فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۰٬۰۴۱ تا ۱۰٬۰۶۰ مورد از کل ۳۶٬۳۸۵ مورد.
منبع:
جامعه شناسی کاربردی سال سی ام بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۷۳)
123 - 142
حوزههای تخصصی:
امروزه محیط زیست به یکی از اصلی ترین کانون های مطالعه پژوهشگران علوم اجتماعی تبدیل شده است. به دلیل همین اهمیت، مقاله پیش رو با روش زمینه ای استروس و کوربین، در پی درک معنایی بحران آب نزد کشاورزان سه شهر زیار، اژیه و ورزنه در شرق اصفهان است. براساس تسلسل تعریف شده در این روش، برای گردآوری داده ها و رسیدن به مرحله اشباع و اطمینان، 17 مصاحبه انجام شد؛ سپس در مرحله کدگذاری باز، 35 مفهوم اولیه استخراج شد که پس از تبدیل آنها به مفاهیم انتزاعی 16 مقوله اصلی به دست آمد. همین طور در مرحله کدگذاری گزینشی، یک مقوله هسته - حکمرانی غلط آب - استخراج شد و مشخص کرد که به گمان کشاورزان شهرهای مطالعه شده، بحران آب موجود رابطه مستقیمی با حکمرانی غلط آب دارد که در عمل خود را در قالب یک حکمرانی سراسر دولتی و فارغ از دخالت ذی نفعان اجتماعی ظاهر کرده است. چنین استدلال شد که دولت به این دلیل ازسوی ساخت اجتماعی مقصر اصلی بحران آب و این وجه از زیست مادی آنان شناخته شده است که خود را به کارگزار انحصاری در حکمرانی آب تبدیل کرده است. با الهام گرفتن از بینشی که الینور استرم در اقتصاد سیاسی فراهم کرده بود، پیشنهاد شد دولت با بازاندیشی در این شیوه از حکمرانی اقتصادی، تنظیمات سنتی پیشین مانند طومار شیخ بهایی و نهادهای محلی برآمده از این تنظیمات را احیا کند و به جای انحصار نهادی، تنوع نهادی را در این حکمرانی مبنا قرار دهد.
اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر هنر اجرا بر بهبود تنظیم هیجانی و تقلیل علایم اختلال استرس پس از سانحه در زنان آسیب دیده از خیانت زناشویی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
خانواده پژوهی سال پانزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۵۸
197-211
حوزههای تخصصی:
مقدمه و هدف: مطابق با ادبیات پژوهش، روابط پنهانی خارج از رابطه ی زناشویی موسوم به «خیانت زناشویی» با آسیبهای شدید روانشناختی در فرد خیانت دیده همراه میباشد. هدف از این مطالعه اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر هنر اجرا (پرفورمنس آرت) بر بهبود تنظیم هیجانی و کاهش علایم استرس پس از سانحه در زنان آسیب دیده از خیانت همسر بود. روش: طرح تحقیق این مطالعه، شبه آزمایشی به شیوه ی پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه ی آماری پژوهش کلیه ی زنان آسیب دیده از خیانت همسر بودند که در پاییز 1395 به علت برخی علایم بالینی ناشی از خیانت همسر به فراخوان برگزاری کارگاه درمان آسیبهای ناشی از خیانت زناشویی در تهران، در شبکه ی ارتباطات مجازی پاسخ مثبت دادند. ۳۰ زن خیانت دیده که واجد ملاکهای ورود در پژوهش بودند، به شیوهی نمونه گیری در دسترس انتخاب و با گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه ۱۵ نفر) جایگزین شدند. درحالیکه افراد گروه آزمایش گروه درمانی مبتنی بر هنر اجرا را به مدت 16 ساعت در دو روز متوالی و هر روز هشت ساعت دریافت کردند، افراد گروه گواه مداخله ای دریافت نکردند. هنر اجرا یا پرفورمنس آرت، مشاوره ای گروهی از نوع هنردرمانیست که از روشهای عملی چون نوشتن نام، تمرین آینه، قرار گرفتن روبروی دیوار خالی، مشاهده ی رنگهای اصلی، تولید آوا، یادآوری واقعه ی خیانت، خلوت با خاطرهی رنج آور و نظایر آن برای تسهیل در تغییرات سازنده در زندگی اعضای گروه استفاده میکند. کلیه ی شرکت کنندگان به مقیاسهای تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی و همکاران (2002) و استرس پس از سانحه ی سون و فوا (1991) در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و دوره ی پیگیری یکماهه پاسخ دادند. نتایج: نتایج تحلیل کوواریانس نشان میدهد زنان گروه آزمایش در قیاس با زنان گروه گواه به طور معناداری در مراحل پس آزمون و پیگیری نمره ی بالاتری در تنظیم هیجانی و نمره ی پایینتری در علایم استرس پس از سانحه کسب کرده اند (01/0p<). بحث: ابعاد خلاقانه ی گروه درمانی مبتنی بر هنر اجرا از طریق ایجاد یک فضای گروهی که تسهیل کننده ی فرایند همدلی و همیاری، و به اشتراک گزاردن مشکلات شخصیست، خاک حاصلخیزی برای بهبود آسیبهای عاطفی و هیجانی ناشی از خیانت همسر در زنان خیانتدیده فراهم می آورد. در چنین فضایی فرد خیانتدیده با سهولت بیشتری آلام ناشی از تجربه ی خیانت همسرش را با دیگرانی که واجد تجربه ی هیجانی مشابهی هستند و در فرایند پالایش هیجانی او برایش به مثابه ی آیینه ای تمام نما عمل میکنند، به اشتراک می گذارد؛ تاجاییکه فرد به ابراز هیجان و گفتگو با همسر خیانتکار خود سوق مییابد.
گرایش زنان به جراحی زیبایی به مثابه مقبولیت اجتماعی (نمایش برخورداری از رفاه عینی)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) بهار ۱۳۹۸ شماره ۸۴
69 - 96
حوزههای تخصصی:
مقاله حاضر با هدف مطالعه جامعه شناختی تعیین رابطه میان دو متغیر «پذیرش اجتماعی بدن» و «سرمایه فرهنگی» با «گرایش به جراحی زیبایی» انجام شده است. تحقیق به روش پیمایشی به اجرا درآمده است. جامعه آماری آن شامل کلیه زنان 15 تا 54 سال ساکن در شهر ملایر در سال 1394 است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برابر با 656 نفر است. نتایج توصیفی نشان می دهد که زنان در سطح زیاد تمایل به جراحی زیبایی (5/46) دارند. همچنین در سطح متوسط برخوردار از سرمایه فرهنگی (63/37) و در سطح متوسط و رو به بالا (7/39) طالب موردپذیرش قرار گرفتن هستند. نتایج رگرسیونی نشان داد که از بین متغیرهای مستقل، ابعاد سرمایه فرهنگی (سرمایه عینیت یافته، تجسم یافته، نهادی شده) و ابعاد پذیرش اجتماعی بدن (پذیرش عمومی، سازمانی، همسالان)، متغیرهای سرمایه عینیت یافته با مقدار بتای (51/0)، پذیرش اجتماعی عمومی (49/0)، سرمایه فرهنگی نهادی شده (26/0) و پذیرش همسالان (22/0) بیش ترین سهم را در تبیین متغیر وابسته داشته اند. در ضمن معادله پیش بینی میزان تمایل زنان به جراحی زیبایی می تواند 1/58 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کند. نتیجه نشان می دهد که بیشترین دلیل انجام جراحی زیبایی با اهداف مصرف تظاهری و برخورداری از رفاه عینی و دریافت مقبولیت اجتماعی است.
سازوکارهای اجرایی رویه های عدالت ترمیمی در سازمان پلیس چالش ها و راهکارها(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
زمینه و هدف: با وجود ظرفیت های بسیار خوب سازمان پلیس در راستای تحقق اهداف عدالت ترمیمی، به جهت نهادینه شدن عملکرد سنتی پلیس در صلح و سازش در یک سازوکار مشخص؛ رویکرد استانداردی برای نزدیک کردن بزه دیده و بزهکار به یکدیگر، آگاه کردن بزهکار از آلام و خسارات وارده به بزه دیده، ایجاد حس مسئولیت پذیری در بزهکار و پیگیری و نظارت بر رفتار بزهکار پس از توافق با بزه دیده وجود ندارد. در واقع، اجرایی نمودن رویه های عدالت ترمیمی در سازمان پلیس در عمل با چالش ها و موانع بسیاری از قبیل ساختار سازمانی، آموزشی و فرهنگی و... مواجه است. این پژوهش در صدد شناسایی و احصاء چالش ها و موانع اجرایی نمودن رویه های عدالت ترمیمی در سازمان پلیس و ارائه سازوکارهای متناسب می باشد روش پژوهش: روش انجام این پژوهش توصیفی – تحلیلی است. برای انجام این پژوهش کیفی، علاوه بر مرور مطالعات انجام شده در این زمینه، در جمع آوری داده های تحقیق از ابزارهای مختلف از جمله، نمونه پژوهی و تحلیل محتوای 24 پرونده مورد میانجیگری، مصاحبه نیمه ساختارمند با 40 نفر، مشاهده و تحلیل تعداد 8 جلسه میانجی گری با موضوعات مختلف می باشد یافته ها و نتایج: دراین پژوهش، مهم ترین چالش ها و موانع موجود در این زمینه، سیطره فرهنگ سازمانی پلیس بر فرآیند صلح و سازش، توسل به الگوهای اقتدارگرا و اجبار توام با سرزنش در ایجاد صلح و سازش، ضعف سازوکار نظارتیِ اثربخش بر فرآیند میانجی گری، فقدان مفاهمه زبانی نسبت به مفهوم و مصادیق عدالت ترمیمی در سازمان پلیس، درک نامناسب پلیس از چگونگی کاربرد نتایج عدالت ترمیمی، نادیده انگاشتن رضایت طرفین در ارجاع به فرآیند ترمیمی، اعلام شده است. در عین حال، مهم ترین راهکارهای اجرایی رویه های عدالت ترمیمی در سازمان پلیس، مانند ترویج فرهنگ عدالت ترمیمی و پایبندی به آن در سازمان پلیس، استانداردسازی رفتار تسهیل گران پلیس و نظارت و ارزیابی مستمر بر آنان، به کارگیری میانجی گران متخصص و آموزش اصول و موازین عدالت ترمیمی به آنان، بسترسازی جهت مشارکت فعال طرفین منازعه، اصلاح ساختار پلیس در جهت تقویت رویکرد عدالت ترمیمی، معرفی شده است.
بررسی مؤلفه «امید» در سبک زندگی دینی و نقش رسانه دیداری تلویزیون در گسترش امیدآفرینی دینی(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
پژوهشنامه سبک زندگی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۸
115 - 144
حوزههای تخصصی:
یکی از اصلی ترین مؤلفه های سبک زندگی اصیل دینی که بارها در منابع دینی بر اهمیت آن تأکید شده و نبود آن از بزرگ ترین گناهان تلقی گردیده است، «امیدواری» است. امیدواری دینی، مقوله ای شناختی، انگیزشی و عاطفی با بیمی همراه با شوق در دستیابی به اهدافی ممکن الوصول در آینده است و لازمه آن، مثبت اندیشی، باور به اسباب فرامادی و... است که با تلاشی فعالانه، اراده بالا، تحمل و پایداری در رسیدن به اهداف در ذات وجودی انسان شعله ور می شود؛ بنابراین باید آن را از پیش شرط های سبک زندگی اسلامی و از مقولات مهم تعلیم و تربیت اسلامی و نیز از ضروریات تبلیغ دینی در جامعه تلقی نمود. از سوی دیگر، در عصر کنونی که «عصر ارتباطات» نامیده شده، مهم ترین ابزار ارتباط، توسعه، ترویج و تبلیغ دینی «رسانه های مدرن» خصوصاً رسانه های دیداری هستند؛ ازاین رو، باید پی برد که راه های تعامل بهتر و حضور اثربخش دینِ امیدآفرین اسلام در رسانه مدرن دیداری کدم اند؟ در این نوشتار، ابعاد مختلف ارتباط بین امیدآفرینی دین و رسانه تلویزیون موردبررسی قرار گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش با رویکرد کیفی، علاوه بر مطالعه منابع کتابخانه ای و اسنادی، انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته با برخی از خبرگان رسانه ای به شیوه «تحلیل مضمون از نوع مقایسه ای» است. نتایج حاصل از این تحقیق، بیانگر وجود مشکلات فراوان در مسیر تحقق تعامل مطروحه و فاصله بین «وضع موجود» با «وضع مطلوب» است که رفع و حل آن نیازمند برنامه ریزی دقیق، خلاقیت و نوآوری، بازمهندسی جدول پخش (کنداکتور)، به کارگیری مدیران رسانه ای آشنا با دین شناسی، بومی سازی رسانه مدرن، تغییر در نگرش، تولید پیام از محتوا و... است.
مطالعه ظرفیت های دراماتیک شبیه نامه برای تولید شبیه خوانی رادیویی
حوزههای تخصصی:
بررسی وضعیت دینداری دانشجویان ورودی جدید دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد
منبع:
فرهنگ یزد سال اول تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲
27 - 40
حوزههای تخصصی:
جوانان در هر جامعه ای پیشگام استقبال از تغییرات فرهنگی و الگوهای زندگی هستند. نتایج تحقیقات نشان می دهد که وضعیت دینداری در تمام جنبه های زندگی بشر تأثیرات بسزایی دارد. این پژوهش با هدف، بررسی وضعیت دینداری دانشجویان جدید الورود دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد انجام گرفت. این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی است که در مهر ماه 1396 بر روی 180 نفر از دانشجویان جدید الورود دانشکده بهداشت انجام شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه نگرش مذهبی استاندارد جمع آوری شد و با استفاده از آزمون آماری t و ANOVA تجزیه و تحلیل گردید. شرکت کنندگان در این مطالعه 36 درصد پسر و 64 درصد دختر بودند. میانگین و انحراف معیار نمره دینداری کل برای دانشجویان مورد بررسی 486.41 ± 51.36 بود. میانگین نمره نگرش مذهبی پسران و دختران به ترتیب 459.32 ± 45.21 و 493.50 ± 48.14 بود. همچنین بین متغیرهای جنس، سن و رشته تحصیلی با نگرش مذهبی ارتباط معنی دار آماری وجود داشت(P < 0.05) . تقویت جاذبه های دینی با برگزاری برنامه های آموزشی، مذهبی و فرهنگی جهت ارتقاء نگرش دینی این عزیزان پیشنهاد می گردد.
بررسی زندگی و آثار وحشی یزدی
منبع:
فرهنگ یزد سال اول تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲
41 - 81
حوزههای تخصصی:
وحشی بافقی از مشهورترین شاعرانِ قرنِ دهمِ هجری است. به ویژه جزوِ شاعرانِ ایرانی است که به هندوستان نیامده است. وحشی از جایگاه والایی برخوردار بود. زنده یاد دکتر نذ یر احمد 2008-1915 ) از نسخه شناسان برجسته هندوستانی سال ها پیش در دو مقاله در مجلّه معارف ) (اعظمگَر، هندوستان) درباره وحشی به زبان اردو نوشته بود که در اینجا ترجمه فارسی مقاله آورده شده است. وی با مراجعه به نسخه های خطّی تذکره ها در کتابخانه های هندوستان دربار ه زندگی، زادگاه، تخلّص و شعرهای وحشی این مقاله مبسوط را نگاشته بود که در اینجا ترجمه آن دو مقاله به فارسی آورده شده است.
تبیین جامعه شناختی رضایت از زندگی زنان: بررسی مؤلفه ها، الگوهای اجتماعی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن (مورد: مقایسه زنان شاغل و خانه دار 20-49 ساله شهر اصفهان)
حوزههای تخصصی:
زندگی پژوهی، یکی از موضوعات کاربردی در تحقیقات جامعه شناسی ایران معاصر تلقی شده که شامل تحقیقاتی بوده که به ابعاد گوناگون زندگی اجتماعی افراد (برای نمونه معناداری زندگی، رضایت از زندگی، کیفیت زندگی، سبک زندگی و مهارت های زندگی) می پردازد. رضایت زندگی یکی از مهم ترین شاخص های کیفیت زندگی اجتماعی و سلامت روانی محسوب می شود. رضایت از زندگی ارزیابی شناختی و آگاهانه فرد از کیفیت زندگی خود می باشد. زنان نیمی از ساختار اجتماعی ایران را به خود اختصاص داده اند. برخورداری زنان از رضایت زندگی بی شک در عرصه های مختلف نظام فردی، خانوادگی، فرهنگی و اجتماعی زنان تأثیر چشمگیر و شگرفی از خود بجا می گذارد. هدف تحقیق تبیین جامعه شناختی رضایت از زندگی زنان در ایران (مورد: شاغل و خانه دار شهر اصفهان، مؤلفه ها، الگوهای اجتماعی و هم چنین بررسی نقش عوامل اجتماعی بر آن) خواهد بود. پژوهش حاضر تحقیقی پیمایشی و ابزار جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه چندبعدی رضایت زندگی هیوبنر (2001) بوده که ابزار مذکور پنج حوزه رضایت زندگی را موردسنجش قرار داده است. جامعه آماری کلیه زنان شاغل و خانه دار شهر اصفهان و نمونه آماری شامل 384 زن درنظرگرفته شد. پژوهش نشان داده که تمامی پنج مؤلفه و هم چنین کل رضایت از زندگی زنان شهر اصفهان در سطح زیاد ارزیابی شده است. اگرچه وضع اقتصادی زنان تأثیری در رضایت از زندگی آنان نداشته ولیکن رضایت زندگی از زنان متأثر از وضع زناشویی گزارش شده است. رضایت زندگی زنان شهر اصفهان به طور جداگانه روابط معناداری منفی با پنج متغیر تحصیلات، طبقه اجتماعی، سن، درآمد و تعداد فرزندان و هم چنین روابط معناداری با چهار متغیر حمایت اجتماعی، دین داری، معناداری زندگی و بیگانگی اجتماعی داشته اند. نتایج تحلیل مسیر نشان داده که بیشترین عوامل اجتماعی مؤثر بر رضایت از زندگی زنان شهر اصفهان، به ترتیب اختصاص به هفت متغیر حمایت اجتماعی، دین داری، معناداری زندگی، وضع زناشویی، تعداد فرزندان، بیگانگی اجتماعی و سن زنان داشته اند و درمجموع 91 درصد تغییرات رضایت از زندگی زنان شهر اصفهان را تبیین می کنند. وضع اقتصادی تأثیری در رضایت زندگی زنان نداشته و نوعی همگونی (تجانس) اجتماعی در رضایت زندگی زنان شاغل و خانه دار شهر اصفهان مشاهده شده است. از طریق چهار متغیر حمایت اجتماعی، دین داری، معناداری زندگی و بیگانگی اجتماعی می توان موجبات افزایش رضایت از زندگی زنان شهر اصفهان را فراهم نمود.
مسائل و مشکلات تولید برنامه های مشارکتی در رسانه ملی: بررسی آسیب ها و راهکارها(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
چند سالی است که موضوع تولید برنامه های مشارکتی به یکی از مسائل قابل اعتنای سازمان صدا و سیما تبدیل شده است. کمبود بودجه و وابستگی برنامه سازی به سرمایه، یکی از زمینه های اهمیت یافتن این شیوه از برنامه سازی است. چالش های موجود در این عرصه، زمینه ساز انتخاب موضوع مقاله ای با عنوان آسیب شناسی برنامه سازی مشارکتی در سیمای جمهوری اسلامی و راهکارهای اصلاح آن شد. هدف از این مقاله تلاش برای فهم این مسائل و آسیب ها در مسیر تولید بایسته این نوع از برنامه سازی است، و در ادامه ارائه راه حل هایی برای رفع آن ها با هدف ارتقاء سطح برنامه سازی مشارکتی است. سؤال اصلی مقاله؛ آسیب ها و مسائل برنامه سازی مشارکتی کدامند؟ و با چه راه کارهایی می توان بر کارایی و تعالی این نوع برنامه ها افزود؟ بعد از بررسی روند ساخت برنامه های مشارکتی از سه منظر مدیریتی، تولید و پخش، و نظارت و ارزیابی؛ مسأله اصلی مقاله «فقدان لایه مدیریتیِ مستقل متکی بر مشاوره خلاق، حد فاصل بین بخش تولید شبکه ها و حامیان مالی برنامه ها است».در روش پژوهش، از روش کیفی و مصاحبه عمیق با مدیران، برنامه سازان و کارشناسان حوزه تولید، استفاده شده است. در یافته ها به سه دسته چالش ها از منظرهای مدیریتی، تولیدی و پخشی، و نظارتی دست یافته و در مجموع با 17 کدمحور تقسیم بندی شده، راه کارهایی نیز از این سه منظر، برای پیشنهاد بهبود وضعیت موجود ارائه شده است. تشکیل یک کمیته اعتبارسنجیِ برندها، بازمهندسی کم کردن هزینه ساختِ برنامه ها، افزایش اعتماد و اقبال مخاطبان، و تشکیل گروهی متمرکز متشکل از کارشناسان اقتصاد و رسانه، به منظور واسط گری بین حامیان مالی با رسانه ملی، از جمله نتایج و پیشنهادات این مقاله است.
کاریز یا قنات، شریان آب در زیر زمین
منبع:
فرهنگ مردم ایران زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵۹
59-82
حوزههای تخصصی:
جستجوی شیرین آب ها در شورستان
منبع:
فرهنگ مردم ایران زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵۹
157-172
حوزههای تخصصی:
بررسی سطح تبعیض بین دختران و پسران در خانواده(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزههای تخصصی:
اعمال تبعیض در خانواده با سایر تحولات ارزشی برابر گرایانه در جهان امروز در تعارض است و تبعیض جنسیتی درخانواده طی جامعه پذیر کردن و نهادینه سازی هنجارها و فرهنگ رفتاری بر فرایند توسعه انسانی اثرمی گذارد. پژوهش حاضر دو هدف را دنبال کرده است : شناخت میزان تبعیض در خانواده میان دختر و پسر و شناخت اثرسطح تبعیض در خانواده بر انتظارت والدین از ازدواج آینده دخترانشان . تحقیق به کمی و روش تحقیق پیمایشی است و نمونه ای شامل 500 نفر از والدین ساکن در تهران که حداقل یک فرزند پسر و دختر دارند، مورد مطالعه قرار گرفته اند. بر اساس نتایج تحقیق : میزان تبعیض در پنج مولفه ؛ بین دختر وپسر در درون خانواده درسطح کم، ولی با ورود دختران به جامعه میزان تبعیض افزایش می یابد. بین سطح تبعیض جنسیتی در خانواده و سن والدین، شغل آنها، در آمد خانواده، طول عمر خانواده و تعداد فرزندان ر ابطه معنی دار وجود ندارد . بین سطح تبعیض و تحصیلات مادر رابطه منفی و بین سطح تبعیض و انتظارات والدین از ازدواج دختران رابطه معنی دار قوی و مثبت وجود دارد. هر چه تبعیض میان دختر و پسر در خانواده کمتر می شود والدین به خصوص پدر انتظار برابری بیشتر میان دختر خود و داماد را دارند.
مسئله تعامل اجتماعی در جامعه ایران، بازکاوی مشکلات تعامل در مجموعه مقالات گزارش وضعیت اجتماعی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
تعامل اجتماعی پایه ای ترین عنصر سازنده زندگی اجتماعی است و ویژگی آن، تعیین کننده ویژگی جامعه است. مشکلات تعاملی، عامل بنیادین انواع عدم تعادل های اجتماعی است. انگیزه نوشتار حاضر، انعکاس وضعیت تعاملات اجتماعی در ایران -آن گونه که جامعه شناسان ادراک و گزارش کرده اند- است. بدین منظور، پس از جست وجویی گسترده،کتاب «مجموعه مقالات گزارش وضعیت اجتماعی کشور» مشتمل بر 44 مقاله به قلم محققان و صاحب نظران دانشگاهی، به دلیل تازگی داده ها و جامعیت تحقیق، به عنوان«متن» اصلی انتخاب شد و سپس با روش تحلیل محتوای جهت دار، مضامین مربوط به وضعیت تعاملات اجتماعی در ایران استخراج و انتزاع گردید. یافته های نوشتار حاضر در سه بخش تنظیم شده است: یافته های بخش اول تحقیق به وجود و افزایش «فردگرایی خودخواهانه»، «تعاملات غیراخلاقی»، «تعاملات مجرمانه»، « افزایش فساد اداری» و در نتیجه غلبه تعاملات سرد در ایران اشاره دارد. بخش دوم عواملی مانند «کاهش تعاملات خانوادگی»، «تعاملات سرد در خانواده(خشونت)»، «مضایقه از تعامل خانوادگی (تک زیستی)»، «قطع روابط همسران در خانواده (طلاق)» را برجسته می سازد. بخش سوم بر عواملی نظیر«مضایقه از تعاملات»، «ضعف تعاملات»، «کم دامنگی تعاملات»، «مقطعی بودن تعاملات»، «فروپاشی همکاری»، «ضعف سازمان های مردم نهاد» و «ضعف عواطف مثبت و تعلق اجتماعی» دلالت دارد. در مجموع، می توان یافته ها را در «ضعف تعاملات و عواطف مثبت و افزایش تعاملات سرد در ایران» خلاصه کرد.
بررسی جامعه شناختی آلودگی صوتی و کنترل سر و صدا با گسترش فضای سبز شهری(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزههای تخصصی:
هدف بررسی حاضر، تحقیق در آلودگی صوتی به عنوان یک مشکل زیست محیطی، اجتماعی و شهری است که ابعاد و کم و کیف آلودگی صوتی با توجه به تعریف آن مورد توجه قرار گرفته و به عوارض جسمانی، روانی و اجتماعی آن از زاویه دانش جامعه شناسی پزشکی نگریسته شده و از میان راه حل های ممکن برای مبارزه با این مشکل به شرح یکی از مهمترین آنها یعنی طراحی فضای سبز شهری با رویکردی به دیدگاه های حوزه ی محیط زیست پرداخته شده است. این بررسی از نوع بررسی های ژرفانگرانه و کیفی بوده و جمع آوری اطلاعات به شیوه اسنادی و کتابخانه ای صورت گرفته و برای تحلیل یافته ها از رویکردهای اجتماعی محیطی متعلق به حوزه ی جامعه شناسی پزشکی و همچنین نظریه نوسازی بوم شناختی استفاده شده است. یافته های این بررسی حاکی از آن است که آلودگی صوتی یکی از مهمترین آلودگی هایی است که سلامت جسمانی و روانی و راندمان کاری و صحت انجام کار و سلامت روابط اجتماعی انسان را به طور جدی تهدید می کند و در راستای جستجوی راه حلی برای کاهش این مشکل، گسترش فضای سبز شهری و توجه به آن در طراحی و برنامه ریزی شهری می تواند آلودگی صوتی را به میزان قابل توجهی در نقاط پر سرو صدا و پرترافیک شهری کاهش دهد.
بررسی نقش، اختیار و رفتار پلیس در دادرسی ویژه اطفال و نوجوانان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
زمینه و هدف: وضعیت کودکان و نوجوانان ایران که بیش از 8/30 درصد جمعیت کل کشور را به خود اختصاص داده اند، ازنظر تفاوت های اساسی آنان با بزرگسالان، وضعیت منحصربه فردی است؛ به همین منظور در حقوق داخلی و حقوق بین الملل، معیارهای علمی- کاربردی تعریف شده است تا سیاست مداران و مسئولان دادرسی ویژه نوجوانان و ازجمله پلیس را به فعالیت های مضاعفی وا دارد. ازطرفی بدون توسل به سیاست جنایی افتراقی و اکتفا به سازوکارهای عمومی دادرسی بزرگسالان، که بیشتر مبتنی بر سیاست کیفری محض است، قادر به کنترل کودکان و نوجوانان معارض با قانون به نحوی که منجر به ادغام مجدد آنان در جامعه باشد، نیستیم. در این میان، پلیس بیشترین تماس را با کودکان و نوجوانان دارد، در این پژوهش تلاش شد به منظور دستیابی به جایگاه، نقش، اختیارها و معیارهای رفتاری پلیس در دادرسی ویژه کودکان و نوجوانان گام برداشته شود، به نوعی که قوانین و مقررات داخلی و انطباق آن با قوانین بین المللی، براساس هم فکری و تبادل نظر با نخبگان و کارشناسان و متخصصان پلیس در حوزه اطفال بررسی شد. روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی پیمایشی انجام شد؛ جامعه آماری پژوهش گزیده ای برتر از جمعیت پلیس متخصص اطفال و کودکان به تعداد 150 نفر بود که با 28 پرسش محوری و با ارزیابی وضع موجود اجرای این قوانین و مقررات توسط پلیس و تحلیل نقاط قوت و ضعف آن ها با استفاده از آزمون تی استیودنت برای اجرایی کردن هرچه بهتر و دقیق تر ماده 53 لایحه رسیدگی به جرایم اطفال یعنی تشکیل پلیس اطفال انجام شد.یافته ها و نتایج: نتایج تجزیه و تحلیل داده ها و هریک از محورهای فرعی پژوهش یعنی اجرای قوانین و مقررات داخلی، معیارهای رفتاری، فرایندها و سازو کارهای رسیدگی و تدابیر، راهبردها و سیاست های علمی و عملی، از ضعف و رضایت ناکافی برخوردار بودند و تنها محور آموزش-ها و مهارت های پلیس دارای سطح معنادار و کفایت لازم بود. درنهایت نتایج حاکی از پاسخ منفی به پرسش اصلی پژوهش یعنی نقش، اختیار و رفتار پلیس در زمینه دادرسی ویژه اطفال و نوجوانان در چارچوب قوانین و مقررات داخلی، در حد کفایت بود.
معماری و سازماندهی فضایی- اجتماعی فرهنگ کورا-ارس در حوزه های شرقی و غربی دریاچه ارومیه (مطالعه موردی: محوطه های یانیک تپه، هفتوان تپه، گوی تپه)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جامعه شناسی تاریخی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲
155-197
حوزههای تخصصی:
معماری از شاخصه های فرهنگی- تمدنی است که برای بازشناسی فرهنگ مادی و معنوی جوامع در دوره های مختلف مورد مطالعه قرار می گیرد. در اوایل هزاره سوم پ.م هم زمان با دوره مفرغ قدیم و ورود فرهنگ کورا-ارس به منطقه شمال غرب ایران، معماری با ساختار کلبه ای و مدور ارائه شد که واحدهایی به صورت دایره وار با قطر کمتر از سه متر با پوششی تخت بودند. سپس چنین معماری به صورت راست گوشه و چهار گوش نمود یافته که مشخصه بارز و متداولش، تیرک چوبی و اجاق در مرکز خانه است. این پژوهش با هدف بررسی و تحلیل معماری فرهنگ کورا-ارس در حوزه های شرقی و غربی دریاچه ارومیه با تأکید بر معماری محوطه های یانیک، هفتوان و گوی تپه انجام شده است. نخست به فرهنگ کورا-ارس، محوطه های مرتبط و ویژگی های آن ها پرداخته شده، سپس برحسب معماری به بیان سازه ها و عناصر مادی پرداخته شده است، در مرحله ی بعد فضاهای معماری محوطه ها از منظر پلان و مصالح معماری با هم مقایسه شده و در جدول های هر محوطه ثبت شده است. در نتیجه وجوه تشابه و تفاوت در معماری محوطه ها شناسایی شده که می تواند بیانگر ادغام این گروه قومی در جمعیت بومی منطقه در حدود 2400 ق.م و همچنین پیروی از الگوهای مشخص برخاسته از نظم اجتماعی خاص جامعه ای باشد که سازمان و ساختار اجتماعی آن در گذر صدها سال ثابت و ساکن مانده است.
تحلیل پتانسیل منابع انسانی در استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از شاخص توسعه انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
گرچه از دید اقتصادی افزایش درآمد سرانه به عنوان معیار توسعه به حساب می آید، اما نمی تواند همه ابعاد توسعه یافتگی را تشریح کند. لذا شاخص توسعه انسانی (HDI) به عنوان یک معیار کلی توسط برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) منتشر شد و مبنای اندازه گیری توسعه را سه بعد اساسی زندگی بشر یعنی سلامت، آموزش و سطح استاندارد زندگی قرار داد. شاخص توسعه انسانی با محاسبه میانگین هندسی مقادیر نرمال شده هر کدام از این سه شاخص به دست می آید. منطقه مورد مطالعه استان چهارمحال و بختیاری با جمعیت 947763 نفر در سال 1395 در نه شهرستان است. هدف این مطالعه بررسی ابعاد مختلف شاخص توسعه انسانی در شهرستان های مختلف این استان و مقایسه آن با مقادیر متوسط کشور است. همچنین تغییرات ابعاد این شاخص در فاصله سالهای 1390 تا 1395 بررسی شد. نتایج بررسی سال 1395 نشان داد شاخص امید به زندگی در استان 67/73 سال و کمتر از میانگین کشور (6/75) است. همچنین میانگین سالهای تحصیل برای جمعیت چهارمحال و بختیاری 23/7 سال و کمتر از متوسط کشور (8/8) و سالهای مورد انتظار تحصیل با رقم 45/14 سال از متوسط کشوری این عامل که 8/14 سال است کمتر میباشد. شاخص درآمد سالانه ملی برای این استان نیز به طور مجزا محاسبه نشده و از اطلاعات ملی استخراج شده است که نشان میدهد در دوره مورد مطالعه به علت عدم رشد اقتصادی، سرانه درآمد ملی با کاهش روبرو شده است. با اندازه گیری شاخص توسعه انسانی مشاهده گردید، مقدار این شاخص در استان چهارمحال و بختیاری از 697/0 در سال 1390، به 74/0 در سال 1395 رسیده است. رشد این شاخص در سطح کشور نیز از 755/0 به 774/0 رسیده است. به طور کلی شاخص توسعه انسانی در استان چهارمحال و بختیاری از متوسط کشور کمتر است.
رابطه سرمایه اجتماعی و فرهنگ مالیاتی(مطالعه موردی مودیان شهرهای غرب استان مازندران)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از منابع درآمدی دولتها، درآمدهای مالیاتی است. مشکلات اجتماعی و فرهنگی جامعه، ضعف سرمایه اجتماعی و شاخص های آن باعث شده تا کنش مالیاتی به خوبی صورت نگرفته و فرهنگ مالیاتی در بین مردم شکل نگیرد. لذا مقاله با هدف تأثیر سرمایه اجتماعی بر فرهنگ مالیاتی در شهرهای غرب استان مازندران انجام شد. روش تحقیق، پیمایشی بوده و با ابزار پرسشنامه اطلاعات جمع آوری شد. کلیه مودیان مراجعه کننده به اداره مالیاتی شهرهای نوشهر و چالوس به عنوان جامعه آماری انتخاب شده که بر اساس آمار سال 1397 برابر 24500 نفر است. روش نمونه گیری طبقه ای بوده و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران400 نفر است. یافته ها نشان می دهد که میانگین سرمایه اجتماعی و فرهنگ مالیاتی بیش از حد متوسط است. بین میزان سرمایه اجتماعی و فرهنگ مالیاتی رابطه مثبت و مستقیم وجود دارد. یعنی هر چه سرمایه اجتماعی بیشتر شود، تمایل مودیان به پرداخت مالیات بیشتر می شود. بین ابعاد سه گانه سرمایه اجتماعی و ابعاد فردی و سازمانی فرهنگ مالیاتی نیز رابطه مثبت و مستقیم وجود دارد. نتایج رگرسیون چندمتغیره نشان می دهد که 2/69 درصد از تغییرات میزان فرهنگ مالیاتی توسط سرمایه اجتماعی تبیین می شود و سرمایه اجتماعی اثر زیادی بر فرهنگ مالیاتی داشته است. نتیجه این که برای تقویت و ارتقای فرهنگ مالیاتی توجه به سرمایه اجتماعی و به ویژه سرمایه اجتماعی شناختی ضروری است تا فرار مالیاتی در بین مودیان کمتر صورت گیرد.
تحلیل جامعه شناختی از وضعیت فرهنگ شهروندی (مورد مطالعه: شهروندان 15 سال به بالای شهر اقلید)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
مطالعات علوم اجتماعی ایران سال شانزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۶۱
93 - 111
حوزههای تخصصی:
شهروندی یکی از مهم ترین مفاهیم و ایده های اجتماعی است که در دهه های اخیر محل توجه اندیشمندان جامعه شناس قرار گرفته است. شهروندی از شاخص های مهم پیشرفت در کشورهای در حال توسعه است که می تواند به حل معضلات اجتماعی کمک کند. در این تحقیق با استفاده از نظریه های مارشال، ژانوسکی، فالکس و ترنر به بررسی فرهنگ شهروندی شهروندان شهر اقلید پرداخته شده است. روش این پژوهش، پیمایش و ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است. جامعه آماری تحقیق شهروندان 15 سال به بالای شهر اقلید است که تعداد 400 نفر از آنان به عنوان نمونه با استفاده از نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که میزان فرهنگ شهروندی شهروندان اقلیدی در حد متوسط به بالایی می باشد. بررسی فرضیه ها نشان داد متغیرهای جنسیت، وضعیت تأهل، باورهای مذهبی، هویت اجتماعی، میزان استفاده از رسانه و آگاهی سیاسی رابطه ی معناداری با فرهنگ شهروندی دارند. در معادله رگرسیونی نیز چهار متغیر هویت اجتماعی، میزان دینداری، میزان استفاده از رسانه و آگاهی سیاسی توانسته اند 22/5 درصد (0/225=R²) از تغییرات متغیر وابسته را پیش بینی کنند.