درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۳٬۱۶۱ تا ۱۳٬۱۸۰ مورد از کل ۷۸٬۴۱۹ مورد.
۱۳۱۶۱.

ساختار و محتوای جان بخشی و تشخیص در مثنوی مولوی با تأکید بر کارکردهای عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۶ بهار ۱۳۹۹ شماره ۶۳ 267 - 290

کلیدواژه‌ها: جان بخشی تشخیص عرفان مثنوی مولانا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۱۴۶
جان بخشی یکی از عنصرهای بنیادین اسطوره باوری است. اسطوره ها حقایقی را در باب باور، دانش و جهان بینی انسان های نخستین در اختیار ما می گذارند. اسطوره باوری با اندیشه های اشراقی و عرفانی و نیز با تخیّل شاعرانه پیوندی ناگسستنی دارد. مولوی به دلیل برخورداری از اندیشه های اشراقی و تخیّلی نیرومند در شاعری، غالبا به طور ناخودآگاه در فضای جان بخشی قرارمی گیرد و بسیاری از اندیشه های عارفانه خود را در مثنوی از رهگذر همین جان بخشی که زیر عنوان مشخص تشخیص قرار می گیرد عرضه می دارد. در این مقاله با نگاهی به نظریه های جان بخشی و تشخیص، کارکرد آن ها را در مثنوی به اختصار مطرح کرده، سهم آن ها را در تجسّم اندیشه و عاطفه مولانا با مثال های متعدد نشان داده ایم. مهم ترین نتیجه این پژوهش، اثبات مجدد نقش بیان و زیبایی شناسی در القای اندیشه های مولانا به مخاطب است. این پژوهش داده های خود را از طریق اسناد مکتوب، کتاب و مقاله به دست آورده و آن ها را با روش تحلیلی توصیف کرده است.
۱۳۱۶۲.

بررسی مراحل سلوکی «تخلیه» «تحلیه» «تجلیه» و «فنا» در عرفان اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۷ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۶۵ 60 - 77

کلیدواژه‌ها: عرفان عملی تخلیه تحلیه تجلیه فنا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۱۱ تعداد دانلود : ۳۴۰
به باور اهل معرفت و سلوک، در یک نگاه کلی و جامع می توان مراحل سیر و سلوک الی الله را به چهار مرحله اصلی «تخلیه»، یعنی تهی ساختن درون از رذیلت های اخلاقی، «تحلیه»، یعنی آراستن به فضائل اخلاقی، «تجلیه»، یعنی تابیدن انوار الهی بر قلب، و «فنا»، یعنی گذار از همه ما سوی و وصول به حق متعال تقسیم کرد. اصل و محتوای این نگاه، یعنی ترتّب سلوک بر مراحل مزبور، ریشه در سخنان عارفان صدر اول داشته و سراج طوسی اولین عارفی است که تعریفی از هر چهار مرحله، ارائه داده است. امتیازاتی که این تقسیم چهارگانه دارد موجب شده تا این مبحث عرفانی، تا کنون نیز ادامه یابد. افزون بر آن، ریشه های این چهار اصطلاح عرفانی را می توان در آموزه های دینی نیز دنبال کرد. در میان این چهار مرحله، عارفان بر دو مقام تخلیه و تحلیه تاکید ویژه و بیشتری دارند و حتی گاهی، مجموعه سلوک را در این دو خلاصه کرده اند. و البته نزد مشایخ سلوک، در اولویت سنجی میان این دو، تخلیه، مقدم بر تحلیه است.
۱۳۱۶۳.

واکاوی تطبیقی منطق الطیر عطار و قصیده هدهد محمود درویش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۷ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۶۵ 97 - 115

کلیدواژه‌ها: عطار منطق الطیر محمود درویش هدهد مراحل سلوک ادبیات تطبیقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱ تعداد دانلود : ۱۹۱
منطق الطّیر عطّار، داستان سفر گروهی از مرغان به سوی کوه قاف به رهبری هدهد برای رسیدن به آستان سیمرغ است. در این منظومه عرفانی هر یک از مرغان، بیانگرگروهی از انسان هاست که در جستجوی حقیقت دست به سفر می زنند و سختی ها و مصائب راه سبب می شود که یکی پس از دیگری از ادامه راه منصرف شود. در پایان مسیر، سی مرغ به کوه قاف می رسند و در نهایت در می یابند که سیمرغ در حقیقت، خودشان هستند. محمود درویش، شاعر معاصر فلسطینی نیز دستیابی به جامعه آرمانی و تلاش برای رسیدن به آن را در قصیده ای عارفانه به تصویر کشیده است و آن را هدهدنامگذاری کرده است.نکته قابل ذکر آنکه محمود درویش در هیچ یک از قصاید خود به طور مستقیم تحت تأثیر عرفان و تصوف قرار نگرفته است و تنها در قصیده مورد بحث نگارنده؛ یعنی قصیده هدهد متأثر از اندیشه های عرفانی بوده است.نگارنده در این پژوهش با بهره گیری از مکتب ادبیات تطبیقی آمریکا به بررسی و تطبیق مراحل هفتگانه سلوک در منطق الطّیر با قصیده هدهد محمود درویش پرداخته و در نهایت بیان نموده است که محمود درویش در قصیده خود در موارد بسیاری مضامینی مشترک با شاعر پارسی گوی دارد.
۱۳۱۶۴.

بررسی رویکرد عرفانی امیرخسرو دهلوی در منظومه دولرانی و خضرخان براساس دیدگاه هوش معنوی رابرت ایمونز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۷ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۶۶ 173 - 192

کلیدواژه‌ها: امیرخسرو دهلوی دولرانی و خضرخان عرفان رابرت ایمونز هوش معنوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۳ تعداد دانلود : ۱۷۸
رابرت. ا. ایمونز (Robert A. Emmons) برای اولین بار در سال 1996 به بُعد معنوی هوش انسان اشاره کرد. او هوش معنوی را مجموعه ای از توانایی ها برای بهره گیری از منابع دینی و معنوی و تجربیّات عرفانی عنوان کرد. امیر خسرو دهلوی از عارفان و شاعران مشهور پارسی گوی هندوستان، در نیمه دوم قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. او مرید نظام اولیا (متوفی ۷۲۵ ه.ق) بود و تربیتی که از او یافت در حوزه تصوف به او مقام و مرتبه ویژه ای بخشید. منظومه غنایی دولرانی و خضرخان امیرخسرو با رویکر عرفانی تدوین شده است و آموزه های حکمی و عرفانی در اشعار او کاملا آشکار است. مقاله حاضر می کوشد تا به این سؤال پاسخ دهد که مهم ترین شاخصه هوش معنوی در دیدگاه عرفانی امیرخسرو دهلوی در منظومه دولرانی و خضرخان براساس نظریه هوش معنوی ایمونز کدام است؟ براساس دستاورد تحقیق، امیرخسرو در منظومه دولرانی و خضرخان عرفان و هوش معنوی را ترکیب کرده است. توجه به مهربانی، سخاوت، عزت نفس، همدلی، نوع دوستی، عشق، ایثار، مدارا و تساهل و تسامح از ویژگی های مشترکی است که به عنوان مؤلفه های بارز هوش معنوی در ادبیات عرفانی و اندیشه امیرخسرو مطرح شده است.
۱۳۱۶۵.

نقد روایی دیدگاه الحادی ریچارد داوکینز (مطالعه موردی اثبات خدا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم حدیث سال ۲۵ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۹۶) 101 - 123

کلیدواژه‌ها: داوکینز الحاد تبیین پذیری خدا شواهد بر غیب شرور متون حدیثی وکلام نقلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸ تعداد دانلود : ۸۴
خداباوری در غالب انسانها بر اساس فطرت و عقل و آموزه های ادیان الهی، همواره بوده است. عده ای با این باور که اعتقاد به خدا ریشه در ترس، جهل و یا وهم داشته، راه الحاد را در پیش گرفته اند. در این میان ریچارد داوکینز زیست شناس معاصر، اعتقاد به وجود خدا و امر ماورای طبیعت را یک پندار و توهّم می داند. پرسش اساسی پژوهش حاضر این است که اصولا چه عواملی موجب سوق داوکینز به این رویکرد شده است و از نظر حدیثی چه نقدی بر آن وارد است؟ با وجود دلایل و شواهد عقلی و نقلی، چگونه اصل وجود خدا، یک پندار تلقی می شود؟ ادعای تبیین ناپذیری خدا، ادعای فقدان شواهد کافی بر وجود خدا و پندار شرور و کاستی در جهان، از جمله عوامل گرایش وی به این مسأله است که در این پژوهش با توجه به دلایل و شواهد عقلی و نقلی و با روش تحلیلی انتقادی در پردازش داده ها، مشخص می گردد که هیچ یک از این ادعاها نمی تواند موجب الحاد شود. بر اساس متون حدیثی، خدا از آن جهت اثبات می شود که فاقد تبیین تجربی و شواهد حسی است. بررسی و نقد ادعاهای داوکینز در کتاب «پندار خدا» و بر اساس آیات قرآن بویژه روایات معصومان از نویافته های این پژوهش می باشد.
۱۳۱۶۶.

منظورشناسی احادیث زنانه «من لا یحضره الفقیه» بر اساس الگوی مایکل هلیدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم حدیث سال ۲۵ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۹۸) 161 - 184

کلیدواژه‌ها: زن کتاب من لایحضره الفقیه منظورشناسی مایکل هلیدی اطلاع رسانی اکتشافی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶ تعداد دانلود : ۸۸
منظورشناسی به مطالعه منظور پاره گفتار هایی می پردازد که میان پیام رسان و پیام گیر رد و بدل می شود. بر اساس این دانش هر پاره گفتار می تواند در بافت های مختلف حامل نقش های متفاوتی باشد. مایکل هلیدی (1973م) از نظریه پردازان این عرصه، نقش های معنایی - منظوری زبان را هفت نوع معرفی نمود و بر این باور است که این هفت نقش زبانی را می توان در تمامی گونه های کاربردی زبان ردیابی کرد. در احادیث نبوی و ائمه معصوم: پاره گفتارهای متعددی درباره زن وجود دارد که نقش های زبانی آن ها، بدون درنظر گرفتن بافت کلام، باعث خدشه دار شدن وجهه اجتماعی زن می شود. در این پژوهش تلاش می شود مجموعه این احادیث - که در کتاب من لایحضره الفقیه جمع آوری شده است - از این منظر بررسی شود. نتایج نشان می دهد که از مجموع ۹۶۰ پاره گفتاری که درباره زنان در این کتاب روایت شده است، بیشترین بسامد مربوط به نقش اطلاع رسانی (%۴۱) و اکتشافی (%33) است. این آمار بیان گر آن است که ابلاغ پیام خاص مرتبط با زن (اطلاع رسانی) و یا پرسش از مسائل فقهی و شرعی (اکتشافی) درباره وی، نه تنها باعث تنزل جایگاه اجتماعی وی نیست، بلکه در بسیاری از پیام ها نقش وی را به عنوان کُنش گر در یک جامعه زبانی برجسته می سازد.
۱۳۱۶۷.

نگره خلود کفار در عذاب جهنم: بررسی نظریات فیض کاشانی و علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه معرفت سال بیستم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۶۴ 133 - 160

کلیدواژه‌ها: خلود کفار عذاب دوزخ علامه طباطبایی فیض کاشانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۰ تعداد دانلود : ۲۲۷
 تقریباً همه دانشمندان مسلمان ، در اصلِ جاودانگی و خلود در دوزخ اتفاق نظر دارند، اما این که خلود در دوزخ مستلزم عذاب دائم و ابدی است یا ممکن است همراه با انقطاع عذاب باشد. مسئله ای است که محل اختلاف آراء واقع شده است. از نظر فیض کاشانی هیچ ملازمه ای بین خلود در دوزخ و عذاب دائم وجود ندارد. بنابراین با توجه به مسئله شمول رحمت واسعه الهی عذاب مخلدین در دوزخ ، منحصر به مدت معینی است که پس از سپری شدن این مدت دوزخیان از نعیمی که متفاوت با نعیم بهشتیان است بهره مند می شوند. از نظر علامه طباطبایی، قرآن کریم صراحتاً به خلود عذاب اشاره دارد و منقولات و روایات متعدد ، نیز موکد این مطلب می باشد.     بررسی دیدگاه های مختلف در این زمینه ما را به این نکات رهنمون می سازد: الف) خلود از جمله مسائلی است که به علت صفت فناپذیری در دنیا مطرح نیست. در نتیجه این مسئله مختص به روز قیامت بوده که پس از برپایی آن در مورد نعمت و نقمت مطرح خواهد شد؛ ب) خلود در دوزخ از مباحث مورد تأیید آیات و روایات است که در گروه ها و قشرهای مختلف متفاوت است؛ ج) برخی به تاویل آیات و روایات مبادرت ورزیده اند و به تفکیک مباحث خلود در دوزخ بدون خلود در عذاب قائل شده اند.این مقاله درصدد است ، با روشی تحلیلی و توصیفی به بررسی نظریات  فیض کاشانی و علامه طبا طبایی در این مهم بپردازد.
۱۳۱۶۸.

بررسی فقهی و حقوقی فرزندکشی با نگاهی به آموزه های قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۲ 241 - 266

کلیدواژه‌ها: قرآن فقه حقوق فرزندکشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۱۷۲
حکم اصلی و اولی قتل عمد، قصاص است. یکی از استثنائات این اصل کلی، قتل فرزند توسط پدر است این اندیشه بعد از انقلاب اسلامی به قوانین جزایی راه یافت. از دیدگاه اکثر فقهای اسلامی، حکم مردی که فزرند خود را به قتل برساند، با یک درجه تخفیف، از قصاص نفس- که حکم کلی در قتل عمدی است در قرآن کریم نیز بر آن تأکید شده است- به پرداخت دیه و تعزیر تقلیل یافته است. برای این حکم در فقه اسلامی دلایل متعددی ذکر گردیده و به روایاتی نیز استناد شده است که از نظر اصولی از اعتبار زیادی برخوردارند. دیدگاه فقهای اسلامی در این مورد متفاوت است؛ عده ای از فقها که اکثریت فقهای امامه را شامل می شوند، با حکم معافیت پدر موافق بوده، و مبنای موافقت خود را دو حدیث امامان معصوم(ع) و البته بعضاً دلایل عقلی برای حکم بیان کرده اند. از سوی دیگر مخالفان نیز با استناد به حکم کلی قصاص در قتل عمد، پدر و جد پدری را مصداقی از حکم کلی می دانند و به قصاص ایشان حکم می دهند.
۱۳۱۶۹.

حرمت حرم الهی در آیینه اخلاق جهادی از منظر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۴ 305 - 325

کلیدواژه‌ها: قرآن جهاد قتال اخلاق احکام حرم خدا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵ تعداد دانلود : ۱۵۷
غایت نهایی در مقاله حاضر تشریح و آشکار ساختن اخلاق جهاد و کارزار راه خدا، در نگاه قرآن کریم است. بنابراین همه آنچه در طی تحقیق بر آن ادعا شده، در پرتو کلام الهی و با بهره مندی از روایات مربوطه با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و فن کتابخانه ای مورد تحلیل قرار گرفته است. با تتبع در آیات نورانی قرآن کریم و بررسی فریضه مقدس جهاد و واژگان مرتبط با آن، مشخص گردید که این فریضه به مانند همه اوامر الهی برای محقق شدن نیازمند اجرای احکامی اخلاقی است که حفظ حریم الهی نیز در آن لحاظ گردیده و جهاد واقعی را در تقابل با انواع مخاصماتی قرار داده که رعایت هیچ ضوابط و احکامی را سرلوحه ستیز خویش قرار نمی دهند. حرمت احکامی که خداوند در جهاد با معاندینی قرار داده شامل بی طرفان و پناهندگان و ایمان آورندگان پس از شرک می گردد که حریم خدا و معابد نیز بر آن شمولیت می یابد.
۱۳۱۷۰.

بازآفرینی شخصیت حضرت مریم(ع) در شعر معاصر عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۴ 573 - 592

کلیدواژه‌ها: حضرت مریم (ع) قرآن بینامتنی پایداری خوانش سیاسی - اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۱۷۶
کاربست شخصیت های دینی و به ویژه قرآنی، یکی از شاخصه های بارز شعر معاصر عربی است. آن شاعران برای القای مفاهیم مورد نظر خود به شیوه غیر مستقیم از این شخصیت ها بسیار الهام می گیرند. حضرت مریم(ع) از جمله رمزهای دینی ای است که شاعران با کمک آن به شیوه ای نمادین به بیان تجربه معاصر خویش پرداخته اند. در پرتو اهمیت مسأله، جستار حاضر می کوشد با روش توصیفی- تحلیلی چگونگی حضور این رمز دینی را در شعر پنج شاعر برجسته معاصر عربی همچون محمود درویش ، بدر شاکر سیّاب ، عزالدّین مناصره ، عبدالوهاب البیاتی و ممدوح عدوان مورد نقد و بررسی قرار دهد. پژوهش نشان از آن دارد که این شاعران بر آیه ﴿وهزّی إلیک بجذع النخله تساقط علیک رطباً جنیاً﴾ تمرکز ویژه ای داشتند و از خلال آن کوشیدند بر صبر و پایداری تأکید ورزند.
۱۳۱۷۱.

دکترین«حق داشتن» در برابر«حق بودن» با رویکردی بر نظر امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متین سال بیست و دوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۸۹ 25 - 54

کلیدواژه‌ها: حق ثابت سلطه امتیاز حق داشتن حکم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۵ تعداد دانلود : ۵۰۶
از موضوعات مهم و کاربردی مباحث حقوقی، تبیین حق یا حکم بودن موضوع است که به موجب آن، آثار و لوازمی بر آن مترتب می گردد. تبیین معناشناختی حق از بایسته هایی است که پایه و اساس فلسفه علوم مختلف می باشد.بررسی سخنان امام خمینی نشان می دهد که دایره و حدود حق بسیار وسیع و گسترده است که مهم ترین آن ها حقوق طبیعی انسان ازجمله داشتن حق حیات و حق آزادی هستند.در نظام های حقوقی، «حق داشتن» به عنوان دکترین حقوقی در مقابل حق بودن، به بهره مندی صاحب حق اشاره دارد. درصورتی که حق داشتن ثابت شود، می توان اختیاراتی را برای صاحبان حق برشمرد. در عالم هستی، موجودات به اعتبار ثبوتشان از حقوق مختلفی برخوردار می گردند و متلازم با آن تکالیفی بر عهده آن ها یا دیگران بار خواهد شد؛ اما بحث از تلازم موردتوافق همگان نبوده و این امر در بحث ضمانت اجرای حقوق افراد و جامعه تأثیرگذار خواهد بود. در تبیین این که حق به چه معناست، نظرات متفاوتی مطرح است، لکن معنایی که متضمن تلازم حق و تکلیف باشد و دایره وسعت حق مداری مفرط افراد را کاهش دهد، با منشأ و خاستگاه حق که همان عدالت است، سنخیت بیشتری خواهد داشت.
۱۳۱۷۲.

مرور آسیب شناسانه رویکرد تفکیکی در تعلیم و تربیت در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۵ 147 - 163

کلیدواژه‌ها: تربیت آموزش و پرورش تعلیم و تربیت ارزش های دینی و اخلاقی برنامه درسی پنهان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۱ تعداد دانلود : ۳۶۱
هدف پژوهش حاضر پاسخ گویی به این سؤال است که نگاه تفکیکی به مقوله تربیت، ممکن است چه آسیب هایی برای جامعه ایران اسلامی به دنبال داشته باشد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی انجام شده و روش گردآوری اطلاعات نیز، اسنادی است. اسناد که شامل کتاب ها و مقالات مربوط به موضوع پژوهش به شیوه موضوعی است، استخراج و در بحث به آن ها استناد شده است. براساس یافته های این پژوهش، تفکیک این دو امر واحد به دو جریان متمایز مانند آموزش و پرورش یا تعلیم و تربیت، مشکلات نظری و عملی فراوانی را به وجود می آورد. نگاه تفکیکی، این تصور نادرست را در اذهان کارگزاران نظام تربیت ایجاد می کند که کار مدرسه و نظام تربیت رسمی و عمومی در عمل شامل دو فعالیت متفاوت و متمایز است. این تلقی منجر به گسست فعالیت های تربیتی شده و نوعی دوگانگی در فعالیت ها، برنامه ها، سازوکارها و ناکارآمدی نظام و مدرسه می شود که درنهایت نبود انسجام و وحدت در هویت و شخصیت دانش آموزان را در پی خواهد داشت. گسترش بحث و جدل درخصوص تقدم تربیت بر تعلیم که حاصل این نگاه نامیمون است نیز باعث هدر رفت تلاش ها و سرمایه ها می شود. همچنین مسئولیت پذیر نبودن معلمان در ایفای نقش تربیتی خود و کنکور و تمرکز بر نقش محوری آموزش در فرایندها و فعالیت های مدرسه از دیگر پیامدهای این نگاه تفکیکی است. درمجموع تفکیک این دو مقوله از هم، افرادی را به جامعه اسلامی تحویل می دهد که اگر چه ممکن  است به ابعاد شناختی و مهارتی ارزش های دینی و اخلاقی دست یابند، اما به حیطه نگرش ها و ارزش ها که عالی ترین هدف هر نظام تربیتی است دست نخواهند یافت. به عبارت بهتر، این افراد ممکن است مناسک دین خود را بشناسند و نسبت به اجرای آن ها نیز پایبند باشند، اما تا وقتی دین داری در این افراد به نگرش و ارزش بدل نشود، آثار آن در زندگی فردی و جامعه دینی افراد ساری و جاری نخواهد شد.
۱۳۱۷۳.

سبک شناسی زیبا شناختی ادبی درجزء سی قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۶) 56 - 72

کلیدواژه‌ها: سبک شناسی زیبا شناختی تصویر هنری جزء سی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۰ تعداد دانلود : ۳۲۱
هدف از بررسی سبک های زیبا شناختی جزء سی توجه به قالب و ساختار آیات این جزء در انتقال پیام و محتوایش به مخاطب است. ساختارهای زیبا شناختی مورد بررسی در این پژوهش شامل سبک های ادبی ، سوره های مکی ، نظم آهنگ، فاصله، تأکیدو سوگند می شود که هر کدام در قسمت های مختلف آیات جزء سی به کار رفته و ارتباط درونی متن با بیرون آن را با تناسب و ویژگی های منحصر به فرد خود پردازش نموده است. بیشتر آیات جزء سی کوتاه و با فواصل نزدیک به هم هستند ولی در خود بسیاری از معانی هدایتی درقالب سبک های زیبا شناختی دارند. این کوتاهی آیات وسوره هابه همراه سبک های زیبا ونظم آهنگ جذّاب آن ها، معانی پربار در الفاظ کم و ساختارهای هنری جدید، تأثیر بسیار عمیقی بر روی مخاطبان می گذارد . پردازش این سبک های مختلف درآیات جزء سی انسجام کامل وهمسان سازی معنا ولفظ آیات را به زیبایی به تصویرکشیده است. دراین پژوهش با روش ارایه شواهد آیات قرآنی وتحلیل آن ها به بررسی ساختارهایی از این سبک های زیبا شناختی خواهیم پرداخت.
۱۳۱۷۴.

بررسی اثر مولفه های دینی برایمان و لوازم آن درمعناداری زندگی ازدیدگاه امام محمد غزالی و علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت معاصر سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۱)

کلیدواژه‌ها: ایمان نبوت امامت عبودیت خد ا غزالی طباطبائی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۲۵۱
ایمان اساسی ترین عنصرحیات معنوی، گوهرزینت بخش روح بشری و درخشان ترین پرتو عالم علوی است، یکی از مهم ترین مباحث کلامی، ایمان وعناصر وابسته به آن است، به گونه ای که نمی توان نقش بنیادی آن را درشکل گیری باور دینی در معناداری زندگی نادیده گرفت. پژوهش حاضر در پی آن است که نقش مولفه های دینی مانند، نبوت، امامت و عبودیت را برایمان ولوازم آن در معناداری زندگی را دردو بعد شناختی وعملکردی، باروش توصیفی- تطبیقی از دیدگاه دو اندیشمند بزرگ با دوسنت متفاوت اسلامی تسنن و تشیع مورد بررسی قرار دهد. برای جمع آوری داده ها ازطریق کتاب خانه ای استفاده شده است، داده های پژوهش ازگرد آوری تشابه و تفاوت های دیدگاه این دو متفکر بزرگ بر پایه مبانی انسان شناسی آنان مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. نتایج یافته ها نشان داد که هر دواندیشمند، ایمان را معنا بخش به زندگی می دانند، هرچند دربیان جزئیات برپایه مبانی اندیشه هایشان تفاوت هایی وجود دارد، درمساله عبودیت غزالی بیشتر بر روی بعد فردی عبادات، ولی علامه بعد فردی و اجتماعی عبادات هر دو تأکید دارد. مهم ترین اختلاف این دو دانشمند در مساله امامت است که غزالی درحد مدیریت دنیوی و یک امر فقهی و فرعی تلقی می کند. علامه امامت را استمرار نبوت وعهد الهی می داند.
۱۳۱۷۵.

نظام نامه اخلاق پژوهش پژوهشکده برنامه ریزی درسی و نوآوریهای آموزشی: یک مطالعه کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۳۹)

کلیدواژه‌ها: اخلاق پژوهش آموزش و پرورش نظام نامه اخلاقی بحث گروه کانونی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۱ تعداد دانلود : ۶۴۷
در سال های اخیر با افزایش تولیدات علمی در کشور و گسترش فزاینده موسسات آموزش عالی، خطر شیوع بداخلاقی در انجام پژوهش همه نهادهای پژوهش محور را تهدید می کند. پژوهشکده برنامه ریزی درسی و نوآوری های آموزشی (یکی از پژوهشکده های پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش) از این ضرورت مستثنی نبوده است و به صورت بالقوه در معرض تهدید سرایت بد اخلاقی پژوهشی قرار دارد. این مطالعه با هدف تدوین نظام نامه اخلاق پژوهش پژوهشکده برنامه ریزی درسی و نوآوریهای آموزشی صورت گرفته است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و در چارچوب رویکرد کیفی با استفاده از روش پدیدارشناسی توصیفی انجام شده است. داده های احصاء شده از جلسات بحث گروه کانونی و مصاحبه رو در رو بوسیله تحلیل محتوای تماتیک تحلیل گردید. تحلیل یافته ها منجر به شناسایی دو مقوله اصلی منش اخلاقی پژوهشگر شامل 4 زیرمقوله تواضع و فروتنی، صبر و بردباری، حساسیت فرهنگی، مشارکت جوئی و اصول اخلاقی حاکم بر پژوهش شامل 9 زیرمقوله سودمندی پژوهش، اصالت علمی، رعایت حقوق همکاران، رعایت حقوق شرکت کنندگان، اجتناب از سرقت علمی، انتشار یافته ها، ساده نویسی گزارش، سپاسگزاری، نقدپذیری و نقادی علمی گردید. در مجموع، یافته های این پژوهش می تواند گامی برای اتخاذ تصمیم های اخلاقی تر در انجام پژوهش و ایجاد فضای اعتماد و احترام در میان ذینفعان پژوهشگاه بازی کند و مبنایی برای گفتگوهای بیشتر و توسعه ی فرهنگ اخلاق پژوهش فراهم نماید
۱۳۱۷۶.

الگوی مدیریت بحران حضرت موسی علیه السلام در آیات قرآن کریم

نویسنده:
منبع: تمدن اسلامی و دین پژوهی سال دوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۵ 34 - 55

کلیدواژه‌ها: قرآن رهبری و مدیریت حضرت موسی(ع) و بحران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵۶ تعداد دانلود : ۵۱۱
لزوم هدایت و رهبری جامعه انسانی در شرایط بحرانی، ضرورت استفاده از  یک تفکر اصیل ریشه دار در حاکمیت الهی را اجتناب ناپذیر کرده است .از آنجا که فلسفه نزول آیات وحی برای جامعه ای خاص و در زمانی معین نمی باشد، می توان سالم ترین راه هدایت جامعه را از آموزه های قرآنی استخراج و از آن در راستای عملیاتی سازی در عصر کنونی زمینه سازی کرد. این پژوهش بحران گوساله پرستی قوم حضرت موسی(ع) را  با بهره گیری از آیات قرآن کریم به شیوه تحلیل محتوا، مورد مطالعه قرار داده است، نتیجه این که: مدیریت بحران در سیره حضرت موسی(ع) از دیدگاه قرآن از ویژگی های خاص برخوردار بوده که به آن، جامعیتی معنادار بخشیده است،در واقع، حضرت موسی(ع) توانست با تکیه و توکل بر ذات اقدس الهی و توانمندی مدیریتی خویش با بهره گیری از شانزده اقدام چون هدایت و تربیت، موعظه حسنه، بیدار کردن وجدان، ارائه برهان منطقی، یادآوری الطاف الهی و ... در سه قالب قبل، حین و بعد از بحران، بر بحران به وجود آمده فائق آید و ماموریت الهی خویش را به صورت کامل انجام دهد.
۱۳۱۷۷.

بررسی فقهی اصل حاکم بر عقود و قراردادها:آزادی یا توقیف؟!

نویسنده:
منبع: نظام ولایی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳ 79-101

کلیدواژه‌ها: عقود قراردادها توقیفی بودن حاکمیت اراده آزادی قراردادها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۵ تعداد دانلود : ۱۳۵۵
انسان یک موجود اجتماعی است و همواره با هم نوعان خود در ارتباط و تعامل است. بخشی از ارتباطات انسان ها به عنوان معامله یا مبادلات اقتصادی و به منظور جا به جا کردن کالا ها و خدمات صورت می گیرد. دین مبین اسلام همان گونه که به برنامه های عبادی مردم توجه دارد، برای تنظیم معاملات آنها نیز برنامه های خاصی را ارائه نموده است. در این زمینه از گذشته های دور این پرسش مطرح بوده که آیا معاملات باید در قالب عقود و قراردادهای معین و مشخص صورت گیرد یا مردم آزاد هستند هرگونه که مایل باشند قرارداد تنظیم کنند و چارچوب خاصی برای این کار وجود ندارد؟ به عبارت دیگر آیا عقود و قراردادها توقیفی و محدود و معین هستند و یا اصل بر حاکمیت اراده و آزادی قراردادهاست؟ در این باره دو دیدگاه مختلف وجود دارد که در این گفتار به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
۱۳۱۷۸.

نقدی بر روایت تقی زاده های جدید از مشروطیت

نویسنده:
منبع: نظام ولایی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳ 103-139

کلیدواژه‌ها: نهضت مشروطه تقی زاده های جدید مشروطه پژوهی سکولاریسم تاریخی نگری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۶ تعداد دانلود : ۴۸۷
«تکاپو برای آزادی» با عنوان فرعی «روایتی دیگر از انقلاب مشروطه ایران»، اثر علیرضا ملایی توانی کتابی در پیرامون نهضت مشروطه است که توسط پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی (وابسته به موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره) منتشر شده است. شاید این کتاب، جدیدترین اثر (تابستان 1399) از نوع مشروطه پژوهی های نسل دوم است. یعنی متنی نیست که مشروطه پژوهان بلحاظ علمی و مستندات تاریخی بدان نیاز پیدا کنند. زیرا کتاب از جهت پژوهش علمی حاوی اسناد و کشف جدید تاریخی نیست. ویژگی روایت نویسنده این کتاب همان تحلیل و تفسیری است که از واقعه مشروطیت ارایه کرده است و روایتی ایدولوژیک از مشروطه ارائه کرده است. نقد حاضر نیز ناظر به همین رویکرد ایدئولوژیک نویسنده کتاب در گزارش مشروطه به رشته تحریر در آمده است. بر همین اساس چنانکه در نقد روایت ایدئولوژیک ، مرسوم است، به بررسی وجوه بی انصافی ها و کژتابی ها و انگاره های راوی پرداخته شده است. به نظر می رسد نویسنده کتاب می کوشد در پرتو نگرش «تاریخیت»، رویکرد سکولار و دنیوی مشروطه خواهی را یادآوری کند و آن را به عنوان یگانه راه حل خروج ایرانیان از مسایل امروز توصیه نماید. همچنین با کاربست عنوان «روایتی دیگر» تلاش می کند روایت رسمی را برنتافته و قصد روایت غیر رسمی را دارد. مقاله حاضر در صدد نقد دیدگاه و روایت سکولار از واقعه مشروطه است. پاسخ کلی به این پندار نیز آن است که: «راه حل مسایل دیروز و امروز ایران، دراندیشه سکولار نیست و هرگونه اهتمام به احیای آن پیامدی غیر از باز تولید استبداد مدرن و دیکتاتوری نخواهد نداشت. احیای مشروطه خواهی سکولار حتی با نگرش تاریخیت، نوعی حرکت ارتجاعی و واپس گرانه به شمار می آید».
۱۳۱۷۹.

About the Meaning of the 2016 Jubilee of Mercy

نویسنده:
منبع: Peace Studies of Religions, Vol. ۲, No. ۲. Spring-Summer ۲۰۲۰ 67-72

کلیدواژه‌ها: Jubilee Mercy Peace Pope Francis

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷ تعداد دانلود : ۲۷۶
this time of distraction, wars, negativity we must remain vigilant and awaken in us the ability to look to the essentials. It is a time for recovering the meaning of the mission that the Lord has entrusted to us during the day of Easter, that is to be sign and instrument of the Father's mercy.A question is present in our hearts: why right now a Jubilee of Mercy? Simply because the Church, in this time of great upheavals, is called upon to offer more strongly the signs of the presence and closeness of God. The special Jubilee of Mercy has been opened on December 8, 2015 and will end on November 20, 2016. Pope Francis spoke about the resurrection of Christ and about tragedies, that are afflicting at this time thousands of faithfuls, remembering the words of the Risen Jesus to his disciples on Easter evening: “Peace be with you”. Peace, especially at this time, is the desire of all people who suffer the unheard violence of discrimination and death at all levels around the world. Our prayer must be therefore more intense and become a cry for help to the Father which is rich in mercy, for sustaining the faith of brothers and sisters who are in pain; we all must switch from indifference to compassion.
۱۳۱۸۰.

نقش فقه در تمدن سازی اسلامی

نویسنده:
منبع: تمدن اسلامی و دین پژوهی سال دوم زمستان ۳۹۹ شماره ۶ 136 – 152

کلیدواژه‌ها: فقه فقه جواهری فقه پویا تمدن سازی و نظام سازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۰ تعداد دانلود : ۴۷۰
فقه تمدنی به دور از تنگ نظری، نگاه کلان به حوزه های فردی، اجتماعی، حکومتی و تمدنی در سطح ملی و بین المللی دارد و عناصرتعیین کننده ای چون زمان و مکان را بازشناخته و تأثیر آنها را در تعیین هویت موضوعات به روشنی درک کند، زیرا فقه تمدنی مرحله ای بالاتر از فقه حکومتی و فقه اجتماعی است، که در مبانی کلامی، دین را حداکثری و پوشش دهنده کلیه سطوح نیازهای انسان می داند؛ و در مبانی تفسیر متن، کلیه گزاره های دین را در حیطه استنباط قرار می دهد و در روش استنباط نیز، اجتهاد سیستمی را پیشنهاد می کند که مبتنی بر تجمیع ادله با منطق پایه سیستم ها است و در نظام واره اندیشه تمدنی به برنامه ریزی برای اداره جامعه و دادن طرح های دقیق فقهی برای آینده ای که قرار است، تمدن اسلامی به مرحله تکامل خود برسد و تمدن نوین ایجاد شود، می پردازد، از این رو، مقاله حاضر می کوشد به این سئوال که فقه چه نقشی در تمدن سازی دارد؟ و آیا فقه علاوه بر پاسخگویی به مسایل فردی، تامین کننده نیازهای علمی جامعه، برای پیشرفت و توسعه است یا نه؟ پاسخ دهد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان