علوم و فنون مدیریت اطلاعات

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر ارزیابی طولی وضعیت کیفیت ارائه خدمات در کتابخانهمرکزی دانشگاه شهید چمران اهواز از نظر کاربران و مقایسه نتایج این پژوهش با نتایج پژوهش آقای محسن شمس اژیه در سال 1387 با استفاده از ابزار لیب کوال بود که در سال 1392 انجام شد. روش شناسی: این تحقیق از نوع توصیفی است که به روش پیمایشی انجام شد. جامعه پژوهش را کلیه اعضای کتابخانه ی مرکزی دانشگاه شهید چمران اهواز تشکیل می داد که با استفاده از جدول کرجسی- مورگان نمونه ای به تعداد 350 نفر مشخص شد. ابزار گردآوری داده ها مقیاسی بود شامل 22 آیتم که بر اساس مقیاس لیب کوآل از سایت آن اقتباس و ترجمه شد. نتایج: نتایج پژوهش نشان داد که در مؤلفه های «کنترل اطّلاعات» و «کتابخانه به عنوان مکان»، کتابخانه ی مرکزی شهید چمران اهواز ضعیف تر عمل کرده و در مؤلفه ی «احساس کاربر از خدمت» سطح حداقل انتظارات کاربران برآورد شده است. هم چنین یافته های این پژوهش نشان داده که نقاط ضعف کتابخانه در ارائه ی خدمات، که در یافته های پژوهش آقای محسن شمس اژیه مشخص شده اند نه تنها بهبود نیافته بلکه افزایش یافته است که این امر نارضایتی کاربران از کیفیت ارائه ی خدمات کتابخانه ی مرکزی دانشگاه شهید چمران اهواز را افزایش داده است.

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی و دسته بندی نیازهای پژوهشی کتابخانه های عمومی استان خوزستان و تعیین اولویت های پژوهشی از میان نیازهای شناسایی شده از دیدگاه مدیران و کتابداران این کتابخانه هاست. روش: این پژوهش که به روش پیمایشی انجام شده است، به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع توصیفی و تحلیلی است. جامعه پژوهش شامل کلیه ی مدیران و کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان است که با استفاده از نمونه گیری طبقه-ای- تصادفی، حجم نمونه 169 نفر بدست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آمار توصیفی شامل فراوانی، میانگین و انحراف معیار و آمار استنباطی شامل تی مستقل انجام گرفته است. یافته ها: یافته ها نشان داد که نیازهای پژوهشی کتابخانه های عمومی شامل 9 محور اصلی و 100 موضوع پژوهشی بوده اند. مهم ترین محورهای پژوهشی مربوط به «مطالعات کتابخانه های عمومی» با میانگین 97/4، «مطالعات مربوط به کاربران» و «فناوری اطلاعات» با میانگین 79/4 و «مدیریت و بخش اداری» با میانگین 07/4 بوده اند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که موضوعات تازه و کاربردی، موضوعات مبتنی بر آینده و موضوعات مرتبط با فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی برای انجام پژوهش های آینده ی کتابخانه های عمومی دارای اولویت بیش تری هستند.

هدف: این پژوهش، با هدف بررسی نقش هوش فرهنگی بر عملکرد کتابداران کتابخانه های دانشگاه علامه طباطبایی انجام گرفته است. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر از نظر نوع کاربردی، و به روش پیمایشی – توصیفی انجام گرفته است. در این پژوهش رابطه هوش فرهنگی وابعاد آن با عملکرد کتابداران با استفاده از ابزار پرسش نامه، مورد بررسی قرار گرفته است و جامعه مورد مطالعه، کتابداران کتابخانه های دانشگاه علامه طباطبایی(مجموعا 56 مدیر و کتابدار) می باشد. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که بین هوش فرهنگی و عملکرد کتابداران رابطه معناداری وجود دارد. مقدار همبستگی محاسبه شده 0.63 بین هوش فرهنگی و عملکرد، 0.39 بین مولفه استراتژی هوش فرهنگی و عملکرد، 0.51 بین مولفه دانش هوش فرهنگی بر عملکرد، 0.49 بین مولفه انگیزش هوش فرهنگی و عملکرد، 0.47 بین مولفه رفتار هوش فرهنگی و عملکرد را نشان می دهد. نتیجه گیری: مولفه های هوش فرهنگی کتابداران کتابخانه های دانشگاه علامه طباطبایی به ترتیب مولفه استراتژی هوش فرهنگی، مولفه دانش هوش فرهنگی، مولفه انگیزش هوش فرهنگی، مولفه رفتار هوش فرهنگی است. بین هوش فرهنگی و تمام مولفه های ذکر شده با عملکرد کتابداران در سطح آلفای 0.05 رابطه معناداری وجود دارد.

هدف: هدف از این پژوهش بررسی چگونگی به کارگیری شبکه های اجتماعی برای اشتراک دانش توسط کاربران و مراجعه کنندگان کتابخانه های عمومی شهر کرمان است. روش شناسی: در این پژوهش از رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه ای استفاده شده است. جامعه پژوهش حاضر همه کاربران کتابخانه های عمومی شهر کرمان است و نمونه پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری متوالی نظری انتخاب شده اند. داده های موردنیاز این پژوهش از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با مشارکت کنندگان در پژوهش گردآوری شده است. برای تعیین روایی و پایایی پژوهش حاضر از روش ارزیابی لینکولن و گوبا که معادل روایی و پایایی در تحقیقات کمی است، استفاده گردید. تجزیه وتحلیل داده ها براساس روش رمزگذاری نظری طی سه مرحله رمزگذاری باز، رمزگذاری محوری و رمزگذاری انتخابی انجام شده و سپس با استفاده از شیوه های منظم گردآوری داده ها به تشخیص مقوله های واقعی و مضمون های علمی پرداخته شده که طی آن 64 گزاره مفهومی استخراج و در نهایت بر اساس آن ها به تجزیه و تحلیل مضامین واقعی پرداخته شد. یافته ها و نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان داد که درحال حاضر کاربران کتابخانه های عمومی شهر کرمان شبکه های اجتماعی را جهت اشتراک دانش، تجارب، ایده ها، انجام فعالیت های گروهی، سرگرمی و پرکردن اوقات فراغت مورداستفاده قرار می دهند اما به طورکلی دیدگاهی منفی از سوی این افراد نسبت به کاربرد شبکه های اجتماعی وجود دارد؛ البته در عین حال ارتباطات براساس توطیع و اشتراک دانش در این حیطه به چشم می خورد.

هدف: هدف تحقیق، ارزیابی کیفی وب گاه های کتابخانه های مرکزی دانشگاه های مادر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با استفاده از "وب کیو ای اِم" است. روش: تحقیق حاضر از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی- توصیفی انجام گرفته است. این تحقیق بر روی 10 وب گاه کتابخانه های مرکزی دانشگاه های برتر مادر وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری انجام شد. داده های این پژوهش براساس سیاهه وارسی که بر اساس روش وب کیو ای ام طراحی شده بود، گردآوری شد. یافته ها: نتایج نشان داد، وب گاه های مورد پژوهش با توجه به معیارهای چهارگانه وب کیو ای ام، از نظر شاخص "قابلیت اطمینان" (با میانگین 955/0)، شاخص "کارایی" (با میانگین 915/0) و شاخص"قابلیت عملکرد" (با میانگین 825/0) در وضعیت "بسیار مطلوب" و از نظر شاخص "قابلیت استفاده" (با میانگین 703/0) در وضعیت "مطلوب" بودند. در ارزیابی نهایی این وب سایت ها80% وب گاه های مورد بررسی در وضعیت "بسیار مطلوب" و 20% دیگر در وضعیت "مطلوب" بودند. اصالت و ارزش: پژوهش حاضر جزء اولین پژوهش هایی است که با روش کمی به ارزیابی کیفی وب گاه های کتابخانه های دانشگاهی پرداخته است. این نوع ارزیابی می تواند نقش دقیق تر، صحیح تر و سریع تر در ارزیابی و بهبود وب گاه های کتابخانه های دانشگاهی و سایر وب گاه های مشابه داشته باشد.

هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسایی میزان آشنایی دانشجویان تحصیلات تکمیلی با مفهوم استناد بود. روش : پژوهش به لحاظ هدف کاربردى و از لحاظ گردآوری داده ها تحلیلی- پیمایشی بود. برای نیل به اهداف پژوهش، علاوه بر مطالعات نظری و بررسی ادبیات پژوهش، داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته در مورد سنجش میزان آشنایی دانشجویان با مفهوم استناد گردآوری شد. جامعه پژوهش همه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهید بهشتی به تعداد 159 نفر بود. یافته ها: تحلیل داده ها از طریق آمار توصیفى و استنباطی انجام شد و نتایج نشان داد که سطح آشنایی دانشجویان با مفاهیم استناد در وضعیت خوب قرار دارد و بین میزان آشنایی دانشجویان بر اساس شاخصه رشته تحصیلی تفاوت معناداری وجود دارد، دانشجویان علم اطلاعات و دانش شناسی وضعیت بهتری دارند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد بین میزان آشنایی دانشجویان با مصداق های استناد بر اساس شاخصه مقطع تحصیلی تفاوت معناداری وجود دارد و دانشجویان مقطع دکتری آشنایی بهتری دارند.  

هدف: این مقاله وضعیت کتابخانه های آموزشگاهی شهر قم (مقطع راهنمایی) از لحاظ نیروی انسانی، تجهیزات، فضا، بودجه و امکانات ماشینی و … مورد بررسی قرار داده است. روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی توصیفی است. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است . جامعه آماری شامل تمام مدارس راهنمایی (متوسطه اول) شهر قم (220) می باشد. یافته ها: در کتابخانه های مورد بررسی فقط 8 کتابدار با پست کتابداری بوده و بقیه کتابخانه ها توسط دانش آموزان و زیر نظر معاونین پرورشی اداره می شوند. 87 مدرسه دارای کتابخانه مستقل می باشد. 137 کتابخانه دارای مجموعه ای کمتر از 1500 جلد کتاب بوده و 140 کتابخانه فاقد بودجه مستقل است. در 148 کتابخانه مورد بررسی 8 رایانه، 5 نرم افزار کتابخانه ای موجود بوده و فقط 6 کتابخانه دارای تلفن بودند. مشکلات این کتابخانه ها از دید مسوولین آنها به این صورت می باشد: 60 درصد از پاسخ دهندگان نبود فضای مناسب، 146 نفر (98 درصد) نبود بودجه کافی، 68 درصد نبود نیروی انسانی متخصص، و 87 درصد نبود امکانات ماشینی را از مشکلات کتابخانه های مورد بررسی دانسته اند. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش، کتابخانه های آموزشگاهی شهر قم از وضعیت مطلوبی برخودار نبوده و از نظری نیروی انسانی، نحوه اداره، بودجه، مجموعه، و امکانات ماشین دارای ضعف عمده می باشد. دقت در نتایج تحقیق، می تواند راه گشای حل مشکلات موجود در این کتابخانه ها باشد.