آموزش غیرحضوری

اهداف :این پژوهش برای کمک به نظام آموزش های عقیدتی- سیاسی، جایگاه، شیوه ها و موضوعات آموزش غیرحضوری و امکان سنجی اجرای آن انجام شد. روش­ها: برای پاسخ به سئوال های تحقیق، مطالعاتی در دو بخش کتابخانه ای (نظری) و میدانی (پیمایشی) با حجم 100 نفر نمونه متشکل از کارشناسان، مدیران و مربیان عقیدتی- سیاسی انجام گرفت. یافته­ها: 90% از نمونه آماری اجرای آموزش های عقیدتی- سیاسی را به­صورت ترکیبی (حضوری و غیرحضوری) مورد تایید قرار دادند. 47% افراد دروس عقاید، 64% دروس احکام، 65% دروس معارف، 85% دروس تاریخ اسلام، 49% دروس اخلاق، 78% دروس دانش سیاسی و 76% دروس نظام دفاعی را برای غیرحضوری شدن مورد تایید قرار دادند. 34% از نمونه آماری دوره های بدو خدمت، 75% دوره تداوم، 71% دوره های طولی، 73% دوره های بصیرت و 73% دوره های طرح ولایت را برای غیرحضوری شدن مناسب دانستند. 81% افراد آموزش غیرحضوری را برای گروه فرماندهان و مدیران، 82% برای گروه عموم مدیران، 59% برای گروه عموم نیروها، 91% برای گروه اساتید و مربیان مناسب تشخیص دادند. نتیجه­گیری: برای استقرار نظام آموزش غیرحضوری، به ویژه استقرار آن در داخل نظام سنتی (حضوری)، آمادگی در زمینه­های گوناگون لازم است و این امر با شیوه­های آزمایشی و بخشی ممکن خواهد بود.

هدف : پژوهش حاضر باهدف بررسی میزان تأثیر آموزش غیرحضوری خانواده در ارتقای سطح دانش و آگاهی اولیای دانش آموزان و همچنین غنی سازی مهارت های تربیتی ایشان از دیدگاه آن ها و مدیران مدارس انجام گرفت. روش : با توجه به ماهیت موضوع و اهداف پژوهش، طرح پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه اولیای دانش آموزان و مدیران مدارس شهر تهران بود که نمونه ای به تعداد 100 نفر از اولیای دانش آموزان با استفاده از روش نمونه گیری داوطلبانه و در دسترس و نمونه ای به تعداد 360 نفراز مدیران با استفاده از روش تصادفی خوشه ای چندمرحله ای از مناطق آموزشی شهر تهران انتخاب گردید. برای تعیین حجم نمونه مدیران مدارس از جدول تعیین اندازه نمونه کرسی و مورگان (1970) استفاده به عمل آمد. جهت جمع آوری داده های این پژوهش، دو نوع ابزار تهیه و تدوین شد، فرم مصاحبه (با ساختار) با اولیای دانش آموزان و پرسشنامه محقق ساخته برای مدیران مدارس بود. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی و آزمون T تک نمونه ای استفاده به عمل آمد. یافته ها : نتایج حاصله از این پژوهش نشان داد که ازنظر اولیای دانش آموزان و مدیران مدارس آموزش غیرحضوری خانواده (بروشورهای اشاره) به میزان زیادی در ارتقای سطح دانش و آگاهی اولیای دانش آموزان مؤثر بوده است. از دیدگاه اولیای دانش آموزان، آموزش غیرحضوری خانواده به میزان زیادی در غنی سازی مهارت های تربیتی آن ها در ابعاد افزایش رفتارهای مطلوب در فرزندان، ایجاد رفتارهای مطلوب در فرزندان، ارتقای سطح بهداشت روانی، افزایش مهارت های زندگی، بهبود روش های تربیتی و رفتار با فرزندان و کاهش تنش های درون خانواده مؤثر بوده است. همچنین نتایج نشان داد که از دیدگاه مدیران مدارس، آموزش غیرحضوری خانواده( بروشورهای اشاره) به میزان زیادی در غنی سازی مهارت های تربیتی اولیای دانش آموزان در ابعاد افزایش رفتارهای مطلوب در فرزندان، ارتقای سطح بهداشت روانی، ایجاد رفتارهای مطلوب در فرزندان، افزایش مهارت های زندگی و بهبود روش های تربیتی و رفتار با فرزندان مؤثر بوده است. نتیجه گیری : با توجه به مؤثر بودن برنامه آموزش غیرحضوری خانواده در ارتقای سطح دانش و آگاهی اولیای دانش آموزان و همچنین غنی سازی مهارت های تربیتی آن ها می توان نتیجه گرفت که از این طریق می توان به اکثر اولیای دانش آموزان که مشغله های کاری گوناگون داشته و امکان حضور در جلسات آموزش خانواده در مدارس را ندارند، کمک شایانی نمود تا به بهبود فرایند تعلیم و تربیت فرزندان بپردازند.

این پژوهش با هدف مقایسه نظم جویی شناختی هیجان و پرخاشگری در دانش آموزان با آموزش مجازی و حضوری اجرا شد. روش تحقیق از نوع علی مقایسه ای بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه اول و دوم شهرستان پاکدشت در سال تحصیلی 1400-1399 بودند. نمونه پژوهش 130 نفر از این دانش آموزان (65 نفر آموزش مجازی) و (30 نفر آموزش حضوری) بود، که به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و در ابزارهای پژوهش عبارت بودند از: پرسش-نامه نظم جویی شناختی هیجان (2006)، پرسش نامه پرخاشگری باس و پری (1992). برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل واریانس چند متغیره و آزمون t مستقل و به کمک نرم افزار SPSS نسخه 25 استفاده شد. نتایج تحقیق نشان دادند که نظم جویی سازگار شناختی هیجان در دانش آموزان با اموزش حضوری بیشتر از آموزش مجازی بود. همچنین میزان پرخاشگری در دانش آموزان با آموزش مجازی بیشتر از آموزش حضوری بود (05/0< P). بنابراین می توان نتیجه گرفت شرایط همه گیری کرونا ویروس و آموزش مجازی باعث مشکلات روان شناختی در دانش آموزان می گردد.

فضای مجازی، امروزه فراتر از یک رسانه یا فناوری است و به یک فضای زیستن تبدیل شده است. بسیاری از معانی ای که انسان می سازد، در بستر این فضا ساخته می شوند و این فضا، نقش برجسته ای در حوزه آموزش، یادگیری و حتی تربیت انسان یافته است. در عصر حاضر، ابزارهای فناوری در بستر فضای مجازی نیز در خدمت آموزش و یادگیری از راه دور قرارگرفته اند که این مسئله در نظام دانشگاهی کشورها حرکتی شتابان یافته است که بررسی فرصت ها و چالش های این مسئله، هدف نوشتار حاضر قرار گرفته است. این مقاله با روش «تحلیل مضمون» به دنبال پاسخ به این سؤال است که آموزش از راه دور و خصوصاً آموزش برخط (آنلاین) در نظام دانشگاهی جمهوری اسلامی ایران چه فرصت ها و چه چالش هایی را در امر یادگیری دانشجویان ایجاد می کند؟ برای پاسخ به این سؤال، طی مصاحبه با 25 نفر از اندیشمندان و صاحب نظران، 4 فرصت و مزیت فراگیر و 5 چالش و تهدید فراگیر به دست آمد. فرصت ها شامل: «عبور از محدودیت های زمانی و مکانی»، «ارتقای کیفی و گسترش عدالت آموزشی»، «فرصت های اقتصادی و توسعه بین المللی» و «تنوع در روش های ارزشیابی و توسعه نظارتی» و همچنین چالش ها شامل: «چالش های ساختاری و فنی»، «چالش های ساختاری و فنی»، «چالش های تربیتی و اخلاقی»، «چالش های سلامت روانی و جسمی» و «چالش های فرهنگی و اجتماعی» مشخص شدند که توضیح کدهای فراگیر فوق، در مقاله ذکر شده است.

انسان از ابتدای خلقت خود، پیوسته در صدد آموزش و یادگیری است. در اسلام نیز بر تعلیم و تربیت تأکید ویژه ای شده است. آموزش ماندگار و کارآمد، مستلزم رعایت اصول و آداب خاصی است که باید مورد توجه قرار گیرد. مباحثه و گفت وگوی علمی، یکی از اصول مسلّم و تأثیرگذار در یادگیری و ماندگاری مطالب علمی است که از گذشته، در مراکز علمی دینی و حوزه های علمیه انجام می شده است. با گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات و فراهم شدن زمینه به کارگیری فناوری های نوین در مراحل مختلف امر تعلیم و تربیت، بسترهای جدیدی برای آموزش و تبادل های علمی فراهم شده است. با شیوع ویروس کوید 19، آموزش مجازی و مباحثه های آنلاین، رواج بیشتری پیدا کرده است. در این نوشتار، پس از اشاره به اهمیت، اصول و بایسته های مباحثه، برخی از بسترهای مجازی برای انجام مباحثه و گفت وگوهای غیرحضوری نیز معرفی شده است.

احساس حضور مولفه ای تاثیر گذار و تعیین کننده در مشارکت یادگیرنده در آموزش غیرحضوری است. پژوهش حاضر به منظور بررسی میزان احساس حضور دانش آموزان در آموزش های غیرحضوری نیمسال دوم سال تحصیلی 99-98 اجرا شده است. روش پژوهش، توصیفی و از نوع علی- مقایسه ای است. جامعه آماری، کلیه دانش آموزان مقطع ابتدایی شهر بیرجند در سال تحصیلی 1399-1398 که از اسفند ماه آموزش غیرحضوری را تجربه کردند. از این بین ، تعداد 380 دانش آموز به روش نمونه گیری در دسترس، به عنوان نمونه در پژوهش مشارکت داشتند. برای سنجش احساس حضور دانش آموزان از پرسشنامه احساس حضور ایگروب استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که دانش آموزان در آموزش غیرحضوری، دارای احساس حضور بالاتر از متوسط می باشند. علاوه بر این، میانگین احساس حضور در هر سه مولفه حضور در مکان، واقعی بودن و مشارکت گروه استفاده کننده از اپلیکیشن شاد بالاتر از میانگین گروه استفاده کننده از شبکه آموزش بوده است و این تفاوت در مولفه مشارکت، به لحاظ آماری معنا دار بود (p<0.05). در پایان پیشنهاد می شود زیر ساخت های لازم برای ارتقا برنامه شاد ایجاد گردد و به مولفه های احساس حضور، در آموزش و طراحی برنامه ها توجه ویژه صورت گیرد.

مقاله حاضر با هدف آسیب شناسی آموزش غیرحضوری مهارت خواندری و نوشتاری پایه اول ابتدایی در شهرستان پاکدشت انجام گرفت. پژوهش از نظر هدف کاربردی و بر این اساس از طرح پژوهش کیفی و روش داده بنیاد استفاده گردید. مشارکت کنندگان پژوهش شامل 15 نفر از معلمان پایه اول ابتدایی شهرستان پاکدشت و 7 نفر از متخصصان و کارشناسان سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و دفتر تالیف کتب درسی بودند که بر اساس روش نمونه گیری هدفمند با معیار اشباع نظری انتخاب شدند. در ادامه یافته های مربوط به مصاحبه ها با روش داده بنیاد و کدگذاری اشتراس و کوربین مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دهنده آسیب هایی شامل آسیب روش محور، آسیب هدف محور، آسیب محتوا محور، آسیب ارزشیابی محور، آسیب فعالیت یاددهی-یادگیری محور، آسیب های نیاز و زمینه محور، آسیب های مرتبط با مواد و منابع و امکانات، آسیب یادگیرنده محور و آسیب معلم محور بود که فرایند آموزش غیرحضوری را تحت تاثیر قرار می دهد.

شیوع ویروس کرونا، تغییر و تحول را بر همه حوزه ها و عرصه های زندگی اجتماعی تحمیل کرد و آموزش و پرورش را به سوی آموزش های غیرحضوری سوق داد. متاسفانه به دلیل شرایط کرونایی، سیستم آموزشی مدارس بدون هیچ زیرساخت و آمادگی وارد فضای آموزش مجازی شد و فرصتی نیز برای آموزش معلمان برای تدریس در این فضا به وجود نیامد. در این بین یکی از سوالات که همواره در بین محققین و پژوهشگران مطرح شده، این بود که آموزش غیرحضوری جه تاثیراتی بر یادگیری دانش آموزان داشته است. از این رو این پژوهش به مقایسه یادگیری دانش آموزان از طریق آموزش حضوری با آموزش غیرحضوری در دانش آموزان مقطع متوسطه اول شهرستان طبس پرداخته است. روش اجرای این پژوهش از نوع تحقیقات نیمه تجربی (آزمایشی) با گروه آموزش حضوری و گروه آموزش غیرحضوری و پیش آزمون و پس آزمون بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه اول شهرستان طبس بوده است. حجم نمونه در این پژوهش بر اساس رویکرد های تحقیقات نمیه آزمایش 40 نفر دختر و 40 نفر پسر و هریک در در دو گروه آموزش غیرحضوری (20 نفر) و گروه آموزش حضوری (20 نفر)در نظر گرفته شد. هر دو گروه به مدت 5 هفته تحت آموزش 4 درس از کتاب علوم تجربی پایه هشتم توسط یک معلم (یک گروه به صورت حضوری و یک گروه به صورت غیرحضوری) قرار گرفتند. در نهایت با استفاده از تحلیل کواریانس و نرم افزار SPSS اقدام به تجزیه و تحلیل داده ها گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که بین نمرات پیش آزمون دو گروه آموزش حضوری و گروه آموزش غیرحضوری تفاوت معناداری وجود ندارد. ولی بین یادگیری گروه آموزش حضوری و گروه آموزش غیر حضوری در مرحله پس آزمون تفاوت معناداری ایجاد شد. با توجه به اینکه نمرات گروه آموزش غیرحضوری در مرحله پس آزمون کاهش یافته است می توان گفت که آموزش غیرحضوری تاثیر منفی و معناداری بر یادگیری دانش آموزان داشته است. عدم وجود زیرساخت های مناسب آموزش غیرحضوری و عدم آشنایی معلمان و دانش آموزان با شرایط و ویژگی های کلاس های غیرحضوری را می توان از دلایل عمده کاهش یادگیری دانش آموزان در آموزش غیرحضوری عنوان کرد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تجربیات، چالش ها و نگرش معلم مقطع ابتدایی نسبت به آموزش از راه دور اضطراری یا ERT انجام شد. جامعه پژوهش معلمان دوره ابتدایی ارومیه بودند که از آن نمونه ای به حجم 720 نفر با استفاده از نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. پرسشنامه های نیمه ساختارمند استفاده شد. داده های گردآوری شده با روش تحلیل موضوعی تحلیل شدند. تجربه معلمان از ERT در سه دسته احساس ناآمادگی، عدالت آموزشی و افت یادگیری قرار گرفت. معلمان در حوزه های درک دشواری وظایف معلم، فرصت دانش افزایی و مهارت آموزی، استمرار آموزش، ارتقای مشارکت بین معلمان، ارتقای مشارکت والدین و مسئولیت پذیری دانش آموزان و در حوزه های کاهش تعامل کلاسی، مشکلات برنامه کاربردی شاد، فقدان منابع و امکانات ضروریERT، عدم امکان سنجش روا و درست از یادگیری دانش آموزان و افزایش بارکاری از ERT به ترتیب راضی و ناراضی بودند. تغییرات ضروری از دیدگاه معلمان برای بهبود ERT در حوزه های اصلاح شبکه اینترنت و پلتفرم آموزشی، تسهیل دسترسی به امکانات و ابزارها و گنجاندن آموزش های مرتبط با فناوری در برنامه درسی تربیت معلم و ضمن خدمت فرار گرفت. به نظر می رسد این شکل از آموزش، از این پس بعنوان یک شیوه مکمل برای آموزش رو در رو باقی خواهد ماند. لذا بررسی زیرساخت های لازم جهت بهبود آن ضروری می نماید.

آموزش الکترونیکی یا آموزش غیرحضوری به عنوان یک پارادایم جدید در آموزش مدرن، عبارت است از مجموعه فعالیت های آموزشی که با استفاده از رسانه های الکترونیکی و فناوری های آموزشی در مؤسسه های آموزشی صورت می گیرد و جزء محیط های شاخص یادگیری در عصر اطلاعات محسوب می شود. از مهمترین دستاوردهای عصر فناوری اطلاعات، آموزش غیرحضوری است که موجب تحولی بزرگ در      نظام های آموزشی شده است. مراکز آموزشی برای افزایش کامیابی خود در امر آموزش، چاره ای جز اتخاذ رویکردی منعطف با محیط بیرونی یعنی آموزش از راه دور یا آموزش غیرحضوری که به صورت مجازی و الکترونیکی ارائه می گردد، ندارند. هدف از انجام تحقیق حاضر این است که با مطالعه  نقاط قوت و ضعف (SW) آموزش های  غیرحضوری،به مدیران مدارس و مؤسسات آموزشی در اتخاذ راهبردهای مناسب در راستای بهبود آموزش و ارتقاءی عملکرد آموزشی کمک شود. بدین منظور، از طریق نمونه گیری هدفمند، اطلاعات 15 نفر از معاونان توسعه مدیریت، معلمان، کارشناسان سنجش تحصیلی و اعضای انجمن های اولیاء و مربیان آموزش و پرورش منطقه 3 تهران، از طریق مصاحبه های نیمه ساختار یافته گردآوری و تجزیه و تحلیل شد و با استفاده از روش نظریه برخاسته از داده، مطالعه نقاط قوت و نقاط ضعف آموزش های  غیرحضوری در وزارت اموزش و پرورش طراحی گردید. یافته های این تحقیق کیفی نشان می دهند که بکارگیری صحیح آموزش غیرحضوری می تواند موجب ارتقاء جایگاه و اعتبار مدارس در سطح آموزش و پرورش، افزایش تعاملات درون مدرسه ای، و ارتقاء رضایتمندی والدین، دانش آموزان، و کادرآموزشی گردد.