فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۱٬۹۶۱ تا ۱۱٬۹۸۰ مورد از کل ۷۸٬۳۹۰ مورد.
حوزههای تخصصی:
یکی از مباحث کلامی که در ذیل آیات تحدی شکل گرفت، مبحث "معجزه" است. اندیشمندان این اصطلاح را برای سند و نشانه نبوت پیامبران جعل کرده اند؛ اما تعریف متقن و جامعی برای معجزه ارائه نداده-اند، هر کسی با توجه به شناخت و درک خود از قرآن کریم و برخی گزارشات تاریخی و همچنین آیات تحدی موجود در قرآن، تعریفی برای معجزه ارائه کرده است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر عبارت اند از: 1. معجزه در لغت، اسم فاعل و به معنای عاجز کننده می باشد که اندیشمندان مسلمان آن را برای فعلی خارق الطبیعه که سند و مثبِت رسالت مدعی نبوت بوده می باشد، انتخاب کرده اند؛ 2. معجزه بر اساس آیات قرآن در خصوص معجزات حضرت عیسی و موسی7و ادلّه عقلی از ضروریات و لوازم پیامبری است و آنچنان که برخی از اندیشمندان بیان داشته اند ضرورت دفاعی صِرف نیست؛ 3. ضرورت ارائه معجزه ، استدلال و برهان آفرینی آن می باشد تا عقل بتواند صدق ادعای مدعی نبوت را تأیید کند؛ 4. معجزه در دلالت خود بر صدق مدعی نبوت نیاز به قواعد اصولی ندارد؛ 5. بهترین تعریف جامع و مانع از نظرگاه قرآن، معجزه عبارت است از: صدور دفعی فعلی خارق الطبیعه از مدعی نبوت جهت دلالت بر صدق مدعای خود.
شش آیه آغازین سوره مرسلات: نقد آراء تفسیری برپایه تفسیر قرآن به قرآن
حوزههای تخصصی:
شش آیه آغازین سوره مرسلات ازجمله آیاتی است که مفسران مفرداتش را به شیوه های مختلف تفسیر نموده اند. به نظر می رسد نوع گزینش و چینش واژگان در این آیات صعوبت درک معنا را به همراه داشته است؛ صعوبتی که زمینه های پیشین و پسین آیات نیز از آن نمی کاهد و همین مسئله بسیاری از مفسران را به فهم مصداقی از آن مفردات سوق داده است. چنان که خواهیم دید، استدلال بعضی دیگر از مفسران هم که به خروج از مصداقی خاص و تعمیم مفاد آیه تمایل نشان داده اند صرفاً تکیه بر اطلاق آیات مزبور است. در مطالعه حاضر با روش توصیفی تحلیلی خواهیم کوشید پس از تبیین آراء و استدلال های مفسران، با تکیه بر تفسیر قرآن به قرآن و احصاء روایات، دیدگاه برگزیده مبنی بر عدم انحصار به یک مصداق را مطرح کنیم و با تبیین سیاق آیات و تعیین هدف سوره مرسلات، این خوانش را ارزیابی و از آن دفاع نماییم. مجموع شواهد نشان می دهد که حصر آیات شش گانه بر مصداقی واحد سبب کاهش معناییِ واژگان کاربسته در این آیات است. به نظر می رسد این آیات مصادیق متعددی را شامل می شوند که عبارت اند از: ریاح، ملائکه، آیات، انبیاء و اوصیاء.
«مشق مرگ»؛ قرابت مضمونی و بیانی سهروردی و افلاطون در باب مسئله تجرید(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
الهیات تطبیقی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۶)
139 - 156
حوزههای تخصصی:
فلسفه سهروردی در وجوه گوناگون، تصریح بر پیوند میان فلسفه افلاطونی و حکمت اشراقی دارد. یکی از این وجوه، ناظر به مسئله تجرید است. مقام افلاطون در فلسفه سهروردی ذیل عنوان کسی که به «ملکه مرگ» یا توانایی انسلاخ نفس از بدن و دنیا دست یافته است، شناخته می شود که در عین اشاره به بلندترین پایه در حکمت به عنوان سلوک معنوی، بیان دیگری نیز از ضرورت تجرید در این نحوه از فلسفه است و از همین رو نیز یادآور «مشق مرگ» در افلاطون است. تجرید اشراقی یا مشق مرگ افلاطونی، یکی از مهم ترین وجوه تربیت راستین فلسفی، دو مرحله دارد؛ یکی روی گردانی نفس از عالم طبیعت با ضبط و مهار قوای ادراکی و تحریکی و دیگری روی آوردن نفس به عالم خاص خویش (وطن اصلی) ازطریق توجه به حقایق متعالی. غایت تجرید، مشاهده انوار قدسی یا خود زیبایی محض است که سبب می شود نفس از صفات خلقی پاک شود و در قالب زایش فضیلت های راستین، آئینه صفات ربوبی شود. بیان این سنخ مضامین بلند معنوی گریزی از زبان رمزی تمثیلی ندارد؛ ازاین رو، در پژوهش حاضر، تلاش شده است با تمرکز بر متون اصلی و به روش تحلیل متن و تطبیق مفاهیم و تعابیر و نیز با واکاوی رمز سمبول هایی که در نظر سهروردی و افلاطون، ناظر به مضمون تجرید آمده اند، وحدت محتوایی و روشی این دو حکیم دراین باره به دست آید.
تاریخچه ی مسجد و مدرسه مرحوم آیت الله العظمی حاج سید صادق قمی روحانی
منبع:
مناهل سال ۱۳۹۹-۱۴۰۰ شماره ۲
30-46
حوزههای تخصصی:
«شهر مقدس قم، از سده های آغازین اسلامی تاکنون، آکنده از عالمان و فرزانگان بوده است. فقیهان، محدثان، مفسران و فیلسوفان این شهر دانش اسلامی را حفظ کردند، پرورش دادند، به دست آیندگان رساندند و در حفظ باورهای دینی مردم کوشیدند. از شمار این فرزانگان که هم اکنون نیز زبانزد مردم قم و شهره شهر است ، مرحوم آیت الله حاج سید صادق قمی است. وی مرجع دینی مردم در نیمه نخست قرن 14 ه ق، فقیهی متنفّذ و رئیسی مطاع بود. او پایه گذار بیت شریف «روحانی» و بنیانگذار مسجد و مدرسه حاج سید صادق در قم است، که همه آنها بیش از یک صد سال است که در قم، منشأ اثرند.» در این مقاله، به گوشه ای از زندگی وی و تاریخچه مسجد و مدرسه حاج سید صادق (امام صادق علیه السلام) که از خدمات دینی و اجتماعی ایشان بود اشاراتی می رود.
چیستی تسامح در ادله سنن و دیدگاه اصولیان درباره آن
منبع:
مناهل سال ۱۳۹۹-۱۴۰۰ شماره ۲
47-65
حوزههای تخصصی:
از آنجا که موضوع تسامح در ادله سنن از مباحث کارگشای علوم اصول فقه، در مواجهه با بسیاری از روایات فقهی، تفسیری و ... است، نگارند، بر آن شد که پیرامون چیستی این مسأله و نیز ادلّه و اقوال اصولیان درباره آن دست به تحقیقی مستقل بزند. پیش فرض پژوهش آن است که در مواجهه با روایات بیان کننده استحباب؛ نیازی به دقت های اجتهادی نیست و فی الجمله می توان آن را پذیرفت. مخاطب پژوهه ی روبرو طلاب و دانشجویان علوم دینی بوده و هدف از آن اتخاذ مبنای نهایی پیرامون شیوه رویارویی با اینگونه روایات است گرچه موضوع حاضر در بسیاری از کتب دانشیان علم اصول به تفصیل یا اجمال مورد مداقّه قرار گرفته است، امّا پژوهشی با تبیین ساده و روان ادلّه و اقوال موجود در مسأله، تا کنون یافت نشده است. روش گردآوری اطلاعات در نگاشته حاضر، کتابخانه ای و روش پژوهش توصیفی تحلیلی می باشد.
سامانه های مباحثه غیرحضوری
حوزههای تخصصی:
انسان از ابتدای خلقت خود، پیوسته در صدد آموزش و یادگیری است. در اسلام نیز بر تعلیم و تربیت تأکید ویژه ای شده است. آموزش ماندگار و کارآمد، مستلزم رعایت اصول و آداب خاصی است که باید مورد توجه قرار گیرد. مباحثه و گفت وگوی علمی، یکی از اصول مسلّم و تأثیرگذار در یادگیری و ماندگاری مطالب علمی است که از گذشته، در مراکز علمی دینی و حوزه های علمیه انجام می شده است. با گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات و فراهم شدن زمینه به کارگیری فناوری های نوین در مراحل مختلف امر تعلیم و تربیت، بسترهای جدیدی برای آموزش و تبادل های علمی فراهم شده است. با شیوع ویروس کوید 19، آموزش مجازی و مباحثه های آنلاین، رواج بیشتری پیدا کرده است. در این نوشتار، پس از اشاره به اهمیت، اصول و بایسته های مباحثه، برخی از بسترهای مجازی برای انجام مباحثه و گفت وگوهای غیرحضوری نیز معرفی شده است.
روش و گرایش آیت الله محمدهادی معرفت در التفسیر الأثری الجامع
منبع:
مطالعات علوم قرآن سال سوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۹)
73 - 106
حوزههای تخصصی:
تفاسیر روایی متعددی به قلم دانشمندان شیعه و اهل سنت تألیف شده اند. یکی از تفسیرهای روایی در عصر کنونی، کتاب <em>التفسیر الاثری الجامع</em> تألیف مرحوم آیت الله محمدهادی معرفت است. این تفسیر از جهاتی قابل بررسی است: یکی از این جهات، روش مؤلف در این تفسیر است. روش ایشان از عناصری تشکیل یافته است؛ مانند مبادی تصوریه (مفاهیم) و تصدیقیه (مفروضات) و سازوکارها و فرایندها. در این مقاله تنها عناصر یادشده تبیین می گردد. ابتدا پیش فرض های تفسیری آیت الله معرفت در دو مبحث مبادی تصوریه (مفاهیم) و مبادی تصدیقیه (مفروضات) بیان می شود. مبادی تصوریه در قالب هفت مفهوم و مبادی تصدیقیه در قالب چهارده مفروض تبیین شده است. در بخش بعدی روش های آسیب زدایی از تفسیر اثری بیان می گردد. ایشان پنج روش برای آسیب زدایی از تفسیر اثری نام می برد و دو روش را توضیح می دهد. سپس در فرایندی سه گانه روش دستیابی به معنای آیات در <em>التفسیر الأثری الجامع</em> بیان می شود. در قسمت سوم گرایش تفسیر از طریق بررسی و تحلیل آماریِ عنوان های مطالب تبیین می شود. براساس تحلیل 738 عنوان، گرایش تفسیری آیت الله معرفت به ترتیب اخلاقی، فقهی و سپس کلامی و علوم قرآنی است.
بازکاوی دیدگاه مفسران کلامی اهل سنت پیرامون مصداق یابی «من دون الله» در آیه 194 سوره اعراف
منبع:
تفسیرپژوهی سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۵
216 - 191
حوزههای تخصصی:
یکی از آیات چالش برانگیز قرآن کریم، آیه 194 سوره اعراف است؛ مسلمانان در این آیه به ظاهر از خواندن و دعاء غیر از خدا، به طور مطلق نهی شده اند؛ این برداشت ظاهری از آیه تا جایی پیش می رود که وهابیت هرگونه درخواست از غیر خدا، اعم از استعانت، استغاثه و توسل را نامشروع جلوه داده و حکم به تکفیر و شرک و اباحه جان و مال مسلمین نموده اند. پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوا، دیدگاه مفسرین کلامی اهل سنت در "مصداق یابی من دون الله" را بررسی نموده و در پی یافتن مراد اصلی خداوند از این آیه می باشد. بدین منظور بیانات مفسرین اهل سنت در سه مقوله معناشناسی دعاء، مصادیق من دون الله و وجه مثلیت من دون الله به عباد، جمع آوری و مضامین استخراج شده با روش کدگذاری باز دسته بندی شد. پس از تحلیل داده ها این سه مقوله در 7 مضمون اصلی، طبقه بندی گردید. در نهایت مشخص شد بر خلاف ادعاهای مطرح شده، درخواست و استعانت از غیر به طور مطلق، تنها اگر با اعتقاد به الوهیت و ربوبیت مدعو همراه باشد، شرک است و هیچ اختلاف عقیده ای در بین مسلمانان در آن نیست.
مقدمات و روش تبدیل بینانشانه ای قرآن (با رویکرد تصویرسازی از آیات قرآن)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
تبدیل بینانشانه ای، جایگزینی نشانه های یک متن در یک نظام نشانه ای با نشانه های متناظر آن در نظام نشانه ای دیگر می باشد. چنین فرایندی در گذشته انجام می شده اما با یک دیدگاه بسیار ابتدایی؛ مانند تصویرسازی بر مبنای یک متن. ولی اکنون پیچیدگی های متعدد علمی، هنری، تحلیلی و آموزشی یافته است. ضمن استفاده از علوم ریشه داری چون ترجمه و زبان شناسی، از مزایای چندین علم جدید نیز بهره برده است. قرآن کریم که اقیانوسی پرگهر و بی ساحل است، با داشتن ظرفیت ها و زمینه های گسترده ی ادبی، بلاغی، هنری و غیر آن، امکانات بسیار مناسبی برای تبدیل بینا نشانه ای از خود برجای می گذارد. محصول این تبدیل غالباً در جرگه ی یکی از انواع هنرها قرار می گیرد در نتیجه ابزار و روش های پرشمار آن هنرها در این میدان قابل استفاده اند. روش های تبدیل بینا نشانه ای شامل راه های رسیدن به چنین تبدیلاتی است؛ در مبدأ این راه ها همان علوم معمول ترجمه، بلاغت، تفسیر و امثالهم لازم است؛ اما در مسیر و مقصد آن، علوم و فنون دیگری مانند فلسفه هنر، مبانی هنرهای تجسمی، نشانه شناسی، روان شناسی و... ضرورت دارد. این پژوهش با روش توصیفی- تبیینی و با گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای دریچه ای است به سوی کشف و مدل سازی روش تبدیل بینا نشانه ای قرآن. در این روش با بیان قدم به قدم فرایند تبدیل بیانشانه ای قرآن، طیّ ده مرحله، سعی شده مسیر روشنی برای این کار ارائه شود.
نقد آرای مختلف در خصوص رسم الخط قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش دینی دوره ۲۰ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۲
37-72
حوزههای تخصصی:
رسم المصحف که به آن رسم العثمان نیز گفته می شود؛ اصطلاحی است که به قرآن کتابت شده در زمان عثمان اختصاص داده شده است. در رسم المصحف، نگارش کلمات زیادی با کلمات امروزه عربی تفاوت دارد از طرفی کلمات همسان دیگری در رسم المصحف وجود دارند که به دو رسم متفاوت نوشته شده اند. پژوهشگران زیادی تاکنون در مورد رسم المصحف آثاری را برجای گذاشته اند اما خلأ پژوهشی مستقل که جامع تمامی این آرا و نقد و بررسی آن ها باشد نگارنده را بر آن داشت که در مقاله حاضر با روش توصیفی – تحلیلی آرای مختلف را در سه دسته تقسیم بندی نماید؛ دسته اول معتقدند که متن قرآن مضطرب است و باید برای آن متن واحدی ایجاد کنیم، دسته دوم اختلافات موجود در رسم المصحف را اجتهادی می دانند که در این بین تعدادی از آن ها معتقدند نباید رسم الخط قرآن را تغییر داد و تعدادی دیگر موافق تغییر رسم المصحف هستند، دسته سوم افرادی هستند که موافق توقیفی بودن رسم المصحف هستند و هیچگونه تغییری در آن را جایز نمی دانند، در بین این گروه افرادی وجود دارند که می گویند این نوع رسم الخط قرآن کریم معجزه به شمار می آید. هر یک از دیدگاههای یاد شده قابلیت نقد علمی دارند.
سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی در آموزه های علوی(ع)(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰شماره ۱۵
198 - 225
حوزههای تخصصی:
اقتصاد مقاومتی شکلی از نظام اقتصادی اسلام است که ایده آن برای رفع مشکلات اقتصادی ایران توسط مقام معظم رهبری ارائه گردید. ریشه داربودن اقتصاد مقاومتی در اقتصاد اسلامی از یک سو و فرصت حکومت داری امیرمؤمنان علیA از سوی دیگر، توجه ویژه به سخنان و سیره آن حضرت با رویکرد اقتصادی را ایجاب می نماید. مقاله حاضر با بهره جستن از روش تحلیل محتوابخشی، قابل تطبیق با رهنمودهای مقام معظم رهبری در سیره و سخنان امام علیA، پیرامون سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی در جهت تحقق استقلال اقتصادی را مورد بررسی قرار داده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که: 1. بهبود فضای کسب و کار، روحیه و فرهنگ جهادی، اقتصاد دانش بنیان، الگوی مصرف و مبارزه با فساد اقتصادی از سیاست های کلی در جهت تحقق استقلال اقتصادی هستند؛ 2. از قوانینی که آن حضرت در مدت حکومت خود برای بازارهای آن زمان وضع نمود؛ مانند قانون همگانی بودن، قانون سبقت و قانون تخصصی شدن کالاها می توان در عصر کنونی الگو گرفت؛ 3. به نظر نگارنده، مؤلفه های اصلی مصرف (شامل سطح مصرف، ترکیب کالاهای مصرفی و چگونگی مصرف) در بستر فرهنگ جامعه شکل می گیرد و تغییر اساسی آن ها نیز بدون تغییر فرهنگ ممکن نیست. در سخنان امیرمؤمنان در مورد الگوی مصرف، دو نکته مبارزه با اسراف و تجمل گرایی نمایان است که سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی نیز بر این دو تاکید دارد. در مورد مقابله با فساد اقتصادی حضرت امیرA در زمینه پیش گیری و مبارزه، راهکارهایی از جمله: انتصاب مسؤولان متعهد، برخورد قاطع با زمینه سازان فساد و. . . را ارائه نموده اند.
واکاوی نسبت حقیقت و معنا در قرآن در نظر علامه طباطبایی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۴ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱
83 - 67
حوزههای تخصصی:
تنزیل قرآن از منبع حقیقتی است که مصحف شریف و ظاهر قرآن صورت نازله آن بوده و در تناظر با عالم تکوین است. از طرفی قواعد زبان شناسی و وجود شناسی خاص قرآن؛ بین الفاظ، معانی و حقایق آن ارتباط برقرار نموده و تناسب هستی و قرآن را با یکدیگر نمایش می دهد. وصول به این تناسب، چیستی تأویل را روشن، مانع از ورود اغیار به تعریف تأویل شده و استفاده از قرآن را روش مند و تفسیر به رأی را طرد می کند. در این مقاله که به روش توصیفی تحلیلی مدون شده، به دنبال دستیابی به نسبت الفاظ، معانی و حقیقت قرآن در نظر علامه طباطبایی برآمده؛ که حجیت ظواهر، اهمیت حقایق قرآنی و ارتباط وجودی ظاهر و باطن، نتایج حاصله از این بحث می باشد.
اثربخشی آموزش فرهنگ انتظار بر بهبود کیفیت زندگی، امید و بهزیستی روان شناختی دانشجویان در دوران کرونا(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
مشرق موعود سال پانزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۹
53 - 68
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش فرهنگ انتظار بر بهبود کیفیت زندگی، امید و بهزیستی روان شناختی دانشجویان در دوران کرونا صورت گرفته است. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون و گروه شاهد است. جامعه آماری پژوهش را تمام دانشجویان دانشگاه آزاد شهر تهران (واحد الکترونیکی و تهران _ شمال) تشکیل داده بود. جهت انجام این پژوهش 60 دانشجوی دختر با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و سپس به صورت تصادفی در چهار گروه 15 نفره قرار گرفتند. گروه های آزمایش تحت آموزش فرهنگ انتظار قرار گرفتند و گروه شاهد هیچ آموزشی دریافت نکرد. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه های امید، بهزیستی روان شناختی و کیفیت زندگی بود. نتایج تحلیل نشان داد که آموزش فرهنگ انتظار منجر به تفاوت معنادار میانگین نمرات گروه های مداخله در هر سه متغی ر کیفیت زندگی، امید و بهزیستی روان شناختی شده است. نتایج فوق ل زوم توج ه ب ه فرهنگ انتظار در افزای ش کیفیت زندگی، امید و بهزیس تی روان ش ناختی دانشجویان را نش ان می ده د. پیشنهاد می شود فرهنگ انتظار در قالب کارگاه به دانشجویان آموزش داده شود.
تحلیل آسیب شناختی حدیث «عشره مبشره»(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰شماره ۱۴
253 - 272
حوزههای تخصصی:
حدیث «عشره مبشره» تنها در مصادر روایی اهل سنّت مطرح شده است. سنیان به این حدیث به عنوان برهانی روشن و متین جهت اثبات حقانیت عشره مبشره و عاری بودن آنان از هرگونه لغزش استناد می کنند. بنابراین، پژوهش در این زمینه به منظور کشف حقیقت، از اهمیت فراوانی برخوردار است. نگارنده در پژوهش پیشِ رو با روش توصیفی و تحلیلی به نقد و بررسی سندی و محتوایی حدیث پرداخته و در پنج محور اساسی بحث کرده است که عبارت اند از: اثبات مضطرب بودن این حدیث، نزاع و درگیری در میان برخی از عشره مبشره، شهرت متأخر حدیث، فقدان شاخصه های بهشتی بودن در اکثریت آنان و تبیین سوء سابقه و عملکرد ناروای آنان و بر اساس مباحث عنوان شده، ضعف و مخدوش بودن سند حدیث، اضطراب متن آن و سرانجام، جعلی بودن حدیث یادشده اثبات گردیده است.
حوزه های جغرافیایی و تأثیر آنها در تحوّل ساختار زبان عربی معیار (مطالعه موردی سرمقاله و نثر خبری در مطبوعات روز عربی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
اگر وسایل ارتباط جمعی، کلمات جدیدی را خلق کند، واژگان بسیاری وارد زبان می شود. ازجمله واژگان عامیانه و بیگانه مهاجم. شکی نیست مطبوعات سهم قابل توجهی از تاثیر جغرافیا را بر دوش دارد و با ویژگی های منطقه ای متمایز و شناخته می شود. پژوهش حاضر در نظر دارد به بررسی دو دسته از مطبوعات کشورهای عربی که دارای رویکرد سنتی و متجدد هستند بپردازد. کشورهایی که به دلیل حاکمیت گسترده نهادهای دینی، رویکرد سنتی دارند و از رسانه های غربی تاثیر کمتری پذیرفته اند و هنوز از منابع دینی سنتی و فرهنگ دینی سیراب می شوند و رابطه بیشتری با متون کلاسیک عربی دارند. مانند عربستان، لیبی و اردن؛ و مطبوعات کشورهایی که به تجدید و نوگرایی گرایش بیشتری دارند. مانند الجزائر، تونس، سودان، فلسطین، عمان و لبنان. پژوهش حاضر می کوشد با روش توصیفی – تحلیلی، ساختارشکنی موجود در متون خبری را یافته و در اختیار پژوهشگران قرار دهد تا اصحاب رسانه را وادارد با غنی سازی ظرفیت های زبان عربی و بهره مندی از تمامی امکانات آن، زمینه های رشد و بالندگی مطبوعات عربی را فراهم آورند. نتایج به دست آمده نشان می دهد آن دسته از زبان مطبوعاتی که به زبان عربی معیار یا زبان فصیح قدیم با محوریت قرآن کریم گرایش دارند، خطای نحوی کمتری داشته و میل به کاربست واژگان عامیانه و سبک بیگانه در آن ها کم تر است.
اهمیت «تأکید» و روش های آن در ساخت اطلاعی گفتمان تعلیمی الانسان الکامل نسفی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات عرفانی بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۳
۲۸-۵
حوزههای تخصصی:
بررسی نظام متنی و چگونگی توالی کلمات در بخش آغازگر/ پایان بخش و توجه به ساخت اطلاعی، نوع آغاز گرها، بی نشانی و نشان دار بودن ساختار جمله، کارکرد قیدها و ادات نفی در جمله ها و بندهای معنایی دو رساله «در بیان آداب اهل تصوف» و «آداب خلوت» از کتاب الانسان الکامل بر اساس رویکرد نقش گرای هلیدی، متوجه کاربرد مکرر و معنادار انواع مختلفی از ابزارهای بیانی «تأکید» در این متن می شویم. ساختارهای نشان دار جمله که اغلب دلالت به معنای تأکید دارند، کاربرد گسترده آغازگرهای بینافردی (وجه نما و زمان دار)، کاربرد معنادار قیدهای زمانی دارای مفهوم استمرار و تأکید، ایجاد حصر و قصر با کاربرد قیدهای نفی و تأکید، القای مفهوم تأکید به همراه حروف ربطی بیانِ حکم و علت، کاربرد تکرار به عنوان ابزار تأکیدی، در نهایت حتی کاربرد ابزارهای بیانی تأکید در جمله هایی با ساختارهای بی نشان، نمایانگر تمرکز گفتمان نویسنده بر مقوله تأکید است. نتیجه این بررسی که به روش توصیفی تحلیلی صورت گرفت و تحلیل این یافته هاها در کنار بافت موقعیت تولید اثر، نشان می دهد که هدف نگارش در این متن، نه بازگویی مکرر گفته های پیشینیان، که جلب توجه مخاطب به این «تأکید و اهمیت» است. گفتمان غالب نسفی در این دو رساله، گفتمانی تعلیمی تأکیدی است و نویسنده برای القای این گفتمان از انواع روش های تأکید در زبان فارسی بهره می گیرد.
برنامه ریزی و طراحی الگوی قرآنی «شهر طیب» منطبق با گام دوم انقلاب، در تحقق کالبدی تمدن سازی نوین اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
قرآن، فرهنگ و تمدن سال اول تابستان ۱۴۰۰شماره ۴
120 - 148
حوزههای تخصصی:
در مجموع از آنچه رفت می توان گفت شهر خاستگاه تمدن و ظرف زندگی شهروندی است در حالی که شهروندان پدیدآورندگان و به مثابه روح و روان جاری در کالبد این شهر هستند و این دو با یکدیگر در ارتباط و اثر پذیری متقابل می باشند و لذا در تمام مکاتب و نظامهای فکری و حکومتی چه در گذشته و چه در عصر حاضر همواره در کانون توجه بوده اند، در این بین جهانبینی جهان شمول اسلامی که هیچ زاویه ای از عرصه ی زندگی انسان را فراموش نکرده است، تبلور تأمین نیاز های واقعی انسان در تمام ابعاد مادی و معنوی بر اساس اصول توحیدی، تعریف امت واحده و تقوا محوری در تعیین ارزش و جایگاه انسانها را در شهر دیده است و لذا جا دارد با مرور و اکتشاف اصول حاکم بر مفاخر معماری و شهرسازی گذشته ی خود و استخراج مبانی دینی موثر در ساخت شهر، متناسب با پیشرفت علم و تکنولوژی نسبت به ترجمان تبلور جهان بینی اسلامی و آینده نگاری مطلوب تحقق اهداف شهر اسلامی و در مفهومی جامع نظیر مدل «شهر طیب»، همگام با گام دوم انقلاب و منویات مقام معظم رهبر(مد) وآرمان بزرگ انقلاب اسلامی که همان آمادگی برای ظهور و تمدن سازی نوین اسلامی است همت گمارد. در این پژوش تلاش شده است به ارائه مدل مفهومی و اجرایی شهر اسلامی تحت قالب «شهر طیب» و با ارائه شاخص های کلان پیاده سازی آن و با ذکر اولویت اجرایی به روشی جامع و علمی اقدام گردد.
اعتبارسنجی تعمیم شهادت کافر علیه مسلمان در دعاوی مدنی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آموزه های فقه مدنی بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۳
203 - 228
حوزههای تخصصی:
شهادت یکی از ادله اثبات دعواست که در تمام نظام های حقوقی پذیرفته شده است. شهادت گاه میان مسلمانان با یکدیگر، مسلمان نسبت به کافر، کافر نسبت به مسلمان و کافر نسبت به کافر مطرح می باشد و طبق ادله فقهی، شهادت مسلمان نسبت به کافر مقبول است، ولی شهادت کافر نسبت به مسلمان در دعاوی حقوقی مدنی بر اساس ادله و شواهد قرآنی و روایی رد شده است و لذا در فقه امامیه، عموم شهادت کافر در امور حقوقی علیه یا له مسلمان پذیرفته نشده و طبق ادله، صحیح نمی باشد. اما شهادت کافر نسبت به مسلمان در مسئله وصیت، با ادله قرآنی و روایی تأیید شده و فقیهان به استناد ادله مذکور، تنها شهادت وی را در وصیت مسلمان پذیرفته اند. به نظر می رسد که این تنها وصیت نیست که شهادت کفار در آن پذیرفته می شود، بلکه به سبب مخدوش بودن استناد به عموم برخی آیات قرآنی (جهت نفی عمومیت شهادت کافر) و نیز عموم تعلیلی که در برخی روایات ذکر شده است، می توان نتیجه گرفت که کفار با شرایطی نه تنها در وصیت، بلکه در موارد دیگر نیز می توانند شهادت دهند. لذا در این مقاله با بررسی و نقد ادله عدم پذیرش شهادت کافر در مواردی غیر از وصیت و نیز ادله جواز پذیرش شهادت کافر ذمی در مسئله وصیت، به تحلیل و بررسی امکان تعمیم شهادت کافر در مواردی غیر از وصیت پرداخته شده و در نهایت با تمسک به تعلیل مستفاد از روایات، تنقیح مناط قطعی و قیاس اولویت، با روش تحلیلی استنباطی بر امکان تعمیم استدلال گردیده است.
المفردات الحسیه فی اللغه العربیه دراسه نسویه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش در زبان و ادبیات عربی پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۵
95 - 110
حوزههای تخصصی:
یکتسی موضوع اللغه النسائیه والنقد النسوی فی الأعمال السردیه أهمیه بالغه. ولقد عدّ الباحثون مواصفات للغه المرأه کالرؤیه الدقیقه فی الأشیاء، وتوظیف الجمل القصیره وعلامات غیر لغویه فی الکلام والکتابه. یحاول هذا البحث استقصاء خصوصیه اللغه النسائیه والتطلع إلی علاماتها الممیزه، ضمن البحث عن إمکانیه استعمال هذه التسمیه "اللغه النسائیه" عن طریق اکتشاف خصوصیاتها الأدبیه بشأن المفردات الحسیه. المفردات الحسیه هی التی ترتبط بالحواس الخمس: "الرؤیه"، و"السمع"، و"التذوق"، و"الشمّ"، و"اللمس". تسعی هذه الدراسه إلی البحث عن هذه المفردات فی الکتابه النسائیه لبنیه الروایه، وذلک وفقا للمنهج الوصفی التحلیلی، معتمده علی المقارنه بین لغه الروائیه، لیناهویان الحسن، فی روایه ألماس والنساء (2014م)، والروائی، عزام فادی، فی روایه سرمده (2011م). تعتمد الدراسه علی نظریه علم الدلاله المعجمیه المعرفیه، بوصفها نظریه تقوم بتأطیر ظاهره الاتساع الدلالی المنهجی للمفردات. لقد کشفت الدراسه عن عدم وجود الهوه بین الروائی والروائیه فی استخدام المفردات الحسیه فی الدرجه الأولی، وثانیاً عدم اعتبار هذه المفردات کمیزه من مواصفات لغه المرأه، علی أن المرأه تعنی باستخدام المفردات والجمل التی تتعلق بالحواس، ولکن لا یعتبر توظیف المفردات الحسیه مما یمیز الروائیه عن الروائی فی السرد، بل أحیانا یستخدم الروائی هذه المفردات أکثر من الروائیه، وخاصه فی استعمال حاسه البصر، وحاسه اللمس فی المعنی غیر الحقیقی.
پیشگامی قطب الدین رازی در طرح نظریه اصالت وجود و اعتباریت ماهیت(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اندیشه دینی دوره ۲۱ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸۱
77-102
حوزههای تخصصی:
در باره پیشینه نظریه اصالت وجود، از اشخاص متعدد و مکتب های فکری متنوعی سخن به میان آمده ولی هیچ سخنی از قطب الدین رازی به میان نیامده است، در حالیکه وی پیش از صدر المتألهین این نظریه را مطرح کرده است. وی در کتاب «لوامع الأسرار فی شرح مطالع الأنوار» بدون اینکه از اصطلاحات خاص این نظریه استفاده کرده باشد تقریری خاص از آن ارائه می دهد و در کتاب «المحاکمات بین شرحی الاشارات» تعابیری در تقریر و تبیین اصالت وجود دارد که صدرالمتألهین بعینه از آن تعبیرات برای تقریر و تبیین اصالت وجود استفاده کرده است. بر اساس تقریر قطب الدین رازی از اصالت وجود، ماهیت حقیقتاً و بالذات بر واقعیت خارجی صدق می-کند ولی به هیچ وجه ماهیت در خارج موجود نیست. تقریر خاص قطب الدین رازی از اصالت وجود، پس از حدود دو قرن در آثار صدرالمتألهین با اصطلاحاتی جدید و به نحوی جدّی تر به وجود آمد و باز پس از گذشت حدود سه قرن همین تقریر با برهانی جدید که تصویر گر مدعاست و با بیانی تحلیلی تر در آثار مولی علی نوری و آقا علی مدرس تحقّق یافت. این تقریر از نظریه اصالت وجود، در مقابل سایر تقریرهائی است که در دوره معاصر از این نظریه شکل گرفته است