علم اطلاعات و دانش‌شناسی

نمایش ۲٬۳۸۱ تا ۲٬۴۰۰ مورد از کل ۷٬۵۱۴ مورد.

۲۳۸۱.

مدل موضوعی برای پایان نامه های کتابداری و اطلاع رسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی شرفی حمزه علی نورمحمدی مهدی علیپور حافظی

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۵ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۰۰

کلیدواژه‌ها: پایان نامه ها کتابداری و اطلاع رسانی مدل موضوعی پایگاه اطلاعاتی لیستا

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۰۴ تعداد دانلود : ۷۲۹

هدف: تهیه الگوی موضوعی پایان نامه های کتابداری و اطلاع رسانی در ایران با هدف کمک به دانشجویان فعلی و آتی در انتخاب موضوع و جلوگیری از پژوهش های تکراری. روش/ رویکرد پژوهش: کتابخانه ای و دلفی. ابتدا با مطالعه مدل های پژوهش های پیشین و موضوع های موجود در پایگاه اطلاعاتی لیستا و کسب نظر متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی، 6 رده اصلی معین شد. سپس، برای تعیین موضوع های فرعی از سرعنوان های موضوعی فارسی، سرعنوان های موضوعی کنگره، اصطلاحنامه های فرهنگی یونسکو و اصفا و نما، و طرح های رده بندی های دیویی و کنگره استفاده شد. یافته ها: مدل پیشنهادی شامل 6 رده اصلی (کتابداری، کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی، مدیریت اطلاعات، ذخیره و بازیابی اطلاعات، فهرست نویسی و رده بندی، و روش های کمّی و کیفی اندازه گیری اطلاعات) و 70 رده فرعی است. نتیجه گیری: برای جلوگیری از انجام پژوهش تکراری، لازم است پژوهشگران و دانشجویان به این نقشه توجه کنند.

۲۳۸۲.

چرا پژوهشگران استناد می کنند؟: پیمایش نظرات اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اورانوس تاج الدینی علی سادات موسوی فخر السادات هاشمی نسب

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۵ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۹۹

کلیدواژه‌ها: اعضای هیأت علمی رفتار استنادی ارتباطات علمی زمان استناد دانشگاه شهید باهنر کرمان

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۶۲ تعداد دانلود : ۹۰۶

هدف: دانستن اینکه اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان چه وقت در تألیفات، گزارش های پژوهشی و تدریس روش تحقیق به آثار دیگران استناد می کنند. روش/ رویکرد پژوهش: دیدگاه همه اعضای هیأت علمی دانشگاه با استفاده از سیاهه وارسی برگرفته از مقاله گارفیلد (1996) بررسی شده است. یافته ها: ارائه منابع برای مطالعه بیشتر، اثبات ادعاها، اعتباربخشی به داده ها و قسمتی از واقعیت اثبات های فیزیکی و غیره، روش شناسی، اثبات روایی ابزارهای مورد مطالعه، و غیره از مهم ترین دلایل استناد ارزیابی شده اند.

۲۳۸۳.

تدوین برنامه راهبردی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه علوم پزشکی تهران با استفاده از مدل دیوید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فاطمه شیخ شعاعی حسین انتظامی سید محمد موسوی

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هفدهم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۶۶) 5 - 30

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی راهبردی کتابخانه دانشگاهی ماتریس SWOT ماتریس QSPM کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه علوم پزشکی تهران مدل دیوید راهبرد تهاجمی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۵۱۴ تعداد دانلود : ۳۹۹

هدف : پژوهش حاضر با هدف تدوین برنامه راهبردی برای کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه علوم پزشکی تهران صورت گرفته است. روش : پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر گردآوری داده ها، توصیفی است که در زمره مطالعات موردی قرار می گیرد. جامعه پژوهش را 21 نفر شامل مدیر، معاون، مسئولان و کارکنان کتابخانه مرکزی تشکیل می دهند. به سبب محدود بودن تعداد اعضای جامعه، تمامی اعضا مورد پیمایش قرار گرفتند. اطلاعات مراحل مختلف این برنامه ریزی شامل ماتریس های ارزیابی عوامل داخلی و خارجی، سیاست های راهبردی، و ماتریس «برنامه ریزی راهبردی کمی» [1] طی دو میزگرد و دو سری پرسشنامه، به دست آمده است. برای تدوین برنامه راهبردی، از الگوی جامع مدیریت راهبردی و مدل دیوید استفاده شده است. یافته ها : نتایج پژوهش نشان داد کتابخانه از نظر نقاط قوّت و ضعف در وضعیت متوسط و از نظر فرصت ها و تهدیدها، نزدیک به حد متوسط قرار دارد. در ماتریس QSPM بیشترین نمره یا امتیاز، به راهبردهای SO یا تهاجمی تعلق دارد. نتیجه گیری : با توجه به یافته ها، باید نقاط قوّت تقویت و نقاط ضعف برطرف شود. همچنین، از فرصت ها نهایت استفاده صورت گیرد و با بهره گیری از نقاط قوّت، تهدیدها از بین برود. امتیاز بالای راهبردهای تهاجمی نشان دهنده آن است که کتابخانه با وجود نقاط ضعف و تهدیدهایی که دارد، دارای نقاط قوّت و فرصت های خوبی است که به آن اجازه می دهند رویه راهبردهای تهاجمی را برای تثبیت و توسعه جایگاه خود در سطح ملی و منطقه ای در پیش بگیرد.

۲۳۸۴.

استاندارد نقشه های عنوان و کاربرد آن در علم اطلاعات و دانش شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فاطمه باجی مرتضی کوکبی

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۲۹ بهار ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۷۷)

کلیدواژه‌ها: معماری اطلاعات ذخیره و بازیابی اطلاعات علم اطلاعات و دانش شناسی استاندارد نقشه های عنوان سازمان دهی دانش تاپیک مپس

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی

تعداد بازدید : ۱۴۶۸ تعداد دانلود : ۷۳۲

نقشه های عنوان، یک استاندارد ایزو است که برای نمایش اطلاعات مربوط به ساختار منابع اطلاعاتی به کار می رود. ایده اولیه این استاندارد در سال 1991 مطرح شد. مدل اولیه نقشه های عنوان به دلیل برخورداری از استحکام لازم در سال 2000 به یک استاندارد ایزو تبدیل شد. مقاله حاضر به بررسی مفاهیم و مدل استاندارد نقشه های عنوان پرداخته و درصدد است تا کاربردهای این استاندارد را در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی مورد اشاره قرار دهد. یک نقشه عنوان، از نظر فنی به عنوان یک نوع مدرک در «اس جی ام ال» یا «اکس ام ال» تعریف می شود. بررسی ها نشان می دهد که استاندارد نقشه های عنوان با برخی از اصول و فنون سنتی کتابداری به خصوص در حوزه سازمان دهی دانش همخوانی دارد، با این تفاوت که در تلاش است تا چنین اصولی را در محیط وب به کار گیرد. بر این اساس می توان گفت که با توجه به چالش هایی که حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی در رابطه با تطبیق فنون سنتی سازمان دهی دانش در محیط وب با آن ها روبه روست، می توان از فناوری استاندارد نقشه های عنوان در این زمینه بهره جست و این همان کاری است که برخی از متخصصین حوز ه علم اطلاعات و دانش شناسی به آن اهتمام ورزیده اند.

۲۳۸۵.

بررسی جایگاه واسطه های اجتماعی آنلاین در اطلاع یابی : مطالعه موردی"پایگاه مرجع متخصصین ایران"(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: قاسم آزادی احمدآبادی نصرت ریاحی نیا

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هفدهم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۶۵) 91 - 114

کلیدواژه‌ها: واسطه های اطلاعاتی رفتار اطلاع یابی آنلاین گفتگو پایگاه مرجع متخصصان ایران

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۳۶۲ تعداد دانلود : ۲۵۶

هدف : این پژوهش با انتخاب پایگاه مرجع متخصصان ایران به عنوان جامع ترین پایگاه در حوزه های تخصصی متنوع، بر آن است که جنبه های مختلف و نقشهایی را که به عنوان واسطه اطلاعاتی در بین مخاطبان و کاربران خود ایفا می کند، شناسایی نماید. روش : این مطالعه از نوع توصیفی پیمایشی است. جامعه پژوهش را اعضای پایگاه مرجع متخصصین ایران که افزون بر 190 هزار نفر هستند، تشکیل می دهد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 380 نفر به دست آمد. نحوه نمونه گیری به صورت تصادفی است و پرسشنامه به آدرس پست الکترونیک افراد ارسال شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه آنلاین محقق ساخته با 12 پرسش است که با ابزار گوگل داک طراحی شده است. یافته ها : مراجعه اعضا به این پایگاه بیشتر به شکل روزانه اتفاق می افتد. کاربران و مخاطبان مهم ترین دلیل مراجعه خود به این پایگاه را به ترتیب دریافت اخبار تخصصی، اطلاع از آگهی های استخدام، طرح سؤال، پاسخگویی به سؤالها، اطلاع از فرصتهای تحصیلی مرتبط با رشته تخصصی، سایر موارد، آگاهی از کنفرانسهای ملی و بین المللی، دریافت یا اشتراک مقاله و استفاده از کتابهای موجود در کتابخانه دیجیتال عنوان کرده اند. کاربران میزان رضایت خود از حجم پاسخهای ارائه شده به سؤالهایشان را در بخش تالارهای سؤال و جواب این پایگاه، کیفیت پاسخها و سرعت پاسخگویی، متوسط به بالا و نقش این پایگاه در ایجاد ارتباطات کاری در حوزه تخصصی خود و برقراری ارتباط با سایر متخصصین را زیاد توصیف کرده اند. نتایج : میزان استفاده علمی و پژوهشی از این پایگاه، پائین بوده و از آن بیشتر به عنوان ابزار اطلاع رسانی شغلی و تخصصی بهره گیری می شود. از میان قابلیتهای متعدد این پایگاه، بخش اخبار تخصصی بالاترین میزان استفاده را دارد. مراجعه به این پایگاه در مقایسه با جستجو در موتورهای کاوش، برای کاربران سودمندتر بوده است. با بهره گیری از این پایگاه ایجاد ارتباطات کاری در حوزه تخصصی کاربران و برقراری ارتباط آنان با سایر متخصصان، افزایش یافته است.

۲۳۸۶.

بررسی وضعیت کتابخانه های عمومی استان خوزستان در مقایسه با استانداردهای منابع، تجهیزات و وضعیت نیروی انسانی متخصص برای خدمات کتابخانه ای جهت نابینایان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مرتضی کوکبی صبا احسانی

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی دوره ۲۰ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۷۹

کلیدواژه‌ها: نابینا نیروی انسانی منابع اطلاعاتی استانداردها کتابخانه نابینا ساختمان و تجهیزات خدمات کتابخانه برای نابینایان

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۲۷ تعداد دانلود : ۷۷۵

هدف: هدف مقاله حاضر، بررسی وضعیت کتابخانه های عمومی استان خوزستان از منظر وجودِ بخشِ تخصصی نابینایان و کم بینایان، و تطابق شرایط موجود با استانداردهای منابع، تجهیزات و وضعیت نیروی انسانی متخصص است. روش: این پژوهش، پیمایشی و از نوع توصیفی است. جامعه پژوهش حاضر از 3 کتابخانه ثامن الأئمه (آبادان)، شهید شریف (خرمشهر)، و مرکزی استان خوزستان (اهواز)، با در نظر گرفتن وضعیت نیروی انسانی، ساختمان و تجهیزات، منابع و نحوه ارائه خدمات در آنها تشکیل شده است. اطلاعات در این پژوهش با بهره گیری از مشاهدات انجام شده طی بازدیدهای کتابخانه ای توسط پژوهشگر، مصاحبه با مسئولان بهزیستی استان خوزستان و استفاده از «استانداردهای ملّی خدمات کتابخانهای برای نابینایان» (تعاونی، 1379) و «دستورالعمل نحوه اداره و توسعه بخش نابینایان و کم بینایان» (نهاد کتابخانه های عمومی کشور، 1389) گردآوری شده است. یافته ها: نتایج تحقیق حاضر نشان داد که بخش نابینایان و کم بینایان در کتابخانه های مورد پژوهش، در شرایط مطلوبی قرار ندارند و تقریباً در هیچ کدام از شاخص های مورد نظر (اعم از فضا، تجهیزات، منابع، نیروی انسانی و خدمات رسانی)، به استانداردها نزدیک نیستند. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر در خصوص وضعیت بخش نابینایان و کم بینایان کتابخانه های عمومی خوزستان در مقایسه با استانداردها و دستورالعمل های مربوطه، جزو اولین گام ها در این حوزه است.

۲۳۸۷.

ارتباطات و اطلاعات و تأثیر آن ها در ارتباطات بین الملل

نویسنده: مصطفی رضایی

منبع: کتاب مهر پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: تکنولوژی ارتباطات ارتباطات بین الملل اطلاع رسانی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۱۲۷۳ تعداد دانلود : ۷۳۲

در این مقاله، نخست دلایل و اهمیت و ضرورت اطلاعات در عصر حاضر و نقش آن در ارتباطات بین الملل بررسى و به دنبال آن وضعیت نظام اطلاع رسانى در کشور ایران بررسى و تحلیل شده است و علت ارتباط تنگاتنگ I.T و سیستم هاى نظارتى توضیح داده شده است. با توجه به روند رو به رشد روش های زندگى و تقویت روزافزون نظام تفکر و تولید اندیشه هاى جدید در جوامع انسانى، رسیدن به شاهراه هاى اطلاعاتى امرى بدیهى به نظر مى رسید که با ظهور صنعت اطلاعات و راه اندازی شبکة جهانى اینترنتْ فاصلة تفکرات انسانى بیش از گذشته کوتاه شد، حال آنکه لزوم استفاده از صنایع مدرن در بسیارى از نقاط جهان به درستى شناخته نشده است. (کیائی نژاد 1386) الوین تافلر، در کتاب معروف خود، موج سوم، تمدن بشر را تأثیرگرفته از سه موج پیاپى مى داند که با هر موجْ تاریخ تمدن وارد فصل جدیدى از مراحل سیستماتیک خود مى شود. بنابراین، با آغاز هزارة سوم میلادى، مقولة دانش و اطلاعات وارد ابعاد تازه اى از مباحث بشرى گشته و در اکثر نشست هاى علمى جهان از گذارِ جوامع انسانى به جوامع تکنولوژیک اطلاعاتى و پردازش داده هاى انفورماتیکى سخن به میان آمده است. آنچه پس از انقلاب صنعتى حادث شد بهبود شرایط مادى زندگى بشر را به همراه داشت. لکن در عصر حاضر که نوع نگاه جامعهْ انقلابى دیگر را در جست وجوى پردازش داده ها و کسب دانش براى ارتقاى سطح معنوى زندگى دنبال مى کند حادثة جدید را در ابعاد فراصنعتی ایجاد خواهد نمود. (کوکلان 1378) بنابراین، لزوم تغییرات سریع و همه جانبه در سازمان ها، جوامع، و، به تبع آن، در امور نظارت بر اجرائیات بیش از پیش جلوه گر شده و توجه صاحب نظران را جلب کرده است. بنابراین، در این مقاله، نخست به عوامل اهمیت و ضرورت اطلاعات در عصر حاضر و نقش آن در تصمیم گیرى و توسعه اشاره، سپس، نظام اطلاع رسانى در کشور ایران بررسى خواهد شد. آنگاه نقش اطلاعات در نظارت بر زیرگروه هاى اجرایى تحلیلْ و عملکرد سیستم هاى اطلاع رسانى در چند کشور بررسى خواهد شد. در پایان، پیشنهادهایى براى ایجاد یک نظام توانمند اطلاع رسانى ارائه مى شود. همچنین، در این مقاله مفاهیم و فنون ارتباط در حوزة مدیریت و روابط بین الملل بررسی می شود. مباحث این مقاله عبارت اند از: عوامل پدیدآورندة تنش در سازمان؛ فرایند ارتباط و اجزای آن؛ راه های ایجاد ارتباط و انواع آن؛ انواع ارتباطات در سازمان؛ روش های بهبود ارتباطات و شناسایی و رفع موانع ارتباطی برای ایجاد محیط و ارتباطات پویا در سازمان و تنش زدایی.

۲۳۸۸.

ارزیابی کارایی مدل های رایانش ابری در ارائه سرویس های یادگیری الکترونیکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: گلناز وکیلی

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۲۹ تابستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۷۸)

کلیدواژه‌ها: ارزیابی کارایی یادگیری و آموزش الکترونیکی مدل های رایانش

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۶۲ تعداد دانلود : ۱۰۹۴

از میان فناوری های مختلفی که برای آموزش و یادگیری هستند دارای مزایای بسیار زیادی است . این روش یادگیری با وجود داشتن « مبتنی بر وب مزایا، چالش های جدی نیز به همراه دارد . از جمله اینکه در حال حاضر، نظام های آموزش الکترونیکی در سطح زیرساخت از مقیاس پذیری بسیار کمی برخوردارند و این، هزینه های مدیریت منابع را به شدت افزایش می دهد . یکی دیگر از چالش های کلیدی، مسئله بهره وری کارآمد از منابع است . علاوه بر این چالش ها، لازم است هزینه های دیگری را نیز در نظر گرفت که برای ارائه سیستم یادگیری الکترونیکی باید پرداخت شوند، از جمله: هزینه های نگهداری سایت و سیستم های رایانه ای، و هزینه های نصب و پشتیبانی فنی از بسته های نرم افزاری. همان طور که در این مقاله بحث راهکار « آموزش و یادگیری الکترونیکی مبتنی بر مدل های رایانش ابری » ، خواهد شد مناسبی برای پرداختن به مسائل و چالش های مطرح شده است . ما در این مقاله به بررسی و ارزیابی کارایی مدل های رایانش ابری در ارائه سرویس های یادگیری و آموزش الکترونیکی خواهیم پرداخت. به این منظور، پس از معرفی کوتاهی از سرویس های رایانش ابری، مزایای استفاده از آنها را در نظام های یادگیری و آموزش الکترونیکی بررسی می کنیم. سپس بر اساس مدل های رایانش ابری به ارائه و طراحی معماری این نظام ها می پردازیم . در نهایت، با پیاده سازی معماری طراح ی شده، با استفاده از ابزار شبیه سازی کلُدسیم به ارزیابی کارایی سیستم یادگیری الکترونیکی مبتنی بر مدل های رایانش ابری می پردازیم. نتایج آزمایش های انجام گرفته نشان می دهد که به کارگیری راهکار پیشنهادی ضمن افزایش بهره وری و کارایی منابع، نظام را از مقیاس پذیری بسیار بالایی در سرویس دهی برخوردار می سازد.

۲۳۸۹.

پیوندهای کور، چالشی در ایده داده های پیوندی: واکاوی سرعنوان های موضوعی فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عاطفه شریف

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۰ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۷۹)

کلیدواژه‌ها: سرعنوان های موضوعی فارسی وب معنایی داده های پیوندی سرعنوان های موضوعی کنگره گنجینه کتاب های نوسا

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۸۹ تعداد دانلود : ۸۵۵

در این نوشتار ضمن طرح ایده داده های پیوندی، رویکرد انتشار، اشتراک و برقراری پیوند میان پاره های داده ، اطلاعات و دانش در وب معنایی، بخشی از اشکالات احتمالی در تبدیل رکوردهای مستند سرعنوانهای موضوعی فارسی به داده های پیوندی با روش پیمایشی شناسایی شد. 11233 رکورد مستند موضوع فارسی در سه نظام – فهرست پیوسته کتابخانه ملی ایران، فهرست پیوسته کتابخانه کنگره و گنجینه کتاب های نوسا – مورد کاوش قرار گرفت و چگونگی برقراری پیوند میان موضوعات فارسی و انگلیسی در 9519 رکورد مشترک در فارسی و کنگره، ثبت گردید. نتایج نشانگر آن است که برقراری پیوند میان موضوعات فارسی و انگلیسی در 20 درصد رکوردها با خطا مواجه می شود. بیش ترین بروز خطا مربوط به نامشخص بودن نظام موضوعی (6/7%) در پایگاه مستند موضوعی کتابخانه ملی ایران است. پیشنهاد می شود جهت تبدیل صحیح و فراهم ساختن امکان پیوند میان موضوعات فارسی و انگلیسی، قبل از تبدیل رکوردهای مستند موضوع به داده های پیوندی، خطاهای موجود در جریان پیش پردازش ها شناسایی و برطرف گردد.

۲۳۹۰.

ربط عینی و ربط ذهنی در نظام های اطلاعاتی (تحلیلی بر ربط در بازیابی اطلاعات)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: وفا قبادپور غلامرضا فدایی افسون ثابت پور

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۰ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۷۹)

کلیدواژه‌ها: ربط نظام های اطلاعاتی ذخیره و بازیابی اطلاعات ربط چهریزه ای ربط عینی و ربط ذهنی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۳۷ تعداد دانلود : ۷۲۲

دامنه مباحث میان فلاسفه از دو موضع عین گرایی و ذهن گرایی به مبحث ربط نیز که از مباحث بنیادین طراحی و ارزشیابی نظام های اطلاعاتی است کشیده می شود. درک ما از موضوع ربط و چرائی دستاوردهای موجود در ادبیات آن بدون درک صحیح از این بحث های بنیادین کامل نخواهد بود. این پژوهش ضمن مروری اجمالی بر این دو دیدگاه تلاش کرده است به گونه ای جمع بندی از آن دست یابد که برای نظام های اطلاعاتی مورد نیاز و پذیرش باشد و با رویکردی انتقادی، پارادایم ذهن گرایانه حاکم بر ادبیات ربط را مورد بررسی قرار دهد. روش: پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای با مطالعه منابع موجود در کتابخانه ها و جستجوی مقالات در پایگاه های اطلاعاتی مرتبط با موضوع پژوهش و تحلیل متون، تدوین یافته است. یافته ها: این پژوهش نشان می دهد، بازنگری واقع گرایانه و معتدل تری در مباحث ربط ضرورت دارد به ترتیبی که نقش دو عنصر نظام و متخصصان نیز مورد غفلت واقع نگردد. همچنین ضمن معرفی ربط چهریزه ای، پیشنهاد شده است که ذهن و عین گرائی نه تنها به عنوان رویکرد در طراحی نظام اطلاعاتی، بلکه در تعریف ربط وارد شده و مورد بازشناسی قرار گیرند.

۲۳۹۱.

تحلیل پیوند، ضریب تأثیر و ارتقای رتبة وب گاه های نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران «مطالعه وب سنجی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید حسین سجادیان فریدون عبدی بتول رحمانی

منبع: مدیریت نظامی سال چهاردهم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۵۵

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی سایت های کتابداری و اطلاعاتی وب سنجی

تعداد بازدید : ۱۱۰۷ تعداد دانلود : ۱۰۶۳

۲۳۹۲.

تعیین پوشش موضوعی اولویت های پژوهشی علم اطلاعات و دانش شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی شرفی حمزه علی نورمحمدی

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۷)

کلیدواژه‌ها: کتابداری و اطلاع رسانی علم اطلاعات و دانش شناسی اولویت های پژوهشی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۲۱ تعداد دانلود : ۸۲۶

هدف:هدف این پژوهش تعیین پوشش موضوعی عناوین اولویت های پژوهشی، رشته کتابداری و اطلاع رسانی می باشد. روش: این پژوهش از نوع توصیفی به روش تحلیل محتوا می باشد.جامعه مورد مطالعه در این پژوهش شامل 364 عنوان اولویت پژوهشی گردآوری شده از سایت های سازمان های مختلف می باشد.ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش فهرست کنترل بوده و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار اکسل انجام شده است. یافته ها: یافته ها نشان دادند که موضوعات کتابداری و بازیابی در موضوعات اولویت های پژوهشی بیشتر، ولی موضوعات تکنولوژی اطلاعات، کتابسنجی، منابع چاپی و الکترونیکی، مدیریت اطلاعات، رده بندی، ارتباطات علمی و نشر الکترونیک کمتر بررسی شده اند.این مقاله نتیجه گیری می کند که اولویت های پژوهشی در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی از پوشش موضوعی متنوعی برخوردارمی باشند.

۲۳۹۳.

ارزیابی پورتال های کتابخانه ای دانشگاه های دولتی ایران در سال1392(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محسن نوکاریزی اکرم کوچکی

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی دوره ۴۸ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ 563 - 582

کلیدواژه‌ها: پورتال های کتابخانه ای دانشگاه های دولتی ایران کتابخانه های دانشگاهی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۹۴

هدف: هدف این پژوهش تعیین وضعیت پورتال های کتابخانه ای دانشگاه های (دولتی) در ایران بود. روش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی - ارزیابانه (تلفیقی از پیمایشی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و ارزیابانه با استفاده از سیاهه وارسی محقق ساخته) به ارزیابی پورتال های کتابخانه ای دانشگاه های (دولتی) ایران اختصاص یافت. جامعه پژوهش پورتال کتابخانه ای 57 دانشگاه برتر وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بود که دارای پورتال کتابخانه ای مستقل بودند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، 40 پورتال کتابخانه ای انتخاب و دیدگاه مدیران آنها درباره به کارگیری مؤلفه های حوزه های تحت بررسی در این پژوهش بررسی شد. یافته ها: پورتال های کتابخانه ای دانشگاه های (دولتی) ایران از نظر مؤلفه های مورد بررسی در وضعیت «خوبی» قرار داشتند. حوزه «امکانات مدیریتی» با میانگین نمره 61/3 کمترین و حوزه «کیفیت نوشتار» با میانگین نمره 58/4 بیشترین نمره را کسب کردند. همچنین پورتال کتابخانه 13 دانشگاه در سطح مطلوب، 24 دانشگاه در سطح خوب و 3 دانشگاه نیز در سطح متوسط بودند. ابعاد مورد بررسی در حوزه «کیفیت نوشتاری» و «دسترس پذیری» در وضعیت مطلوب و در حوزه «بازیابی اطلاعات»، «خدمات عمومی و اطلاع رسانی»، «شخصی سازی»، «مدیریت محتوا»، «سازماندهی»، «حفاظت و امنیت» و «امکانات مدیریتی پورتال در بخش امانت و مرجع» در وضعیت خوبی قرار داشت. به نظر می رسد با توجه به زیرساخت های موجود در پورتال، بستر مناسبی برای عرضه خدمات و امکانات هر چه بیشتر به کاربران از طریق آن وجود دارد.

۲۳۹۴.

مقایسه دستنامه مارک ایران (برای تک نگاشتها)، مارک 21 و یونی مارک، با 17 مشکل شناسایی شده در رابطه با مارک ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: میترا پشوتنی زاده مرتضی کوکبی

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۰ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۷۹)

کلیدواژه‌ها: مارک ایران یونی مارک مارک 21 دستنامه مارک ایران

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۱۶ تعداد دانلود : ۷۳۸

از آنجایی که یونی مارک مبنای مارک ایران قرار گرفته است، به همین دلیل در این پژوهش به بررسی 17 مشکل شناسایی شده در سال 1994 توسط نامه کوکبی در مورد به کارگیری یونی مارک در ایران پرداخته شده است. این مشکلات ابتدا با دستنامه مارک ایران برای تک نگاشتها مقایسه شده تا راهکارهای پیشنهادی برای این مشکلات و میزان بومی سازی یونی مارک برای ایران مشخص گردد. پس از آن با توجه به این که در حال حاضر دو فرمت مارک 21 و یونی مارک به صورت جهانی در حال فعالیت هستند، این 17 مشکل با هر یک از این فرمتها نیز مقایسه شده است، تا مشخص گردد که آیا در ویرایش های جدید یونی مارک، این مشکلات رفع شده اند یا همچنان به همان صورت باقی مانده اند. همچنین از بررسی این مشکلات در مارک 21 و مقایسه نتایج آن با نتایج بررسی این 17 مشکل در یونی مارک، می توان تعیین کرد که کدام یک از این دو فرمت بیشتر با ویژگی های کتابشناختی و فهرست نویسی فارسی سازگاری دارند. در نهایت مشخص گردید که در مورد این 17 مشکل، مارک 21 نسبت به یونی مارک عملکرد بهتری در رفع آنها داشته است.

۲۳۹۵.

کهن ترین نسخه خطی کتابخانه گنج بخش درطب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی (پدرام) میرزایی

منبع: مطالعات شبه قاره سال ششم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۹

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی طب نسخه خطی گنج بخش

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۳۲ تعداد دانلود : ۱۰۹۲

نسخه های خطی بازگوینده ی گذشته ی درخشانِ فرهنگ و زبان هر ملتی است. معرفیِ نسخه های خطیِ فارسی ورق زدن برگ هایِ زرینِ زبان فارسی و فرهنگ و تمدنِ ایران است. نسخه های خطی بسیاری در کتابخانه ی گنج بخشِ اسلام آباد پاکستان به زبان فارسی وجود دارد. یکی از این نسخه ها کتابی در طب از اوایل قرن هفتم هجری قمری با شماره ی15597 است. این نسخه از نظر ویژگی های سبکی و واژگان زبان فارسی حایز اهمیت فراوانی است، ازسویی دیگر این نسخه متنی ناشناخته در زمینه ی طب با اصطلاحات و ترکیباتِ علمی است با شناخت چنین متونی می توان بهتر از توانِ زبان فارسی درمعادل سازی اصطلاحات جدید بهره برد. این مقاله با روش تحلیل محتوا و تجزیه وتحلیل یافته ها به روش توصیفی - استنباطی تدوین شده است.

۲۳۹۶.

مکان یابی کتابخانه های عمومی با سامانه اطلاعات جغرافیایی نمونه: شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرزانه عفیفیان زهیر حیاتی علی گلی

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی دوره ۲۰ تابستان ۱۳۹۳ شماره ۷۷

کلیدواژه‌ها: شیراز مکان یابی کتابخانه های عمومی سامانه اطلاعات جغرافیایی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۲۳ تعداد دانلود : ۶۳۵

هدف: هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی نحوه توزیع کتابخانههای عمومی شهر شیراز و تعیین بهترین مکان برای احداث کتابخانه های عمومی این شهر می باشد. روش: به منظور ارزیابی نحوه توزیع کتابخانههای عمومی، دادههای توصیفی با استفاده از مطالعه، مشاهده، مصاحبه جمع آوری شد و دادههای مکانی با استفاده از نقشهها گردآوری گردید. سپس دادههای گردآوری شده در محیط نرمافزار سامانه اطلاعات جغرافیایی وارد و پایگاه داده مکانی تشکیل شد. با استفاده از تلفیق لایه ها، نخست توزیع فضایی کتابخانه های موجود ارزیابی و سپس الگوهایی جهت استقرار کتابخانه های عمومی در شهر شیراز طراحی شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که کتابخانههای عمومی شهر شیراز به لحاظ نحوه توزیع در وضعیت مطلوبی قرار ندارند و توزیع کتابخانه ها در شهر شیراز به صورت اتفاقی صورت گرفته است. همچنین الگوهایی جهت استقرار کتابخانههای عمومی شهر شیراز در سطح محله، ناحیه، منطقه و مرکزی ارائه شد. اصالت/ارزش: از معیارهای رشد و توسعه فرهنگی در هر جامعه میزان استفاده از کتابخانهها به خصوص کتابخانههای عمومی است و استفاده از کتابخانههای عمومی نیز در گرو سهولت دسترسی به آنهاست. با توجه به رشد و توسعه جمعیت، مسئله دسترسی چالش برانگیزتر شده و لزوم اهمیت مکانیابی برای کتابخانههای عمومی را آشکارتر میکند.

۲۳۹۷.

تغییر و تحول در سازمان های رسانه ای

نویسنده: مصطفی رضایی

منبع: کتاب مهر پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: تعالی سازمانی تغییر و تحول در سازمان ها سازمان های رسانه ای

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۲۳۱۲ تعداد دانلود : ۱۰۳۰

این مقاله به بررسی چگونگی تغییر و تحول در سازمان ها، به ویژه سازمان های رسانه ای، می پردازد. سپس، تهدیدات پیش روی روزنامه ها و چگونگی تبدیل این تهدیدات به فرصت ها و موانعی که در این راه وجود دارد بررسی می شود. در ادامه دربارة چگونگی الگوبرداری یک سازمان، به خصوص سازمان های رسانه ای، برای رسیدن به تعالی سازمانی سخن به میان می آید. در زمینة چگونگی تغییر در نیروی انسانی و ساختار و تکنولوژی نیز توضیحاتی داده می شود و خصوصیات سازمان های فراگیر و اجزای آن معرفی می شود. این سازمان ها می توانند الگوهای مناسبی برای سازمان های رسانه ای باشند.

۲۳۹۸.

رفتار پرسش جستجوی اطلاعات دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی کرمان در محیط وب(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده: مریم اخوتی مژگان رحیمی فرزانه ذوالعلی

منبع: مدیریت اطلاعات سلامت دوره یازدهم ویژه نامه ۱۳۹۳ شماره ۷

کلیدواژه‌ها: اینترنت دانشجویان رفتار جستجوی اطلاعات

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۷۵ تعداد دانلود : ۷۰۲

ﻣﺅثر پرسش کاربران در جستجوی اطلاعات در محیط وب وجود دارد، چراکه جمعیت متنوعی از کاربران با نیازهای اطلاعاتی و اهداف گوناگون و سطوح متفاوتی از تجربه و دانش موضوعی از وب استفاده می کنند. پژوهش حاضر با هدف تعیین رفتار پرسش جستجوی کاربران بر اساس عوامل زمینه ای مختلف توسط دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی کرمان در وب، انجام شده است. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که با استفاده از روش پیمایشی و از رویکری ترکیبی (کمی و کیفی) صورت گرفته است. تعداد 30 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی کرمان داوطلبانه در نیمسال اول سال تحصیلی 92-91 خورشیدی در این پژوهش شرکت کردند. گردآوری داده ها از طریق دو پرسش نامه و فایل گزارش با استفاده از نرم افزار Camtasia Studio انجام شد. روایی پرسش نامه ها با نظر خواهی از استادان و پایایی آن ها با محاسبه ی Cronbach’s alpha، پرسش نامه اول (90/0) و پرسش نامه دوم (87/0) سنجیده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آنالیز توصیفی و آنالیز استنباطی (ANOVA، آنالیز t و آزمون همبستگی اسپیرمن) با کمک نرم افزار SPSS نسخه 19 استفاده گردید. یافته ها: در مجموع 399 پرسش با میانگین تکرار 30/13 توسط کاربران در ابزارهای جستجوی وب، جستجو شد. بین تکرار پرسش جستجو با تجربه ی جستجو و سطوح مختلف سهولت استفاده، سودمندی، رضایت و قضاوت ربط اختلاف معناداری مشاهده شد. در پژوهش حاضر، میانگین طول پرسش جستجوی کاربران 31/3 بود و کاربران معمولاً از دو کلیدواژه در پرسش جستجوی خود استفاده می کردند. طول پرسش جستجوی کاربران ارتباط معناداری با متغیرهای کار بازیابی (عملکرد مشاهده، مرور و ذخیره) در موتور جستجوی عمومی و موتورهای جستجوی تخصصی داشت. بین عوامل زمینه ای (تجربه ی جستجو و آشنایی با موضوع جستجو) با کار بازیابی (عملکرد مرور و ذخیره ی نتایج) نیز اختلاف معناداری مشاهده شد. نتیجه گیری: مطالعه ی حاضر نشان داد، رفتار پرسش جستجوی کاربران در طول فرایند جستجوی اطلاعات در وب، بر اساس عوامل زمینه ای مختلف متفاوت بوده است. از آن جایی که تجربه ی کاربران در جستجوی اطلاعات در وب، می تواند باعث ارتقای فرایند جستجو شود، پیشنهاد می شود، آموزش لازم به دانشجویان ارایه شود و با توجه به ارتباط متغیرهای ارزیابی نتایج جستجو با رفتار پرسش جستجو، سیستم هایی با رابط کاربر بهتر و متناسب با نیاز اطلاعاتی کاربران طراحی گردد. لذا مطالعه ی حاضر، حاوی مفاهیمی برای طراحان سیستم های بازیابی اطلاعات و پایگاه داده ها می باشد.

۲۳۹۹.

شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه سیستم کتابخانه دیجیتالی: دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یعقوب نوروزی نیره جعفری فر

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی دوره ۴۸ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ 391 - 412

کلیدواژه‌ها: توسعه سیستم خدمات دانشگاه های دولتی شهر تهران فناوری کتابخانه های دانشگاهی کتابخانه دیجیتالی مجموعه مدیران اطلاعاتی نیروی انسانی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۱۶۷

هدف: این پژوهش با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه سیستم کتابخانه دیجیتالی کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران از دیدگاه مدیران این کتابخانه ها انجام شد. روش: پژوهش از نوع کاربردی بوده و به شیوه پیمایشی – تحلیلی صورت گرفته است. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته بود که بر مبنای تعریف فدراسیون جهانی کتابخانه دیجیتالی (شامل چهار محور اساسی نیروی انسانی، مجموعه، خدمات و فناوری) و با مرور متون و منابع مرتبط و با اعمال نظر متخصصان حوزه تهیه شد. جامعه آماری پژوهش مدیران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران بودند. یافته ها: از سوی جامعه آماری 43 عامل مطرح شده در این پژوهش، همگی مؤثر قلمداد شدند. مؤثرترین عاملی که برای توسعه کتابخانه های دیجیتالی ایران مدنظر قرار گرفت، عامل آموزش نیروهای داخلی در کنار برون سپاری برخی از فعالیت ها به متخصصان حوزه کتابخانه دیجیتالی بود و مهم ترین راهکار برای ارتقای خدمات، آگاهی و الگوبرداری از تجربیات برتر داخلی و بین المللی (با کسب بالاترین رتبه لیکرت83/4 از 5 در طیف لیکرت) است و تعیین سطوح دسترسی به اطلاعات کتابخانه دیجیتالی (با کسب پایین ترین رتبه لیکرت 33/3 از 5 در طیف لیکرت) کم اهمیت ترین عامل بود. تفاوت معناداری بین دیدگاه مدیران مورد مطالعه، نسبت به راهکارهای مؤثر بر توسعه خدمات و فناوری سیستم کتابخانه دیجیتالی وجود دارد. اصالت / ارزش: پژوهش حاضر جزو اولین پژوهش هایی است که به شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه سیستم کتابخانه دیجیتالی می پردازد. شناسایی این عوامل شاید نقش بسیار مهمی در پیشرفت و بهبود امور کتابخانه های دیجیتالی ایفا کند.

۲۴۰۰.

تدوین و گزینش راهبردهای مناسب بر اساس تحلیل ماتریس سوات در صنعت نشر ایران

نویسنده: صدیقه انصاری موحد محمدجواد هنرمندساری

منبع: کتاب مهر پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: ماتریس سوات برنامه ریزی راهبردی صنعت نشر ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی صنعت و تجارت کتاب

تعداد بازدید : ۱۳۷۸ تعداد دانلود : ۱۱۹۷

امروزه در کنار فروش و عرضة کالاهای سنتی و مصرفی، کالاها و خدمات فرهنگی نیز جایگاه اقتصادی ویژه ای دارند. بنابراین، شرکت ها و ناشران فعال در صنعت نشر، به عنوان تولیدکنندگان یکی از شاخص ترین اقلام فرهنگی (کتاب، نشریه، مجله، و روزنامه)، به منظور تحقق اهداف کلان و نیز اهداف بازاریابی خود به برنامه ریزی راهبردی نیاز دارند. از این رو، با توجه به ضرورت برنامه ریزی راهبردی برای پاسخ گویی به محیط، هدف این پژوهش بهره گیری از ماتریس سوات برای تدوین راهبردهای مناسب برای صنعت منظور است. برای دستیابی به این هدف، ابتدا اطلاعات مربوط به فرصت ها و تهدیدهای پیشروی صنعت نشر و سپس نقاط قوت و ضعف آن با استفاده از پرسش نامه و مصاحبه با مدیران داخلی شرکت های انتشاراتی و نیروهای انسانی دخیل در آن ها، جمع آوری و تحلیل شد. در انتها بر اساس نتایج به دست آمده، برای ادامة فعالیت هر چه بهتر این صنعت در کشور عزیزمان، راهبردهای مناسبی مطرح شد.

درخت حوزه‌های تخصصی