مناهل

در قرآن آیات متعددی وجود دارد که در نقد یهودیان نازل شده است و بسیاری از مفسران، به وقت مواجهه با این آیات، مصداق یا شأن نزول آن ها را مطلقِ یهودیان ذکر کرده اند. همین امر سبب ایجاد این انگاره شده که قرآن با تمامی یهودیان سر جنگ دارد. موضوع پژوهش حاضر نقد این پنداره غلط است. باید دانست قرآن فقط مسیر نقد ایشان را نپیموده، بلکه برخی از عالمان و عوام ایشان را ستوده است. همچنین نقدهای قرآن نسبت به یهودیان نیز مربوط به همه یهودیان نیست. چرا که یهودیان ساکن مدینه، از یهودیان اصیل نبوده بلکه برخی از آن ها اعراب ِیهودی شده بوده و اکثر افراد باقیمانده که اصالتی یهودی داشته اند هم بخاطر دور افتادن از مرکز علمی یهود یعنی سرزمین شامات خصوصا شهر بیت المقدس و تأثیر پذیری از فرهنگ جاهلی، کم کم از عقاید اصیل یهود دور شده و به عرفان های خود ساخته، مثل عرفان قبالیه گرویدند. همچنین برخی از عالمان دینی آن ها مسلمان شده و بعضی از ایشان، بجای علم اندوزی به زر اندوزی حتی از راه ربا می پرداختند و برخی از عالمانی که برای درک پیامبر خاتم6به حجاز آمده بودند، قبل از بعثت وفات نمودند. پس این یهودیان نمی توانند آیینه تمام نمای متدینان واقعی به دین یهود باشند حال آنکه بیشتر نقدهای قرآن درباره این قسم از یهودیان است. روش تحقیق حاضر توصیفی تحلیلی بوده و هدفش آن است که جلوی برداشت های اشتباه از آیات مربوط به یهود را بگیرد.

«شهر مقدس قم، از سده های آغازین اسلامی تاکنون، آکنده از عالمان و فرزانگان بوده است. فقیهان، محدثان، مفسران و فیلسوفان این شهر دانش اسلامی را حفظ کردند، پرورش دادند، به دست آیندگان رساندند و در حفظ باورهای دینی مردم کوشیدند. از شمار این فرزانگان که هم اکنون نیز زبانزد مردم قم و شهره شهر است ، مرحوم آیت الله حاج سید صادق قمی است. وی مرجع دینی مردم در نیمه نخست قرن 14 ه ق، فقیهی متنفّذ و رئیسی مطاع بود. او پایه گذار بیت شریف «روحانی» و بنیانگذار مسجد و مدرسه حاج سید صادق در قم است، که همه آنها بیش از یک صد سال است که در قم، منشأ اثرند.» در این مقاله، به گوشه ای از زندگی وی و تاریخچه مسجد و مدرسه حاج سید صادق (امام صادق علیه السلام) که از خدمات دینی و اجتماعی ایشان بود اشاراتی می رود.

از آنجا که موضوع تسامح در ادله سنن از مباحث کارگشای علوم اصول فقه، در مواجهه با بسیاری از روایات فقهی، تفسیری و ... است، نگارند، بر آن شد که پیرامون چیستی این مسأله و نیز ادلّه و اقوال اصولیان درباره آن دست به تحقیقی مستقل بزند. پیش فرض پژوهش آن است که در مواجهه با روایات بیان کننده استحباب؛ نیازی به دقت های اجتهادی نیست و فی الجمله می توان آن را پذیرفت. مخاطب پژوهه ی روبرو طلاب و دانشجویان علوم دینی بوده و هدف از آن اتخاذ مبنای نهایی پیرامون شیوه رویارویی با اینگونه روایات است گرچه موضوع حاضر در بسیاری از کتب دانشیان علم اصول به تفصیل یا اجمال مورد مداقّه قرار گرفته است، امّا پژوهشی با تبیین ساده و روان ادلّه و اقوال موجود در مسأله، تا کنون یافت نشده است. روش گردآوری اطلاعات در نگاشته حاضر، کتابخانه ای و روش پژوهش توصیفی تحلیلی می باشد.

سنقوم ان شاءالله فی رسالتنا هذه بالبحث عن کل ما ورد بشان تعقیب الصلاه و نثبت ان المصافحه لیست منه. ثم نبین منشأ التصافح و حکمها ومن خلالها نأتی بتعالیل المثبتین للتصافح و نناقشهم و نبطل آرائهم. وفی النهایه نقوم بعرض بعض الاخبار المنافیه للمصافحه بوصفها دبر الصلاه و نحصل من کل البحوث المذکوره علی ان التصافح لیس مستحبا عقیب المکتوبه بل مکروه و مذموم ینبغی ترکه!

بررسی چیستی، چرایی و چگونگی جزع در مصیبت اهل بیت علیهم السلام از مسائلی است که از دیرباز در اذهان محققین و مومنین از شیعان نقش بسته و جای تحقیق داشته است. این قلم با بررسی روایات موجوده در این باب بدان نتیجه رسیده است که در روایات اهل بیت مشاهده می شود که ایشان از جزع نهی نموده اند و برای موردی خاص استثنا قائل شدند و آن چه که از روایات برداشت میشود عمومیت مصادیق آن است ، و لذا تخصیص بی مورد برخی محققین دلیل و توجیهی ندارد. بنابراین بیان چیستی، چرایی و چگونگی جزع در مصیبت اهل بیت علیهم السلام ضروری به نظر می رسد.

این آیه شریفه به طور کلی به دو دسته تقسیم می شود که در بخش اول آن به بررسی لغوی و تا حدی فقهیِ تعابیری همچون « محیض ، أذی ، اعتزال» پرداخته شده است. و همچنین در بخش دوم آن ، که بخش مهم تر آیه شریفه می باشد، به بررسی اختلافات موجود در استنباط حکم وضعیِ مجامعت مرد با زن حائض، از این آیه با در نظر داشتن روایات مفسره آن، پرداخته شده است. که به طور خلاصه می توان فقها را به اعتبار اختلافاتی که در جواز یا حرمت این فرع فقهی، دارند ، به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول: قائلین به جواز مجامعت با حائض بعد از انقطاع خون و قبل از غسل. دسته دوم: قائلین به جواز مجامعت با حائض فقط بعد از غسل و عاری شدن وی از حدث حیض.

یک از مسائلی که حکم آن در بین علمای شیعه همیشه مورد اختلاف آنان بوده، حکم اقامه نماز جمعه در زمان غیبت امام معصوم(ع) است؛ در یک تقسیم بندی دقیق این نظرات به پنج گروه مختلف تقسیم می شوند. گروه اول قائلین به وجوب عینی، گروه دوم قائلین به وجوب تأخیری بین نماز جمعه و نماز ظهر همراه با شرط وجود فقیه جامع الشرایط، گروه سوم قائلین به وجوب تأخیری بدون شرط وجود فقیه، گروه چهارم قائلین به حرام بودن اقامه نمازجمعه در عصر غیبت و گروه پنجم شامل کسانی است که در این مسئله توقف نموده و نظر نهایی خود را اعلام نکرده اند. آیت الله خویی در موسوعه خود و آیت الله سید مصطفی خیمنی در مدارک تحریرالوسلیه پدربزرگوارشان حضرت امام خمینی(ره) به بازگو نمودن و بررسی آراء مختلف در این بحث پرداخته اند و در آخر نظر خودشان را مطرح نموده اند، ما در این پژوهش علاوه بر این دو کتاب ارزشمند به کتاب های شهید اول و شهید ثانی نیز مراجعه کرده و به نظرات ایشان نیز اشاره ای نموده ایم. آیت الله خویی به واجب تأخیری را به طور کلی می پذیرند، ولی به نظر آیت الله سید مصطفی خمینی، واجب تأخیری ای که در آن وجود فقیه جامع الشرایط شرط نباشد، نظر قوی تر است.

مبحث ولایت به واسطه دلالتش بر " قیام شخصی بر امور شخص دیگری "در ابواب علم فقه و نصوص کلمات اصحاب بسیار مطرح میشود چنانکه در ابتدای برخورد با کلمه به ذهن متبادر میشود در حالیکه طبع بشری با زیر مدیریت کسی بودن و مورد تسلط او بودن را نمی پذیرد منظو شارع مقدس از وضع ای موضوع چه بوده است با اندک جستجویی در کتب مربوطه مجموعا درمیابیم که در اسلام نیز اصل بر عدم ولایت شخص بر شخص دیگر است منتهی در بدنه اجتماع مواردی یافت میشود که خلع قانونی در موضوع سرپرستی نقص بزرگی برای آن اجتماع محسوب میشود . در اینجا به اقتضاء الاسلام یعلوا ولا یعلی علیه نفی نقص ، حتمی است . به گفته استاد حسین انصاری یکی از جنبه های معرفی علو اسلام همین مسئله سرپرستی است به این بیان که اگر در جامعه ای شخصی دیوانه شد امورش به ید پدرو جد او ویا وصی آنهاست و اگرنبودند به عهده حاکم شرع و اگرنبود بعهده عموم مؤمنین واجب کفائی است که بر امور او قیام کنند .