علی نجات بخش اصفهانی

دو مقوله سنت و مدرنیته از جمله مباحثی هستند که در نظام فکری اندیشمندان در مسئله تمدن و اداره حکومت ها، در دوران معاصر چالش های زیادی ایجاد کرده است. امام خمینی مشکل و بحران رویارویی با مدرنیته را شناخته و با آگاهی از این مسأله کوشیده است راه حل رفع این معضل در جامعه ایران را ارائه نماید. سؤال اصلی تحقیق این است که دیدگاه امام خمینی در مواجهه سنت و مدرنیته چیست و در ورود به این مسئله چه فرایندی را طی کرده است؟ روش تحقیق از نوع آمیخته، و از نظر جهت گیری، توسعه ای می باشد. البته محققین با طراحی مدل محقق ساخته پژوهش را دنبال کرده اند. داده ها در مراحل (خلق مفاهیم و مقوله ها)، با کدگذاری محوری انجام شده است. محققین در مصاحبه های انجام شده، با صورت بندی الگوی اکتشافی ضمن تحلیل و تلفیق داده ها با ارائه مقوله هایی از قبیل عوامل علی، شرایط مداخله گر (محیطی)، عوامل راهبردی و... اقدام به نتیجه گیری کرده اند. نتیجه تحقیق نشان می دهد امام در درجه اول با احیاء و قرائت جدیدی از سنت، به خصوص سنت های مذهبی، و در مرحله دوم با پذیرش الزامات عملی و مقتضیات زمان و مکان، سنت و تجدد و مدرنیته را با ارزش های الهی تطبیق و به نفع اسلام ناب به تعامل رساند.

تمدن و تمدن سازی از قدیم دارای تاریخی با  فراز ونشیب های فراوان  بوده و تکنولوژی آن را دست خوش تغییرات شکلی و هویتی کرده است. تمدن اسلامی از برجستگی های مادی و معنوی ویژه ای برخوردار است. کشور ما  نظام اسلامی را با الگوگیری از ویژگی های  تمدن اسلامی و به برکت مجاهدات رهبری فقیدمان ایجاد کرد. اگر به تمدن اسلامی نگاهی تاریخی داشته باشیم، علیرغم کوشش حاکمان و زمامداران مصلح، دست استعمارگران با استفاده از ابزار فناوری وتکنولوژی غیرسازنده، تبلیغات مخرب و تهاجم فرهنگی با ترویج سبک زندگی تخریب گرایانه به دنبال استحاله این تمدن و نظام است. مسئله اصلی تحقیق این است که شجره طیبه، تمدن سازی اسلامی را حیات طیبه ای می دهد که با پیوند معنوی و سالم تکنولوژی، زندگی دنیوی و اخروی مسلمانان را ارتقا داده و ازتوطئه ها و رذیلت های تمدن غرب جلوگیری می کند واز ترویج فساد به وسیله فناوری ناسالم، که چالشی درسطح جامعه وسبک زندگی اسلامی است، ممانعت به عمل می آورد. سؤال تحقیق، میزان اثر گذاری تمدن اسلامی در استفاده از تکنولوژی و فناوری در عصر اطلاعات است. روش تحقیق توصیفی و تحلیل محتوا براساس مطالعه میدانی است. محققین ضمن بررسی شوک آینده وتأثیرات فناوری های غیر سازنده، ضرورت اخلاقی شدن تکنولوژی و پیوند آن را با اخلاق و تمدن اسلامی بررسی کرده و با ارائه مدل محقق ساخته با مشخص کردن اثرات تمدن اسلامی بر فناوری با الهام گیری از شجره طیبه اثرات فوق را تبیین و راهبردهای آسیب شناسانه را از این موضوع ارائه می نمایند.

لزوم هدایت و رهبری جامعه انسانی در شرایط بحرانی، ضرورت استفاده از  یک تفکر اصیل ریشه دار در حاکمیت الهی را اجتناب ناپذیر کرده است .از آنجا که فلسفه نزول آیات وحی برای جامعه ای خاص و در زمانی معین نمی باشد، می توان سالم ترین راه هدایت جامعه را از آموزه های قرآنی استخراج و از آن در راستای عملیاتی سازی در عصر کنونی زمینه سازی کرد. این پژوهش بحران گوساله پرستی قوم حضرت موسی(ع) را  با بهره گیری از آیات قرآن کریم به شیوه تحلیل محتوا، مورد مطالعه قرار داده است، نتیجه این که: مدیریت بحران در سیره حضرت موسی(ع) از دیدگاه قرآن از ویژگی های خاص برخوردار بوده که به آن، جامعیتی معنادار بخشیده است،در واقع، حضرت موسی(ع) توانست با تکیه و توکل بر ذات اقدس الهی و توانمندی مدیریتی خویش با بهره گیری از شانزده اقدام چون هدایت و تربیت، موعظه حسنه، بیدار کردن وجدان، ارائه برهان منطقی، یادآوری الطاف الهی و ... در سه قالب قبل، حین و بعد از بحران، بر بحران به وجود آمده فائق آید و ماموریت الهی خویش را به صورت کامل انجام دهد.

هدف این پژوهش تبیین روابط عوامل مؤثر بر کنترل راهبردی در فرایند مدیریت راهبردی با روش تحلیل مسیر در یک سازمان خدماتی است. این پژوهش، از نظر هدف،کاربردی و از نظر روش ،توصیفی می باشد. جامعه آماری شامل 181 نفر از خبرگان شاغل در شرکت آبفای قم می باشد که با روش  نمونهگیری تصادفی، تعداد 108 نفر انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه  محقق ساخته است که تعداد 36 سئوال با توجه به ده متغیر )اهداف راهبردی، تعیین وظایف، جوابگویی، بودجه ریزی ،خودکنترلی، شایستگی کارکنان، مشتری مداری، ساختار بازخورد، ردیابی و اقدام اصلاحی( طراحی و مورد آزمون قرار گرفت. پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 49/0 بدست آمد و روائی آن براساس نظر نخبگان و صاحبنظران به تأیید رسید .تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و LISREL انجام گرفت. نتایج نشان داد برازش الگوی پیشنهادی رضایت بخش بود.  همچنین نتایج تحلیل مسیر نشان داد که در الگو هشت رابطه مورد تأیید قرار نگرفت. از جمله نتایج الگوی تأیید شده نهایی این است که شایستگی کارکنان بر فعالیتهای ردیابی، اقدامات اصلاحی و ساختار بازخورد به ترتیب با میزان ضرایب همبستگی 690/0 و 647/0 و 718/0 مؤثر است

امروزه فقدان یک تفکر ناب و متناسب با فرهنگ و بینش ممالک اسلامی که بتواند در صحنه عمل در بحران های به وجود آمده به صورت صحیح جامعه انسانی را هدایت و رهبری نماید و راه نجاتی را برای انسان ها پیش بینی کند، پیش از پیش احساس می گردد. نظر به اینکه فلسفه وجودی قرآن هدایت بشر به سمت سعادت و کمال می باشد. از این رو می توان سالم ترین راه هدایت جامعه را از آموزه های قرآنی و تمسک به سیره انبیاء و اولیای الهی ( علیهم السلام) دانست، به عبارت دیگر، با نگاهی موشکافانه به آیات قرآن در می یابیم که سرگذشت ها و طرح موضوعاتی در سطحی گسترده در این کتاب الهی یافت می شود که با بررسی و کنکاش آنها و اقدام به عملیاتی سازی آنها در عصر حاضر می توان جامعه انسانی را به بهترین نحو به سوی کمال حقیقی هدایت نمود در این راستا از آنجایی که طی سال های گذشته کشور ایران با بحران های متعددی از قبیل ( وقوع جنگ تحمیلی، تحریم های همه جانبه، سیل، زلزله و بالاخص شیوع بیماری مهلک کرونا و ...) رو به رو شده است لذا اتخاذ تدابیر مدیریتی با تکیه بر قرآن می تواند راه گشای کشور در خروج از بحران های فعلی و آتی باشد. بر همین اساس هدف از این مقاله بررسی راهبردهای مدیریتی جمهوری اسلامی ایران در تقابل با بحران ها و اضطرارها با رویکرد قرآنی می باشد و روش تحقیق توصیفی وتحلیل برهانی ویافته ها در برگیرنده راهبردهای مدیریتی راهگشاست.

تحقیق حاضر به بررسی شاخص های اخلاق تجارت اسلامی و میزان تأثیر آن ها در فعالیت های بازرگانی بازار تهران می پردازد.در ابتدا شاخص های احتمالی اخلاق تجارت اسلامی از میان منابع کتابخانه ای معتبر دینی استخراج و سپس در میان صاحب نظران علوم اسلامی نظرسنجی شده است. حاصل این نظرسنجی انتخاب دوازده مورد به عنوان شاخص های اخلاق تجارت اسلامی در کسب و کار تمدن اسلامی است. بر اساس این شاخص ها، پرسشنامه ای طراحی شده است که در بازار تهران توزیع گردید. نتیجه بررسی داده های آماری نشان می دهد که فرضیه های این مقاله، مبنی بر مؤثر بودن شاخص های دوازده گانه اخلاق تجارت اسلامی بر فعالیت های بازرگانی، مورد تأیید است.

مدیریت جهادی به عنوان یک الگو و مدل مطلوب و سازگار با الگوی اسلامی و ایرانی پیشرفت تا کنون بارها از سوی مقام معظم رهبری مطرح شده است چرا که مدیریت جهادی هم ویژگی های اثباتی و ایجابی دارد و هم می توان برای آن مرزهای معین و مشخصی با الگوهای متعارف و رایج مدیریتی در جهان قائل شد و نکته دیگر توجه به مزیت مطلق الگوی مدیریت جهادی که از یک سو مبتنی و متکی بر علم، تجربه، مهارت و تخصص است و از سوی دیگر مستظهر به توکل و اعتماد به خداوند متعال و با نیت قرب الی الله پیش می رود.  شهرداری  به عنوان یک نهاد عمومی بودجه بسیار زیادی را جهت انجام امور مربوطه به خود اختصاص می دهد. لذا استفاده از رفتار شهروندی سازمانی و کمکی کارکنان کمک بسیار زیادی به انجام امور و کارآیی بهتر سازمان دارد. همچنین مدیران شهرداری با آگاهی از چگونگی وضعیت رفتار شهروندی سازمانی کارکنان به تقویت این رفتار و دستیابی به عملکرد بالاتر خواهند رسید. سؤال اصلی تحقیق عبارت است از اینکه آیا مدیریت جهادی بر رفتار شهروندی تأثیر دارد؟ و ابعاد این تأثیرات چیست؟ پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مدیریت جهادی شهرداری تهران بر رفتار شهروندی سازمانی می باشد و داده های مورد نیاز برای تحلیل این ادعا با استفاده از ابزار سنجش پرسشنامه محقق ساخته که با نظر اساتید و سوابق تحقیق تالیف شده و طبق شاخصه های مدیریت جهادی تنظیم گردیده به دست آمده است. ایده اصلی بکار رفته در این تحقیق طراحی مدلی محقق ساخته از تجمیع مدل پورتر و ادبیات موجود مدیریت جهادی است. در مدل مفهومی پژوهش فوق به دنبال معرفی و سنجش شاخصه های مدیریت جهادی در سازمان هستیم و با اندازگیری میزان آن ها توسط مشتریان شهرداری، معیاری برای رفتار شهروندی سازمانی شکل می گیرد که بیانگر بهره وری

پارادایم پیچیدگی، چارچوب مفهومی با ارزشی را با توجه به کارایی بلند مدت و کوتاه مدت و روابط اولیه نشان می دهد . این پارادایم به دنبال نظریه آشوب شکل گرفته و توضیح رفتارهای پیچیده در تمام سامانه ها را مدنظر قرار می دهد. هدف مقاله توضیح دلالت های تئوری پیچیدگی در دانش و مهارت های مدیریت است. برای این منظور با مطالعه مبانی نظری: مفاهیم، اصول و قوانین نظریه پیچیدگی شناسایی و تفسیر آن در اصول مدیریت تبیین شد. این پژوهش از بعد روش شناسی تحقیق، توصیفی تحلیلی، از منظرِ هدف، نظری و از منظرِ پارادایم زیربنایی، از نوع کیفی است. این مطالعه نتایج نشان داد پارادایم پیچیدگی در مهارت های مدیریت از جمله: برنامه ریزی، سازماندهی، کنترل و نظارت، هدایت و رهبری، و تصمیم گیری از قابلیت های تحلیلی برخوردار است. ارزش پارادایم پیچیدگی، تبیین زندگی سازمانی در چشم اندازی نوین است که عدم قطعیت، استقبال از تغییر و خودسازمانی انطباقی از خصوصیات اصلی این چشم انداز است.

سه وظیفه اصلی هر مدیر برنامه ریزی، سازماندهی و نظارت است. نظارت با هدف اعمال اصلاحات لازم برای پیشگیری از ایجاد انحرافات انجام می شود. ازآنجاکه مبانی نظری رایج در کنترل، بر حداکثر کنترل بیرونی قرار دارد و با مبانی فرهنگی کشورمان، که خدامحوری و کنترل درونی است منافات دارد، هدف این مطالعه توصیفی، که روش جمع آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای انجام شده است، دستیابی به نظامی در حوزة نظارت بر مبنای مفاهیم اسلامی ایرانی است. هدفی که در نظام کنترل اسلامی دنبال می شود، ارائه نظامی است که در آن بتوان با کاهش اعمال نظارت خارجی، یک شخصیت سالم انسانی، که در برابر انواع آلودگی ها از خود مقاومت نشان می دهد را فراهم کرد. نتیجة این مقاله، استفاده از نظارت با تأکید بر خودکنترلی در سازمان های اجرایی کشور است. این رویکرد نظارتی، ریشه در فرهنگ اسلامی کشورمان دارد؛ به کارگیری آن با ایجاد بسترهای مناسب در نظام اداری و نهادینه سازی آن ممکن خواهد بود.

هدف این تحقیق طراحی الگویی برای ارتقای جایگاه برند حلال در بازارهای جهانی است. تحقیق از نظر هدف، بنیادی و از نظر چگونگی به­دست آوردن داده­ها توصیفی است. متغیرهای مهم تأثیر گذار بر برند حلال با استفاده از مطالعات کتابخانه­ای از ادبیات موضوع استخراج شد و مبنای روش دلفی قرار گرفت. در ادامه، پرسشنامه دلفی در اختیار 30 نفر از متخصصان حوزه برند حلال در ایران قرار گرفت. با تکرار روش دلفی در چهار دور در نهایت متغیرهای خرد و کلان تحقیق مشخص شد و با بررسی نظر متخصصان، در نهایت 26 متغیر در قالب چهار دسته متغیر کلان به ­نام متغیرهای ساختاری، رفتاری، محتوایی و راهبردی شناسایی و الگوی جامع ترفیع جایگاه برند حلال در بازارهای جهانی طراحی و اعتبارسنجی شد. با استفاده از الگوی معادلات ساختاری، الگوی استخراج شده مورد تأیید قرارگرفت. علاوه بر آن اولویت متغیرهای شناسایی شده، تبیین ، تحلیل و تفسیر شد.

چکیده: جهانی شدن اقتصاد باعث شده است که نیاز به آشنایی با دیدگاه اسلامی نسبت به تجارت به منظور درک عوامل شکل دهنده رفتارهای مشتریان مسلمان برای تجارت های جهان به یک ضرورت اجتناب ناپذیر تبدیل شود. هدف از تحقیق حاضر طراحی مدلی برای ارتقای جایگاه برند حلال در بازارهای جهانی می باشد. متغیرهای مهم تأثیر گذار بر برند حلال با استفاده از روش زمینه ای از ادبیات موضوع استخراج شده و مبنای روش دلفی قرار گرفت. در ادامه، پرسشنامه دلفی در اختیار 33 نفر از متخصصین حوزه برند حلال در کشور قرار گرفت. سپس مهمترین عوامل مؤثر برارتقای جایگاه برند حلال با استفاده از تحلیل عاملی و مدل معادلات ساختاری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحلیل عاملی منجر به تقسیم بندی متغیرهای رفتاری و محتوایی در دو دسته تقاضامحور و عرضه محور گردید. مدل معادلات ساختاری، برازش مدل را تأیید نموده و مهمترین عوامل مؤثر بر جایگاه برند حلال را عوامل رفتاری تقاضا محور و عرضه محور و همچنین عوامل محتوایی عرضه محور معرفی نمود.

در پژوهش حاضر که با روش تحلیل اسنادی و مطالعات کتابخانه ای انجام گردیده ، محقق ابتدا به ذکرکلیات وتعاریف پرداخته ومعناو مفهوم روش شناسی ) (Methodologyو ارتباط تنگاتنگ آن را با تئوری پردازی بیان نموده ومقصود از مطالعات و بررسی های تطبیقی (comparative survey and studies) را تشریح کرده است و با استفاده از ابزار پژوهش که عمدتاً فیش برداری بوده است، ضمن مرور بر ادبیات روش شناسی در مدیریت و با استفاده از سوابق موجود و اینکه از هر زاویه ای به روش شناسی تحقیق بنگریم، اجمالا با «نگرش عقل آدمی» ، به اصل،جوهر، سرشت و دریافت و شناخت مبادی معرفت شناسی و هستی شناسی برخورد خواهیم کرد . در این تحقیق نویسنده، با استناد به تاریخ فلسفه در اسلام که به 4 مرحله تقسیم می شود ، وضعیت نظریه پردازی فلاسفه اسلامی را بیان داشته و از مجموع روش های موجود ، 15 روش را به صورت مختصر برشمرده است. درپایان ضمن مقایسه روش های فوق با روش های مدیریت اسلامی و تجزیه و تحلیل روش شناسی های فوق با استناد به آیات ، احادیث و روایات و خصوصا« فرمایش های حضرت علی ابن ابیطالب (ع) با ذکر نمونه ای از روش شناسی های مذکور، به نتیجه گیری پرداخته است. لازم به ذکر است که نگارنده باذکرسه رویکرد متدولوژی قیاسی(Deductive Mthodolgy) و متدولوژی استقرایی (Inductive Methodology) و استفاده از کلید واژه ها (key words) روش شناسی تحقیق خود را تبیین نموده است .

این مقاله به تشریح ویژگی های مدیریت اسلامی از دیدگاه آیات قرآن و مقایسه آن با مدیریت برآمده از تئوریهای مدیریت غربی پرداخته است. نوع تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و روش انجام تحقیق توصیفی از نوع همبستگی است. در این مقاله با استفاده از منابع موجود کتابخانه ای و میدانی و بهره گیری از مطالعات، و سندکاوی و پرسشنامه به گردآوری داده های مورد نیاز پرداخته شده و با بکارگیری نرم افزار SPSS، داده های گردآوری شده تجزیه و تحلیل شده است. همچنین با ترسیم جدول و نمودارهای مختلف، سعی شده میزان فاصله موجود بین عملکرد مدیریت اسلامی از دیدگاه قرآن با آنچه در تئوریهای مدیریت غربی آمده است و در حال حاضر در کشور پیاده می شود استخراج شود. جامعه آماری و نمونه آماری این تحقیق، 30 نفر از اساتید دانشگاه پیام نور مرکز تهران می باشند. یافته های تحقیق مؤید آن است که بین ویژگی های مطلوب مدیریت اسلامی مأخوذ از آیات قرآن با آنچه تحت عنوان وظایف اساسی مدیریت (برنامه ریزی، سازماندهی، بسیج منابع، ...) بیان می شود، همبستگی کامل وجود دارد. طبق نظر خبرگان مدیریت اسلامی تحت مطالعه در مدیریت اسلامی برای انجام وظایف مدیریتی از قبیل برنامه ریزی، سازماندهی، بسیج منابع، هدایت و رهبری، هماهنگی، کنترل، گزارش دهی و بودجه بندی به ویژگی های ذکر شده (که مأخوذ از آیات قرآن هستند) توجه بیشتری نسبت به مدیریت غربی نشان داده می شود. این ضرورت وجود دارد که مدیران دستگاه های اجرایی جهت عملی کردن ارزش های اصیل نهفته در متن آیات قرآن و تحقق مبانی و اصول مدیریت اسلامی، بایستی این ویژگی ها را مدنظر قرار دهند و اقدام به تقلیل این فاصله نمایند. به عبارت روشن تر هرچه ارزش های برخواسته از مکتب در رابطه با مدیریت اسلامی بیشتر پیاده شود، فاصله کمتر خواهد بود یعنی انحراف از «معیار ویژگی ها» کاهش می یابد. محققین توجه برنامه ریزان رده بالا را به شرایط احرازی و اعمال ویژگی های فوق در برنامه آموزش و انتصاب مدیران، معطوف می نمایند.

"عصر حاضر که دوران انفجار اطلاعات و شکوفایی دانش و گسترش رسانه‌های جمعی نام گرفته، آبستن حوادث و اتفاقات بی‌شمار است. گسترش فنّاوری، تأثیر ارتباطات و به‌کارگیری انواع سیستم‌های هوشمند‌، فضایی بحرانی را بر شرایط زیست‌محیطی جامعه جهانی حاکم ساخته است. رسانه‌ها با نقش و مسئولیت خطیری که بر عهده دارند، موظفند هر لحظه، افکار عمومی جهان را از شرایط حاکم بر دنیای پیرامون و اثرات بحران‌های اجتماعی ناخواسته آگاه کنند. در مقاله حاضر سعی شده است ضمن مروری بر ادبیات بحران و رسانه و استفاده از نظریه‌های علوم ارتباطات و اظهارنظر دانشمندان مربوط، آثار مخرب بحران بر سایر بخش‌های کشور مورد بررسی قرار گیرد و با ارائه مدل مفهومی و ارزیابی یک پرسشنامه، برای پیشگیری و مقابله با بحران، راهکارهایی مناسب ارائه شود. همچنین با پرداختن به علل و چرایی وجود بحران، لزوم آمادگی برخورد با شرایط بحرانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد و راهکارهای مناسب در این زمینه ارائه شود. " "بحران، پیشگیری از بحران، رسانه‌های گروهی، مدیریت رسانه "

امروزه فرماندهان و مدیران عالی و ارشد و نیروهای مسلح وظائف و ماموریت های بس خطیری را بر عهده دارند و با توجه به پیچیدگی و تغییرات گوناگون که در عرصه محیطهای خارجی در امر اداره کردن حکومت ها به چشم می خورد و تاثیر آن در محیط داخلی کشورمان، مدیران و مسئولان طراز اول کشوری از طرفی و فرماندهان و مدیران عالی و ارشد نیروهای مسلح در فضایی بسیار متنوع و بعضا ناپایدار ...