درخت حوزه‌های تخصصی

علوم سیاسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آثار و زندگینامه اندیشمندان سیاسی آثار و زندگینامه بزرگان روابط بین الملل اصول روابط بین الملل اقتصاد سیاسی بین الملل امنیت ملی و بین المللی اندیشه سیاسی تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران تاریخ روابط بین الملل توسعه و مسایل سیاسی اجتماعی مربوط به شمال و جنوب جامعه شناسی سیاسی جهانی شدن روابط خارجی ایران روانشناسی سیاسی روش شناسی سازمان های بین المللی سیاست خارجی (مبانی و مفاهیم نظری) سیاست خارجی ایران سیاستگذاری عمومی فرهنگ و سیاست مبانی علم سیاست مسایل ایران مطالعات منطقه ای نظریه های روابط بین الملل نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۵۲۱ تا ۴٬۵۴۰ مورد از کل ۳۱٬۹۵۳ مورد.
۴۵۲۱.

تاثیر ویژه پروری در فروپاشی و زوال سیاسی حکومت پهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۹ (پیاپی ۶۹) 9 - 37

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی ویژه پروری فساد سلسله پهلوی شعارهای مردمی کمیسیون شاهنشاهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۳۲۴
انقلاب اسلامی ایران به مثابه یک انقلاب اجتماعی، رویدادی منحصربه فرد بود. طی این رخداد سلسله پهلوی پس از 53 سال حکومت بر ایران فروپاشید. دغدغه این پژوهش بررسی زمینه های فروپاشی این سلسله است. امری که می تواند از زوایای مختلف مورد بررسی قرار گیرد. با توجه به محدودیت های پژوهش، مقاله پیش رو قصد دارد این مسئله را از منظر مفهوم «ویژه پروری» مورد واکاوی قرار دهد. بدین ترتیب پرسش این است که ویژه پروری چه تاثیری در فروپاشی و زوال حکومت پهلوی داشت؟ از نظر نویسندگان این پژوهش، ویژه پروری  از جمله مهمترین عواملی است که سبب اعتراضات مردمی علیه حکومت شد و نظام پهلوی را به سوی فروپاشی  سوق داد. این مقاله از روش مکانیسم علی (ردیابی فرایند) بهره می برد و جمع آوری داده ها به شکل کتابخانه ای صورت می گیرد. از منظر محدویت زمانی و مکانی ایران دهه های 1340-1350 نقطه تمرکز این پژوهش است.
۴۵۲۲.

مطالعه تطبیقی تأثیرگذاری شبکه های اجتماعی مجازی و خانواده بر جامعه پذیری سیاسی دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال نهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۰ 252 - 279

کلیدواژه‌ها: جامعه پذیری سیاسی شبکه های اجتماعی مجازی شبکه سنتی خانواده دانشجویان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵ تعداد دانلود : ۲۴۹
در فرآیند جامعه پذیری سیاسی عوامل مختلفی نقش دارند. امروزه گسترش عمودی و افقی شبکه های اجتماعی مجازی و اینترنت، باعث شد تا این فناوری ارتباطی نوین به عنوان عامل جدید به موازات سایر عوامل در جامعه پذیری جوامع مطرح شود(مسأله). هدف مطالعه ی حاضر، کشف میزان تاثیرگذاری شبکه های اجتماعی مجازی در جامعه پذیری نسبت به شبکه سنتی خانواده است(هدف). سوال اصلی این است که جامعه پذیری سیاسی دانشجویان در جمهوری اسلامی ایران تا چه میزان متأثر از شبکه های اجتماعی در قیاس با شبکه سنتی خانواده می باشد؟(سوال) چارچوب نظری تحقیق بر مبنای الگوی سه سطحی مایکل راش است که شامل سه بعد اساسی آگاهی و معرفت، گرایش و رفتار می باشد. روش پژوهش پیمایشی است. داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شده است(روش تحقیق). یافته اجمالی این پژوهش این است که شبکه های اجتماعی مجازی در بر همه مولفه های اصلی جامعه پذیری سیاسی(شناخت نظام سیاسی، شناخت چهره های سیاسی، ارزش های سیاسی، اعتماد سیاسی و مشارکت سیاسی) تأثیر گذار است و نسبت به شبکه سنتی خانواده پیشی گرفته اما هنوز بر همه مؤلفه های مزبور نفوذ و تأثیرگذاری حداکثری پیدا نکرده است(یافته تحقیق). یافته های این پژوهش برای دستگاههای تصمیم گیر و تصمیم ساز در حوزه های ، فضای مجازی و همچنین نهاد ها و موسساتی که دغدغه انتقال و حفظ ارزشهای انقلاب اسلامی را بر عهده دارند مناسب خواهد بود.
۴۵۲۳.

ظهور و افول جمهوری کُردستان در مهاباد و ساختارهای توزیعی قدرت در سطح منطقه ای

نویسنده:
منبع: سیاست و روابط بین الملل سال پنجم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 179 - 201

کلیدواژه‌ها: ساختار توزیع قدرت جمهوری کردستان ترکیه عراق جنبش کردی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۲۶۹
هدف از نگارش این مقاله بررسی نقش کشورهای منطقه ی از جمله ترکیه و عراق بر اساس ساختارهای توزیعی قدرت در سطح منطقه و تحت تاثیر فشارهای بین المللی در روند شکل گیری و در نهایت سقوط جمهوری کُردستان در مهاباد در سال ۱۹۴۶ است. مطالعات متعددی در زمینه جنبش های کُردی در خاورمیانه و البته جنبش کُردی در ایران انجام گرفته است اما نکته حائز اهمیت در این مطالعه بررسی نقش قدرت های منطقه ای از جمله ترکیه و عراق با توجه به الگوی توزیع قدرت در جریان ظهور و سقوط جمهوری کُردستان در مهاباد است؛ مسئله ای که در مطالعات انجام گرفته در این زمینه تا حدود زیادی مغفول مانده است. از اینرو، بحث کانونی این مقاله با توجه به منابع و اسناد در دسترس و کتابخانه ای و منابع الکترونیکی و آرشیوهای موجود با رویکُردی تحلیلی - توصیفی صورت گرفته است. با توجه به مستندات و منابع و آرشیوهای دولتی و غیردولتی نباید نقش کشورهای منطقه ای از جمله ترکیه و عراق را در سقوط جمهوری کُردستان در مهاباد نادیده گرفت و این حرکت را صرفاً به اقدامات، منافع، حمایت ها و قطع حمایت های قدرت های چون شوروی، بریتانیا و ایالات متحده تقلیل داد. به عبارت دیگر، این دو قدرت منطقه ی به ویژه ترکیه به عنوان نیروهای تسهیل گر نقش محوری در تغییر رویکرد قدرت های بین المللی در قبال جمهوری کردستان در مهاباد داشتند.
۴۵۲۴.

بازخوانی مفاهیم خیر و حق در اندیشه سیاسی فارابی و راولز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۵۱ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 19 - 37

کلیدواژه‌ها: حق خیرات سعادت عدالت فایده گرایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۲ تعداد دانلود : ۴۷۸
 خیر یا فایده از مهم ترین مفاهیمی است که تداوم و گسترش آن، اصل انصاف و استحقاق را در جامعه از بین می برد. مفهوم حق نیز امروزه در حوزه های گوناگونی از جمله نسبت انسان با خود، خدا، طبیعت و جمادات، و نسبت با انسان های دیگر، اعم از روابط افراد با هم، افراد با حکومت و نیز حکومت ها با یکدیگر مطرح می شود. در فلسفه فارابی، فضیلت و سعادت دو هدف بنیادین محسوب می شوند، بنابراین هستی، جوهر جهان خیر و به نوعی ریشه و منبع خیر است. فارابی، تأمین خیر و کمال برتر را در گرو مدینه می داند. درحالی که راولز برای جلوگیری از تضییع انصاف، خیر را با حق جایگزین کرده است. به نظر راولز حق مفهومی است که قابلیت سامان دهی معقول و منصفانه جامعه را دارد. معیار او ترجیح مفاهیم حق بر مفاهیم خیر است؛ یعنی آن موارد و مقادیر از انتظارات شهروندان انتخاب می شود که منطبق بر معیارهای مفهوم حق باشد. در این پژوهش با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی به توصیف و تحلیل ارکان اصلی فلسفه سیاسی راولز و فارابی (مفاهیم خیر و حق) پرداخته شده و در نهایت ارزیابی کلی از نظریه آنها به عمل آمده است. فارابی و راولز دیدگاه های متفاوتی در مورد خیر و حق دارند.
۴۵۲۵.

ارائه الگوی مطلوب سیاستگذاری قومی در جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه امام صادق(ع) و واحد علوم و تحقیقات)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد سال ۳۰ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۹۹ 393 - 425

کلیدواژه‌ها: سیاستگذاری قومی جمهوری اسلامی ایران دانشجویان دانشگاه امام صادق (ع) دانشجویان دانشگاه علوم و تحقیقات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۲۹۱
نظام سیاسی در کشورهایی نظیر ایران که به لحاظ تنوع قومی و زبانی، در وضعیت ناهمگن و متنوعی به سر می برند، برای پایداری و بقا، به ایجاد حس همبستگی ملی در بین اقوام خود نیاز دارد. بنابراین در کشورهای چند قومی از جمله اصلی ترین اقدام ها، تدوین و اجرای سیاست های قومی است. با توجه به ضرورت تدوین سیاست های قومی، هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی مطلوب سیاستگذاری قومی در جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی: دانشجویان ساکن مناطق قومی و در حال تحصیل در دانشگاه امام صادق (ع) و دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات) بود. روش پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش اجرا توصیفی از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانشجویان مقطع کارشناسی تا دکتری به تعداد 850 نفر بودند که براساس جدول مورگان 265 نفر به عنوان نمونه آماری به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه ای محقق ساخته دارای 6 مؤلفه و 79 سوال بود که پایایی پرسشنامه با میزان آلفای کرونباخ 94/0 مورد تأیید قرار گرفت. همچنین برای تجزیه و تحلیل فرضیات نیز از روش معادلات ساختاری و نرم افزار Amos استفاده گردید. در نهایت 4 مؤلفه اصلی هویت ملی، هویت دینی، شهروند محوری و عدالت محوری به عنوان مهم ترین مؤلفه ها شناسایی شدند. با ترکیب 4 مؤلفه فوق، الگوی «تکثرگرایی ایرانی_اسلامی» به عنوان الگوی مطلوب سیاستگذاری قومی در جمهوری اسلامی ایران معرفی شد.  
۴۵۲۶.

همکاری های چین و روسیه؛ تحلیلی از منظر تئوری انتقال قدرت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 269 - 308

کلیدواژه‌ها: نظام بین الملل نظم لیبرالی قدرت های بزرگ انتقال قدرت رقابت همکاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۷ تعداد دانلود : ۲۸۸
نظم بین المللی لیبرال که به عنوان نظم مبتنی بر هنجار های غربی و یا نظم ایجاد شده به وسیله ایالات متحده آمریکا شناخته می شود بعد از جنگ جهانی دوم ایجاد شده و با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تقویت شد. با وجود این مهم ترین چالشی که این نظم درطی سال های گذشته با آن روبه رو بوده است رشد دولت های نوظهوری مانند چین و روسیه است که مخالف سلطه غرب و به ویژه آمریکا بوده و به دنبال بهره مندی از فرصت های اصلاح در نظم بین المللی هستند. در مقایسه با چین، روسیه نگاه تجدیدنظرطلبانه ای به ساختار نظم بین المللی داشته و چالش های بیشتری را ایجاد می کند. ایده اصلی مطرح شده در این مورد حاکی از این است که اگر چه روسیه به تنهایی قادر به مقابله با غرب و ایالات متحده آمریکا نیست، حمایت سایر قدرت های بزرگ و به ویژه چین، روسیه را به ایجاد چالش برای نظم لیبرالی ترغیب می کند. بنابراین پرسش اصلی پژوهش به این موضوع می پردازد که چه عواملی باعث می شود چین از چالش های ایجاد شده به وسیله روسیه برای نظم لیبرالی و هژمونی ایالات متحده آمریکا حمایت کند. به عنوان پاسخی احتمالی، این پژوهش استدلال می کند چالش های روسیه از سه جهت برای چین حائز اهمیت است. نخست، چالش های روسیه چین را از مواجهه مستقیم با ایالات متحده آمریکا دور و در عین حال توجهات را از رشد پکن منحرف می کند؛ دوم، چشم انداز ارائه شده از سوی روسیه در تضاد با خواسته های چین نیست و در بسیاری از موارد تأمین کننده منافع آن است و در نهایت تضعیف هسته آنگلو - آمریکایی نظم لیبرال که می تواند به تضعیف هژمونی ایالات متحده منجر شود، چین را به همکاری و چالشگری روسیه ترغیب می کند. روش پژوهش در این مطالعه توصیفی - تحلیلی است.
۴۵۲۷.

از «حکومت بر خود» تا «حق بر انقلاب» (مبانی و شرایطِ انحلال دولت در الاهیات سیاسیِ جان لاک)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دولت پژوهی سال هفتم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۶ 27 - 61

کلیدواژه‌ها: لاک حق قانون دولت انحلال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۶ تعداد دانلود : ۲۹۳
یکی از مباحثِ مهم در باب پدیده دولت، مسأله شکل گیری دولت است. اما آنچه مهمتر از شکل گیری دولت است، بنظر مسأله «انحلال» دولت باشد. این مقاله می کوشد مسأله انحلال دولت را از منظر یکی از بزرگترین فیلسوفان سیاسی جهان مدرن، جان لاک، بررسی کند. پرسش اصلی مقاله این است که از منظر الاهیات سیاسی جان لاک، با اتکا به چه بنیادها یا مبانی می توان انحلال دولت را پذیرفت و از سوی دیگر چه شرایطی می بایست وجود داشته باشند تا بتوان به امکان انحلال یا ایجاد حق برای شهروندان بر انحلال دولت قائل شد. لاک معتقد است انسان در وضع طبیعی موجودی ذی حق است و به علاوه می تواند بر خود حکومت کند. انسان با حفظ بعضی از این حقوق وارد جامعه سیاسی می شود از جمله مهمترین این حقوق، حق افراد برای قضاوت در مورد عملکرد حکمرانان است. همچنین افراد حق دارند تا در صورت تخطی حکمرانان از تعهداتشان، آنان را عزل و حتی مجازات نمایند و اگر حکمرانان در برابر اراده مردم بایستند مردم می توانند به زور و انقلاب متوسل شوند. از نظر لاک، بدترین چیز در سیاست، انقلاب نیست بلکه استبداد است. از نظر لاک، انقلاب لازمه تضمین پایبندی حکمرانان به تعهداتشان است اما نکته مهمتر این است که انقلاب بنیاد آزادی است و بزرگترین تجلی حکومت انسان بر خود است.
۴۵۲۸.

فناوری های نو ظهور و تأثیر آنها بر تمدن نوین اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی دوره ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۷) 1 - 40

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی تمدن اسلامی تمدن نوین اسلامی آینده پژوهی فناوری های نوظهور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۹ تعداد دانلود : ۲۸۷
هدف اصلی و کلان انقلاب اسلامی ایران ایجاد تمدن نوین اسلامی  است. با توجه به این هدف، پرسشی که مطرح می شود؛ این است که «در شرایط کنونی چگونه می توان این هدف را تحقق بخشید؟» با نگاهی به تاریخ ظهور و افول تمدن ها می توان دریافت؛ یکی از پیشران های تمدن ساز، علم و فناوری است. تمامی تمدن ها در طول تاریخ با دستیایی به فناوری های جدید و کارآمد که تأمین نیازها و تقاضاهای بشر را تسهیل کرده اند؛ امکان ظهور و بروز یافته اند. با توجه به تجربه تاریخی، فناوری های نوین و نوظهور و فناوریهایی که در آینده به دست خواهند آمد؛ از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر تحولات و شکل دهنده آینده به شمار می روند. لذا برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی، دستیابی به فناوری جدید و نوظهور و تلاش برای مشارکت در فرایند خلق فناوریها در آینده، امری ضروری است. در این مقاله تلاش می شود؛ با روش توصیفی - تحلیلی و با رویکردی آینده پژوهانه، تأثیر گذاری فناوری های نوین و نوظهور در فرایند تمدن سازی مورد بررسی قرار گیرد و نقش و تأثیر آنها برشکل گیری تمدن نوین اسلامی تبیین شود.
۴۵۲۹.

رقابت هژمونیک آمریکا و چین و تاثیر آن بر جریان انرژی و نفت در جهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۸ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۶۹) 103 - 120

کلیدواژه‌ها: هژمونیک تقابل هژمونیک رقابت هژمونیک آمریکا چین انرژی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۷ تعداد دانلود : ۴۱۷
ایالات متحده بعنوان کشوری که که دارنده معیارهای یک هژمون است، تلاش می کند تا آن را حفظ نماید و چین بعنوان یک قدرت نوظهور در صحنه بین الملل تلاش دارد که خود را به عنوان یک رقیب هژمونیک آمریکا به جامعه جهانی بشناساند. نقطه مشترک در تقابل هژمونیک میان آمریکا و چین در زمینه انرژی گرایش هر دو کشور به منطقه خاورمیانه است. هرچند برای ایالات متحده این مسئله جدیدی نیست، اما گرایش روز افزون چین برای مقابله با تهدید امنیت انرژی خود اهمیت زیادی دارد، زیرا چین از این طریق در پی آن است که نفوذ خود در سایر حوزه را نیز اعمال نماید. پژوهش حاضر با تاکید بر دیدگاه های مختلف در حوزه هژمونیک بویژه تئوری گرامشی تلاش کرده به سوال اصلی خود در مورد تاثیر رقابت هژمونیک آمریکا و چین بر جریان انرژی و نفت در جهان پاسخ دهد. لذا هدف پژوهش حاضر، بررسی رقابت هژمونیک آمریکا و چین و تاثیر آن بر جریان انرژی و نفت در جهان است. روش تحقیق استفاده شده در این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی می باشد. پژوهش به این نتیجه رسیده که میان آمریکا و چین رقابت هژمونیک برقرار است تا تقابل هژمونیک. زیرا چین در مراحل اولیه رقابت هژمونیک با آمریکا قرار دارد و معلوم نیست این رقابت به موفقیت چین بیانجامد و بتواند خود را بعنوان یک هژمون معرفی نماید. چین معیارهای لازم جهت معرفی خود بعنوان هژمونیک در تمام زمینه ها را ندارد و همانگونه که گرامشی بیان می کند مقبولیت لازم را نیز ندارد.
۴۵۳۰.

گذار از نظم اقتصاد سیاسی بین الملل آمریکامحور: روندپژوهی کاربست ابزار تحریم و جهان روایی دلار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی آمریکا سال اول بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 97 - 118

کلیدواژه‌ها: اقتصاد سیاسی بین الملل راهبرد کلان آمریکا دلار قدرت های نوظهور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۲۵۶
در طول چند دهه اخیر تحولاتی از قبیل ظهور بازدارندگی هسته ای و افزایش بار مالی درگیری های نظامی، باعث گردیده تا مطلوبیت استفاده از ابزار نظامی به طرز چشمگیری کاهش پیدا کند. بر همین اساس، راهبرد کلان ایالات متحده آمریکا، به خصوص در طول دو دهه اخیر، مبتنی بر کاهش درگیری های نظامی و افزایش تمایل به استفاده از ابزارهای جایگزین بوده است. از جمله مهم ترین ابزارهایی که کاربست آن روندی صعودی داشته، تحریم های اقتصادی بوده که به پشتوانه جهان روایی دلار اثرگذاری قابل توجهی بر کشور تحریم شده داشته است؛ بنابراین مسئله اساسی که مقاله حاضر در پی پرداختن به آن است، چرایی رشد کاربست تحریم ها در راهبرد کلان اقتصادی و سیاسی ایالات متحده آمریکا است. در پاسخ به این مسئله، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، این فرضیه مطرح شده که به موازات افزایش مقبولیت دلار آمریکا در اقتصاد بین الملل، ایالات متحده در طول 5 دهه اخیر از سلطه دلار به عنوان یکی از ابزارهای سیاست خارجی خود در راستای تحت فشار قرار دادن سایر کشورها بهره گرفته است؛ اما قدرت های نوظهوری همچون چین و روسیه که اساس ظهور خود را بر محوریت رشد اقتصادی بنا نهاده اند، مجموعه مشترکی از کشورهای با منافع مشترک را ایجاد کرده اند که گذار از نظم اقتصادی آمریکامحور را به عنوان یکی از رویکردهای سیاست خارجی خود پذیرفته اند.
۴۵۳۱.

همکاری و منازعه در غرب آسیا: تحول رویکردهای نظری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۵۱ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 1038 - 1015

کلیدواژه‌ها: غرب آسیا تحلیل گفتمان واقع گرایی لیبرالیسم برساخته انگاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۹ تعداد دانلود : ۲۳۵
با هدف بررسی همکاری و منازعه در غرب آسیا از منظر رویکردهای نظری مختلف در رشته روابط بین الملل، تبیین های واقع گرا، لیبرال و برساخته انگاری از تحولات منطقه در طول زمان مقایسه شده، و نشان داده می شود که منازعه و همکاری در منطقه در واقع گرایی براساس نظم بین الملل، ملاحظات نظامی و سیاست قدرت، ایدئولوژی و تحلیل کلی قدرت هنجاری، در لیبرالیسم براساس مردم سالاری، نوع نظام سیاسی و انسجام شناختی، و در برساخته انگاری براساس عوامل هویتی، نقش های ملی، قومیت گرایی، فرقه گرایی و گفتمان های امنیتی دولت ها تبیین  شده است. پرسش های پژوهشی عبارت اند از: 1. چگونه شکل گیری همکاری و منازعه در غرب آسیا در نظریه های روابط بین الملل تبیین شده اند؟ 2. کدام یک از این نظریه ها استدلال بهتری از تحولات یک دهه اخیر در منطقه ارائه کرده است؟ در فرضیه بیان می شود که میزان تاثیرگذاری رویکردهای نظری مختلف بر موفقیت کارشناسان مسایل منطقه ای برای درک بهتر همکاری و منازعه در غرب آسیا متفاوت است. استفاده از روش تحلیل مقایسه ای استدلال های ارائه شده در متون فارسی و انگلیسی نشان می دهد که نظریه های واقع گرایی و لیبرالیسم نمی توانند درک کاملی از آنچه امروزه در منطقه جریان دارد، ارائه دهند؛ و برای تبیین تحولات جدید منطقه، به ناگزیر با بازبینی اصول نظری خود، عناصر ادراکی و معنایی مورد توجه در تحلیل های برساخته انگاری را در نظر گرفته اند. برساخته انگاری با تمرکز بر واقعیت معنایی و بیناذهنی در تحلیل تحولات غرب آسیا موفق تر بوده است. تحلیل گفتمان به طور ویژه به عنوان رویکرد برساخته انگار به ما در فهم چگونگی تکوین همکاری و تعارض از راه رویه های گفتمانی کمک می کند و بهتر می تواند ابعادی از ویژگی ها و مسائل منطقه ای را نشان دهد.
۴۵۳۲.

پذیرش قطعنامه 598؛ پیروزی یا شکست؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات دفاع مقدس و نبردهای معاصر سال ۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵ 27 - 46

کلیدواژه‌ها: دفاع مقدس قطعنامه 598 جنگ تحمیلی خاتمه جنگ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۳۱۷
از آنجا که فرمایش امام خمینی(ره)، مبنی بر «قبول این مسئله برای من از زهر کشنده تر است، ولی راضی به رضای خدایم و برای رضایت او این جرعه را نوشیدم»، در جریان پذیرش قطعنامه 598، ممکن است این شائبه را ایجاد کند که جنگ با پیروزی خاتمه نیافته است، ضرورت دارد که واقعیت مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد. این مقاله که به روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است، شرایط زمانی و موقعیت جبهه ها و نیز موضع ایران و عراق در زمان صدور قطعنامه 598 و محتوا و تفاوت های آن با سایر قطعنامه های صادره در خصوص جنگ تحمیلی از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد و همچنین حوادث و اتفاقات پیش آمده در مقطع پایانی جنگ را از طریق مطالعه کتابخانه ای و اسنادی مورد مطالعه قرار داده و از طریق تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده روشن کرده است که جمهوری اسلامی ایران با پیروزی کامل جنگ را به پایان برده و جنگ با تحمیل شکستی سخت بر رژیم بعثی عراق و بر همه حامیان آن خاتمه یافته است.
۴۵۳۳.

توازن قوا عاملی محرک در کنشگریِ مسکو نسبت به واشنگتن؛ مطالعه ی موردی: حوزه ی راهبردی اوراسیای مرکزی

نویسنده:
منبع: سیاست و روابط بین الملل سال پنجم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۹) 231 - 247

کلیدواژه‌ها: نواوراسیاگرایی توازن قوا رقابت راهبردی ایالات متحده روسیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۱ تعداد دانلود : ۲۳۵
گرایش به سوی منطقه گرایی سبب شده است تا آوردگاه راهبردی اوراسیای مرکزی به عنوان یکی از مهم ترین مناطق ژئوپلیتیکِ جهان، بنا به موقعیت امنیتی، راهبردی و اقتصادیِ ویژه ای که احراز نموده است بیش از پیش در کانون توجه روسیه، ایالات متحده و دیگر قدرت های منطقه ای و جهانی قرار گیرد. در این میان مسکو که در سودای احیای جایگاه ابرقدرتی خود است طی سالیان اخیر با تکیه بر ذهنیت تاریخی، دکترین خارجِ نزدیک، رویکرد نواوراسیاگرایی و همچنین گفتمان ژئوپلیتیکِ منفعت بنیان در عرصه سیاست خارجی کوشیده است تا راهبرد امنیتی خود را از راهبردی جهانی با رویکردی مضیق به راهبردی منطقه ای با رویکردی موسع تبدیل نموده و از این رهگذر راهبرد توازن قوا را به عنوان الگویِ رفتاری خود برای مواجهه با یک جانبه گرایی واشنگتن در پیش گیرد. نوشتار حاضر با استفاده از مؤلفه های تئوریکِ مُستتر در تئوری توازن قوا و همچنین بهره گیری از روش پژوهش کیفی و ابزار مطالعات اَسنادی، کوشیده است تا به این پرسش پاسخ دهد که در چارچوب راهبرد موازنه قوا، روسیه چه تمهیداتی را برای مقابله با اقدامات یک جانبه ایالات متحده در حوزه راهبردی اوراسیای مرکزی در پیش گرفته است؟ فرضیه ای که در مقابل پرسش مزبور قابل طرح می باشد ناظر بر آن است که مقامات کرملین از طریق تولید نظام های معنایی، شیوه تفسیر مادی و بازچینش مستمر فهرست دوستان/دشمنان کوشیده اند تا با تلقی واشنگتن به عنوان کنشگری چالش گر، مهار این بازیگر فرامجموعه ای را با هدف تحدیدِ نفوذ، قبض ژئوپلیتیک و کاهش وزن راهبردی در قالب راهبردهای نظامی، اقتصادی و همچنین سیاسی و امنیتی (بحران اوکراین) در پیش گیرند.
۴۵۳۴.

واکاوی تحریم های یکجانبه اقتصادی در حقوق بین الملل: مطالعه موردی ایالات متحده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۸ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۷۱) 53 - 75

کلیدواژه‌ها: معنویت گرایی جدید باطن گرایی غربی عصر جدید وساطت روحی کشف و شهود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۲۱۴
برخی از کشورهای قدرتمند به ویژه ایالات متحده تحریم هایی را به صورت یک جانبه علیه سایر کشورها اعمال می کنند که امروزه به اقدامی معمول در سیاست خارجی آنان تبدیل شده است. مسئله این است که اساساً این تحریم ها بنا به دلایل و توجیهاتی اعمال شده و در عین حال با مخالفت هایی نیز همراه است و قانونی بودن اعمال این تحریم ها برخلاف بسیاری از تحریم های جمعی که توسط شورای امنیت سازمان ملل اعمال می شوند، زیر سؤال رفته است. لذا سؤال اصلی این است که ادله توجیه اعمال تحریم های یکجانبه توسط آمریکا چیست و این تحریم ها چه جایگاهی در حقوق بین الملل دارند؟ در این پژوهش قصد بر این است تا برپایه اصول روش علمی-تجربی به واکاوی دلایل اعمال تحریم های یک جانبه پرداخته و قانونی بودن این تحریم ها از منظر حقوق بین الملل بپردازیم. نتایج نشان می دهد که علیرغم ارائه توجیهات گوناگون درباره ضرورت حفظ امنیت ملی و وضع قوانین داخلی در اینباره، این تحریم ها مبنای قانونی مشخصی در حقوق بین الملل ندارند و اعمال تحریم علیه سایر کشورها –بجز در موارد خاص- مفروض به تصویب آن در سازمان ملل متحد و نهادهای وابسته به آن و شورای امنیت بعنوان مسئول اصلی در اینباره است.
۴۵۳۵.

تحلیل عرفی شدن در جهان اسلام از دیدگاه آیت الله خامنه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال نهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۰ 12 - 42

کلیدواژه‌ها: جهان اسلام عرفی شدن انقلاب اسلامی اسلام سیاسی آیت الله خامنه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷ تعداد دانلود : ۱۶۹
امکان یا امتناع عرفی شدن جهان اسلام از جمله دغدغه های اصلی متفکران مسلمان در قرن معاصر می باشد و برخی از متفکرانی تلاش نموده اند بر اساس آبشخورهای فکری به تبیین این مسئله بپردازند. در راستای اهمیت این امر، این نوشتار با اتخاذ رویکرد توماس اسپرینگز و بر اساس روش تحلیل محتوای کیفی درصدد پاسخ به این سوال اصلی است: «علل بحران عرفی شدن جهان اسلام ناظر بر دیدگاه آیت الله خامنه ای چیست و برون رفت از عرفی شدن جهان اسلام و رسیدن به وضعیت مطلوب چگونه خواهد بود؟». یافته های پژوهش بر نکاتی چند تاکید دارد: یک. در دیدگاه آیت الله خامنه ای عرفی شدن جهان اسلام پدیده ای عرضی و نه ذاتی بوده و این امر، بیشتر تحت تاثیر عوامل ارادی تا غیر ارادی می باشد. از اینرو امکان تغییر وضعیت موجود به وضعیت مطلوب وجود دارد. دو. در این نگاه فراتر از مقام ثبوت، در مقام اثبات کارآمدی نظام سیاسی اسلام مهمترین عامل در جلوگیری و کسترش نفوذ سکولاریسم در جهان اسلام می باشد. در این راستا، وقوع انقلاب اسلامی، تشکیل نظام جمهوری اسلامی و در پیش گرفتن اهداف تمدنی تمدن نوین اسلامی مسیری خلاف روند عرفی شدن جهان اسلام است که تاثیر و تاثرات آن در محیط داخلی و همچنین جریان های اسلام گرا نظیر حزب الله لبنان، الحوثی یمن، و حشد الشعبی عراق می توان دید.
۴۵۳۶.

اخلاق سیاسی و کارآمدی نظام سیاسی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال بیست و چهارم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۹۶ 125 - 142

کلیدواژه‌ها: حکمرانی خوب اخلاق سیاسی اخلاق حرفه ای نظام سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵ تعداد دانلود : ۲۳۸
هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر عناصر کارآمدساز «نظام سیاسی» است که مربوط به حوزه «اخلاق سیاسی» می شود. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. نتایج نشان می دهند که هر نظام سیاسی برای موفقیت با عوامل و موانعی مواجه است؛ عوامل و موانعی که به ابعاد اخلاقی مربوط می شوند، همان عوامل اخلاقی کارآمدی نظام هستند. اخلاق سیاسی می تواند به گونه ای تعریف و اجرا شود که با ایجاد نوعی اخلاق پایدار در کنش گران سیاسی، سبب: «پیش بینی پذیری»، «شفافیت» و «قابل اعتماد شدن» کارگزاران نظام گردد؛ اولویت های حوزه سیاست را مشخص کند؛ حقوق صاحبان حق در این حوزه را تعیین نماید و تعریف دقیق و مشخصی از حقوق آن ها ارائه کند. این نتایج با کاربست سه عنصر در اخلاق سیاسی حاصل می شود: «تامین شاخصه های حکمرانی مطلوب»، «استفاده از دانش اخلاق حرفه ای در سیاست» و «اصلاح انگاره های اخلاق سیاسی». این سه مؤلفه به عنوان مؤلفه های کارآمدساز اخلاقی سیاسی مطرح شده اند و دریچه ای نو به بحث اخلاق سیاسی می گشایند
۴۵۳۷.

ظرفیت سنجی شکل گیری رژیم امنیتی مبتنی بر «چانه زنی نهادی» در مذاکرات جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 337 - 370

کلیدواژه‌ها: عدم قطعیت رژیم امنیتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۳ تعداد دانلود : ۲۸۶
پس از یک دوره نسبتاً طولانی از بحران در روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان به عنوان مهم ترین قدرت های منطقه غرب آسیا، از اوایل 1400، دور جدیدی از مذاکرات بین دو کشور آغاز شد که در آن پرسش هایی را در زمینه ماهیت، اهداف و دورنما (نتایج) مطرح ساخته است. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش بوده است که «موفقیت مذاکرات و برقراری روابط مستحکم و پایدار بین جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی، با اتکا بر چه الگویی قابل دستیابی بوده و چه دورنمایی برای آن قابل تصور خواهد بود؟» برای پاسخ به این سؤال با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، این فرضیه ارائه شده است که «به منظور موفقیت آمیز بودن مذاکرات میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی (به عنوان نمایندگان دو بلوک و محور قدرت) و برقراری و تثبیت روابط مستحکم و پایدار دو کشور در آینده، خروجی مذاکرات می باید، شکل گیری یک «رژیم امنیتی» میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی بر اساس مدل چانه زنی نهادی باشد»؛ بنابراین رژیم امنیتی تشکیل شده میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی که باید خروجی و ماحصل مذاکرات باشد، حول نوعی عدم قطعیت امنیتی- اقتصادی شکل گرفته و دو کشور در مناسبات امنیتی- اقتصادی خود اصول، هنجارها، قواعد و رویه های تصمیم گیری خاصی را حاکم و بر اساس آن عمل کرده اند تا «عدم قطعیت» موجود برای آنان به حداقل کاهش یابد و درجه ای از نظم و پیش بینی پذیری بر مناسبات امنیتی- اقتصادی آنان حاکم شود.
۴۵۳۸.

تبیین نگرش و قصد خرید مصرف کنندگان محصولات ایرانی با رویکرد تحقق بند هشتم اهداف اقتصاد مقاومتی (مطالعه موردی: لوازم خانگی )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی بسیج سال بیست و چهارم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۹۱ 65 - 114

کلیدواژه‌ها: نگرش قصد خرید محصولات ایرانی ملی گرایی مصرفی نظریه داده بنیاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۸ تعداد دانلود : ۳۵۲
هدف اصلی این تحقیق، بررسی و تبیین متغیرهای موثر بر نگرش و قصد خرید مصرف کنندگان محصولات داخلی و نیات رفتاری آن ها با استفاده از روش تحقیق کیفی بر مبنای نظریه داده بنیاد بوده که از مصاحبه و نمونه گیری هدفمند برای جمع آوری داده ها و اطلاعات استفاده شده است. نتایج تحقیق بیان کننده آن است که شرایط علی مانند: سطح کیفی کالا، تجربه خریدار، قیمت-گذاری مناسب ،کانال های ارتباطی معتبر و میزان تکنولوژی به کار گرفته شده در تولید کالا در شکل گیری نگرش و قصد خرید مصرف کنندگان تاثیرگذار بوده است. همچنین راهبردهای مناسب برای ترغیب مشتریان در جهت استفاده از محصولات داخلی شامل: فرهنگ سازی، جلب اعتماد مشتری، برند سازی محصولات داخلی، نظارت مستمربر تولید و استاندارد سازی می باشد. عوامل زمینه ای مانند تبلیغات گسترده محیطی و معرفی برندهای داخلی، قوانین و مقررات اقتصادی ، تبلیغات شفاهی و استفاده از تکنیک های کارآمد بازاریابی همچنین شرایط مداخله گر نظیر فساد مالی، فضای کسب و کار ، واردات اقلام مشابه و تحریم های بین-المللی بر اجرای این راهبردها اثرگذار هستند. اجرای این راهبردها پیامدهایی چون تقویت عزت ملی و رشد اقتصادی را در کشور به دنبال خواهد داشت.
۴۵۳۹.

عدالت و قانون در اندیشه تجددگرایان متقدم در ایرانِ عصر قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی سال شانزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۶۳) 149 - 182

کلیدواژه‌ها: تجدد عدالت عصر قاجار قانون تجددگرایان متقدم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۶ تعداد دانلود : ۲۶۶
در اندیشه قانون خواهی ایرانیانِ عصر قاجار، یکی از مفاهیمی که در کنار قانون به آن توجه شده بود «عدالت» است. قانون در معنای جدید آن نسبت وثیقی با عدالت داشت و این موضوعی نبود که از دید تجددگرایان ایرانی آن دوره پنهان بماند. این پژوهش با بهره گیری از روش هرمنوتیک قصدگرای اسکینر به دنبال پاسخ به این پرسش است که در اندیشه تجددگرایان ایرانی عصر قاجار چه نسبت ها و برداشت هایی میان قانون و عدالت وجود دارد؟ بر این مبنا «زمینه» فکری آن ها «تجدد»، «انگیزه» ایشان «قانون» و «نیت» شان «عدالت» بود. در این میان در دو مورد نخست همسانی میانِ آن ها زیاد بود اما در «نیت» عدالت دیدگاه هایِ مختلفی وجود داشت. ملکم و طالبوف به «قانون به مثابه عدالت» توجه داشته و نیز دیدگاهِ «نهادی» به عدالت داشتند. مستشارالدوله از یک سو به «برابری و قانون» و از سوی دیگر به «هماوردی شرع و قانون» و عدالت توجه داشت و آخوندزاده را می توان متنقد اصلی هرگونه نسبت میان «هماوردی قانون و شرع» و عدالت دانست، چرا که دیدگاه او نسبت به عدالت و قانون تنها بر مبنای نگاه مدرن و لیبرالیستی آن بود.
۴۵۴۰.

پوتین و پرسش از حکمرانی جهانی، ایده ها و اصول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۹) 127 - 150

کلیدواژه‌ها: پوتین حاکمیت وستفالیایی حکمرانی حکمرانی جهانی حکمرانی منطقه ای حکمرانی اقتصادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۵ تعداد دانلود : ۲۸۱
تمرکز این مقاله بر حکمرانی جهانی است؛ مفهومی که در بیشتر مواقع به معنای مدیریت امور جهانی، چگونگی و شیوه برخورد با مناقشه ها و بحران ها به کار می رود. فهم تغییراتی که در سیاست و روابط میان روسیه و غرب به رهبری ایالات متحد آمریکا به ویژه پس از سال 2014 رخ داده است، به ابزاری نیاز دارد که حکمرانی جهانی، به مثابه سطح تحلیل، می تواند به درک آن کمک کند. روسیه به رهبری پوتین ضمن چالش های هنجاری و ساختاری نسبت به حکمرانی جهانی، در پی اصلاح، بازنگری و حذف برخی از اصول و قواعد حاکم بر حکمرانی جهانی است. در این نوشتار با استفاده از روش پژوهش کیفی و به کمک نمونه پژوهی به دنبال پاسخ این پرسش هستیم که چشم انداز روسیه از حکمرانی جهانی چیست و چه ایده هایی در این زمینه مطرح کرده است؟ در پاسخ بیان می شود که چشم انداز روسیه از حکمرانی جهانی سلطه غرب و حاکمیت نظم نولیبرال به رهبری آمریکا است. مواردی چون تأکید بر نقش سازنده سازمان ملل در حل وفصل منازعه ها، واگذاری حکمرانی در سطح منطقه ای، اهمیت حقوق بین الملل سنتی در تعریف قواعد و قوانین بین المللی، نگاه وستفالیایی به حاکمیت، اصلاح قواعد و رویه های حاکم بر رژیم های پولی، مالی و اقتصادی و سرانجام نقش محوری شورای امنیت در توسل به زور را می توان از مهم ترین ایده ها و اصول روسیه از حکمرانی جهانی برشمرد. یافته های پژوهش نشان می دهد که روسیه، معماری حکمرانی جهانی را در موضوع های مختلف سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نهادی و منطقه ای در پیش گرفته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان