درخت حوزه‌های تخصصی

علوم سیاسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آثار و زندگینامه اندیشمندان سیاسی آثار و زندگینامه بزرگان روابط بین الملل اصول روابط بین الملل اقتصاد سیاسی بین الملل امنیت ملی و بین المللی اندیشه سیاسی تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران تاریخ روابط بین الملل توسعه و مسایل سیاسی اجتماعی مربوط به شمال و جنوب جامعه شناسی سیاسی جهانی شدن روابط خارجی ایران روانشناسی سیاسی روش شناسی سازمان های بین المللی سیاست خارجی (مبانی و مفاهیم نظری) سیاست خارجی ایران سیاستگذاری عمومی فرهنگ و سیاست مبانی علم سیاست مسایل ایران مطالعات منطقه ای نظریه های روابط بین الملل نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۵٬۱۲۱ تا ۲۵٬۱۴۰ مورد از کل ۳۱٬۳۴۵ مورد.
۲۵۱۲۱.

سیاست جنسیت در ایران معاصر: نقش دولت در تغییر وضعیت و حقوق زنان (1270-1392)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دولت پژوهی سال هفتم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲۷ 59 - 87

کلیدواژه‌ها: اندیشه جنسیت جنبش زنان دولت سیاست جنسیت ایران معاصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۲۱۳
سیاست جنسیت در ایران معاصر نوسان های فراوانی به خود دیده اما در مجموع تغییرات قابل ملاحظه ای را در وضعیت زنان به همراه داشته است. پرسش مقاله معطوف به عوامل سیاسی و بویژه نقش دولت در این تغییرات است. مقاله با استفاده از روش تاریخی-تطبیقی نشان می دهد که سیاست جنسیت در ایران معاصر از سه متغیر «قدرت جنبش زنان»، «گرایش های دولت» و «مواضع دیگر نیروهای اجتماعی» متأثر بوده و در قالب سه الگوی متمایز ظاهر شده است: نخست، «الگوی محافظه کارانه» که ناشی از همزمانی ضعف جنبش زنان، دولت سنتگرا و مقاومت برخی از نیروهای محافظه کار بوده که تغییر چندانی در وضعیت زنان ایجاد نکرده است. این الگو در سال های پیش از جنبش مشروطه (1270 تا 1284)، دهه 1320و برخی مقاطع پس از انقلاب اسلامی(1360 تا 1367) قابل مشاهده است. دوم، «الگوی اصلاحات آمرانه» که ناشی از همزمانی ضعف جنبش زنان، دولت اقتدارگرا و کاهش مقاومت نیروهای محافظه کار بوده و این الگو در سال های 1300 تا 1320 و همچنین 1342 تا 1357 دیده می شود که باعث تغییراتی در وضعیت حقوقی زنان شد؛ اما این تغییرات از آنجا که با مشارکت جامعه زنان همراه نبود، عمق و استحکامی پیدا نکرد و دوره هایی از واگشت را به همراه داشت. سوم «الگوی اصلاحات دموکراتیک» که ناشی از همزمانی جنبش زنان، دولت اصلاح گرا و توازن میان نیروهای اجتماعی نوگرا و سنتگرا بوده است. این الگو در سال های اولیه پس از جنبش مشروطه و دو دوره موسوم به سازندگی و اصلاحات در سال های پس از انقلاب ظاهر شد و تغییراتی نسبتاً عمیق  و پایدار در وضعیت زنان به همراه داشت.
۲۵۱۲۲.

آیت الله سید علی سیستانی، واقع گرایی اسلامی، صلح و امنیت در عراق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال هجدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۵) 151 - 172

کلیدواژه‌ها: امنیت ملی سیدعلی حسینی سیستانی صلح عراق مرجعیت مکتب نجف واقع گرایی اسلامی وفاق ملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۲۴۵
نقش مرجعیت در جوشش و اعتلای حوزه نجف اشرف و همچنین تحولات عراق بسیار پُررنگ بوده است. در این میان به ویژه آیت الله سیستانی به خاطر داشتن شخصیتی کاریزماتیک، عملگرا بودن، واقع گرایی و مصلحت گرایی، موقعیتی راهبردی داشته اند که در دوره اخیر کاملاً برجسته است. سؤال اصلی این پژوهش ناظر بر نقش ایشان در برقراری صلح، وفاق و امنیت ملی در داخل عراق و همچنین در سیاست خارجی صلح آمیز این کشور با دیگر کشورها است. برای این منظور محققان از نظریه و الگوی تحلیلی برآمده از واقع گرایی اسلامی بهره برده اند. یافته های پژوهش نشان می دهد که آیت الله سیستانی به ترکیبی مؤثر و هدفمند از اصول اسلامی و هنجارهای پذیرفته شده جامعه جهانی برای تحقق آرمان سیاسی دست یافته اند که امکان تأسیس و تقویت اصل صلح را در گستره داخلی عراق و مناسبات خارجی این کشور فراهم ساخته است.
۲۵۱۲۳.

محرک های اقتصادی ابتکار جاده و کمربند چین

نویسنده:
منبع: سیاست و روابط بین الملل سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۷) 29 - 57

کلیدواژه‌ها: ابتکار جاده و کمربند چین رشد اقتصادی مازادسرمایه اضافه ظرفیت تولید

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۳۳۰
رئیس جمهوری خلق چین در 2013 میلادی، ایده جاده جدید ابریشم را در دو مسیر خشکی و دریایی مطرح کرد. سپس در جهت تحقق آن، چین دستورکارهای سیاسی مشخصی را اتخاذ کرده و به پیش برده است. این مقاله به تجزیه و تحلیل عوامل و محرک های اقتصادی ابتکار جاده و کمربند چین متمرکز است و در این راستا سوال اصلی این مقاله آن است که چه عوامل اقتصادی سبب پیش برد ابتکار جاده و کمربند چین شده است؟ در پاسخ این فرضیه طرح می شود که رشد اقتصادی، مازاد مصرف، مازاد سرمایه، اضافه ظرفیت تولید، ارتقا رقابت پذیری اقتصادی و ضرورت دسترسی بیشتر به بازارها خارجی برای چین، به عنوان متغیرهایی مستقل سبب پیش برد این مگاپروژه شده است. در این مقاله این فرضیه به روش تبیینی و از چشم انداز نظری اقتصاد سیاسی بین الملل بر اساس تئوری نو واقع گرایانه رابرت گیلپین مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های مقاله نشان می دهد که ابتکار جاده و کمربند چین قویا تحت تاثیر ضرورت های اقتصادی و الزاماتی است که برای دوام رشد اقتصادی و توسعه داخلی این کشور وجود دارد و در جهت کارآمدی و کارایی ملی حکومت چین در زمینه تحقق توسعه اقتصادی داخلی قرار دارد، که پیامدهای سیاسی و امنیتی نیز در اقتصاد سیاسی بین الملل دارد.
۲۵۱۲۴.

تاثیر پایگاه، دینداری و رسانه بر گرایش افراد به ایدئولوژی اصولگرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال نهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۴ (پیاپی ۴۳) 143 - 173

کلیدواژه‌ها: ایدئولوژی اصولگرایی دینداری رسانه داخلی رسانه خارجی پایگاه اقتصادی - اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۳۸۸
  این پژوهش با هدف بررسی تاثیر پایگاه اقتصادی – اجتماعی، دینداری و رسانه بر گرایش افراد به ایدئولوژی اصولگرایی صورت گرفت. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی و تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات از طریق پیمایش انجام گرفته است؛ شیوه نمونه گیری؛ طبقه ای، خوشه ای، چند مرحله ای و حجم نمونه (n) 368 نفر برآورد شد. تکنیک جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه در قالب 32 گویه و داده های تحقیق با استفاده از نرم افزار SPSS  و Smart pls  تجزیه و تحلیل گردید. چارچوب نظری پژوهش با تلفیقی از نظریات بوردیو، نظریه نبرد فرهنگ ها و نظریات مکتب کلمبیا صورتبندی و معلوم شد کسانی که پایگاه اقتصادی – اجتماعی پایینی دارند میانگین نمره بالاتری به ایدئولوژی اصولگرایی است. در زمینه تاثیر رسانه، بین میزان استفاده افراد از رسانه های خارجی و گرایش آنان به ایدئولوژی اصولگرایی، رابطه معکوس وجود دارد و در ارتباط با تاثیر رسانه های داخلی، نتایج حاکی از افزایش گرایش افراد به ایدئولوژی اصولگرایی با توجه به میزان استفاده بیشتر از رسانه های داخلی است. همچنین مشخص شد گرایش به ایدئولوژی اصولگرایی بر حسب متوسط دینداری افراد تفاوت می پذیرد و کسانی که میانگین نمره دینداری بالایی دارند گرایش بیشتری به ایدئولوژی اصولگرایی دارند.
۲۵۱۲۵.

دیپلماسی علمی و فنّاوری و قدرت ملّی: مطالعه ی موردی آسیای مرکزی و قفقاز

نویسنده:
منبع: سیاست و روابط بین الملل سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳) 129 - 146

کلیدواژه‌ها: دیپلماسی عمومی دیپلماسی علمی و فنّاوری رشد اقتصادی قدرت ملی آسیای مرکزی و قفقاز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۳۷۶
دیپلماسی علمی و فنّاوری از عناصر دیپلماسی عمومی است . دیپلماسی عمومی، ارتباط با جوامع خارجی به منظور دستیابی به اهداف سیاست خارجی است. قدرت ملّی، مجموع توانایی هایی است که به یک کشور امکان می دهد، اهداف ملّی خود را در مناسبات بین المللی پیش ببرد. تولید ناخالص ملّی یک کشور از قدرت اقتصادی سرچشمه می گیرد که آن نیز در جای خود از پیشرفت علمی و فنّاوری آن کشور ناشی می شود. قدرت درمعنای جدید آن دیگر صرفاً نظامی نیست و افزایش وزن قدرت جامعه نسبت به قدرت مجموعه ی دولت و حاکمیت است. پرسش اصلی این مقاله این است که دیپلماسی علمی و فنّاوری چه تأثیری بر افزایش قدرت ملّی ایران- به طور کلّی- و افزایش نقش ایران در آسیای مرکزی و قفقاز -به طور خاص- دارد؟ علم و فنّاوری، سهم عمده ای در سیاست خارجی کشورهای مختلف برای حضور در عرصه های فراملّی دارد. به طور کلّی، علم و فنّاوری و به طور خاص، دیپلماسی علمی و فنّاوری از مؤلّفه هایی است که توانایی و قابلیت تأمین منافع ملّی ، قدرت ملّی و امنیت ملّی را در هر شرایطی داراست و به عنوان مؤلّفه ی مهمّی در قدرت نرم کشور ها محسوب می شود. دیپلماسی علمی و فنّاوری می تواند به عنوان ابزاری در رسیدن به اهداف و منافع ملّی و نیز افزایش قدرت ملّی به کار رود. با توجّه به ظرفیت های علمی و فنّاوری، ایران می تواند در جهت پیشبرد اهداف سیاست خارجی و تأمین منافع ملّی در کشور های آسیای مرکزی و قفقاز برنامه ریزی و هدف گذاری نماید و از این طریق نقش و نفوذ منطقه ای خود در این منطقه را ارتقا دهد. روش پژوهش مقاله با رویکردی کثرت گرا، روش پژوهش کیفی است. روش تجزیه و تحلیل اطّلاعات به صورت تبیینی – تحلیلی است.
۲۵۱۲۶.

نقش دیپلماسی پیشگیرانه در کنترل بین المللی تسلیحات و پیشبرد صلح(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره نهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۳۳ 101 - 125

کلیدواژه‌ها: دیپلماسی پیشگیرانه کنترل تسلیحات صلح مدیریت بحران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۲۸۹
درحالی که در نظامات و دکترین حقوقی و سیاسی بین المللی تأکید زیادی بر قراردادها و عرف های بین المللی به منظور کنترل بین المللی تسلیحات و پیشبرد صلح می شود؛ اما از آغاز هزاره سوم نقش دیپلماسی پیشگیرانه به وضوح از اهمیت بیشتری در این راستا برخوردار شده است و دیپلماسی پیشگیرانه به عنوان اصلی ترین نمود دیپلماسی در عصر حاضر در حقوق و روابط بین الملل مطرح است. از همین روی، مقاله حاضر با استناد به اسناد بین المللی؛ به ویژه در سطح سازمان ملل متحد، درصدد پاسخ گویی به این پرسش است که ظرفیت های دیپلماسی پیشگیرانه در کنترل بین المللی تسلیحات چیست و مکانیزم ها و راهکارهای های آن برای پیشبرد صلح کدام اند. در پاسخ به این سؤال، استدلال اصلی مقاله آن است که نقش دیپلماسی پیشگیرانه در کنترل بین المللی تسلیحات در سه مقطع زمان صلح، بحران و وقوع مخاصمات مسلحانه قابلیت ارزیابی دارد. در زمان صلح، بر کارکردهای دیپلماسی پیشگیرانه در زمینه اعتمادسازی، نهادسازی و هشدار اولیه، در زمان بحران بر حقیقت یابی، مدیریت بحران و استقرار پیشگیرانه نیروها و در زمانِ وقوع مخاصمات مسلحانه بر خلع سلاح طرفین مخاصمه و نابودی تسلیحات آنها و ترمیم اقتصاد کشور یا منطقه آسیب دیده برای پیشگیری از ورود مجدد به مخاصمات مسلحانه و به کارگیری فزاینده تسلیحات تاکید می گردد. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و اطلاعات و داده های مورد نیاز بر مبنای روش کتابخانه ای و فیش برداری تهیه شده است.
۲۵۱۲۷.

The Role of Identity-Semantic components of Executive Elites in Iran's Foreign Policy (1368-1376)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Contemporary Research on the Islamic Revolution, Volume ۳, Issue ۸, Spring ۲۰۲۱ 117 - 140

کلیدواژه‌ها: Identity Hashemi Iran Foreign Policy international system Constructivism

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۴۱۱
Researchers use various political science and international relations theories with modifications to analyze Hashemi's foreign policy in the period 1368-1376. Most writers believe Hashemi's foreign policy was realistic according to materialist and rationalist theories, and the power-ideology equation changed in favor of power during this period. Others, using liberal-capitalist approaches, argue that Hashemi's government tended to converge with international economic and financial institutions and organizations. However, the above research vacuum is ignoring the government and society identity components in this period and its impact on foreign policy. The identity of political actors has a decisive effect on their behavior in the international arena; therefore, the identity of the Islamic Republic of Iran has been an influential factor in the foreign policy of this country. With the descriptive-analytical method, the present study aimed to examine the effect of identity ideals on Hashemi's foreign policy. The hypothesis of this research is: Hashemi's policy-making and foreign policy orientation are influenced by the identity components of the domestic executive political elites and the dominance of the Westernist identity discourse over the international system after the collapse of the Soviet Union.
۲۵۱۲۸.

مسئله های بنیادین فرهنگ اسلامی در اندیشه آیت الله خامنه ای

نویسنده:
منبع: پژوهش های گفتمان تمدنی انقلاب اسلامی سال اول بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 12 - 31

کلیدواژه‌ها: فرهنگ فرهنگ اسلامی آیت الله خامنه ای امکان و معناداری مطلوبیت و حقانیت کارآمدی و توانمندی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۲۵۰
«فرهنگ اسلامی» به عنوان یک واقعیت اجتماعی کلان و پهن دامنه، سلسله ای از مسئله ها را در درون خویش می پروراند که جنس نظری یا عملی دارند. در این میان، برخی از مسئله ها هستند که خصوصیت «بنیادین» و «اساسی» دارند و دیگر مسئله ها، به نوعی بر آنها مترتّب می شوند. در این مقاله، هدف این است که در چهارچوب اندیشه فرهنگی آیت الله خامنه ای، به سه مسئله اساسی پرداخته شود: «امکان و معناداری فرهنگ اسلامی»؛ «مطلوبیت و حقانیت فرهنگ اسلامی» و «کارآمدی و توانمندی فرهنگ اسلامی». پرسش اصلی نیز این است که آیت الله خامنه ای به مسئله های بنیادین فرهنگ اسلامی، چه پاسخ هایی داده است؟ برای این منظور، از روش «تحلیل محتوای کیفی» استفاده شده است؛ به گونه ای که ابتدا برپایه تحلیل منطقی، سه دسته مسئله به عنوان مقوله های مفهومی، شناسایی شده اند و آن گاه از طریقِ مطالعه کتابخانه ای، محتواهای متناسب با هریک، گردآوری و بر اساس تحلیل کیفی روایت گردیده اند. این مقاله نشان می دهد که در اندیشه آیت الله خامنه ای، اولاً فرهنگ اسلامی مقوله ای است «معنادار» و اسلام یک «فرهنگ مستقل» را عرضه کرده است؛ ثانیاً فرهنگ اسلامی دارای «فضیلت» و «برتری» نسبت به فرهنگ های دیگر است و نظریه نسبیت فرهنگی را نمی توان بر فرهنگ اسلامی تطبیق داد؛ ثالثاً تجربه های تاریخی، سرشار از نمونه های «کارآمدی» و «توانمندی» این فرهنگ در عرصه عینی و زندگی روزمره اند (نتیجه).
۲۵۱۲۹.

شناسایی و تحلیل پیشران های تأثیرگذار بر آینده مشارکت سیاسی در ایران و سناریوهای پیش رو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴۰) 75-112

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی آینده انتخابات جمهوری اسلامی ایران سناریو نویسی مشارکت سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۲۶۵
مشارکت سیاسی در نظام های مردم سالار یکی از ارکان اساسی حکمرانی و تعیین جهت-گیری های کلی به شمار می رود؛ به گونه ای که ثبات و پایداری سیستم سیاسی و گذرموفق از بحران های سیاسی که ممکن است نظام های سیاسی با آن مواجه شوند درگرو انتخابات، میزان مشارکت مردم و نتایج حاصله از آن است. پژوهش پیش روی با رویکرد آینده-پژوهانه در پی پاسخگویی به این پرسش است که پیشران های اساسی و تاثیرگذار بر آینده مشارکت سیاسی در ایران کدام است و بالطبع چه سناریوهایی می توان برای آینده مشارکت سیاسی در ایران ترسیم کرد؟ برای پاسخگویی به این پرسش، در مرحله اول از پرسشنامه دلفی به تعداد 10 نفر از خبرگان دانشگاهی و اجرایی انتخاب گردیدند، پس از تکرار دلفی و اجماع خبرگان از میان 30 پیشران شناسایی شده تعداد 15 پیشران اصلی و اثرگذار به انتخاب خبرگان تعیین گردید.در مرحله دوم پس از دریافت نظر خبرگان و ارزش گذاری عددی پیشران ها و وزن دهی به آن ها در جدول تحلیل متقاطع با استفاده از نرم افزار میک مک داده ها تحلیل و سناریوها ترسیم گردیده اند. یافته ها بیانگر آن است که سناریوی سوم، مشارکت سیاسی سازمان دهی شده می تواند محتمل ترین سناریو از میان سناریوهای موجود باشد. این امر ضرورت اتخاذ سیاست های کلان و راهبردی به منظور تحقق شرایط ایده آل و حرکت به سمت سناریوی دوم و حتی اول را ایجاب می نماید.
۲۵۱۳۰.

پیشران های سیاسی و امنیتی نظام بین الملل تا سال 2030 و سناریوهای پیش روی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست خارجی سال ۳۷ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۴۸) 5 - 38

کلیدواژه‌ها: سیاست خارجی ایران آینده پژوهی پیشران آینده محتمل سناریو محیط امنیتی سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۲۲۲
  تحولات شتابان بین المللی ضرورت آینده پژوهی را برای دولت ها دو چندان کرده است و تأمین منافع ملّی در محیط بین المللی مستلزم شناخت درست این محیط و آمادگی در برابر تحولات پیش رو می باشد. در این مقاله با روش آینده پژوهی و تکنیک سناریونویسی «امتداد حال» به دنبال استخراج پیشران های کلیدی سیاسی- امنیّتی در محیط نظام بین الملل و ترسیم سناریوها برای جمهوری اسلامی ایران هستیم. نتایج پژوهش نشان می دهد نقش آفرینی چهره های جدید قدرت، ظهور جنگ های ترکیبی، افزایش نقش فن آوری های نوین، افزایش بی ثباتی منطقه ای، تقویت نقش بازیگران آشوب زا و افزایش سرمایه گذاری های نظامی قوی ترین پیشران های شکل دهنده به آینده محیط بین المللی در عرصه سیاسی و امنیّتی تا سال 2030 خواهند بود. بر این اساس برای جمهوری اسلامی ایران تشدید بلوک بندی های قدرت در سطح نظام بین الملل و در سطح مناطق تا سال 2030، سناریوی مطلوب؛ افزایش نقش آفرینی جنگ های ترکیبی (جنگ های سایبری، شناختی ) تا سال 2030 سناریوی مرجح؛ تقویت نقش جوامع مدنی، افکار عمومی بین المللی و رسانه ها به عنوان اهرم های بازدارنده نظامی گری تا 2030 سناریوی قابل تحمل، و بالاخره افزایش بی ثباتی های سیاسی و امنیّتی در جهان تا سال 2030 سناریوی نامطلوب خواهد بود.
۲۵۱۳۱.

دلالت های سرمایه اجتماعی بر توسعه سیاسی-اجتماعی ایران بعد از انقلاب اسلامی (مورد مطالعه: جامعه دانشگاهی شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال چهارم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۶) 179 - 207

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی توسعه سیاسی مشارکت سیاسی دلفی فازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۳۳۰
هدف این نوشتار ارایه تحلیلی جامعه شناختی از دلالت های سرمایه اجتماعی بر توسعه سیاسی است. حسب انتظارات نظری، «سرمایه اجتماعی» تقویت کننده «توسعه سیاسی» است. برای آزمون این گزاره نظری، متغیر «سرمایه اجتماعی» به سه بعد «ساختاری»، «شناختی» و «ارتباطی» تجزیه شد که در مجموع توسط هفت خرده مقیاس «شبکه ها»، «روابط»، «همکاری»، «ارزشها»، «فهم متقابل»، «اعتماد» و «تعهد» مورد اندازه گیری قرار گرفت. متغیر «توسعه سیاسی» با تاکید بر مشارکت سیاسی توسط هشت خرده مقیاس سنجیده شد. روش این پژوهش دلفی فازی است. گردآوری داده ها، با استفاده از پرسشنامه حاوی مقایسه های زوجی و نمره گذاری براساس مقیاس پنج درجه ای لیکرت انجام گرفت. حسب نتایج، می توان چنین اظهار کرد که سرمایه اجتماعی طیفی از تاثیرات کمابیش متفاوت بر ابعاد مختلف توسعه سیاسی را دارد به طوری که دارای اثر افتراقی بر مشارکت سیاسی است. بطور مشخص، روابط، همکاری و ارزشهای اجتماعی بیش از هر چیزی نقش تعیین کننده ای در «تشکیل کمپین های سیاسی» دارند تا در «اعتراض سیاسی». از سوی دیگر هر نوع «دخالت در ایجاد تغییرات ساختار سیاسی» از رهگذر «اعتماد اجتماعی» و «تعهد اجتماعی» امکان پذیرتر است تا از طریق «شبکه های اجتماعی». مهمترین نکته آن است که توسعه سیاسی در معنای رادیکال که معطوف به ایجاد تغییرات در ساختار سیاسی است از طریق ایجاد و تقویت اعتماد و تعهد اجتماعی امکان پذیر است.
۲۵۱۳۲.

شاخصه ها، ابعاد و مؤلفه های جامعه پردازی جهادی در گام دوم انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس سال هشتم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 123 - 158

کلیدواژه‌ها: گام دوم رهبر انقلاب جامعه پردازی جهادی مدرنیته ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۲۶۰
جامعه پردازی از مراحل پنج گانه فرایند انقلاب اسلامی، با هدف رسیدن به جامعه اسلامی است. اما رسیدن به یک جامعه اسلامی و جامعه پردازی ملاک، از راه کار جهادی می گذرد. در حقیقت جامعه پردازی جهادی است که امکان حرکت در فرایند انقلاب اسلامی را مهیا می کند. هدف اصلی این پژوهش نیز مشخص کردن شاخصه ها و عوامل موثر بر جامعه پردازی جهادی در گام دوم انقلاب اسلامی است. با توجه به اینکه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، اندیشه ها و بیانات مقام معظم رهبری مهم ترین منبع پژوهش است، روش اصلی پژوهش تحلیل محتوا انتخاب شده است. در کنار تحلیل محتوا از روش تاریخی برای بررسی تجربی گام اول نیز استفاده کرده ایم. در بخش نظری پس از بررسی وضعیت دولت-ملت مدرن و چالش های آن در وضعیت کنونی جهان به نظریه های مختص به دولت-ملت ایران پرداختیم. اندیشه های متفکرانی چون کاتوزیان، آبراهامیان، طباطبایی و اشرف را نقد و بررسی کرده ایم. نقطه ی اشتراک آن ها و نقد اصلی به نظریاتشان، اشتراک در رویکرد شرق شناسی است. رویکردی که تاریخ و مسیری که اروپا و غرب طی کرده است را مبنای بررسی تاریخی ایران قرار می دهد. برای رسیدن به چارچوب نظری-مفهومی جامعه پردازی جهادی به استخراج ارزش های اساسی گام دوم از بیانیه گام دوم پرداختیم. ارزش های عدالت و مبارزه با فساد؛ استقلال و آزادی ارزش های اصلی گام دوم هستند. عوامل رسیدن به این ارزش ها نیز نیروی انسانی متعهد؛ اقتصاد مقاومتی و علم و پژوهش است. در بررسی تجربی عوامل مورد نظر در گام اول نیز به مسائل و آسیب های این عوامل پرداختیم.
۲۵۱۳۳.

نقد و ارزیابی نظریه ذات گرایی خشونت در اسلام با تاکید بر آرا اندیشمندان غیرمسلمان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال بیست و چهارم بهار ۱۴۰۰ شماره ۹۳ 129 - 150

کلیدواژه‌ها: قرآن اسلام خشونت مشروع خشونت غیرمشروع

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۲۹۴
مستشرقان که اغلب پیروان نظریه ذات گرایی خشونت در اسلام هستند با تمسک به دسته ای از آیات قرآن، متون روایی و رفتار تاریخی برخی از خلفای مسلمان، مدعی اند که قرآن و اسلام در سرشت خود خشونت بنیاد است. هدف اصلی این نوشتار نقد و ارزیابی این نظریه از دیدگاه متفکران غیرمسلمان و تبیین عوامل و زمینه های شکل گیری این قرائت است. ازاین رو، در این مقاله به این پرسش پاسخ خواهیم داد که چه نقدهایی بر نظریه ذات گرایی خشونت در اسلام می توان ارائه کرد؟ روش پژوهش در این جستار به لحاظ شیوه اجرا، روش تحلیلی نقد، به لحاظ هدف، بنیادی، و به لحاظ ابزار گردآوری داده ها اسنادی و کتابخانه ای است. یافته های تحقیق بیان گر آنست که اسلام و قرآن به صورت مطلق نسبت به خشونت لااقتضاست، نه آن را به شکل کلی نفی و نه آن را اثبات می کند. در آیات قرآن، گرچه خشونت مشروع به رسمیت شناخته شده اما، همواره به عنوان آخرین روش از آن سخن به میان آمده است. این امر به همراه عوامل دیگر، سبب خوانشی خشونت آمیز از دین اسلام از سوی برخی متفکران گردیده است.
۲۵۱۳۴.

سرمایه اجتماعی میانی در کشور با تاکید بر سازمان بسیج و رابطه آن با احساس امنیت در استان ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی بسیج سال بیست و یکم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۸۰ 85 - 114

کلیدواژه‌ها: تحلیل استانی سرمایه اجتماعی سازمانی سازمان بسیج امنیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۳۰۸
در ادبیات سرمایه اجتماعی همواره سه مولفه مهم، سرمایه کلان یا نهادی، میانی یا سازمانی و خرد یا تعاملات اجتماعی وجود دارد. این تحقیق به منظور شناخت میزان سرمایه اجتماعی میانی یا سازمانی در کشور با تاکید بر سرمایه اجتماعی سازمان بسیج در استان های کشور صورت گرفت. روش انجام تحقیق از نوع تحلیل داده های ثانویه می باشد که تحلیلی بر روی 14200 مورد است. سطوح تحلیل این تحقیق از نوع کلان بوده و واحد تحلیل استان های کشور است. نمرات حاصل شده از داده ها برای امکان مقایسه با شاخص ها به کمک نرم افزار اکسل و فرمول تراز صد یکسان سازی شدند. سرمایه اجتماعی سازمانی پس از محاسبه میزان اعتماد، آمادگی برای همکاری و مشارکت در صورت نیاز، میزان فعالیت های داوطلبانه، میزان کمک به سازمان ها به تفکیک استان های کشور بررسی شد. سپس بر اساس چارچوب نظری تحقیق رابطه سرمایه اجتماعی سازمانی و سرمایه اجتماعی سازمان بسیج با شاخص های ذکر شده و میزان احساس امنیت در استان های کشور توسط تکنیک تحلیل مسیر با کمک نرم افزار لیزرل بدست آمد. یافته های تحقیق نشان می دهد در استان های کشور میان اعتماد به بسیج، کمک سازمانی به بسیج، پاسخگویی بسیج به نیازها در استان های کشور و بر اساس ویژگی های جمعیت شناختی تفاوت معناداری وجود دارد و متغیرهای ذکر شده با احساس امنیت در استان های کشور رابطه همسو دارند.
۲۵۱۳۵.

بررسی چگونگی کارکرد مفروضات معرفتی گفتمان اسلام سیاسی در نظام بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال پنجم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲۰ (پیاپی ۵۰) 89 - 110

کلیدواژه‌ها: گفتمان اسلام سیاسی نظام بین الملل خاورمیانه جهان اسلام مبانی هویتی و معرفتی اسلام سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۸ تعداد دانلود : ۴۲۵
اسلام سیاسی یکی از مهم ترین و تأثیر گذارترین گفتمان های موجود در خاورمیانه و جهان اسلام است و حتی نقش آفرینی آن در سطح جهانی نیز قابل توجه است. طی یک قرن اخیر هرگاه تقاضاهای اجتماعی و سیاسی در خاورمیانه و جهان اسلام به حد بحرانی رسید، این گفتمان به عنوان بدیلی قدرتمند در عرصه اجتماعی، سیاسی و امنیتی ظاهر شده و نقش آفرینی کرده است. البته در خوانش سکولار و غربی، این نقش آفرینی به دلیل تقابل با نظم و ساختار نظام بین الملل، همواره تنازع آمیز و خشونت بار بوده است. لذا برخی محققان، سلبی بودن، نفی آمیز بودن، واکنشی بودن، برهم زننده بودن نظم منطقه ای و جهانی را از ویژگی های بارز این گفتمان می دانند. اما بازخوانی مفروضات معرفتی این گفتمان نشان می دهد فهم و درک نشأت گرفته از خوانش سکولار، برداشتی جامع و دقیق از اسلام سیاسی ارائه نمی دهد و همین امر مشکلاتی را در مواجهه با آن ایجاد می کند. در این تحقیق سعی شده با صورت بندی این گفتمان در نظام بین الملل و خاورمیانه ذیل سه مؤلفه اصلی شکل دهنده آن شامل: «مؤلفه های تاریخی، هویتی و معرفتی»، به این سؤال پاسخ دهیم که گفتمان اسلام سیاسی ذیل چه مفروضات معرفتی در نظام سیاسی – اجتماعی و بین الملل عمل می کند
۲۵۱۳۶.

تبیین معنا و مفهوم جامعه پردازی و جامعه سازی با تاکید بر اندیشه امام خامنه ای (مد ظله العالی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دولت پژوهی ایران معاصر سال ۱۰ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 85 - 111

کلیدواژه‌ها: جامعه پردازی جامعه سازی جامعه اسلامی جامعه آیت الله العظمی خامنه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۲۲۲
مفهوم «جامعه پردازی» یکی از مفاهیم بدیع و جدید در گفتمان انقلاب اسلامی است که به صورت مشخص در بیانیه گام دوم به آن اشاره شده است. این مفهوم در کنار دو مفهوم مهم دیگر در این بیانیه یعنی «خودسازی» و «تمدن سازی» نشان از ارتباط این سه مفهوم با یکدیگر و همچنین ارتباط با فرآیند 5 مرحله ای تحقق تمدن نوین اسلامی دارد که توسط رهبر انقلاب بارها مطرح گردیده است. مقاله حاضر با روش معناشناسی توصیفی به تحلیل دقیق این ترکیب بدیع، و با زبان شناسی و همچنین استفاده از اصطلاحات و مفاهیم نزدیک به این مفهوم نظیر «جامعه سازی»، «جامعه» و «جامعه اسلامی» در ادبیات قرآنی و اسلامی و اندیشمندان اسلام و سایر بیانات رهبر حکیم انقلاب، سعی بر شناخت این ترکیب مهم دارد. این مقاله با رویکرد توصیفی و تحلیلی نگاشته شده و سؤال اصلی این است که «جامعه پردازی و جامعه سازی در اندیشه آیت الله العظمی خامنه ای مدظله العالی به چه معنایی به کار رفته اند و چه تمایزاتی با یکدیگر دارند؟» با بررسی تفاوت های «پرداختن» و «ساختن» تفاوت های مشخصی بین جامعه سازی و جامعه پردازی در این پژوهش نمایان گردید. همچنین با تحلیل بیانات معظم له در نگاه به ساخت جامعه ایران اسلامی، دریافتیم که عمده نگاه ایشان در حوزه جامعه پردازی ناظر بر ظاهر جامعه اسلامی است، زیرا بنیه مردم ایران را که ناظر بر جامعه سازی است، ایشان قوی و مستحکم می دانند که به راحتی قابل خدشه نمی باشد. همچنین توجه به عناصر و مؤلفه های مهمی مانند تحول، کار جهادی و جوان گرایی و نظایر آنها ناظر بر پوسته و ظاهر جامعه و از مؤلفه های جامعه پردازی است.
۲۵۱۳۷.

تبیین شاخص ها و برنامه های اجتماعی آموزش و پرورش ایران براساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال سوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۱) 363 - 372

کلیدواژه‌ها: سیاستگذاری آموزش و پرورش آرمانهای اجتماعی سند تحول بنیادین نقاط قوت و ضعف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۸ تعداد دانلود : ۲۴۵
پژوهش حاضر با هدف نقد و بررسی سیاستگذاری آرمانهای اجتماعی آموزش و پرورش کشور براساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به روش کتابخانه ای- تفسیری انجام شد. ابزار گردآوری داده ها، سیاهه محقق ساخته یادداشت برداری، از سند تحول بنیادین و دیدگاههای انتقادی و توصیفهای مطروحه از این سند می باشد. نتایج نشان داد که سیاست های آموزش و پرورش براساس این سند شامل تکیه بر آموزه های بنیادی اسلام و سازگاری با آنها، استفاده از آخرین یافته های علمی، ملاحضه واقع گرایانه ظرفیت های موجود، بهره مندی از تجارب کشورهای موفق، نقش آفرینی دولت و ملت در آموزش، تربیت فردی و اجتماعی، تربیت یکپارچه می باشد. نقاط قوت طرح شامل هماهنگی و همسویی عوامل متعدد تربیت،دخیل نمودن نقشه رسانه ها در تربیت می باشد و نقاط ضعف این طرح، بی توجهی به اجرای زیر نظامهای سند تحول، دید غیرواقع گرایانه به عدالت تربیتی، نگاه خوش بینانه در بیان راهکارهای تربیتی می باشد.
۲۵۱۳۸.

مناسبات دین و سیاست در فهم هرمنوتیکی نصر حامد ابوزید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش سیاست نظری پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۰ 185 - 216

کلیدواژه‌ها: سیاست دین سکولاریسم هرمنوتیک و نواندیشی دینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۸ تعداد دانلود : ۲۹۵
دکتر «نصر حامد ابوزید» از نواندیشان دینی است که در زمینه مسائل علوم قرآنی و سیاسی، دیدگاه های گاه متفاوت و چالش برانگیزی از آرای پیشینیان عرضه کرده است. این پژوهش در تلاش است تا در قالب تفسیر تاریخی و انتقادی اسکینر با بررسی زمینه های ایدئولوژیکی و عملی و ترفندهای زبانی مورد استعمال، به فهم اندیشه سیاسی و کشف کنش زبانی قصدمند نصر حامد ابوزید در طرح تفکیک نسبت و تعامل دین و سیاست بپردازد. آنچه برای نویسنده به عنوان یافته تحقیق مورد توجه قرار گرفت این بود که ابوزید با نقد اسلام سیاسی و گفتمان دینی سنتی جهت خروج مصر از مشکلات مترتب و نوسازی اجتماعی، تأسیس جامعه ای دموکراتیک را مدنظر داشت و آن را مترتب بر نوسازی دینی می دانست. از این رو در راستای مقابله با بنیان های اندیشه ای تأسیس و تقویت حکومت استبدادی (در مصر) به جدایی دین از سیاست رسید.
۲۵۱۳۹.

عوامل اصلاحات قوانین اساسی جمهوری های قفقاز جنوبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۸ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 1039 - 1056

کلیدواژه‌ها: ارمنستان اصلاحات قانون اساسی جمهوری آذربایجان گرجستان گردش نخبگان ماندن در قدرت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۸ تعداد دانلود : ۶۰۰
هر سه جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان در دوران استقلال، اولین قانون اساسی نوین خود را در سال 1995 به تصویب رساندند و در سال های بعد دست کم دو یا سه بار این قانون ها را اصلاح کردند. همزمانیاین اصلاحاتباانتقالقدرتوانتخابات،آثارسیاسی شانراگستردهوشایان توجهکردهاست. با توجه به اینمسئله،سؤال اصلی این نوشتار این است که مهم ترین عاملاصلاحات قانون اساسی جمهوری های قفقاز جنوبی چه بوده است؟ بررسی تطبیقی این مسئله نشان دهنده همگونی ها و ناهمگونی های میان این کشورهاست که ممکن است در دیگر کشورهای در حال توسعه نیز تجربه شود. برای پاسخ به پرسش اصلی باید بسترهای اصلاحات به ویژه فضای سیاسی، بازیگران اصلی و عناصر سود بر اصلاحات، پیامد حقوقی و همچنین پیامد سیاسی هر یک از اصلاحات را مورد توجه و تحلیل قرار داد. فرضیه اصلی این نوشتار این است که در هر سه جمهوری، طراحی سازوکاری برای جلوگیری از چرخش نخبگان حاکم، مهم ترین دلیلاصلاحاتقانون اساسی در هر دو شکل ریاستی یا پارلمانی بوده است. مقایسه سه جمهوری نشان می دهد اصلاحات به مردم سالارتر شدن جمهوری ها منجر نشده است. روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی است.
۲۵۱۴۰.

سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا در شرق آسیا با تأکید بر هند و چین

نویسنده:
منبع: دانش تفسیر سیاسی سال سوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۰ 1-29

کلیدواژه‌ها: چین آمریکا هند نظام بین الملل شرق آسیا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۸ تعداد دانلود : ۲۸۳
بعد از فروپاشی شوروی، رهبران چین تلاش کردند با گسترش همکاری های تجاری، اقتصادی با دیگر کشورها وارد مرحله تازه ای از موقعیت خود در جهان شوند اما خیزش اقتصادی چین به تعبیر سیاستمداران آمریکا به عنوان یک تهدید علیه قدرت اقتصادی آن می تواند تلقی شود که عواقب آن در ابعاد نظامی، فرهنگی، ایدئولوژیکی موردتوجه قرارگرفته است. در همین راستا ایالات متحده آمریکا به دنبال مهار چین با ابزارهای مختلف بوده است که یکی از اولویت های این کشور گسترش همکاری با برخی کشورهای قدرتمند آسیا چون هند است. سؤال این مقاله گردآوری شده اسناد کتابخانه ای و به روش تحلیلی توصیفی، این است که جایگاه و اهمیت هند در سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا با تأکید بر مهار خیزش چین چیست؟ و در پاسخ به این پرسش فرضیه مطرح شده این است که جایگاه هند در سیاست خارجی آمریکا به سبب قابلیت هسته ای بودن، جمعیت فراوان، نزدیکی جغرافیایی به چین، قدرت رو به رشد اقتصادی و ارزش هایی همسو با غرب چون دموکراسی در جهت مهار نفوذ و گسترش قدرت چین موردتوجه بوده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان