تکریم

با اندک توجه به کرامات و نعمت های خداوند، دوگونه کرامت را می توان برای انسان متصور شد. نخست کرامت عامه که تمام موجودات را در برگرفته و اشاره به رحمت عام پروردگار دارد و همگان در برخورداری از آن حق یکسانی دارند. نوع دیگر کرامتی است که تنها کسانی را شامل است که قدمی بیش از دیگران در مسیر سعادت خویش برداشته اند و از آن تعبیر به کرامت اکتسابی می شود. یعنی همت و تلاش انسان در راه تقرب خداوند تعیین کننده آن است که تا چه حد در ظل این نوع کرامات قرار گیرد. این نکته ای است که در طول تاریخ توسط برخی از جوامع بشری به باد فراموشی سپرده شده یا ـ از روی آگاهی ـ برای نیل به اهداف استعماری خود به آن بی توجهند. همواره حاکمان جور بر پایه تعصبات قومی و نژادی، حقوق اولیه انسان های دیگر را نادیده گرفته و آنها را از نعمتهایی که با همنوعان خود در استفاده از آنها مشترک بوده اند، محروم ساخته اند.

اهتم الشعراء المعاصرون کأسلافهم بموضوع الشهادة و الشهید اهتماماً بالغاً و طبعاً بعد اندلاع الحروب فی البلاد العربیة و القیام بالثورات و تضحیّات الأبطال المسلمین؛ حیث إنّ عدداً غفیراً من الشعراء، یشارکونهم کلَّّ یومٍ فی هذه الثورات و التضحیات بکلّ ما یمکّنهم على التعبیر عن هذه المکانة، من التصویر و الرمز و الاستلهام و الحوار و غیره و عن طریق إذکاء نار الکفاح المتأجّجة فی صدور الثوّار و إثارةِ نخوة الرجولة فی القلوب، للثأر و الانتصاف من الظلم و الطغیان و تخلیدِ سیرهم و بطولاتهم و سردِها للأحیاء الباقین، لتکون قوةً حرکیّة فاعلة تفعل فعلها فیهم. و بهذا کلَّ یوم، تَشیع رائحةٌ انسانیة للشهادة من شعر هؤلاء الشعراء الذین عالج کلٌّ منهم هذا الموضوع من زاویة خاصة، راسماً من الشهداء لوحاتٍ و مشاهد شعریة رائعةً، محتضنةً حکایاتهم، زاخرةً بالمعانی و المضامین القیمة، متنوعةً فی الأسالیب و القوالب؛ فإذا الشهید فیها، نجمٌ ساطع أو مصلحٌ مُلَهم أو رمزٌ للثبات فی الأمور الوطنیة الخطیرة أو حیٌّ لاینبغی رثاءه أو ... .

تکریم انسان به معنای توجه و تأکید بر حقوق انکارناپذیر مادی و معنوی انسان است. اسلام و لیبرالیسم، هر دو بر تکریم انسان تأکید دارند و مدعی­اند انسان را گرامی و بزرگ می­شمارند. حال با توجه به این ادعای مشترک، پرسش این است که آیا این دو مکتب در گرامی­داشت مقام انسان، هم عقیده اند؟ و اگر پاسخ منفی است تفاوت تکریم انسان از منظر اسلام و لیبرالیسم در چیست؟ فرضیه مقاله این است: تکریم انسان از منظر اسلام با لیبرالیسم تفاوت ماهوی دارد. با توجه به این فرضیه، ادعای اشتراک عقیده در این باره - به عنوان فرضیه رقیب- از نظر نویسنده، مردود است و ادعای یاد شده، تنها یک اشتراک لفظی است. روش تحقیق در این مقاله تطبیقی است.

.زائر چه کسی است؟ گردشگر کیست؟ آیا زائر همان گردشگر است؟ وجوه اشتراک و افتراق این دو واژه کدامند؟ آیا زیارت نوعی گردشگری با علایق ویژه بوده یا پدیده ای متمایز و متفاوت است؟ گردشگری و زیارت اشتراکات و افتراقاتی دارند، اما جهان بینی و انگیزههای افراد، ماهیت ارتباط بین گردشگران، مذاهب و اماکن مذهبی مورد بازدید، نادیده گرفته شده است. اینکه چرا و چگونه گردشگران به اماکن دارای اهمیت مذهبی سفر م یکنند و درک و هدفشان از سفر چیست، سؤالات مهمی هستند که نه تنها در مطالعه گردشگری، بلکه در مطالعه مذاهب و ادیان نیز مطرح می شوند. این مقاله با مقایسه مفاهیم فلسفی و بعضاً فرهنگی دو واژه گردشگر و زائر به دنبال پاسخ گویی به این سؤالات و تبیین چارچوبی منطقی است تا ارتباط و برهم کنش جهان شناختی و انگیزشی گردشگران و زائران را به عنوان پدیده های مشابه یا متفاوت بررسی کرده و به نتیجه روشن و قابل قبولی دست پیدا کند. همچنین تاش می شود مبانی فلسفی و معناشناختی دو واژه زائر و گردشگر از جنبه های مختلف به ویژه رویکرد منظر به گردشگری مورد توجه قرار گیرند.

هدف:هدف پژوهش حاضر، تدوین و شناسایی ابعاد و مؤلفه های منشور تکریم وکرامت دانشجویی بود. روش: پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت، از نوع تحقیقات کیفی و به لحاظ روش شناسی، از نوع مطالعات موردی است و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه بود و حاصل 19 مصاحبه انجام شده(10 نفر دانشجو و 9 نفر کارمند)، دستیابی به سه مضمون اصلی و 12 مضمون فرعی بود. یافته ها: مضامین اصلی پژوهش عبارتند از: حقوق آموزشی و پژوهشی دانشجو(با مضامین فرعیِ به روز بودن فرایند سیستم آموزشی؛ به موقع انجام دادن کار دانشجو؛ اطلاع رسانی شفاف، کامل، به روز و به موقع؛ احساس مسئولیت نسبت به دانشجو و پاسخگویی کارکنان)، حقوق فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دانشجو(با مضامین فرعیِ حفظ حرمت دانشجو؛ حفظ استقلال دانشجو؛ برخورد خوب با دانشجو؛ کمک و حمایت دانشجو و آزادی بیان توسط دانشجو) و حقوق صنفی و رفاهی دانشجو(با مضامین فرعیِ برخورداری از امکانات ورزشی و خوابگاهی مناسب وکیفیت خدمات آموزشی و پژوهشی ارائه شده). نتیجه گیری: تأمین و توجه به حقوق دانشجویان در تمامی ابعاد آن، از مهم ترین و برجسته ترین موضوعات در نظام آموزش عالی است که می تواند نقش مؤثری در جلب رضایتمندی و حفظ کرامت دانشجویی داشته باشد.

هدف این پژوهش تبیین جایگاه تکریم در تربیت اخلاقی و تحلیل چگونگی سازوکار تأثیر آن در رشد اخلاقی در دوره کودکی است. این پژوهش با استفاده از روش های توصیفی، تحلیلی و استنتاجی به واکاوی متون اسلامی و تربیتی در رابطه با تکریم پرداخته است. نتیجه بررسی ها گویای آن است که تکریم از جهت آنکه سبب ایجاد احساس ارزشمندی می گردد زمینه شکل گیری خود پنداره مثبت در دوره کودکی می گردد. و خودپنداره مثبت عامل پذیرش ارزش های اخلاقی، تکلیف پذیری در برابر خدا، قانون پذیری در رابطه با جامعه و شجاعت و مسئولیت پذیری در دوره های نوجوانی وجوانی است. برای عملیاتی کردن اصل تکریم در اولین مرحله توانمندسازی مربیان و والدین، براساس مثلث افکار، احساس و رفتار است که ازجمله مهم ترین توانمندی های مربیان در سطح شناختی، انتظار واقع بینانه داشتن و در سطح عاطفی، پذیرش و عاطفه مثبت و در سطح رفتاری تعامل مثبت با توجه به ابعاد رشدی است.

انسان به عنوان یکی از مهم ترین ارکان توسعه و تمدن در اسلام شناخته می شود. بر اساس آموزه های قرآنی، اساس تحولات و تغییرات اجتماعی هدف دار در جوامع بشری، شالوده روانی و درونی انسان است. ازاین رو، انسان را می توان عامل اصلی و تعیین کننده در پیدایش و سقوط تمدن ها به شمار آورد. خواست و اراده انسان ها مبنای همه تحولات فردی و اجتماعی است. محتوای درونی انسان واجد دو عنصر اصلی اندیشه و اراده است، که با درهم آمیختن آنها، اهداف انسان در جهان خارج تحقق می یابد؛ ازاین رو، هرگونه تغییر و تحولی در ساختارهای سیاسی و اجتماعی، تابع تغییر در اساس روانی و باطنی انسان است.اما خداوند گرایش های روحی متفاوتی را برای انسان در نظر می گیرد، که هر یک از آنها در دو جهت کاملاً متضاد با هم قرار دارند. بنابراین، پژوهش پیشِ رو این مسأله را به بحث می گذارد که: خداوند چه زمینه های باطنی و گرایش های روحی را برای انسان ترسیم می کند و هر یک از آنها چه تأثیری بر تمدن سازی می گذارد؟ همچنین نگرش دوگانه خداوند به انسان را چگونه می توان تفسیر کرد؟ هدف از این پژوهش بررسی دو دسته از آیات در مورد زمینه های باطنی انسان در قرآن است: نخست آیاتی که انسان را در مقام بنی آدم تکریم می کند و دوم آیاتی که انسان را به جهت پیروی نکردن از عقل همانند حیوانات و حتی گمراه تر معرفی می کند. نتایج این پژوهش بازتاب چندگانگی باطن انسان ها نسبت به یکدیگر است. برخی آیات مربوط به فطرت و حقیقت جوهری روح انسان و آیاتی نیز مربوط به طبیعت و جوهر جسمانی وجود اوست. اگر انسان بر اساس فطرت روحی خویش حرکت کند، تمدن ساز می شود و در مسیر انبیاء الهی گام برمی دارد و زندگی خود را بر اساس خواسته های خداوند انتظام می بخشد؛ اما اگر برخلاف آن و در راستای جوهر جسمانی خویش حرکت کند، از مسیر الهی دور می شود و به جهت استفاده نکردن از عقل، موجب سقوط انسانیت و انحطاط مدنیت می گردد.

پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل بهبود وضعیت تکریم ارباب رجوع در وزارت ورزش و جوانان طراحی گردید. روش پژوهش حاضر آمیخته از نوع کیفی و کمی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر در بخش کیفی شامل برخی خبرگان آگاه به موضوع پژوهش و در بخش کمی شامل اساتید مدیریت ورزشی کشور و همچنین کارشناسان وزارت ورزش و جوانان آگاه به موضوع پژوهش بود که تعداد آنان با توجه به برآوردهای انجام شده 145 نفر مشخص گردید. روش نمونه گیری در بخش کمی پژوهش به صورت هدفمند بود. ابزار گردآوری اطلاعات شامل مصاحبه های نیمه ساختاریافته و پرسشنامه محقق ساخته بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش گراندد تئوری در بخش کیفی و از روش معادلات ساختاری در بخش کمی استفاده شد. کلیه روند تجزیه و تحلیل داده های پژوهش در نرم افزار پی ال اس انجام گردید. پس از انجام بخش کیفی در نهادیت تعداد 78 کد نهایی در شش بعد کلی شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، پدیده اصلی، پیامدها و راهبردها شناسایی گردید. نتایج نشان داد که شرایط زمینه ای (333/0) و شرایط مداخله گر (202/0) بر راهبردهای بهبود وضعیت تکریم ارباب رجوع در وزارت ورزش و جوانان تاثیر معناداری دارند. به طور کلی با توجه به تغییرات محیطی گسترده می بایستی بازنگری جدی در اهداف و برنامه های تکریم ارباب رجوع جهت همگام سازی با این تغییرات و پاسخ به نیازهای مراجعه کنندگان به وزارت ورزش و جوانان انجام گردد.

حفظ کرامت انسان به عنوان حقی طبیعی از مبانی اصلی آموزه های دینی است و نادیده گرفتن آن مانع کمال انسان است. قرآن کریم بذر اصلی کرامت انسان را در گزاره ولقد کرمنا بنی ادم؛ کاشت و سیره عملی امام حسین علیه السلام و گفتمان حسینی بیانگر مولفه ها و عناصر بارز آن است. نتایج تحقیق نشان می دهد که عناصر مختلفی در گفتمان حسینی وجود دارد که بیانگر کرامت انسانی در مرحله تبلور حقیقت است. این نوشتار که به روش توصیفی تحلیلی و کتابخانه ای صورت گرفته است در صدد است تا با محوریت و تکیه بر گفتمان حسینی به واکاوی مولفه های تشکیل دهنده کرامت انسان بپردازد و به منظومه روابط میان این مولفه ها اشاره کند. پژوهش حاضر متضمن جایگاه ممتاز کرامت انسانی است که در گفتمان حسینی به کرامتی که در تمام افراد انسانی به صورت بالقوه وجود دارد تبلور یافته است. عبودیت شرافت ذاتی وجود عقلانیت عزت طلبی و اختیار از جمله مولفه های کرامت انسانی در گفتمان حسینی است که اوج کرامت و عزت انسانی را در صفحه روزگار به تصویر کشیده است. با توجه به ارتباط خاص مردم با واقعه عاشورا و امام حسین علیه السلام این مولفه ها می تواند الگوی مناسبی برای تقویت کرامت انسانی و به دنبال آن روحیه خودباوری در عصر زمینه سازی ظهور در مقابل هجمه های دشمنان باشد. 

یتیم و حقوق آن از جمله مسائل مهم اجتماعی محسوب می شود. با توجه به اهمیت چندجانبه «یتیم» و اولویت داشتن آیات قرآن و روایات معصومین برای کاوش نگاه اسلام، این نوشتار به دنبال آن است که با نگاهی دقیق تر، برخی از مفاهیم و موضوعات پیرامون ایتام را ارائه یا بازنمایی کند. به این منظور، ضمن بررسی معنای یتیم، آیات قرآن و روایات معصومین که حقوق و تکالیفی را در قبال ایتام متذکر شده اند مورد بررسی قرار گرفت. از نگاه اهل لغت، یتیم کسی است که در شرایط تنهایی و نیازمندی به سر می برد و فاقد ناظر اصلی باشد، امّا یتیم در لسان روایات معصومین(ع) علاوه بر یتیم مرسوم، به افراد جدامانده از امام و شریعت هم اطلاق شده و از آن به «یتیم آل محمّد(ص)» تعبیر شده است. شرایط یتیم آل محمّد(ص) به مراتب از یتیم معمول سخت تر بوده و البته سرپرستی آن ها نیز آثار مضاعفی را انتظار می کشد.

دغدغه اصلی والدین مسلمان تربیت فرزندان با الگویی اسلامی است. پژوهش حاضر با هدف یافتن الگوی فرزند پروری اسلامی با بررسی منابع اسلامی انجام شده است. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی است که از طریق روش اسنادی و تحلیل محتوای کیفی برای به دست آوری داده ها استفاده شد. از نظر هدف، این پژوهش ازجمله تحقیقات بنیادی است. با توجه به آموزه های اسلامی، الگویی اسلامی، متشکل از سه مؤلفه اصلی برای فرزندپروری به دست آمد: ۱. تکریم به عنوان بعد عاطفی معنوی؛ ۲. تأدیب به عنوان بعد رفتاری؛ ۳. تعلیم به عنوان بعد شناختی. این الگوی تربیتی هدفمند بوده و با توجه به موضوع بحث (تربیت فرزند صالح) به دست آمده است. این نوع طراحی، مبتنی بر الگوی زمینه ای فرزند پروری دارلینگ استینبرگ است. علاوه بر این الگو، زیرشاخه هایی نیز برای هریک از این مؤلفه ها به دست آمد.