعه شناسان ایرانی پذیرفته شده و انتشار یافته اند. روش مورد استفاده، روش «تحلیل محتوای جهت دار» است. داده های بررسی شده از «وجود مشکل فقدان روابط و تعاملات اجتماعی در خانواده، کمبود و کاهش تعاملات خانوادگی، کمبود تعاملات گرم در خانواده، وجود تعاملات سرد در خانواده، قطع روابط همسران» حکایت می کند و هرکدام از این مشکلات، مشتمل بر مشکلات تعاملی جزئی تری است که نشان می دهد آخرین پناهگاه اجتماعی ما نیز به شدت «کم عیار» است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان