محسن فریادرس

محسن فریادرس

مدرک تحصیلی: دانشجوی دکتری رشته علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۴ مورد از کل ۱۴ مورد.
۱.

تحلیل مفهوم «تقوا» در اندیشه حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی) و نقد ترجمه های معاصر قرآن کریم از آن

کلیدواژه‌ها: ترجمه قرآن تقوا آیت الله خامنه ای ترجمه های فارسی معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱ تعداد دانلود : ۲۰
یکی از دستاوردهای علمی قرآنی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، گسترش و عمق یابی ترجمه های قرآن کریم است. گرچه این نهضت بزرگ با تدقیق و توجهات ظریف از سوی مترجمان در سبک های مختلف ترجمه همراه بوده، اما گاهی نیز دچار ضعف هایی شده اند. ازجمله این نقاط ضعف را می توان در برگردان برخی واژگان کلیدی همچون «تقوا» و دیگر مشتقات آن مشاهده کرد. پژوهش حاضر نیز با هدف دست یابی به معنایی صحیح و کامل این واژه و با ابزار کتابخانه ای و روش توصیفی - تحلیلی در ارزیابی داده ها، به تحلیل مفهوم و معادل واژه «تقوا» در اندیشه آیت الله خامنه ای پرداخته و سپس با تطبیق آن بر تعدادی از ترجمه های فارسی معاصر قرآن (ترجمه های مرحوم فولادوند، آیت الله مکارم شیرازی، مرحوم آیت الله مشکینی و دکتر رضایی اصفهانی) از این ماده، به ارزیابی آن ها اهتمام ورزیده است. برآیند این پژوهش، کشف معنایی برتر نسبت به دیگر معانی متداول برای این واژه می باشد؛ امری که چهار مترجم یادشده در بازتاب آن در ترجمه خود، اغلب فاصله قابل تأملی داشته اند. بااین حال آیت الله مکارم شیرازی در برگردان آن نسبت به دیگر مترجمان در این زمینه عملکرد بهتری داشته اند.
۲.

شیوه معنایابی واژگان قرآنی و نقد ترجمه های فارسی معاصر (مطالعه موردی: واژه شری)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: واژه پژوهی معنایابی معادل یابی ریشه «شری» ترجمه قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۱ تعداد دانلود : ۱۸۱
«مفردات پژوهی» قرآنی به عنوان یکی از مسائل بسیار مهم، همواره مورد اهتمام قرآن پژوهان بوده است. از آنجا که «روشی» مناسب در تبیین این مسأله وجود ندارد، غالباً معادل پژوهی با چالش هایی از جمله عدم دقت در معنایابی، ناقص بودن مفهوم و... روبه رو بوده است؛ از این رو، ارائه روش منسجم، کامل و منطقی برای این امر ضروری است. مقاله حاضر با هدف ارائه این نوع از الگو، ابتدا روشی جامع و کامل را اظهار داشته، سپس با روش تحلیلی– توصیفی و بهره گیری از همین روش به واکاوی معنای واژگان برگرفته از ماده «شری» به عنوان یکی از کلمات معرکه الآراء پرداخته، آن گاه برگردان های فارسی معاصر قرآن (آیتی، الهی قمشه ای، رضایی، شعرانی، صفارزاده، صفوی، فولادوند، فیض الإسلام، مشکینی، مصباح زاده، معزی و مکارم ) را از جهت پایبندی دقیق آن ها در آیات مشتمل بر این کاربرد، کاوش کرده است. برآیند پژوهش حاضر این شد که معنای اصلی این کلمه «مبادله» است که با توجه به سیاق آیه در معنای «دادن» یا «گرفتن» به کار رفته است؛ امری که در برگردان مترجمان نامبرده عمدتاً نارسا است. با این همه، «آیتی، الهی قمشه ای، شعرانی و فیض الإسلام» در پاره ای از آیات با عباراتی مشابه به این معنا اشاره داشته اند.
۳.

تحلیل راهبردهای مبارزاتی مستضعفان در مواجهه با مستکبران از دیدگاه قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن مستضعفان راهبرد مستکبران جامعه اسلامی جامعه طاغوتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۴ تعداد دانلود : ۲۱۶
بنا بر آیات قرآن کریم ، مستضعفان به عنوان بخشی از جامعه طاغوت زده، همواره از سوی مستکبران و نظام سلطه مورد ظلم و ستم واقع شده یا ضعیف به شمار آمده و ناتوان نگاه داشته شده اند. باتوجه به اینکه خدای متعال در عرض همین امر، در آیات متعدد، از مؤمنان خواسته تا برای برون رفت از مشکلات به طور پیوسته جهاد کنند، این پرسش مطرح می شود: قرآن کریم چه راهبردهایی را برای برون رفت مستضعفان از استضعاف طرح ریزی کرده است؟ پاسخ احتمالی آن است که باتوجه به تفاوت معیارهای پیشرفت زا در نظامات دینی با غیردینی، خداوند ترکیبی از راهبردهای مادی و معنوی را ارائه داده باشد. مطمئناً فهم و تحلیلِ روشمند این راهبردها می تواند ما را به سطح جدیدی از مبارزات نامتقارن رهنمون سازد. جستار حاضر با روش تحلیلی-توصیفی در ذیل نگاهی «گفتمان محورانه»، درصدد احصا و تحلیل راهبردهای مبارزاتی مستضعفان در مواجهه با مستکبران است. دستاورد این تلاش نشان می دهد که قرآن کریم از مستضعفان به عنوان صاحبان بالقوه ارث بری عالم، خواسته با «مقاومت همه جانبه» در سایه استعانت از خدای قادر، جامعه طاغوتی را به جامعه توحیدی و ولایی مبدّل سازند و خلیفه اللهی خود را در زمین به فعلیت برسانند.
۴.

واکاوی معنا و ترجمه مفاهیم مقاومت سازِ قرآن کریم (مطالعه موردی: واژگان «رکون»، «انبذ»، «اشداء» و «غلظت»)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم مقاومت رکون غلظت شدت نبذ ترجمه های فارسی معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۲۱۸
در منطق قرآن کریم، یگانه راهبرد مؤمنان در مواجهه با دشمنان، «مقاومت» ذکرشده که دارای ابعاد مختلفی است. آراء لغویان، مفسران و حتی ترجمه مترجمان درباره ی برخی ازاین گونه ها (مشخصاً «لا ترکنوا الی» در آیه 113 سوره هود، «انبذ الی» در آیه 58 سوره انفال، «اشداء» در آیه 29 سوره فتح و «غلظه» در آیه 123 سوره برائت) مختلف و متعدد است. مقاله حاضر درصدد است با روش توصیفی-تحلیلی در ارزیابی داده ها، ابتدا مفهوم این واژگان را بر اساس آراء لغویان و مفسران احصاء نموده، سپس با تحلیل و واکاوی، معنایی جامع و دقیق از آن ها ارائه دهد. درنهایت بر اساس دستاورد حاصل شده، ترجمه های فارسی معاصر (مشخصاً انصاریان، فولادوند، مکارم، مشکینی، صفوی، رضائی، معزی، مصباح زاده، خرمشاهی، حدادعادل و یزدی) نیز ارزیابی شود. نتایج جستار حاضر حاکی از آن است که برای فهم معنای دقیق این واژگانِ راهبردی، توجه به قرینه سیاق و همراهی آن ها با دیگر واژگان، مهم ترین نقش را ایفا می کند؛ امری که برخی از لغویان، مفسران و مترجمان نسبت بدان بی توجه بوده اند. درهرحال، مشکینی و صفوی در انتقال معانی درست این واژگان از باقی مترجمان مناسب تر عمل نموده اند.
۵.

رهیافت زبان شناسانه در تحلیل معنای هفت آسمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم زبان قرآن تفسیر علمی هفت آسمان طبقات جو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۰ تعداد دانلود : ۳۶۵
چگونگی و سیر تکوّن جهان، از جمله مباحث میان رشته ای است که از دیرباز محل بحث و کنکاش از سوی دانشمندان علوم تجربی و علمای دین بوده است. پژوهش حاضر با روش کتابخانه ای در گردآوری مطالب و شیوه اسنادی در نقل دیدگاه ها و روش تحلیل کیفی و توصیفی محتوا در ارزیابی داده ها به بررسی و تحلیل دیدگاه های مختلف پیرامون این مسئله با رویکرد زبان شناسانه پرداخته و به این نتیجه رسیده که با توجه به ذووجوه و ذوبطون بودن قرآن کریم، می توان دیدگاه های معتبرِ مطرح شده درباره این مسئله را داخل در ابعاد زبان قرآنی رده بندی نمود؛ به طوری که نگرش های متقدمان آیات مورد بحث، بیشتر ناظر بر زبان «عرف عام» قرآن بوده و در مقابل، دیدگاه های مفسران معاصر بیشتر برگرفته از زبان «باطنی علمی» و زبان «عرف خاص» قرآن است که بیشتر در تفاسیر علمی و قرآن به قرآن، نمود پیدا کرده است. درنهایت، نگارنده با تکیه بر زبان باطنی علمی قرآن و با استناد به قرائن درونی و بیرونی، هفت آسمان در آیه 11 سوره فصلت را ناظر بر طبقات جو دانسته است.
۶.

ارزیابی آراء آلوسی درباره شخصیت حضرت زهرا (س)در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن حضرت زهرا (س) اهل بیت (ع) آیه تطهیر آیه مباهله آلوسی روح المعانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸۲ تعداد دانلود : ۸۳۴
همواره یکی از مسائل مهم در قرآن، توجه به شخصیت و جایگاه اهل بیت (ع) است. با توجه به اینکه حضرت زهرا (س)  نیز  یکی از اهل بیت پیامبر(ص) است و باتوجه به ویژگی های مهم شخصیتی ایشان، جایگاه خاصی نزد قرآن پژوهان دارد. مقاله حاضر با هدف بررسی آراء آلوسی درباره شخصیت حضرت زهرا(س) در قرآن، با استخراج آیات نازله در شأن آن حضرت و بهره گیری از روش تحلیلی- توصیفی، شخصیت ایشان را در تفسیر روح المعانی مورد واکاوی قرار داد. منابع مورد استفاده در این تحقیق در محدوده سال های 1402 الی 1434 هجری قمری است. طی مطالعات صورت گرفته و جستجو در نشریات و پایگاه های اطلاع رسانی توسط محقق، اثر پژوهشی که موضوع مورد مطالعه پژوهش حاضر را بررسی کرده باشد، یافت نشد. محقق در پژوهش حاضر به این نتیجه دست یافت که آلوسی در تصویرپردازی شخصیت حضرت زهرا (س) دچار تذبذب و سرگردانی شده است. وی شخصیت حضرت زهرا(س) را در تفسیر برخی از آیات با الفاظی همچون «دارای حرمت، همراهی با پیامبر(ص) در روز مباهله و برترین زن جهان» دارای فضیلت معرفی کرده است، در مواردی دیگر، آن بزرگوار را «غیر معصوم و طلبکار ناحقّ» نشان داده است، در پاره ای تردید کرده و در برخی آیات نیز خود دچار تردید شده است. دراین میان، وی در توضیح بسیاری از آیات مربوط به حضرت زهرا (س)، هیچ گونه سخنی (در نفی یا اثبات حضرت زهرا(س)) ذکر نکرده است.
۷.

ارزیابی دوگانگی رسم الخطِ ادوات «إنّما، أنّما، کُلّ ما و أین ما» و بازتاب آن در ترجمه های فارسی معاصر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم رسم الخط مصحف دوگانگی رسم الخط ادوات ترجمه های معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۲ تعداد دانلود : ۳۲۸
یکی از مسائل مشکل زا در ترجمه و تفسیر قرآن، توجه به رسم الخط خاص برخی از واژگانی است که در نگارش به دو شکل گوناگون نوشته شده اند و برداشت های معنایی متفاوت را فراهم آورده اند. در این راستا  در مقاله حاضر کوشش شده است تا با روش توصیفی تحلیلی دوگانگی رسم الخط ادوات «إنّما، أنّما، کُلّ مَا و أینَ مَا» در آیاتی مشخص و با تکیه بر قواعد زبان و ادبیات عرب و تفاسیر تجزیه و تحلیل شود، سپس با معادل یابی آنها ترجمه های فارسی معاصر قرآن واکاوی و ارزیابی شود. درنهایت به این نتیجه رسیده ایم که بعضی از مترجمان از یک سو در پاره ای از مواضع به تفاوتِ رسم الخطیِ این ادوات بی اعتنا بوده و با انگاشت هایی متنوع معادل های ناصوابی را در برگردان این ادوات اظهار داشته اند و از سوی دیگر، بعضی نیز با درج معنای مناسب متوجه تفاوت رسم الخطی این ادوات بوده اند. درنهایت اینکه هرچند عمده اشکالات مترجمان در وهله نخست، مربوط به توجه نکردن به رسم الخط اصیل این واژگان است، بعد از آن، مشکل اساسی مربوط به ضعف تشخیص مترجم در ساختارهای صرفی و نحوی زبان مبدأ و به تبع آن گزینش نامناسب معنا در زبان مقصد است. درهرحال تقریباً «رضایی» در برگرداندن ادات «إنّما، أنّما، کُلّ مَا و أینَ مَا» از دیگر مترجمان دقیق تر عمل کرده است.
۸.

آسیب شناسی کاربست روایات نبوی در تفسیر کشاف با تکیه بر ساختارهای صرفی و نحوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم تفسیر کشاف روایات نبوی ساخت صرفی و نحوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۳ تعداد دانلود : ۶۹۱
عموماً زمخشری در تفسیر کشاف برای فهم معنای آیه از روایات نبوی استفاده می کند؛ یکی از این موارد، در زمینه علوم ادبی است که از میان رسته های مختلف این علم می توان به ساختارهای صرفی و نحوی اشاره داشت. در این راستا، مقاله حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و رویکرد انتقادی، به استخراج کاربست روایات پیامبرk برای تحلیل ساختارهای صرفی و نحوی آیات قرآنی در تفسیر کشاف پرداخته و در نهایت با واکاوی و ارزیابی دیدگاه زمخشری در این خصوص، این نتیجه حاصل شده که از یک سو، روایات مورد استناد وی، بجز لای نافیه در ساختار نحوی، ضعیف بوده و از سوی دیگر، کاربست روایت نیز در تمامی موارد صحیح نیست. . . . . . . . .. . . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . .
۹.

واکاوی و ارزیابی ترجمه مفردات قرآن (مطالعه موردی: ماده «ظنّ»)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن ترجمه های معاصر ماده «ظن» یکسان سازی ترجمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۷ تعداد دانلود : ۷۱۵
یکی از مسائل نو در حوزه قرآن پژوهی، «ترجمه قرآن» است. این نهضت، با وجود نقاط قوت فراوان، دارای نقاط ضعفی نیز هست؛ یکی از این نقاط ضعف، در زمینه معادل یابی واژگان قرآنی است که از میان آن ها می توان به ماده «ظنّ» به عنوان یکی از لغات پرکاربرد و چالش زا در قرآن اشاره نمود. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی، با هدف دستیابی یا ابداع دیدگاه صحیح در معناشناسی ماده «ظنّ» و ارائه روش در مفهوم شناسی تاریخی واژگان، به گردآوری، تحلیل و ارزیابی دیدگاهای اهل لغت و مفسران پرداخته و به این نتیجه دست یافته که معنای این واژه باید با واکاوی در کتب لغت، تفسیر و بافت آیات استخراج شود. در نهایت، با ارزیابی ترجمه های فارسی معاصر و مشهور قرآن کریم (آیتی، رضایی، صفوی، فولادوند، مجتبوی، مشکینی، معزّی، مصباح زاده و مکارم شیرازی) ، موفقیت و عدم موفقیت آن ها را در معادل یابی این واژه ارزیابی نموده است .
۱۱.

ارزیابی ترجمة «قَالَ مَوْعِدُکُمْ یَوْمُ الزِّینَةِ وَأَن یُحْشَرَ النَّاسُ ضُحًى» (طه/ 59) در ترجمه های مشهور قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم حضرت موسی (ع) ترجمه های معاصر قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰۲ تعداد دانلود : ۶۶۰
ترجمة قرآن یکی از مسائل نو در حوزة قرآن پژوهی است که در سدة کنونی بسیار مورد توجّه قرار گرفته است. این نهضت، با وجود نقاط قوّت فراوان، نقاط ضعفی نیز دارد. یکی از این نقاط ضعف، در معادل یابی آیة Pقَالَ مَوْعِدُکُمْ یَوْمُ الزِّینَةِ وَأَن یُحْشَرَ النَّاسُ ضُحًىO دیده می شود. این مقاله با روش تحلیلی توصیفی ترجمه های معاصر مشهور قرآن (شامل ترجمه های فارسی: آیتی، الهی قمشه ای، رضایی، صفّارزاده، صفوی، فولادوند، کاویان پور، گرمارودی، مجتبوی، مشکینی، مصباح زاده، معزّی و مکارم، از ترجمه های انگلیسی، پیکتال و صفّارزاده و از ترجمه های آمریکایی، ترجمة شاکر) از این آیه را با دقّت شایانی مورد بررسی قرار داده است و به این نتیجه رسیده که نزدیکترین ترجمه به ترجمة صحیح این آیه، ترجمة مشکینی و بهترین روش ترجمه نیز ترجمة تفسیری است.
۱۲.

مقایسه دیدگاه علامه طباطبایی و آیت الله جوادی آملی درباره نزول دفعی قرآن

کلیدواژه‌ها: قرآن علامه طباطبایی آیت الله جوادی آملی نزول تدریجی نزول دفعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام پیامبرشناسی نبی کیست، وحی چیست
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن وحی ونبوت در قرآن
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات تاریخ قرآن نزول
تعداد بازدید : ۳۱۰۵ تعداد دانلود : ۱۴۳۵
یکی از مسائل دشوار قرآنی، چگونگی نزول آن است. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی، دیدگاه علامه طباطبایی و آیت الله جوادی آملی را تبیین، تحلیل و دلایلشان را نقد می کند. علامه طباطبایی به نزول دوگونه (دفعی و تدریجی) و آیت الله جوادی آملی به نزول سه گونه (دفعی، متوسط و تدیجی) معتقد است. دیدگاه علامه طباطبایی گام نخست در اثبات نزول فرامادی قرآن است و دیدگاه آیت الله جوادی آملی عهده دار تبیین و تفصیل نزول آن است؛ پس این دو دیدگاه در طول یکدیگرند و هیچ تعارضی ندارند.
۱۳.

چگونگی تحقق معجزه عصای حضرت موسی علیه السلام در قرآن کریم (مطالعه موردی دو دیدگاه متفاوت)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم عصای موسی (ع) معجزه سحر افک ادوات سحر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸۳ تعداد دانلود : ۴۳۷
حضرت موسی g ، در مسیر هدایت قوم بنی اسرائیل به سوی خداوند، معجزات متعددی را در حقانیت طریق خود و ابطال مسیر مخالفان عرضه کرده است. یکی از این معجزات، تبدیل شدن عصای آن حضرت g به ماری بزرگ در برابر سحر ساحران است. این معجزه در تفاسیر فریقین، دارای دو نوع تفسیر متفاوت است: 1- عصای موسی g ، ادوات سحرِ ساحران را بلعید و اثری از آن ها باقی نگذاشت؛ 2- عصای موسی g سحر و افک ساحران را بلعید و ابزارها به حالت نخست برگشتند. مقاله حاضر با روش تحلیل محتوای کیفی (از نوع تحلیلی-توصیفی) به  شیوه مطالعه انتقادی - تطبیقی تمامی دلایل این دو دیدگاه در تفاسیر فریقین را مورد بررسی قرار داده  و پس از تحلیل و نقد دو دیدگاه یادشده، با استناد به دلایل عقلی و نقلی سازگاری میان این دو دیدگاه را اثبات و نتیجتاً به دیدگاه نو در حل مساله دست یافته است.
۱۴.

ارزیابی ترجمه های معاصر فارسی قرآن کریم مشتمل بر مادّه ی «حشر»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن ترجمه های معاصر مادة «حشر»

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۲ تعداد دانلود : ۵۷۷
انتقال علوم و معارف از هر زبانی به زبان دیگر، از راه ترجمه ممکن و میسّر است. امّا این جریان انتقال، با وجود نقاط مثبت، نقاط ضعف نیز دارد. توجّه و حسّاسیّت پیرامون این امر در قرآن کریم بسیار حائز اهمیّت است؛ زیرا از منبعی برتر از مادّه سرچشمه می گیرد. یکی از این موارد ضعف، در معناشناسی و معادل یابی واژة «حشر» و مشتقّات آن دیده می شود. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به بررسی و تحلیلی جامع و کامل دربارة معادل یابی این واژه پرداخته است و بدین نتیجه دست یافته است که معادل حقیقی و جامع این واژه، «جمع نمودن و سوق دادن به سوی قیامت» همراه با قید «اجبار» است، امّا این معنای جامع در ترجمه های فارسی معاصر از جمله، ترجمه های آیتی، الهی قمشه ای، رضایی، صفّارزاده، فولادوند، کاویان پور، مجتبوی، مشکینی، مصباح زاده، معزّی و مکارم شیرزای رعایت نشده است و تنها الهی قمشه ای در یک مورد، آن هم به صورت ناقص، بدان اشاره کرده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان