مطالب مرتبط با کلیدواژه

گفتمان اسلام سیاسی


۱.

گفتمان اسلام سیاسی بر اساس خوانش امام خمینی) ره(، سید قطب و مالک بننبی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: حکومت اسلامی تمدن اسلامی امام خمینی (ره) سیدقطب گفتمان اسلام سیاسی مالک بن نبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱۰ تعداد دانلود : ۴۰۴
راهبرد بازگشت به اسلام در دوران معاصر، خوانش ها و رویکردهای گوناگونی را در جامعه مسلمان به همراه داشته است. این تلاش ها اگرچه در فضاهای متفاوت فکری و فرهنگی و مذهبی سامان یافته، اما همگی در چارچوب نظام معنایی توحیدی و با نگاه به آموزه های والای اسلامی شکل گرفته است. به نظر می رسد دیدگاه امام خمینی ره، سیدقطب و مالک بن نبی که به رویکردهای احیاگرایانه، جهادی و اصلاحی منتهی شده است، بیشترین و اصلی ترین جریان های فکری و عملی در جهان اسلام را رهبری می کند. هر کدام از این دیدگاه های سه گانه در واقع، خوانشی ویژه از اسلام سیاسی ارائه می کند و پژوهش حاضر سیستم های معانی مورد نظر آنان و مفصل بندی ویژه احکام، گزاره ها و نشانه ها را از نظر هر یک مورد توجه قرار می دهد و از این رهگذر، شیوه رسیدن هر کدام به دستاوردهای خاص خود را نشان می دهد. بازخوانی اسلام اگرچه دال مرکزی هر سه دیدگاه را تشکیل می دهد اما سه اندیشمند مورد نظر این نوشتار، به دستاوردهای متفاوتی دست یافته اند، چراکه نشانه یا دالّ مرکزی آنان، به گونه متفاوتی سایر مفاهیم و نشانه ها را تحت تأثیر قرار داده است و مفصل بندی متفاوتی را پدید آورده است.
۲.

آینده گفتمان اسلام سیاسی در خاورمیانه (از سال2011 تا سال 2030)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی گفتمان اسلام سیاسی خاورمیانه سناریو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۲۸۲
نگاهی به تحولات یک قرن اخیر در خاورمیانه نشان می دهد اسلام گرایی نه تنها در بیشتر رویدادها، تحولات و دگرگونی‌های مهم غائب نبوده، بلکه همیشه به عنوان کنش‌گری فعال در این رویدادها نقش آفرینی کرده است. یکی از بارزترین آن‌ها حضور فعال اسلام­گرایان در انقلاب­های عربی سال 2011 و تحولات پس از آن بوده است. در این تحولات، خوانش های مطرح گفتمان اسلام سیاسی اعم از از شیعی، سنی یا معتدل و افراطی و بنیادگرا و... نقش آفرینی کرده اند. این امر را می توان نقطه عطفی در بازیگری همه جانبه اسلام گرایان در تحولات خاورمیانه به حساب آورد. هر چند روندهای طی شده در چند سال اخیر حاکی از افزایش تهدیدات و آسیب­های اسلام­گرایان و گفتمان اسلام سیاسی بوده است، اما این امر به معنی پایان کار گفتمان اسلام سیاسی نیست، بلکه می­تواند حاکی از میزان نفوذ و قدرت اسلام گرایان در معادلات سیاسی- امنیتی، اجتماعی و فرهنگی خاورمیانه و فضای وسیع کنش­گری آنان باشد. این که گفتمان اسلام سیاسی چه وضعیتی در آینده این منطقه خواهد داشت، سوال اصلی این مقاله است. این سوال با بهره گیری از مبنای مفهومی و نظری تحلیل گفتمان انتقادی لاکلاو موف و با استفاده از روش آینده پژوهی تحلیل لایه لایه‌ای علت­ها، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و با توجه به یافته­های تحقیق در نهایت سناریوهای مطلوب و مرجح تدوین گردیده است.
۳.

بررسی چگونگی کارکرد مفروضات معرفتی گفتمان اسلام سیاسی در نظام بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: گفتمان اسلام سیاسی نظام بین الملل خاورمیانه جهان اسلام مبانی هویتی و معرفتی اسلام سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۰ تعداد دانلود : ۳۷۰
اسلام سیاسی یکی از مهم ترین و تأثیر گذارترین گفتمان های موجود در خاورمیانه و جهان اسلام است و حتی نقش آفرینی آن در سطح جهانی نیز قابل توجه است. طی یک قرن اخیر هرگاه تقاضاهای اجتماعی و سیاسی در خاورمیانه و جهان اسلام به حد بحرانی رسید، این گفتمان به عنوان بدیلی قدرتمند در عرصه اجتماعی، سیاسی و امنیتی ظاهر شده و نقش آفرینی کرده است. البته در خوانش سکولار و غربی، این نقش آفرینی به دلیل تقابل با نظم و ساختار نظام بین الملل، همواره تنازع آمیز و خشونت بار بوده است. لذا برخی محققان، سلبی بودن، نفی آمیز بودن، واکنشی بودن، برهم زننده بودن نظم منطقه ای و جهانی را از ویژگی های بارز این گفتمان می دانند. اما بازخوانی مفروضات معرفتی این گفتمان نشان می دهد فهم و درک نشأت گرفته از خوانش سکولار، برداشتی جامع و دقیق از اسلام سیاسی ارائه نمی دهد و همین امر مشکلاتی را در مواجهه با آن ایجاد می کند. در این تحقیق سعی شده با صورت بندی این گفتمان در نظام بین الملل و خاورمیانه ذیل سه مؤلفه اصلی شکل دهنده آن شامل: «مؤلفه های تاریخی، هویتی و معرفتی»، به این سؤال پاسخ دهیم که گفتمان اسلام سیاسی ذیل چه مفروضات معرفتی در نظام سیاسی – اجتماعی و بین الملل عمل می کند
۴.

روند هم ارزی و تفاوت در روابط دو گفتمان انقلاب اسلامی و اخوان المسلمین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: گفتمان اسلام سیاسی جهان اسلام ج‍ن‍ب‍ش‍ه‍ای اس‍لام‍ی اخوان المسلمین انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۵ تعداد دانلود : ۵۰۴
انقلاب اسلامی و اخوان المسلمین دو گفتمان مهم در عرصه تحولات سیاسی جهان اسلام هستند. بررسی روند روابط این دو گفتمان و تحلیل عوامل مؤثر در آن، از مسایل ضروری در بررسی تحولات جهان اسلام است. این مقاله از منظری گفتمانی و با استفاده از روش تحلیل گفتمان لاکلا و موفبه بررسی روند هم ارزی و تفاوت در روابط این دو گفتمان پرداخته است. بر این اساس، هرچند با توجه به نظام معنایی این دو گفتمان هردو در چارچوب گفتمان اسلام سیاسی هویت یافته و اسطوره مشابهی دارند و لذا زمینه فراوانی برای هم ارزی و ایجاد هویت مشترک در جهان اسلام داشته اند، اما نشانه های متفاوتی نیز در این دو گفتمان مفصل بندی شده که زمینه های ایجاد تفاوت در بین آن ها را فراهم نموده است. از مهم ترین عوامل ایجاد تفاوت بین این دو گفتمان، می توان به مداخلات گفتمان های مسلط جهانی و رقبای منطقه ای، اقدامات انقلابی رادیکال در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تفسیر متفاوت از خیزش های منطقة عربی و به ویژه تحولات سوریه اشاره کرد. بر این اساس، روابط انقلاب اسلامی و جنبش اخوان المسلمین فاقد یک روند خطی بوده و فراز و فرودهای متعددی را در تشکیل زنجیره هم ارزی و یا تفاوت پشت سر گذاشته است.