ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۸٬۴۰۱ تا ۱۸٬۴۲۰ مورد از کل ۷۹٬۱۸۶ مورد.
۱۸۴۰۱.

مؤلفه های حقیقت دعا از نظر شیعه و کاتولیک؛ وجوه شباهت و افتراق(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مؤلفه های دعا حقیقت دعا شیعه کاتولیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۷ تعداد دانلود : ۴۱۹
«دعا» در شیعه و کاتولیک جایگاه ویژه ای دارد؛ دعا در شیعه، به عنوان عبادت و مخّ عبادت تلقی شده و در کاتولیک، به عنوان حامل سرّ فصح است. این مقاله با رویکرد تحلیلی و مقایسه ای، درصدد بررسی مقایسه ای مؤلفه های حقیقت دعا در این دو مذهب و بیان وجوه تشابه و تمایز آن دو است. روی آوری به خدا و طلب، دو مقولة «اصلی» و توجه قلب، فطری بودن مطلوب و عبودیت، ازجمله مؤلفه های «مکمل» حقیقت دعا در شیعه است. صعود ذهن به سوی خدا و طلب، دو مؤلفه «اصلی» و حامل سرّ فصح، حرکت محبت، الهام روح القدس، از جمله مؤلفه های «مکمل» حقیقت دعا در کاتولیک است. می توان گفت: در مؤلفه های اصلی، حقیقت دعا میان شیعه و کاتولیک، نوعی همپوشانی وجود دارد. توجه قلبی، روی آوری به خدا، شاهد دیدن خدا، از جمله مؤلفه های «مکمل» مشترک حقیقت شیعی و کاتولیکی هستند. ابتنای دعای شیعی بر توحید محض و دعای کاتولیک بر تثلیث، محوریت دعای کاتولیک بر محبت و تأکید دعای شیعی بر خوف و رجاء، مسئله الهام کنندگی دعا، توسط روح القدس و پاسخ ایمان بودن دعا، از جمله وجوه افتراق مؤلفه های «مکمل» حقیقت دعای شیعی و کاتولیک است.
۱۸۴۰۲.

کاوشی در ابعاد کلامی نظریه «حق الطاعه»(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: حق الطاعه اصول فقه علم کلام احتیاط عقلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۹ تعداد دانلود : ۶۱۴
نظریه «حق الطاعه» یک دیدگاه نو و خلاف مشهور در علم اصول فقه درباره تکلیف در شبهات بدوی است. مبدع این نظریه سیدمحمدباقر صدر است که در مقابل مسلک «قبح عقاب بلابیان» و حکم برائت عقلی در محتمل التکلیف، به احتیاط عقلی و اشتغال ذمه قائل شده است. صدر این دیدگاه را به هنگام بحث از برخی موضوعات اصولی همچون حجیّت قطع، قبح تجری و ترخیص اطراف علم اجمالی بیان کرده است. این نظریه پس از صدر مورد نقد و بررسی های مختلف دانشمندان علم اصول قرار گرفت، ولی به خاستگاه کلامی صدر در این نظریه به شایستگی پرداخته نشده است؛ ازاین رو در این نوشتار بدون تعمیق و تعرض به مباحث دانش اصول فقه درباره این نظریه، با روش توصیفی تحلیلی، «صفات و اسمای الهی» و «تکلیف»، به مثابه دو متغیر کلامی در ساختار نظریه «حق الطاعه» مورد کاوش، نسبت سنجی و تحلیل منطقی قرار می گیرد.
۱۸۴۰۳.

ضرورت نظم در تکالیف شرعی از منظرحکمت متعالیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: نظم تکالیف نظام ربانی تکوین تشریع

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۳ تعداد دانلود : ۶۵۸
از آنجا که خداوند حق داشتن اختیار را به انسان عطا نموده است و اعطای هر حقی مستلزم انجام وظیفه یا وظایفی است ، خداوند انسان را ملزم به رعایت نظم و ترتیب در انجام تکالیف شرعی، عبادی و اجتماعی نموده است. حال پرسش این است که منشأ فلسفی این ضرورت و التزام چیست؟ ملاصدرا در فرایند پاسخ به این پرسش که در حوزه حکمت عملی است ، در مورد رابطه نظر و عمل نظریه ویژه ای ارائه نمود که بر اساس آن ثابت می شود که منشأ ضرورت الزامات عملی ریشه در حکمت نظری دارد و بر اساس نظام ربانی یا علم عنایی ، خداوند که یگانه ناظم هستی است ، هرگز بی واسطه و بی ضابطه عمل نمی کند و همانطور که تکوین الهی نظام مند است ، تشریع الهی نیز نظام مند بوده و داشتن نظم در انجام دستورات الهی و اعمال عبادی ضرورت دارد. لذا نظام تشریعی تابع نظام تکوینی است ، چنانکه نظام تکوینی نیز تابع نظام ربانی است.
۱۸۴۰۴.

تفسیر علمی «بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها» درباره «رَفع» و «خَلق» آسمان ها در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آیه 2 رعد آیه 10 لقمان تفسیر علمی إعجاز قرآن گرانش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۶۷ تعداد دانلود : ۸۵۶
برخی مفسران معاصر تعبیر «بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها» در آیات 2 سوره رعد و 10 سوره لقمان را إشاره قرآن به گرانش و نقش آن در پیدایش بنای رفیع آسمان دانسته اند. گویا در این آیات گرانش به ستون هایی نامرئی تشبیه شده است؛ از آنجا که تشبیه گرانش به ستون از لحاظ علمی تشبیه درستی نیست، در این مقاله ضمن نقد و بررسی دیدگاه های تفسیری روشن می شود که آیه با کاربست واژه جمع «عَمَد» به صورت إستعاری بر رفعت و خلقت آسمان ها به سبب دخالت علل و اسبابی نامرئی دلالت دارد که جایگزین ستون در بناهای ساخت بشر است. گویا آیه یادشده به نیروهای بنیادین إشاره دارد که بنا بر آخرین دستاوردهای علم فیزیک نقشی أساسی در پیدایش جهان داشته اند. از طرفی مفهوم «سماوات» در قرآن و تعابیر متفاوت دو آیه مذکور، با به کارگیری أفعال «رفع» و «خلق» نیز حاوی إشاراتی است که با تفسیر علمی پیدایش جهان هماهنگ است.
۱۸۴۰۵.

بررسی و نقد مدل «آفرینش به مثابه پیکر خداوند» در الهیات محیط زیست(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الهیات محیط زیست پیکر خدا مدل های دینی الهیات استعاری سلی مک فاگ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۶ تعداد دانلود : ۳۶۱
بحران محیط زیست چالشی جدی در عصر حاضر محسوب می شود. صدمات وارد شده بر پیکر طبیعت، پژوهشگران محیط زیست را بر آن داشته است که در پی کشف علل و عوامل اصلی ظهور این بحران باشند. در میان این عوامل، نقش برخی از آموزه های دینی در بحران محیط زیست مورد تردید است. به نظر برخی ظهور بحران محیط زیست، معلول تقدس زدایی از طبیعت و بی توجهی به آموزه های دینی است و راه حل آن بازگرداندن تقدس به طبیعت بر اساس آموزه های دینی است. درمقابل، دیدگاه مخالف بر این نظر است که برخی از آموزه های دینی مانند خلافت الهی انسان در زمین یا توصیه به بی رغبتی نسبت به دنیا، زمینه ساز بیگانگی انسان با طبیعت و بی مسئولیتی در قبال آن است. این پژوهش به بررسی دیدگاه سلی مک فاگ متکلم مسیحی در حوزه الهیات محیط زیست در خصوص نقش مدل های دینی در حل بحران محیط زیست پرداخته است. سلی با طرح مدل «آفرینش به مثابه پیکر خداوند» بر نقش آموزه های دینی در حل بحران محیط زیست تاکید می کند. دستاورد این پژوهش نشان می دهد که هر چند این نظریه از نقاط قوت خوبی برخوردار است اما وجود برخی از نقدهای جدی، ضرورت بازنگری در این مدل را رقم می زند.
۱۸۴۰۶.

روش درست تصحیح متن شاهنامه

کلیدواژه‌ها: متن شاهنامه تصحیح شاهنامه فردوسی تصحیح متن شاهنامه روش شناختی متن شناختی ابیات شاهنامه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۹۲ تعداد دانلود : ۱۰۱۱
متن شاهنامه از دیرباز دچار بدخوانی های فراوانی شده است. نگارنده در جستار پیش رو کوشیده است نشان دهد که چگونه با یک روش درست و منطقی به همراه بهره گیری از اطلاعات گونا گون متن شناختی مربوط به شاهنامه و قواعد زبانی و شعری آن می توان از اشتباهات در تصحیح متن شاهنامه جلوگیری کرد. وی در راستای این هدف، نخست منظور خود را از روش درست تشریح کرده و سپس، با بررسی شاهنامه، بیت هایی را که در تصحیح آنها خطاهای روش شناختی آشکاری رخ داده است، نشان داده و به تصحیح دوباره آنها می پردازد.
۱۸۴۰۷.

اعتبارسنجی دلایل و معیارهای تعیین ترتیب نزول قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: روایات ترتیب نزول اسباب نزول مصحف امام علی (ع) تفسیر مضمونی تفسیر نزولی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۹ تعداد دانلود : ۳۶۱
نوشتار حاضر به منظور شناسایی میزان اعتبار و روایی معیارهای تعیین ترتیب نزول قرآن، به واکاوی و نقد دیدگاه ها در این زمینه پرداخته است. این مقاله با طرح روایات مکی و مدنی، روایات اسباب نزول، شواهد تاریخی و سیره، بررسی مضمونی آیات قرآن کریم، مصحف امام علی (ع)، روایات ترتیب نزول و همچنین اصالت و اعتبار تفسیر موضوعی- نزولی قرآن و اشاره به روایات «اول مانزل» و «آخر مانزل» و برخی مفاهیم وابسته به آنها، سعی کرده تا میزان اعتبار و فراگیری هر یک از آنها در مسأله تاریخ گذاری قرآن و تعیین ترتیب نزول را نشان دهد. نویسنده امکان تعیین ترتیب نزول قرآن و توقیفیت آن را بیش از همه به مصحف امام علی (ع) و روایات ترتیب نزول مستند می داند و با این فرض که دیگر منابع و معیارهای یادشده به تنهایی ارزش استنادی ندارند، ضمن ارزیابی انتقادی از دیگر شاخص ها، کارآمدی آنها را تنها در صورت تلفیق و سازگاری با روایات ترتیب نزول مؤثر می داند. افزون بر این، مقاله از رهگذر تعیین ترتیب نزول قرآن، رهیافت به تفسیر ترتیب نزولی به روش موضوعی را به عنوان رویکردی کارآمد و ضروری و یکی از نتایج درخور توجه آن به شمار آورده و سعی نموده تا تناسب و سازگاری آن دو را نشان دهد.
۱۸۴۰۸.

چالش حیله های شرعی فرار از ربادر نظام فقهی امام خمینی(ره)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ربا فقه معاملات حیله های شرعی مفاسد ربا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۳ تعداد دانلود : ۱۶۱۹
حیله های شرعی ربا روش هایی هستند که برای تخلّص از حرمت ربا مورد استفاده قرار می گیرند. به اذعان مشهور، استفاده از این روش ها را خود شارع اجازه داده است. در گذشته این نظریه تقریباً پذیرفته شده و مسلّم می نمود، امّا در دوره معاصر با ظهور مرحوم امام خمینی(ره)، با چالش جدی مواجه گردیده است. از نظر ایشان، این نظریه در ذات خود متناقض و در تعارض با جایگاه نمونه و اسوه امام معصوم(ع) در اجتماع و در تضاد با فلسفه تحریم ربا قرار دارد، که معامله ای به خاطر مفاسد مترتب بر آن تحریم گردد و سپس به روشی دیگر، همان معامله با حفظ مفاسدش، تجویز گردد. با این وجود، برخی به استناد ظواهر روایات در این باب هم چنان از رأی مشهور دفاع کرده اند، ولی روش استدلال امام خمینی(ره)، بیش از آن که مستند به ظواهر روایات باشد، به فلسفه تشریع حرمت و مفاسد مترتب بر آن است، که مجال تأمل بر اعتبار سندی آن ها و نیز استناد به ظواهر آن را، سلب می کند.
۱۸۴۰۹.

دستاوردهای معنوی حج و راهکارهای حفظ آنها(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: دستاوردهای معنوی حج حفظ دستاوردهای معنوی حج معنویت در حج بندگی در حج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۴ تعداد دانلود : ۳۲۰
از مباحث مهم در زمینه حج، بهره مندی از آثار و دستاوردهای معنوی و اخلاقی آن در تمام طول عمر است. باید به دنبال راهکارهایی بود تا با به کار گرفتن آنها بتوان این دستاوردها را در وجود خود حفظ کرد و گسترش داد. به طور کلی، راهکارهای حفظ و گسترش دستاوردهای معنوی حج را می توان در دو دسته جای داد:  الف) راهکارهای فکری و شناختی،    ب)  راهکارهای عملی. *  راهکارهای فکری عبارت اند از: 1. تفکر در جایگاه انسان در عالم هستی؛ 2. تفکر درباره دستاوردهای عظیم عمل حج؛ 3. توجه به احترام و موقعیت اجتماعی به دست آمده به سبب عمل حج؛ 4. یادآوری فضای معنوی حج؛ 5. توجه به قول و قرارها با خدا. *  راهکارهای عملی نیز عبارت اند از: 1. مهار علایق و دل بستگی های دنیوی؛ 2. توجه بیشتر به عبادت و راز و نیاز با خدا؛ 3. التزام عملی بیشتر به اوامر الهی در همه ساحت های زندگی؛ 4. مهار نفس با کنترل ذهن و فکر؛ 5. مراقبت دائم از نفس؛ 6. اهتمام بیشتر به اجتناب از گناهان و توبه به درگاه خداوند؛ 7. پاک نگه داشتن مال و دارایی؛ 8. رعایت حقوق مردم.
۱۸۴۱۰.

ملاصدرا و مسئله میزان اعمال در قیامت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: میزان اعمال مواقف قیامت معاد آخرت ملاصدرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۵ تعداد دانلود : ۴۶۴
وزن کردن اعمال در قیامت، بر اساس آیات قرآن کریم و روایات متعددی از ائمه (ع) امری قطعی و از مراحل مهم حسابرسی اعمال است. آنچه در مسئله میزان، منشأ اختلاف نظرهای فراوان شده است، کیفیت اندازه گیری اعمال و حقیقت برپایی میزان در قیامت و برخی جزئیات مورد اشاره در آیات و روایات است. ملاصدرا بعنوان فیلسوف و مفسر قرآن کریم، بر اساس مبانی عقلی خود و با در نظر گرفتن آیات و روایات، در تبیین این آموزه کوشیده است. این نوشتار درصدد است با روش توصیفی تحلیلی، ضمن تبیین دیدگاه ملاصدرا درباره حقیقت و چیستی میزان، میزان علوم، میزان اعمال و نیز سبکی و سنگینی اعمال، به سنجش و ارزیابی آن بر اساس آیات و روایات بپردازد و میزان سازگاری آن را با آیات و روایات نشان دهد.
۱۸۴۱۱.

آرایه استطراد و تأثیر آن در تفسیرآیات قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آیه اکمال آیه تبلیغ آیه تطهیر استطراد بلاغت تفسیر قرآن کریم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۵۳ تعداد دانلود : ۵۶۲
قرآن کریم سامان یابی علوم بسیاری از جمله علم بدیع را سبب شده است و «استطراد» یکی از آرایه های بدیع است که با وجود سابقه طولانی و اهمیت بسیار، تعریف منسجمی از آن ارائه نگردیده و کاربرد آن در قرآن کریم آن چنان که باید، نمایان نگشته است؛ به نحوی که برخی از تفاسیر، با استناد به سیاق، منکر آن شده و از درک حقایق بازمانده اند؛ اما اینک، این مسئله مطرح می شود که آیا می توان با بازتعریف آن، تفسیر قابل قبولی از آیات استطراد ارائه داد؟ و نقش آن را در تفسیر صحیح تبیین کرد؟ و نشان داد که عملکرد مفسران در این آیات چگونه بوده است؟ این تحقیق با روش توصیفی - تحلیلی به نتایج زیر دست یافت: استطراد عبارت است از خروج از یک معنا و ورود به معنایی جالب و زائد یا در خور توجه و اصلی که در ظاهر بی ارتباط ولی در واقع مرتبط است و دوباره به معنا و مطلب اول بازمی گردد و در تفسیر، بیانگر آن است که نسبت به ماقبل و مابعد خود از هویتی مستقل برخوردار  بوده و با آن دو، دارای وحدت موضوعی است و مفسران در عمل به آن، دچار اختلاف شده و در نحوه تطبیق استطراد در آیات به چهار دسته تقسیم شده اند: نفی مطلق، اثبات مطلق، قبول به عنوان یکی از وجوه تفسیر، اما با اعتبارگرفتن مصادیق مختلف و تناقض در نفی و اثبات آیات یکسان. 
۱۸۴۱۲.

امکان سنجی حقّ مخلوق بر خالق با تأکید بر عبارت «بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» و تأثیر آن در اجابت دعا

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: حق اهل بیت علیهم السلام توسل آداب دعا کلام نقلی معارف حدیثی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۴ تعداد دانلود : ۴۸۶
یکی از عبارت هایی که در دعاهای مأثور از اهل بیت^ تکرار شده، فراز «بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» است. فراوانی این عبارت و مشابهات آن، دو پرسش را ایجاد می کند؛ نخست این که چگونه می توان حقّ مخلوق بر خالق را تصوّر کرد؟ دوم این که بیان این فراز، چه تأثیری در اجابت دعا دارد. از آن جا که خداجویان همواره دغدغه کشف راه های اجابت درخواست های خود از خداوند را دارند، پژوهشی علمی در این راستا شایسته است. هدف این تحقیق، تبیین معنای حقّ مخلوق بر خالق و چگونگی اثرگذاری عبارت «بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» بر اجابت دعاست. تاکنون پژوهشی مستقل در این موضوع منتشر نشده است.
۱۸۴۱۳.

حجیت خبر واحد در اثبات گزاره اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اخلاق دینی حکم فقهی حکم اخلاقی حجیت خبر واحد واقع نمایی خبر واحد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۸ تعداد دانلود : ۵۸۰
  بحث درباره مدلول بیانات اخلاقی دینی مبتنی بر اعتبار ادله نقلی در اخلاق اسلامی است؛ یعنی پیش از پرداختن به آن باید به این سؤال پاسخ داده شود که آیا اساساً این ادله در اثبات گزاره های اخلاقی، حجیت و دلیلیت دارند یا خیر؟ بی شک قرآن کریم، احادیث متواتر و نیز اخبار آحاد مقرون به قرائن حجت هستند. این پژوهش به حجیت اخبار آحاد اخلاقی و تفاوت معنای حجیت در گزاره های فقهی و اخلاقی پرداخته و با کاوشی تحلیلی، به این نتیجه رسیده است که در کشف معارف ناظر به واقع، از جمله معارف اخلاقی، جعل حجیت و اعتبار تعبدی دلیل، معنای روشنی ندارد؛ بلکه ملاک اعتبار این گزاره ها درجه واقع نمایی آن هاست. به بیان دیگر، اعتبار این معرفت ها را نباید و نمی توان بر محور وجود و عدم (صفر و یک) تلقی کرد؛ بلکه این اعتبار، درجاتی قابل محاسبه دارد و در شرایطی که برای واقع نمایی یقینی یک قضیه، توجیه کافی وجود ندارد، درجه غیریقینی معیّنی از معرفت قابل توجیه است. خبر واحدِ حاکی از واقع، معرفت می آورد و درجه ای از واقع نمایی دارد که البته تام و یقینی نیست؛ اما ممکن است بر هر معرفت دیگری در عرض خود، ترجیح داشته باشد؛ و به همین دلیل، حجت است و باور به آن، معقول و منطقی است. در این جا هرچه قرائن و شواهد بیشتری به نفع آن جمع آوری کنیم، آن را معقول تر ساخته ایم و ترجیح آن را موجه تر و منطقی تر کرده ایم. این قرائن و شواهد ممکن است قرائن عقلی، عقلایی، نقلی، تاریخی، جغرافیایی، تجربی، عرفی و غیر این ها باشد.  
۱۸۴۱۴.

مظاهر التماسک النحوی ووظائفه فی خطب الإمام الحسن (ص) روائع الخطب نموذجاً(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الإمام الحسن (ص) الخطب التماسک النحوی السبک الحبک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۷ تعداد دانلود : ۶۰۹
الإمام الحسن (7) من الشخصیات الفذّه فی تاریخ الإسلام. وقد أسهمت هذه الشخصیه إسهاماً لا نکران له فی تشیید رایه الإسلام. فقد کان له حضور بارز  فی النشاطات الإسلامیه، حیث بخُطبه المُفعمه بالبلاغه والروعه والاتّزان، عمل على توجیه التیّار الإسلامی الشیعی نحو الهدى والرشاد. والتماسک النصی بمظاهره یساعد بشکل صریح على إبراز بلاغه النصوص وجمالیتها. انطلاقاً من هذا، یستهدف البحث دراسه مظاهر التماسک النحوی فی روائع خطب الإمام الحسن والکشف عما توارى وراء النصّ من آلیات وفنون بدیعه على أساس المنهج الوصفی التحلیلی. فراح یدرس البحث آلیّات التماسک النحوی فی خطب الإمام لیکشف الستار عن فاعلیّتها فی إبلاغ الرساله التی تکفّلها وراح یتجشّم الإمام عناء حملها بصدرٍ رحب وإرادهٍ صارمه لا یجد الیأس والفتور إلیها سبیلاً. وخلص البحث أخیراً إلى أنّ آلیات التماسک النصی من الروابط والإحالات والإنزیاحات النصّیه من التقدیم والتأخیر والتکرار والتوکید واستخدام العواطف والتوابع والحذوف والاستبدالات واللعب الضمائری کلّها قد تعاونت لتحقیق الرساله التی کان ینوی الإمام إبلاغها إلى الناس تلک الآونه. ولولا هذه البلاغه ولولا هذا التماسک لضاع الکثیر من المقصدیه التی کانت تتطلّبها تلک الرساله.
۱۸۴۱۵.

بررسی علل رویش و گسترش فرقه ها با رویکرد سیستم پویا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فرقه سیستم پویا تفکر سیستمی ادیان شبیه سازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۶ تعداد دانلود : ۴۳۹
یکی از مسائل مهم ادیان، بحث فرقه گرایی است. از یک طرف زمینه های پیدایش و گسترش فرقه ها چند بعدی و پیچیده بوده و از طرف دیگر دستگاه هایی که به نحوی در حل مسئله دخالت دارند نیز متعدد می باشند. بررسی ها نشان داده است اکثر پژوهش های انجام شده به صورت موردی و مصداقی به جریان های انحرافی پرداخته و کمتر وجه اشتراک این فرقه ها مورد کنکاش واقع شده است. لذا در این پژوهش، ابتدا علل مشترک رویش فرقه ها تشریح و سپس برای تحلیل آن از روش سیستم پویا یا تفکر سیستمی استفاده گردیده است. هدف از این پژوهش بکارگیری تکنیک سیستم پویا و تجمیع علل گسترش این فرقه ها در یک نمودار و مشخص ساختن، تأثیر هریک از عوامل و تصمیمات مختلف می باشد. بر این اساس علل رویش فرقه ها شبیه سازی شده و با ایجاد سه سناریو، نتایج هریک در یک افق زمانی ده ساله، مورد بررسی قرار گرفته شده است. مقدار اولیه جمعیت فرقه گرایان برای انجام شبیه سازی 300 هزار نفر تخمین زده شده است. بیشترین میزان رشد مربوط به زمانی است که برخورد قهری در دستور کار قرار گرفته و بهترین وضعیت زمانی است که تمرکز مسئولین بر رفع خلاءها صورت گرفته است.
۱۸۴۱۶.

بازخوانی واژه های «کُر» و «رَطل» با تأکید بر روایات امامیه(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: کُر رطل آب کر درهم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۴ تعداد دانلود : ۵۷۸
بنابر نظر مشهور، مقدار آب کُر در روایات امامیه با دو روش حجمی و وزنی بیان شده است و با استفاده از مقیاسهای ذکر شده در روایات، میتوان مقدار آب کُر را به طور دقیق به دست آورد. همچنین، رَطل یک مقیاس وزنی دانسته شده و برای محاسبه مقدار کُر، از مقدار معادلِ رطل به مثقال بهره گرفته شده است. در پژوهش پیشرو، برای بررسی واژههای کُر و رَطل، به محدوده روایات ابواب کُر، اکتفا نشده و این واژهها از سه منظرِ لغوی، روایی و کاربرد آنها در مذاهب اسلامی با رویکرد فقه حدیث، مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس یافتههای این پژوهش، در روایات امامیه مقدار آب کُر با سه روشِ ابعادی، ظروف و رطل بیان شده است. اما روشهای ابعادی و ظروف در ذات خود غیر دقیق است و حداکثر میتواند تقریبهایی برای رسیدن به حدود آب کُر باشد. همچنین در روش رطل، بهترین شیوه برای رسیدن به مقدار کُر بر حسب معیارهای امروزی، بهرهگیری از مقادیر معادل رطل به درهم است، که در این صورت، مقدار به دست آمده برای آب کُر با مقدار مشهور، تفاوت چشمگیری پیدا میکند. از سوی دیگر، ادعای محاسبه دقیق مقدار کُر (به هریک از سه روش)، ادعای درستی نیست و به نظر میرسد که اصطلاح کُر در روایات امامیه یک معیار تقریبی برای بیان حداقل مقدار آب یک آبگیر یا معادل آن است که در ملاقات با نجاست، مشروط به عدم تغیّر، پاک خواهد ماند. از این رو، برای پی بردن به مفهوم آب کُر نباید در سودای محاسبات دقیق گرفتار آمد.
۱۸۴۱۷.

تدوین حدیث نبوی با تأکید بر کتب اهل سنت

کلیدواژه‌ها: حفظ حدیث کتابت حدیث منع کتابت حدیث تصنیف جوامع حدیثی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۶ تعداد دانلود : ۴۴۹
نقل حدیث در طول تاریخ، دو شکل اصلی داشته است: حفظ در خاطر راویان و نوشتن در دفاتر و کتاب‌ها. حفظ حدیث در ذهن، مخاطراتی دارد که حدیث مکتوب از آنها ایمن است؛ لذا هرچه دوران حفظ در خاطر کوتاه‌تر باشد، حدیث دقیق‌تر نقل خواهد شد. در این نوشتار بعد از نقل و بررسی شواهد تاریخی، روشن می‌شود که در زمان پیامبر هر چند غلبه با حفظ روایت بود، اما کتابت حدیث پایه‌گذاری و آغاز شد. با روی کار آمدن خلفای سه‌گانه، نه تنها کتابت حدیث، بلکه نقل شفاهی حدیث هم با موانع سخت حکومتی روبه‌رو شد و این رویه چنان استحکامی یافت که حتی امیرالمؤمنین هم در دوران خلافتشان نتوانستند آن را اصلاح نمایند. معاویه تبعیت خلفای سه‌گانه را با جعل حدیث ممزوج کرد. بعد از او، هر دو گرایش حفظ و کتابت حدیث در جامعه وجود داشت؛ اما به تدریج میل به کتابت فزونی یافت تا در اوایل قرن دوم هجری، با اقدام عمر‌بن‌عبدالعزیز و عالمانی چون زهری حدیث نبوی جمع‌آوری شد. در گام بعد، از حدود نیمۀ قرن دوم، مصنفات و جوامع حدیثی اهل سنت بر پایۀ احادیث جمع‌آوری شده، تدوین شدند؛ لذا مکتوب شدن حدیث نبوی را می‌توان امری مستمر دانست که از قرن اول هجری شروع شده است. نوشتۀ پیش‌رو سیر منطقی وقایع را در بستر تاریخ با حجم قابل اعتمادی از شواهد نشان می‌دهد، دو نکته‌ای که در نوشته‌های مشابه دیده نمی‌شود.
۱۸۴۱۸.

وجوه روای تأثیر علایق مفسر در تفسیر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تفسیر قرآن علایق مفسر روش های تفسیری گرایش های تفسیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۴۱۹
مفسران قرآن دارای علایق گوناگون تخصصی، مذهبی و مانند آن هستند. این پژوهش بر آن است تا تأثیر این علایق را در تفسیر قرآن با روش «توصیفی و تحلیلی» بررسی کند و وجوه روای تأثیر آنها را نشان دهد. ملاک ارزیابی این وجوه، روش رایج تفسیر در میان مفسران مسلمان، غرض مفسر از تفسیر قرآن که دست یابی به مقاصد خداوند است و ممنوعیت هر نوع تحمیل بر قرآن است. علایق مفسران در اصلِ برگزیدن روش اجتهادی یا غیر اجتهادی(روایی محض) و نیز گرایش های متنوع تفسیری، همانند گرایش فقهی، ادبی، اجتماعی و کلامی اثرگذار است. نکته سنجی مفسران در استفاده مطالب همسو با علایق خویش نیز یکی از وجوه تأثیر علایق مفسران در تفسیر به شمار می آید. همچنین علایق مفسر یکی از عوامل دخیل در انتخاب موضوعات برای بررسی در قرآن است و مفسر ممکن است همسو با علایق خویش، احتمالاتی در تفسیر آیات مطرح کند که انطباقی با ظاهر آیات نداشته و شواهدی برای تأیید آن متصور نباشد.
۱۸۴۱۹.

دکترین پایان تاریخ در اندیشه نظام سلطه و مکتب اسلام ناب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پایان تاریخ اسلام غرب انقلاب اسلامی ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۷ تعداد دانلود : ۴۳۳
غرب دکترین سیر غارت و استعمار سرمایه ملت ها را به عنوان نظریه پایان تاریخ مطرح کرده است؛ یعنی غرب در این نظریه سیر تکامل استعمار خود را یادآوری می کند. این پژوهش درصدد اثبات این نکته است که غرب در این نظریه می خواهد برتری خود را با نیت غارت ملت ها به نفع خود اثبات کند. چهار نظریه پرداز استعمار که هرکدام برای دوره ای از جهش نوع استعمار می باشند، برای جهان استکبار نظریه پردازی کرده اند. اما بطلان این برتری با نظریه رقیب که همان اسلام ناب محمدی است که با انقلاب اسلامی ایران جان تازه و حیاتی دوباره گرفت، اثبات می شود. البته خود نظام پوسیده و اومانیسم محور غرب نیز به نهایت اندیشه بشری رسیده و بن بست علمی، علم بشر را در حال مشاهده است.
۱۸۴۲۰.

شاخص های امنیت سیاسی از منظر امام خمینی ره(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شاخص امنیت سیاسی حکومت رهبر عادل ثبات داخلی و مشارکت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲۶ تعداد دانلود : ۶۷۷
امنیت سیاسی از منظر فقهی به معنای «اطمینان و آرامش بازیگران، جهت دریافت حقوق سیاسی و انجام تکالیف سیاسی برای نیل به سعادت دنیا و آخرت» است، که با شاخص های مختلفی مورد ارزیابی قرار می گیرد. شاخص های امنیت سیاسی، در واقع ملاک های ارزیابی میزان بهره مندی جامعه از امنیت سیاسی نسبت به مقایسه وضع موجود با وضع مطلوب، جهت طراحی راهبردهای متناسب و شناسایی نوع تکلیف است. ازاین رو آنچه با روش توصیفی تحلیلی از فقه امامیه حاصل می شود این است که امنیت سیاسی در جامعه اسلامی با شاخص هایی همانند: وجود حکومت، رهبری عادل، ثبات و مشارکت در جامعه، ملاک ارزیابی قرار می گیرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان