درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۸٬۰۴۱ تا ۱۸٬۰۶۰ مورد از کل ۷۹٬۱۸۶ مورد.
۱۸۰۴۱.

بررسی نقش فرهنگی زنان در عصر صفویه

نویسنده:
منبع: کتیبه میراث شیعه سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: زنان فعالیت های فرهنگی عصر صفویه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۳۰ تعداد دانلود : ۳۱۸۵
با وجود نقش زنان در حفظ و انتقال فرهنگ (با توجّه به نقش مادری)، بررسی نقش زنان در حوزه های فرهنگی یکی از مغفولات تاریخی محسوب می شود. علاوه بر این گاهی برخی از تاریخ نگاران زندگی زنان در عصر صفویه را جزء تاریک ترین ادوار زندگی زنان در تاریخ ایران می دانند. این مطالعه که به صورت تحلیلی توصیفی صورت گرفته، به دنبال بررسی جایگاه زنان در فعّالیّت های فرهنگی در این عصر می باشد. نتایج مطالعات که بر اساس منابع دست اول تاریخ و سفرنامه سیاحان صورت گرفته است حضور گسترده زنان را در عرصه های فرهنگی نشان می دهد. این زنان که اغلب از خانواده های روحانیون، طبقات بالا و گاهی خانواده های متوسط هستند در زمینه های علمی، هنری (نقّاشی، خطاطی و شعر) و مدرسه سازی در قالب وقف فعایت عمده ای داشتند. این نتایج نشان دهنده نقش مؤثر زنان در فرهنگ سازی و تداوم آن می باشد.
۱۸۰۴۲.

خطاب الغارات کمصدر لخطبه الشقشقیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثالثه خریف و شتاء ۱۳۹۸ (۱۴۴۱ق) العدد ۱ (المتوالی ۵) 97 - 106

کلیدواژه‌ها: الغارات نهج البلاغه صحه خطبه الشقشقیه علاقات الإمام علی (ع) مع الخلفاء

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲ تعداد دانلود : ۱۴۸
بحسب وجهه النظر الطائفیه الشیعیه أو السنیه لقد تم تصویر علاقات الإمام علی (ع) مع الخلفاء بأنها متناقضه للغایه حیث تم تصویرها فی بعض الأحیان بأنها علاقات حمیمه جدًّا أو العکس تمامًا. وإحدى الحالات التی ذکر فیها رأی الإمام علی (ع) عن الخلفاء بشکل صریح هی الخطبه الثالثه من نهج البلاغه المعروفه باسم الشقشقیه حیث اعتبر بعض العلماء والمؤرخین السنه أن هذه الخطبه مجعوله من قبل الالشریف الرضی. (۴۰۶ق) ومع ذلک، فإن محتوى هذه الخطبه مذکور بالکامل فی رساله الإمام علی (ع) لبعض رفاقه فی نهایه الخلافه فی کتاب الغارات لثقفی (۲۸۳ق) وهو ما لا یوضح فقط صحه محتوى خطبه الشقشیه بل یثبت أن تاریخ الخطبه یعود إلی ۱۰۰ عام قبل هذا التاریخ علاوه علی ذلک، تم التأکد من صحه محتوى عدد آخر من خطب نهج البلاغه حیث هذا الخطاب مذکور بالتفصیل أو باختصار.
۱۸۰۴۳.

زمینه های تاریخی شکل گیری احادیث مقلوبه در کتاب های فقهی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۸شماره ۱۱ 187 - 198

کلیدواژه‌ها: قلب سندی حدیث حدیث مقلوب امام صادق (ع) تقیه آداب نقل حدیث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۶ تعداد دانلود : ۲۵۳
یکی از موضوعات مطرح شده در کتاب های علل الحدیث، مسئله تغییر نام مروی عنه است که بیشتر در سده دوم و سوم هجری در بین راویان رخ داده است. مسئله این پژوهش آن است که با تمرکز در دامنه موضوعی روایات اهل سنت و با توجه به گستره تغییر نام مروی عنه در نقل احادیث، ریشه های حقیقی و تاریخی مسئله را بررسی نموده و تبیین کند، چرا چنین اقدامی از ناحیه برخی از بزرگان حدیث هم چون عبدالرزاق صنعانی، سفیان بن وکیع و... رخ داده است؟ و در این میان شاگردی آنان از امام صادقg و عدم یادکرد نامشان در روایات را می توان به این پدیده مرتبط دانست؟ گرچه قلب سندی حدیث، سبب خروج راوی از عدالت و وثاقت می گردد، ولی افراد زیادی در کتب رجال اهل سنت به این امر مبادرت کرده ، در عین حال تعدیل و توثیق هم شده اند. این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی و با بررسی موضوعاتی مانند، حدیث مرسل و مرفوع، مفهوم شناسی و مخاطب شناسی روایات تقیه، این احتمال را مطرح می کند که روایات امام صادقg با نام های دیگری از غیر نام خودشان در منابع روایی راه یافته و دلیل قلب سندی روایات امام صادقg شرایط خاص حاکم بر زمانه ایشان بوده است.
۱۸۰۴۴.

ملاک ابزاری بودن یک دانش با نگاه به علم منطق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه معرفت سال نوزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۶۰ 1 - 16

کلیدواژه‌ها: طبقه بندی علوم علم آلی علم اصالی منطق ابزاری بودن منطق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰ تعداد دانلود : ۲۰۶
در یک دسته بندی، علوم به آلی و اصالی تقسیم می شوند. علومی مانند منطق، اصول فقه و جبر به مثابه علوم آلی و سایر علوم مانند فلسفه، فقه و حساب، به مثابه علوم اصالی مطرح می شوند. آلی و اصالی بودن دو اصطلاح اند که البته تعریف دقیقی از آن ها ارائه نشده است. برای فهم ملاک این دو علم، باید به فهم متعارف علم شناسان از این دو اصطلاح تکیه کرد. علوم مختلف با هم رابطه تعاون دارند و در حل بسیاری از مسائل علوم، از مسائل علوم دیگر استفاده می شود، با این حال نمی توان استفاده از یک علم در علم دیگر را ملاک آلی بودن دانست. همچنین اغراض شخصی تولیدگران و مطالعه کنندگان یک علم نمی تواند ملاک صحیحی برای این تقسیم بندی باشد. در این مقاله با رد شخصی و نسبی بودن، ملاک عامی برای آلی بودن یک علم ارائه شده است. فایده اصلی یک علم که عُقلا، به دلیل وجودِ آن فایده اصلی، بودن این علم را در مجموعه معارف بشری، عاقلانه می دانند، می تواند معیاری برای این دسته بندی باشد. در این مقاله دانش منطق به عنوان یک علم آلی محور بحث قرار گرفته است هرچند ملاک ارائه شده اختصاصی به منطق ندارد.
۱۸۰۴۵.

بررسی تطبیقی توحید افعالی از دیدگاه قرآن و سعدی شیرازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۷ 337 - 360

کلیدواژه‌ها: قرآن سعدی توحید افعالی اشاعره

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۵ تعداد دانلود : ۱۶۲
اسلام آیین توحید و یکتاپرستی است و در میان تعالیم اسلامی، توحید از جایگاه بلندی برخوردار است. قرآن به مثابه منشور جاوید اسلام، در آیات بسیاری به مسأله توحید و ابعاد گوناگون آن پرداخته است. یکی از پایدارترین تجلیّات روح آدمی و یکی از اصلی ترین ابعاد وجودی انسان، حسّ نیایش و پرستش است و این اعتقاد را می توان از مهم ترین مظاهر حیات انسان دانست. سعدی در باب توحید افعالی پیرو اشاعره است و در صدد حفظ توحید افعالی است؛ او معتقد است که تمامی افعال انسان از جانب خداوند ایجاد و صادر می شود، حتّی سخنانی که بر زبان جاری می شود همگی ایجادشده توسط خداوند هستند. بر این اساس، وی نظریه کسب اشاعره را می پذیرد. با توجه به اشعری مسلک بودن سعدی ، در این مقاله دیدگاه های وی را در خصوص توحید افعالی مورد بررسی قرار دادیم تا مشخص شود سعدی تا چه اندازه افکار و عقایدش در خصوص توحید افعالی، با اشاعره مطابقت دارد.
۱۸۰۴۶.

واج آرایی و نغمه حروف در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۸ 323 - 339

کلیدواژه‌ها: قرآن اعجاز ادبی موسیقی بدیع تکرار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۰ تعداد دانلود : ۲۳۶
یکی از زیباترین آرایه های بدیع لفظی، «واج آرایی» است که در قرآن کریم به وفور دیده می شود و نقش مهمی در تقویت موسیقی کلام دارد. با این حال، هرچند تحقیقات زیادی پیرامون بلاغت قرآن انجام شده، تا کنون پژوهشی جدّی در جهت کشف این آرایه و تحلیل زیبایی های آن در قرآن، صورت نگرفته است. از دیگر آرایه های مبتنی بر تکرار واج، «نغمه حروف» را می توان نام برد که هرچند اهل بلاغت تا کنون به عنوان آرایه ای مستقل به آن نپرداخته اند، اما از تأثیر شگرف آن در زیباسازی و تقویت موسیقی سخن نمی توان چشم پوشید. این دو آرایه لفظی در قرآن کریم، ارتباط شگفت آوری هم با معنای کلام دارند و این ارتباط در موارد بسیاری قابل کشف و بررسی است. در این نوشتار که به روش تحقیقی- تحلیلی انجام گرفته، سعی شده تا تعریفی قابل قبول از «نغمه حروف»، درکنار «واج آرایی» ارائه شود. همچنین نمونه هایی زیبا از این دو فن بدیعی در قرآن کریم معرفی شده و به مواردی از تناسب دل انگیز این دو آرایه لفظی، با معنای کلام پرداخته شده و شاهد مثال هایی از ادبیات فارسی نیز در این زمینه ارائه گردیده است.
۱۸۰۴۷.

واکاوی زیبایی شناسی استعاره های مفهومی طبیعت در سوره های نجم و قمر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۸ 341 - 363

کلیدواژه‌ها: زیبایی شناسی استعاره های مفهومی سوره نجم سوره قمر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹ تعداد دانلود : ۱۹۵
سوره های نجم و قمر، در حوزه مفاهیم طبیعت، تصاویری شگرف از زیبایی شناسی استعاری را انعکاس می دهند؛ این زیبایی ها، آمیزه ای از طرح واره های گوناگون انتزاعی است. از آنجا که پیشینیان، استعارات کلاسیک مانند استعاره و مجاز را در بررسی تصاویر قرآنی مد نظر قرار می دادند، لازم است به استعاره از دیدگاه نوین و معاصر نگریسته شود تا زوایای زیبایی شناسی آن فراگیرتر و شیواتر گردد. از این رو در این حوزه به دو تن از اندیشمندان علوم شناختی، لیکاف و جانسون ، برمی خوریم که با ارائه نظریه استعاره های مفهومی در صدد بیان استعاره از زبان دیگر برآمدند. با این وجود در بررسی سوره های نجم و قمر از دیدگاه استعارات مفهومی به نکاتی زیبایی شناسانه در مواجه با طبیعت و بیان زبانشناسی جدید دست یافته ایم. همچنین به منظور بررسی این کارکرد ادبی- هنری از نمونه های متعدد تصویرسازی و جانمایی طرح واره های طبیعی استفاده نموده ایم. بر این مبنا، شیوه پژوهش در چارچوب توصیفی- تحلیلی-کاربردی تنظیم گردیده است.
۱۸۰۴۸.

ایضاح خوانش قرآنی "قناعت" به عنوان عاملیت بهم تنیدگی حیات طیبه در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۰ 93 - 109

کلیدواژه‌ها: حیات طیبه نهج البلاغه قناعت عبودیت قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴ تعداد دانلود : ۲۰۲
شیوه و نوع زیستی که خداوند به انسان معرفی می کند، حیات طیبه است که مظهری از حیات حقیقی خداوند است؛ حیاتی در جای جای خود پاکی و طهارت متبلور است و عاری از هر نوع خباثت و آلودگی است، از ایمان و عمل صالح شروع شده تا در مراتب کمال عبودیت، انسان را مقرّب درگاه پروردگار خویش کند. در این مقاله به بررسی هم سازگاری و بهم تنیدگی حیات طیبه در نهج البلاغه با توجه به تعریف و مفهوم آن پرداخته شد. از جمله شاخص های مد نظر حیات طیبه اعم از قناعت و عمل صالح بر اساس خطبه ها، نامه ها و حکمت های امام علی(ع) انتخاب و ضمن ارائه توضیحات و سپس شاخص ها، مستند گردید.
۱۸۰۴۹.

بررسی و نقد مبانی تفسیری مفسّران برجسته مذهب حنبلیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۰ 323 - 344

کلیدواژه‌ها: قرآن سنت ابن تیمیه مبانی تفسیری مذهب حنبلیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۵ تعداد دانلود : ۱۸۲
پژوهش حاضر با بررسی آثار تفسیری مفسران برجسته این مذهب، از جمله احمد بن حنبل ، ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب ؛ به این نتیجه می رسد که بهره گیری از قرآن و سنت نبوی مورد توافق همه آنان در تفسیر بوده و ظاهرگرایی و حدیث گرایی را مبنای اصلی تفسیر آیات از جانب خود قرار داده اند. حنبلیان بر خلاف شیعه در بهره گیری از سنت صحابه و تابعین در تفسیر قرآن تأکید فراوان داشته و بکارگیری هرگونه اجتهاد و تأویل در تفسیر را ممنوع می دانند. از این رو بررسی مبانی مورد قبول حنبلیان و یافتن نقاط مشترک با شیعه، در برون رفت از اختلاف میان دو مذهب و تقریب مذاهب ضروری می باشد.
۱۸۰۵۰.

«یتیم» و مسائل آن از منظر قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۰ 487 - 510

کلیدواژه‌ها: یتیم جایگاه آل محمد (ص) تکریم مال کفالت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۲۳۵
یتیم و حقوق آن از جمله مسائل مهم اجتماعی محسوب می شود. با توجه به اهمیت چندجانبه «یتیم» و اولویت داشتن آیات قرآن و روایات معصومین برای کاوش نگاه اسلام، این نوشتار به دنبال آن است که با نگاهی دقیق تر، برخی از مفاهیم و موضوعات پیرامون ایتام را ارائه یا بازنمایی کند. به این منظور، ضمن بررسی معنای یتیم، آیات قرآن و روایات معصومین که حقوق و تکالیفی را در قبال ایتام متذکر شده اند مورد بررسی قرار گرفت. از نگاه اهل لغت، یتیم کسی است که در شرایط تنهایی و نیازمندی به سر می برد و فاقد ناظر اصلی باشد، امّا یتیم در لسان روایات معصومین(ع) علاوه بر یتیم مرسوم، به افراد جدامانده از امام و شریعت هم اطلاق شده و از آن به «یتیم آل محمّد(ص)» تعبیر شده است. شرایط یتیم آل محمّد(ص) به مراتب از یتیم معمول سخت تر بوده و البته سرپرستی آن ها نیز آثار مضاعفی را انتظار می کشد.
۱۸۰۵۱.

روش شناسی تفسیر انفسی عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۵ بهار ۱۳۹۸ شماره ۵۹ 207 - 222

کلیدواژه‌ها: انفسی شهود قلب خودشناسی طهارت توحید احدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۲۰۱
مقاله حاضر، در پی بررسی شاخصه های تفسیر انفسی عرفانی قرآن است. عرفان؛ یعنی شناختی که از دریافت های باطنی، بر اثر سیر و سلوک و مجاهدت با نفس بدست می آید. در این روش عرفانی در عین توجه به معانی باطنی معانی ظاهری نیز همزمان قصد می شود. سؤال اصلی پژوهش، چیستی و ویژگی های روش شناسی این نوع تفسیر است، این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی و به روش کتابخانه ای، به بررسی این موضوع از دیدگاه قرآن و حدیث می پردازد. مدعای مقاله این است که این روش تفسیری، به فهم تازه ای از قرآن ما را رهنمون می کند که متفاوت از روش های دیگر است. این فهم عمیق، با تأکید بر بطن قرآن و روایات، اهداف و مقاصد قرآن، هدایت عمیق برگرفته از آیات و روایات را دنبال می کند، طبق این نظر، فهم قرآن، تنها محصول فعالیت فکری حصولی نیست و صرفاً با ابزارهای   معرفتی- از قبیل صرف و نحو و ادبیات و غیره- حاصل نمی شود؛ این علوم تنها   برای رسیدن به مرتبه ظاهر و پوسته قرآن بسنده می کنند. فهم معانی عمیق قرآن و جان علم وتوحید احدی صمدی، مستلزم درک حضوری و شهودی حضرت حق و طی مراحل سیر و سلوک انفسی روحانی به واسطه ریاضت های شرعی و عبادات   خاص است. ایمان قلبی تنها از راه شهود و نه ادراک عقلی حاصل می شود. در صورتی که   حقایق قرآنی به قلب وارد شوند، ایمان و اطمینان قلبی دست خواهد داد. بالاتر از مرتبه   ایمان هم، شهود غیبی انبیاء می باشد.
۱۸۰۵۲.

حمایت کیفری از تمامیّت جسمانی کودک در فقه و حقوق ایران

نویسنده:
منبع: مصباح الفقاهه سال ۱ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 97 - 115

کلیدواژه‌ها: حمایت کیفری کودک فقه حقوق ایران حقوق جسمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۸۳
به خاطر آن که کودکان در مقابل بزه دیدگی، آسیب پذیرترین اقشار جامعه هستند، می بایست نسبت به بزرگسالان از حمایت بیشتری برخوردار باشند. کودکان سالم و شایسته، نوید جامعه ای پرنشاط و کم تنش را خواهند داد و از این رو، ضروری است که آحاد جامعه با حقوق شرعی و قانونی کودک آشنا بوده و به آن عمل کنند. در پژوهش حاضر به سبک مسأله محور، با روش کتابخانه ای و به صورت توصیفی - تحلیلی، بعد از توضیح مفاهیم بنیادین و ذکر تاریخچه بحث و سنّ مسئولیت کیفری در کودک، آمده است که اگر شخص بالغ، کودکی را عمداً به قتل برساند - خواه جنین بوده یا متولّد شده باشد - در صورتی که شرایط مقرّر در فقه و قانون را دارا باشد، مشمول قصاص قرار می گیرد. در مورد جنایت علیه اعضای کودک هم، مباحث گسترده و مفصّلی در فقه و قانون مطرح شده، که همگی دلالت بر حمایت کامل فقه از کودکان و برقراری ضمانت اجرایی برای ایشان در حقوق می کند.
۱۸۰۵۳.

بررسی تطبیقی آیه چهل سوره توبه با تأکید بر مناظره شیخ مفید(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی قرآن و حدیث سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۲ 99 - 126

کلیدواژه‌ها: تفسیر تطبیقی سکینه شیخ مفید صاحب غار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۶ تعداد دانلود : ۲۲۵
آیه 40 سوره توبه معروف به آیه غار به علت اشتمال آن نسبت به قضیه مصاحبت ابوبکر با پیامبر (ص) در غار میان مفسران امامیه و اهل تسنن مورد بحث بوده است. هدف از این نوشتار، تحلیل و تبیین ادله تفسیری فریقین و داوری بین آن ها با تأکید بر مناظره منقول از شیخ مفید می باشد که براساس گردآوری اطلاعات کتابخانه ای از تفاسیر شیعه و اهل تسنن و برخی کتب کلامی مرتبط و روشب توصیفی _ تحلیلی آن ها به گونه تطبیقی و توجه به اشتراک ها و افتراق ها و سپس قضاوت بین دلایل انجام گرفته است. استفضال برای ابوبکر توسط مفسران عامه با ایرادهایی مواجه است؛ مانند مصداقیّت عبدالله بن بکر به جای او؛ روایت عایشه در عدم نزول آیه درباره او و خاندانش مگر حادثه افک؛ حضور ابوبکر در نماز جماعت سالم بن حذیفه در قبا هم زمان با وقوع حادثه غار. با لحاظ ادبیات مناظره علمای شیعه در مقام تفسیر یا جدل با مخالفان، دیده می شود که اولاً، منطق بر این استدلال ها حکم فرماست؛ ثانیاً، ادب مناظره نیز رعایت شده است؛ درصورتی که در این میان برخی مفسران اهل تسنن با تعصّب به تفسیر این آیه پرداخته اند.
۱۸۰۵۴.

ردّپای «جرم سازمان یافته» در فقه با نگرشی بر توطئه «إفک»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۹ 95 - 112

کلیدواژه‌ها: توطئه افک جرم سازمان یافته فقه جزایی تبانی عصبه اشاعه فحشا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۵ تعداد دانلود : ۲۶۱
امروزه جرائم غالباً به صورت گروهی و سازمان یافته واقع می شوند، به طوری که این نوع جرائم به سبب اوصاف خاص آنها، تهدیدی اساسی برای جوامع داخلی و بین المللی به شمار می روند و از همین رو، ریشه یابی آن در منابع فقهی حائز اهمیت است. یافته های پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای به دست آمده است که سعی شده سازمان یافتگی جرم را به طور موردی در توطئه «افک» که از مهم ترین جریان های سیاسی ضد حکومت پیامبر9در صدر اسلام است، مورد واکاوی و تحلیل قرار دهد. نتیجه به دست آمده حاکی از آن است که اگرچه تمامی اوصاف و مقوّمات سازمان یافتگی در توطئه افک قابل جستجو نیست، ولی با توجه به قید عصبه در توطئه افک، اوصاف اساسی سازمان یافتگی قابل استنباط است و از آن می توان به عنوان نشانه و ردّپایی از سازمان یافتگی جرم در منابع فقهی اذعان کرد.
۱۸۰۵۵.

تحلیل و بررسی تطبیقی اقسام و مراتب نور از دیدگاه غزالی و ملاصدرا

نویسنده:
منبع: مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی دوره ۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 25 - 46

کلیدواژه‌ها: وجود حقیقت نور اقسام و مراتب نور شدت و ضعف نور وجود مجازی غزالی ملاصدرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۱۷۲
نور از مفاهیم پایه و اساسی است که دردستگاه تفکر فلسفی و اندیشه کلامی جایگاه بسیار ویژه ای دارد و مسئله تعریف نور و اقسام و مراتب آن نیز از مهم ترین مسائل این حوزه است. غزالی و ملاصدرا در آثار خویش به ویژه در رساله های مستقلی که هر یک از آن ها تحت عنوان رساله نور تدوین نموده اند، این مسئله را مورد توجه قرار داده اند. نور از دیدگاه غزالی و ملاصدرا از اسماء حسنای الهی است و حقیقت نور خداوند است و استعمال واژه نور فقط برای ذات خداوند حقیقی و برای غیر او مجازی و استعاری است. این دو اندیشمند به گونه ای همسویه به بیان اقسام و مراتب نور پرداخته و ملاکات این تقسیمات را بیان کرده اند ولی در عین حال تفاوت نظر هایی نیز با هم دارند. غزالی انوار را به انوار حسی و عقلی و در جای دیگر انوار را به انوار ظاهری و باطنی تقسیم کرده است و انوار عقلی را به جواهر فرشتگان، ارواح حیوانی، انسانی و عالم أعلی تقسیم می کند و درجات فرشتگان را نیز بی نهایت می داند. ملاصدرا نیز ضمن بیان احاطه نوری نورالانوار به عنوان تنها مصداق کامل نور بر سایر مراتب أنوار، أنوار را به مراتب عقلی تقسیم می نماید. غزالی ترتیب در نظام انوار را ناشی از نظام علّی نمی داند ولی ملاصدرا در تقسیم انوار تأکید بیشتری بر درجات تشکیکی نور داشته و آن ها را در نظام علّی تبیین می نماید. از بعضی از عبارات مشکاه الانوار می توان برداشت کرد که غزالی ظلمت را مفهومی وسیع تر از نور و نور را مفهومی وسیع تر از وجود می داند ولی تأمل در سایر آثار پژوهشی او نشان می دهد که او نیز مانند ملاصدرا نور را عین وجود می داند البته ملاصدرا در موارد متعددی به عینیت وجود و نور تصریح کرده است. ولی هر دو اندیشمند بین اقسام و مراتب نور و مراتب وجود، رابطه ای را مشاهده نموده اند و غزالی با تاکید بر تقسیم وجود به وجود حقیقی و مجازی و استعاری و ملاصدرا با تقسیم وجود به وجود فی نفسه و لغیره و اصل تساوق وجود و نور، به تحلیل این رابطه می پردازد.از نوآوری های این مقاله این است که توانسته ضمن بررسی تطبیقی این دو دیدگاه به نقاط عطف و امتیاز هر یک از این تقریرات در تحلیلی مقایسه ای دست یابد.
۱۸۰۵۷.

Paradise Lost, Bible, and Quran: A Semantic Pathology of Judo-Christian Tradition of the Fall Narrative(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 65 - 82

کلیدواژه‌ها: Quran Bible John Milton Paradise Lost “fall” Bonn and Paris Semantic Schools Islam Judo-Christianity revelation

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۱۷۱
The story of the “fall” in Judo-Christian tradition, particularly the Bible , has functioned as a model for many narratives written by Christian poets such as John Milton. Since the Bible has been written by numerous writers and accumulated through centuries, it is obviously not the word of God, but man’s reproduction of it. The story of man’s fall and original sin, therefore, has been narrated from a human perspective, not a divine viewpoint. Thus, the biblical account of Adam and Eve’s fall carries the ideological strains bearing on anthropocentric knowledge and culture. In other words, this narrative bears prejudicial aspects which are transferred to later historical phases, and crystallized particularly in poetic traditions and narratives like Paradise Lost . Although Milton’s poem reproduces the biblical version of the fall by stylizing and modifying it for reasons pertaining to the socio-political context in which it was composed, still the work is informed with the biblical view of the fall. Compared to the fall narrative in the Bible and Paradise Lost , the Quran ’s narrative is not only exempt from any ideological or prejudicial burden, but also renders the event in egalitarian and unbiased terms. Therefore, this essay will explore how Judo-Christian tradition diverges from the divine narrative of the fall by paralleling this tradition to the Islamic one in the Quran as the ultimate and undistorted book of God. Furthermore, the research seeks to show that the semantic divergences in the biblical and Miltonic narratives of the fall signal the essential differences between direct revelation (in the Quran ), modified revelation (in the Bible ) and poetic manipulation of revelation (in Paradise Lost ). As for methodology, Bonn and Paris schools of semantics will be employed to carry out the investigation. This study is significant for it can help both teachers and students to differentiate between Judo-Christian and Islamic traditions while reading Paradise Lost .
۱۸۰۵۸.

مبانی و شاخصه های توسعه از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵۲ 78 - 94

کلیدواژه‌ها: توسعه عدالت فقرزدایی قرآن کریم و توسعه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۴ تعداد دانلود : ۱۸۹
در تمدن نوین اسلامی، توجه به رشد و توسعه، جایگاه محوری دارد؛ زیرا نقش توسعه در تحول انسان و جامعه در ادوار گوناگون تاریخی مورد تأیید قرآن واقع شده و کارکردهای آن در ابعاد مختلف، سبب تحول ملتها گردیده است. از این رو، مبانی و شاخصه های توسعه، دو مفهوم قابل مطالعه در قرآن کریم می باشند که بررسی آنها در این عصر به دلیل توسعه های روزافزون جوامع و کشف مرزبندیهای مکتب اسلام با آنها ضروری می نماید. به همین منظور پژوهش حاضر که به روش توصیفی تحلیلی به رشته تحریر درآمده است، بر مبانی خدا محوری، نفی ستمگری و ظلم پذیری، داشتن هدف و آینده نگری، آگاهی و دانش، و سعی و تلاش تأکید داشته و شاخصه هایی چون ایجاد قدرت و عزتمندی، گسترش عدالت، فقرزدایی، ایجاد عمران و آبادانی، و اشتغال زایی را تبیین کرده است.
۱۸۰۵۹.

Descriptive and Structural Semantics of Blessing (Barakat) In the Holy Quran(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 119 - 134

کلیدواژه‌ها: The Holy Quran semantics Linguistics syntagmatic and paradigmatic relations Blessings benefits

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱ تعداد دانلود : ۱۴۴
God Almighty, as the only creator of the universe, has taken charge of the creation and engineering of the creature system and created the best creatures in the best possible way and in the best quality. In the meantime, some of the creations of God the Almighty have been created so desirable that they are mentioned in the Holy Qur'an as blessed creatures. Identifying the differentiation of these creatures helps others to become acquainted with the criteria of a creature and to increase their usefulness. For this reason, the present article attempts to study the word "blessing" in the Holy Quran using the "semantics" method. And analyze the criteria that made them distinct and blessed. The general interest in having and helping to guide humanity quickly is one of the criteria of a blessed creature whose components are explained in this article.
۱۸۰۶۰.

اخلاق فضیلت؛ منظری قرآنی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۲ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴ 25 - 57

کلیدواژه‌ها: اخلاق هنجاری اخلاق قرآنی اخلاق فضیلت فضیلت گرایی فضایل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۳۸
اخلاق فضیلت یکی از نظریه های اخلاقی است که اهتمام ویژه ای بر شخصیت فاعل و ویژگی ها آن دارد . در مقابل اخلاق فضیلت ، نظریه های عمل محور (وظیفه نگر و غایت نگر) قرار دارند . شناخت دیدگاه قرآن ، به عنوان مهم ترین منبع اعتقادی و عملی دین اسلام ، در میان نظریه های اخلاق هنجاری ضروری به نظر می رسد . از همین رو، در این پژوهش می کوشیم ضمن تبیین دقیقِ اخلاق فضیلت و ویژگی های آن ، به سراغ آیات قرآنی رفته ، دیدگاه قرآن در قبال این نظریه را تبیین کنیم . دیدگاهی که از مجموع شواهد قرآنی برداشت می شود، تأیید اخلاق فضیلت با رویکرد فضیلت موضوع )فاعل محور و فاعل مقدّم( است ، اما برای رویکردهای فضیلت معیار و فاعل مبنا شاهد قوی ای یافت نشد . اخلاق قرآنی با محور قرار دادنِ قلب و روح در مقابل افعال ظاهری انسان و ایمان در مقابل عمل صالح و همچنین با طرح «اسوه» به عنوان معیار شناخت اخلاق، رویکردی بسیار نزدیک به اخلاق فضیلت، اتخاذ کرده است .

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان