درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: شناسایی و رتبه بندی ریسک های تأمین منابع در کتابخانه های دیجیتالی. روش شناسی: این پیمایش با بهره گیری از فن آنتروپی شانون و تاپسیس فازی و با استفاده از دو پرسشنامه پژوهشگرساخته روی 15 نفر از خبرگان دانشگاهی و مدیران کتابخانه های دیجیتالی شهر تهران انجام شد. یافته ها: ریسک های «میزان توانایی مالی کتابخانه در تأمین منابع دیجیتالی» با ضریب نزدیکی (7315/0)، «توانایی جذب حمایت مالی نظیر (وقف، اهدا و...)» با ضریب نزدیکی (6835/0)، «تغییرات و بی ثباتی در نرخ های ارزی» با ضریب نزدیکی (6812/0)، و «سیاست های حق مؤلف از طرف دولت» با ضریب نزدیکی (6811/0) در بالاترین رتبه و اولویت نسبت به سایر ریسک های تأمین زنجیره تأمین کتابخانه های دیجیتالی قرار داشتند. نتیجه گیری: 24 ریسک تأمین کنندگان شناسایی و ریسک «میزان توانایی مالی کتابخانه در تأمین منابع دیجیتالی» جزو ریسک های قرمز تأمین کنندگان در کتابخانه های دیجیتالی است.

هدف: تطابق بین پیش فرض های موجود هنگام سیاست گذاری ها و برداشت های مخاطبان نهادهای ارائه دهنده خدمت می تواند اثربخشی سیاست ها و اقدامات را ارتقا بخشد. هدف از انجام این پژوهش، واکاوی تصویر کتابخانه های عمومی است. روش: تحقیق حاضر تحقیقی کیفی است. برای گردآوری داده ها از روش مصاحبه ساختاریافته استفاده شد. در مجموع، با 72 نفر مصاحبه صورت گرفت. نظریه زمینه ای اشتراوس و کوربین اساس کار این پژوهش بود و داده های حاصل از مصاحبه ها طی 3 مرحله کدگذاری شد. برای کدگذاری داده ها، نرم افزار مکس کیودا به کار گرفته شد. انتخاب مصاحبه شونده ها به گونه ای انجام شد که توازن جنسیتی، سنی و تحصیلی تا حد امکان رعایت شود. نمونه گیری تا زمان اشباع مفاهیم ادامه یافت. چهار معیار اعتبار یا مقبولیت، اطمینان-ثبات، قابلیت تأیید، و قابلیت انتقال یا تناسب برای ارزیابی روایی و دقت و استحکام داده ها مورد توجه قرار گرفت. یافته ها: حاصل کنکاش در مصاحبه ها، 163کد باز، 56 زیرطبقه، 23 طبقه و 9 طبقه محوری بود. از میان طبقات محوری، طبقات منبع نامتوازن دانش، محیط دل چسب، و مکان غیرقابل تحمل به عنوان طبقات مرکزی انتخاب شدند. بنا به توصیه گلیزر، از دو طبقه محیط دل چسب و مکان غیرقابل تحمل به طبقه مرکزی منبع نامتوازن دانش ارجاع داده شد و این طبقه به عنوان طبقه مرکزی اصلی معرفی شد. شواهد این پژوهش نشان داد که نگاه مردم نسبت به کتابخانه های گذشته منفی بوده است و بسیاری از مردم با توجه به همین نگاهی که نسبت به کتابخانه ها دارند، از مراجعه به کتابخانه های امروزی خودداری می کنند. از طرفی دیگر، افراد مصاحبه شونده برای مراجعه به کتابخانه ها شرط ها و پیشنهادهایی ارائه دادند که اگر به آن ها توجه شود، قطعاً میزان مراجعه آن ها به کتابخانه افزایش خواهد یافت. اصالت/ارزش: موضوع مورد مطالعه و اتخاد رویکرد کیفی برای تحقیق حاضر نشان دهنده ارزش و اصالت آن هست. تلاش برای فهم تفاوت بین نگاه ها در گذشته و حال و تمرکز بر واکاوی تصویر ذهنی افراد، این پژوهش را از سایر پژوهش ها متمایز کرده است. کلیدواژه ها: مطالعه کاربران، کتابخانه های عمومی، تصویر ذهنی، ایران

هدف: مقایسه شاخص های عملکرد کتابخانه های کنگره، بریتانیا، کتابخانه های ملی استرالیا، اسپانیا، سوئیس، کانادا، و ژاپن با استاندارد ایزو ۲۸۱۱۸. روش شناسی: داده ها از شاخص های عملکرد 7 کتابخانه ملی گردآوری و مؤلفه های آنها طبق استاندارد ایزو 28118 دسته بندی و با این استاندارد مطابقت داده شد. یافته ها: کتابخانه های ملی در بُعدهای دسترس پذیری منابع: کاربرد، دسترس پذیری خدمات: دیجیتالی کردن، دسترس پذیری خدمات: دسترسی سریع و آسان، و ایجاد مجموعه ملی بیشترین شاخص ها را تعریف کرده اند دسترس پذیری در شرایط حاضر برای آنها بیش از واسپاری اهمیت دارد. همچنین در بُعدهای ارائه خدمات مرجع، حفظ و نگهداری مجموعه، توسعه، مدیریت کارآمد، و دسترس پذیری خدمات: فهرست نویسی، شاخص های کمتری تعریف کرده اند. نتیجه گیری: ایزو 28118 با مقتضیات کتابخانه های ملی تناسب دارد.

هدف اصلی پژوهش حاضر سنجش تأثیر رفتار اشتراک گذاری دانشجویان در شبکه های اجتماعی مجازی بر ویژگی های مختلف سرمایه اجتماعی بود. این پژوهش از نوع کاربردی بود و به روش پیمایشی انجام شد. جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه های زیر پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در استان خراسان جنوبی بود که در سال تحصیلی 1397-1398 مشغول به تحصیل بودند و حداقل شش ماه تجربه استفاده از یکی شبکه های اجتماعی مجازی تلگرام، اینستاگرام یا واتساپ را داشتند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران برای حجم جامعه نامعلوم برابر 384 نفر لحاظ گردید. به منظور بررسی مدل مفهومی پژوهش و آزمون فرضیه ها از روش مدل سازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی و نرم افزار «اسمارت پی ال اس» نسخه 2 استفاده شد. نتایج پژوهش حاضر در مجموع نشان داد که رفتار اشتراک گذاری اطلاعات دانشجویان در شبکه های اجتماعی مجازی بر سرمایه اجتماعی ایشان و هر چهار ویژگی مورد بررسی آن (تعاملی، ساختاری، کارکردی و هنجاری) تأثیر مثبت و معنادار داشت. یافته های پژوهش هم چنین حاکی از این بود که متغیرهای جمعیت شناختی جنسیت، حوزه تحصیلی و مقطع تحصیلی بر رابطه بین رفتار اشتراک گذاری اطلاعات در شبکه ها ی اجتماعی مجازی و سرمایه اجتماعی اثرگذار نبودند.

مدیریت داده های پژوهشی شامل تمام فرایندها و اقداماتی است که اطمینان حاصل می کند که داده های پژوهش به خوبی سازماندهی، مستند، حفظ، ذخیره، پشتیبان گیری، در دسترس، موجود و قابل استفاده مجدد شوند.هدف از این پژوهش ارزیابی نحوه مدیریت، شناسایی مشکلات و نیازمندی های داده های پژوهش در فرایند پژوهش در بین محققان علم اطلاعات و دانش شناسی کشور از پنج منظر، تولید و جمع آوری ، ضبط و پردازش، حفظ و تهیه پشتیبان، انتشار و به اشتراک گذاری داده ها می باشد.گردآوری داده ها از طریق یک پرسشنامه انجام شد. جامعه آماری پژوهش 96 نفر از محققان، استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه های ایران می باشند. از نرم افزار Excel برای تجزیه و تحلیل آماری هر سوال استفاده شد و روند تجمیع و پراکندگی داده ها بصورت فراوانی و درصد نشان داده شده اند.نتایج نشان می دهد در روند تولید و جمع آوری داده ها، رایج ترین نوع داده های تولید شده داده های تجربی، بیشترین داده های تولید شده در قالب داده های متنی و داده های پردازش شده از نرم افزار ها، فراوانی تولید داده ها در طول پژوهش برای محققان بسیار بالا و بصورت ماهانه بوده است و حجم داده های تولید شده برای هر پاسخگو بطور متوسط در سطح نسبتا بالایی می باشد. در بعد ضبط و پردازش داده ها، رایج ترین روش ضبط داده ها بصورت اسناد الکترونیکی است. نرم افزارهای پردازش داده متفاوتی مورد استفاده واقع می شوند، نرم افزارهای Excel و SPSS و سپس Word بیشترین استفاده را داشته اند. برای نگهداری و تهیه نسخه پشتیبان از داده ها، اکثر پاسخ دهندگان از رایانه شخصی استفاده می کنند. مشخص شد اکثر پاسخ دهندگان از هیچ برنامه مدیریت داده های پژوهشی مناسب استفاده نمی کرده اند. جهت انتشار و به اشتراک گذاری داده ها، اکثر پاسخ دهندگان شناخت کافی از منابع بخصوص مجلات حوزه کاری خود ندارند. همچنین آنها دیدگاههای متفاوتی در زمینه ثبت داده ها توسط مجلات دارند، اما در واقع آن را اقدام خیلی خوبی می دانند این در حالیست که از مخازن و شرایط نگهداری داده ها شناخت خوبی ندارند و بیشترین آشنایی آنها روش دسترسی آزاد می باشد . در مقوله نیاز به خدمات اشتراک گذاری و مدیریت داده های پژوهشی، متفق القول به مشکلاتی نظیر عدم اشتراک گذاری داده ها، از بین رفتن داده ها، ذخیره سازی، انتشار و امنیت داده ها اشاره دارند. همچنین کتابخانه ها و مراکز پژوهشی را مناسب ترین سازمان جهت مدیریت داده ها می دانند و خدماتی نظیر سیاست گذاری، تدوین استانداردها جهت جمع آوری، ذخیره، انتشار، اشتراک و امنیت داده ها را الزامی می دانند. در نهایت، روش های خدمات ارجاعی و پاسخگویی، برگزاری کارگاه های آموزشی، شیکه های اجتماعی و برپایی سمینارها جهت تقویت مدیریت داده های پژوهشی و اشتراک گذاری داده ها را مناسب می دانند. اگرچه این نظرسنجی در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی انجام شده است، اما می تواند الهامی برای طراحی مجموعه ای از خدمات کتابخانه ای برای رشته های دیگر، به خصوص در ارتقاء، مشاوره و آموزش مدیریت داده ها و به اشتراک گذاری پژوهشات و ذخیره سازی داده های پژوهشی، فراهم آورد .

هدف : پژوهش حاضر با هدف تحلیل ملزومات ایجاد آرشیو شخصی هنرمندان شهر تهران انجام شد. روش شناسی : روش پژوهش حاضر به صورت آمیخته و ترکیبی از مطالعات اسنادی و کتابخانه ای، مصاحبه، تحلیل محتوای جهت دار و پرسشنامه انجام شده است. جامعه پژوهش شامل هنرمندان شهر تهران در سه زمینه فعالیت نقاشی، مجسمه و حجم و گرافیک که حداقل دو نمایشگاه انفرادی برگزار کرده باشند، است که به دلیل مشخص نبودن جامعه آماری از روش گلوله برفی برای تعیین جامعه آماری استفاده شد و حجم نمونه برابر 271 نفر تعیین شد. اطلاعات مصاحبه به وسیله نرم افزار MAXQDA تحلیل شد و ملزومات به زیرمعیارها و زیرمعیارها به مقوله هایی دسته بندی شدند. از مقوله های مستخرج شده پرسشنامه ای طراحی شد و میزان آلفای کرونباخ 0/893 محاسبه شد. اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری و از آمار توصیفی میانگین برای توصیف داده ها و آمار استنباطی آزمون خی دو، رگرسیون چندمتغیره، آزمون F و معادلات ساختاری برای تحلیل فرضیه های پژوهش با استفاده از نرم افزار لیزرل استفاده شد. یافته ها : نتیجه آزمون خی دو بر اساس درجه آزادی هر عامل به صورت جداگانه نشان داد که بین عوامل ذکر شده و ایجاد آرشیو شخصی هنرمندان رابطه معنی داری وجود دارد. میانگین عامل حفاظت 3/679 با بار عاملی 0/94، میانگین عامل ذخیره سازی 0/636 با بار عاملی 0/92، میانگین عامل فراهم آوری 447/3 با بار عاملی 86/0، میانگین عامل بازیابی و دسترسی 17/3 با بار عاملی 81/0 و میانگین عامل سازمان دهی 2/791 با بار عاملی 0/79 بود. نتیجه گیری : بر اساس چرخه حیات اسناد و مدارک ثبت شده، ملزومات ایجاد آرشیو شخصی هنرمندان به ترتیب اهمیت شامل: حفاظت، ذخیره سازی، فراهم آوری، بازیابی و دسترسی و سازمان دهی است. از نظر هنرمندان حفاظت فیزیکی و دیجتالی از آرشیو اهمیت زیادی دارد. حفاظت از آرشیو فیزیکی سخت تر از حفاظت از آرشیو دیجیتالی است.

هدف: هدف از این پژوهش، تعیین اولویت های به کارگیری قابلیت های وب 0/2 در سامانه مدیریت کتابخانه های عمومی کشور (سامان) از دیدگاه کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی استان تهران است. روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی- پیمایشی صورت گرفت و از لحاظِ هدف کاربردی است. جامعه آماری پژوهش شامل 240 نفر از کتابداران کتابخانه های عمومی استان تهران بود. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه ای دیگرساخته است که شامل 103 قابلیت در هفت معیار اصلی می شود. یافته ها: نتایج نشان داد که قابلیت های داشتن پروفایل شخصی از معیار پرونده کاربر، ارائه اطلاعات کامل کتاب شناختی و جزئیات تولید اثر از معیار نمایش کامل منابع، ارائه راهنما از معیار محتوا، پرسش و پاسخ از کتابدار از معیار مشارکت کاربران، بالاترین اولویت را از نظر کتابداران داشتند و قابلیت های دیگر معیارها اولویتی یکسان داشتند . از میان معیارهای مورد ارزیابی، قابلیت های دارای ویژگی های مرتبط با بسترهای اجتماعی رتبه میانگین کمتری نسبت به بقیه قابلیت ها داشتند و به نظر می رسد دغدغه اصلی کتابداران، جست وجوی منابع و خدمات رسانی هرچه بیشتر به منظور شناساندن منابع موردنیاز مراجعان به صورت دل خواه آنان با استفاده از قابلیت های وب 0/2 است. اصالت/ارزش: نرم افزار سامان از قابلیت های اصلی وب 0/2 مانند پرونده کاربر، مشارکت کاربران و خبررسانی در سطح پایینی حمایت می کند، اما از ویژگی های رایج نرم افزارهای کتابخانه ای مانند جست وجو و نمایش مدارک در سطح بالاتری پشتیبانی می کند. بنابراین، این یافته ها می تواند به تصمیم سازان در این عرصه کمک کند تا بتوانند برنامه های لازم برای آینده این نرم افزار را پیش بینی کنند.

هدف: هدف پژوهش حاضر تحلیل ساختار مطالعات سازماندهی دانش بر اساس تحلیل شبکه هم نویسندگی مقاله های در وبگاه علم است. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است که با رویکرد علم سنجی و تحلیل شبکه های اجتماعی انجام گرفته است. رکوردهای پژوهش بر مبنای کلیه مقاله های دو مجله Knowledge Organization و Cataloging Classification Quarterly و کلیدواژه های مرتبط با حوزه سازماندهی دانش نمایه شده در وبگاه علم در سال های 1900 تا 2019 گردآوری شده است.سپس از بین 23525 نویسنده که در چاپ 17950 مقاله نقش داشتند، تعداد 311 نفر که دست کم 8 مقاله داشتند با استفاده از نرم افزار یوسی آی نت مورد تحلیل قرار گرفتند. پس از آن ماتریس مربعی در ابعاد 311 در 311 تشکیل شد و در نهایت شبکه هم نویسندگی بر اساس شاخص های مرکزیت ترسیم شد. یافته ها: در پژوهش حاضر، متوسط تعداد نویسنده برای هر مقاله 31/1 است. پروفسور یورلند (43 مقاله)، پروفسور ولفانگ جی استوک (36 مقاله) و پروفسور بورگمن (31 مقاله) به ترتیب دارای بیشترین تعداد مقاله های در سازماندهی دانش می باشند. الگوی تک نویسندگی (93/49 درصد) و دو نویسندگی (68/24 درصد)، رایج ترین رویکردها در مطالعات سازماندهی دانش به شمار می روند. در بررسی شاخص های مرکزیت، ژنگ، فرو، گیلز و گوه به ترتیب نفرات برتر در شاخص های مرکزیت درجه، مرکزیت نزدیکی، مرکزیت بینابینی، مرکزیت بردار ویژه هستند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر به نظر می رسد پژوهشگران مطرح حوزه سازماندهی دانش، با وجود پرتولید بودن نتوانسته اند نقش برجسته ای در شکل گیری شبکه هم نویسندگی این حوزه ایفا نمایند.

استخراج کلمات/ عبارات کلیدی متن، پیش نیاز بسیاری دیگر از وظایف حوزه پردازش زبان طبیعی است. اما بررسی متون فارسی و انگلیسی این حوزه نشان می دهد، تلاش های انگشت شماری برای استخراج کلمات/ عبارات کلیدی از متون فارسی صورت گرفته است. لذا، این مقاله، با هدف تعیین موقعیت کنونی پردازش زبان طبیعی فارسی و به طور خاص استخراج کلمات/ عبارات کلیدی از متون فارسی، به مرور خلاصه ای از مقالات فارسی و انگلیسی منتشر شده در این حوزه که از متون فارسی برای آزمودن ایده هایشان استفاده کرده اند ، می پردازد؛ سپس هر مقاله را از نظر روش شناسی، نحوه اجرا و پیاده سا زی، روش ارزیابی و معیارهای آن مورد تعمق قرار داده و به چالش می کشد . در مجموع 14 مقاله فارسی و 6 مقاله انگلیسی به استخراج کلمات و عبارات کلیدی از متون فارسی پرداخته اند . روش بیشتر این مقالات، استفاده از اطلاعات آماری و زبان شناختی بوده است. اکثر این مقالات یا در روش شناسی انتخاب شده ایراد دارند و یا نویسندگان نتوانسته اند ایده پیشنهادی شان را به وضوح برای خواننده تبیین نمایند. در بسیاری از مقالات، از مجموعه داده استانداردی برای ارزیابی سیستم استفاده نشده و نحوه محاسبه معیارهای ارزیابی مبهم یا دارای اشکال است . در مجموع، به جز 3 مقاله که روش اجرا شده را به نحو نسبتاً قابل قبولی گزارش کرده اند ، سایر مقالات قابلیت تکرار پذیری و تعمیم ندارند. لذا نمی توان از آن ها به عنوان معیار پایه ای برای ارزیابی سیستم های آینده استفاده کرد یا از ایده مطرح شده در آن ها با اطمینان در ساخت و توسعه نرم افزارهای کاربردی و عملی در حوزه استخراج کلمات کلیدی استفاده نمود .

هدف : این پژوهش با هدف سطح بندی کتابخانه های عمومی استان فارس و تعیین الگوی پراکندگی آن ها بر مبنای توزیع امکانات و خدمات انجام شده است. روش : این پژوهش از نظر هدف در دسته تحقیقات کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش تحقیق از دسته تحقیقات توصیفی از نوع پیمایشی است . جامعه آماری پژوهش همه 163 کتابخانه نهادی استان فارس بوده است که همه آن ها به روش سرشماری مورد بررسی قرار گرفته اند. ابزار گردآوری داده های تحقیق پرسش نامه بوده که در سه مرحله اجرا شده است. به منظور سطح بندی شهرستان های استان فارس در زمینه برخورداری از امکانات و خدمات کتابخانه های عمومی، پس از شناسایی عوامل مؤثر بر سطح بندی کتابخانه ها و به دست آوردن امتیاز عوامل با استفاده از نظر نخبگان و مدیران کتابخانه های عمومی و روش تحلیل سلسله مراتبی ( AHP )، به سطح بندی کتابخانه های استان در مقیاس شهرستانی با استفاده از روش فواصل وزن دار معکوس ( IDW ) پرداخته شد. برای تعیین نحوه پراکندگی کتابخانه ها و امکانات نیز از تکنیک های نزدیک ترین همسایگی و شاخص موران و توابع تحلیل فضایی استفاده شده است . یافته ها: یافته ها نشان داد که توزیع منابع و خدمات در کتابخانه های عمومی استان فارس، به صورت نامتوازن انجام شده است . طبق نقشه های نهایی بخش عمده ای از استان از نظر تمامی شاخص های امکانات و خدمات در وضعیت متوسط قرار گرفته است. برخوردارترین مناطق از نظر امکانات و خدمات، پیرامون مناطق شمالی ازجمله شهرستان های کازرون، سروستان و آباده است، در حالی که کم برخوردارترین مناطق در بخش های جنوبی و مرکزی استان متراکم شده اند. همچنین، توزیع امکانات و خدمات، در سطح کتابخانه های استان به صورت خوشه ای (همگنی پدیده های موردبررسی) و در مقیاس شهرستانی الگوی توزیع به صورت اتفاقی (تصادفی بودن پدیده های مورد بررسی) است. اصالت/ارزش : اصالت این پژوهش ناظر بر رویکرد به کاررفته درخصوص کتابخانه های استان فارس بوده است. این پژوهش با رویکرد توجه به شاخص های مکانی و عملکردی کتابخانه ها انجام شده است که منتهی به سطح بندی شهرستان های استان و همچنین، ارائه الگوی توزیع امکانات و خدمات در سطح استان و شهرستان ها شده است. تحقیقات پیشین انجام شده در کشور و استان فارس غالباً با رویکرد مکان یابی کتابخانه ها بوده است.

مقدمه: کتابداران کتابخانه های عمومی درصددند تا اطلاعات گوناگون را به طور مفید و مؤثر به طیف عظیمی از مردم ارائه دهند. به دلیل لزوم ارتباط میان کتابداران با انبوه اعضای بالقوه و بالفعل، پرداختن به مسئله مهارت های ارتباطی بیش ازپیش اهمیت پیدا می کند. لذا هدف پژوهش حاضر تحلیل راهبردی عوامل و موانع مؤثر در به کارگیری مهارت های ارتباطی مدیران و کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان می باشد. روش شناسی: این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت و نحوه گردآوری اطلاعات از نوع توصیفی و پیمایشی است که با کاربرد مدل SWOT به انجام رسیده است. جامعه پژوهش شامل تمامی مدیران و کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان به تعداد 381 نفر است که پس از توزیع پرسش نامه، تعداد 277 مورد عودت داده شد. ابزار مورد استفاده، پرسش نامه محقق ساخته ای است که با مطالعه پیشینه و ادبیات موضوع طراحی شده است. برای تحلیل یافته ها از روش های مختلف آمار توصیفی استفاده شده است. یافته ها: این پژوهش نتایجی را در 7 بعد از عوامل درونی شامل پذیرش و اعتماد، ارتباطات غیرکلامی و زبان بدن، ویژگی های شغلی، صداقت، همدلی و همدردی، کمیت و کیفیت ارتباط، شکایت و خشم، تلاش های فردی، به عنوان نقاط قوت و ضعف کاربست مهارت های ارتباطی؛ و 5 بعد از عوامل بیرونی شامل اجتماع و محیط، نگرش های مدیریتی، آموزش و نظام ارتقاء، به عنوان فرصت ها و تهدیدهای کاربست مهارت های ارتباطی که کتابداران برای کاربست مهارت های ارتباطی با آن مواجه هستند ارائه می دهد. از مجموع 36 مؤلفه ای که در 7 بُعد از عوامل درونی، به عنوان نقاط قوت و ضعف، مورد بررسی قرار گرفت، 6 نقطه قوت و 8 نقطه ضعف مشاهده، و 22 عامل باقی مانده در وضعیت متوسط قرار داشتند که میانگین 986/2 به دست می آید. همچنین از 21 عامل مورد بررسی در 5 بعد از عوامل بیرونی، با 2 فرصت مواجه، و با 15 تهدید روبه رو هستند و 4 عامل دیگر نیز وضعیت متوسطی را دارا هستند و میانگین 296/2 برای عوامل بیرونی به دست آمد. نتیجه : نتایج نشان می دهد که وضعیت مهارت های ارتباطی در میان مدیران و کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان در وضعیت «نسبتاً مطلوبی» قرار دارد. لذا شایسته است تا با استفاده از نقاط قوت، نقاط ضعف پوشش داده شود و با بهره گیری از فرصت ها، بر تهدیدها غلبه نمود. در این راستا، لذا مدیران و برنامه ریزان کتابخانه های عمومی باید با برگزاری دوره های آموزشیِ حضوری و مجازی، تدوین برنامه های آموزشی مستمر، تنظیم نظام نامه ارتقاء بر اساس مهارت های ارتباطی، در کنار اقناع سازی کتابداران با بهبود وضعیت حقوق و مزایا، درصدد افزایش مهارت های ارتباطی آن ها برآیند تا در ادامه بتوان شاهد رشد کمیت و کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی باشیم.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی، تحلیل و ترسیم ممیزی اطلاعات مرکز اسناد فنی و سیستمی شرکت ایران خودرو بر اساس مدل هنزل انجام شده است . روش پژوهش: پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت از نوع کاربردی و با روش پیمایشی - توصیفی انجام شده است. شیوه گرداوری اطلاعات ،پرسشنامه نیمه ساختاریافته مبتنی بر مدل ممیزی اطلاعات هنزل است . جامعه آماری پژوهش 28 نفر  از کارکنان کتابخانه مرکزی، بخش آرشیو فنی و بخش کنترل مدارک است که از این تعداد 22 نفر پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل یافته ها  با نرم افزار آماری spss براساس شاخص های آماری مرکزی(میانگین)، شاخص های پراکندگی(انحراف معیار، واریانس، کمینه و بیشینه) براساس دو معیار« بلی» ، «خیر»، و سنجش 1 تا 10 انجام شده است. پایایی پرسشنامه های مذکور در این پژوهش با ضریب 976/0 آلفای کرونباخ محاسبه گردید. یافته های پژوهش: یافته ها نشان می دهد در مرحله برنامه ریزی ممیزی اطلاعات مدل هنزل ، «درک شفافی از ماموریت سازمان  توسط کارکنان شرکت» در گام اول ، «تخصیص منابع فنی اعم ازسخت افزار، اسکنرها،چاپگرهاو...» در گام دوم، «ارائه پیشنهادات در اجرای نتایج  »در گام سوم، «توسعه یک راهبرد ارتباطی با استفاده از بازخورد ذینفعان و مشارکت گنندگان» در گام چهارم و«جلب حمایت مدیریت با پشتیبانی از طرح فرایند» درگام پنجم)؛ مرحله گرداوری داده، «ایجاد بانک منابع اطلاعاتی برای گرداوری داده ها» ؛ مرحله تحلیل داده ها،« برنامه ای برای ترسیم جریان اطلاعات»  ؛مرحله ارزیابی داده ها، «برنامه ای در ارزیابی داده ها برای بیان مشکلات و شناسایی فرصت ها»؛ مرحله ارائه پیشنهادات « اعلام نتایج و ارائه پیشنهادات همراه با بازخورد فردی ذینفعان و شرکت کنندگان  » ؛ مرحله اجرای پیشنهادات، «تشریح اهداف برای توسعه یک برنامه اجرایی» ؛ مرحله ممیزی اطلاعات به عنوان فرایند مستمر، «برنامه ریزی برای انطباق ممیزی فرایند کاری به صورت مستمر » ، در ممیزی اطلاعات اداره مرکزی اسناد فنی و سیستمی ایران خودرو از نظر کارکنان دارای اهمیت است و در فرآیند ممیزی اطلاعات در مرکز اثر گذاری بیشتری دارند. نتیجه گیری: ممیزی اطلاعات فرایندهای کاری و جریان اطلاعات در اداره مرکزی اسناد فنی و سیستمی شرکت ایران خودرو بر اساس مراحل  هفت گانه مدل هنزل در حد مطلوب نیست.

مسئله پژوهش : نقد و بررسی عناصر فرامتنی 42 پایان نامه فقهی و حقوقی با موضوع یکسان «پیوند اعضا» مسئله این پژوهش است. روش: روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و ابزار، سیاهه وارسی است. اهداف: بررسی میزان اختلاف دامنه موضوعی با استناد به عنوان آن ها؛ بررسی میزان مطابقت محتوای چکیده پایان نامه های مورد تحقیق با چکیده ساختار یافته؛ بررسی میزان مطابقت ساختار پایان نامه ها به لحاظ کمی و کیفی با تعداد و محتوای 5 فصل پایان نامه. یافته ها :1 - موضوع «پیوند اعضا» در90 درصد از پایان نامه های مورد پژوهش، موضوع اصلی و یکسان و رویکرد پژوهش در بالغ بر90 درصد از پایان نامه ها تقریباً یکسان و تکراری است؛ 2- نزدیک به 40 درصد از پایان نامه ها، 6 عنصر الزامی چکیده ساختار یافته را در بر دارند؛ 3- فقط 5 درصد از پایان نامه ها منطبق با تعداد و محتوای فصول پنجگانه بر اساس روش تحقیق بوده و 15 درصد هم مطابق با تعداد و نزدیک به محتوای فصول پنجگانه است و فصول 67/5 درصد از پایان نامه ها نیز کمتر یا بیشتر از 5 فصل بوده است. به لحاظ محتوایی، در 57/5 درصد از پایان نامه ها در هیچ فصلی، کلیات و روند پژوهش معرفی نشده و در 65 درصد از پایان نامه ها نیز اشاره ای به پیشینه پژوهش نشده و 50 درصد از پایان نامه ها فاقد ارائه پیشنهاد هستند.

هدف: مسئله اشتغال تقریباً از اهداف قطعی عموم دانشجویان تحصیلات تکمیلی به شمار می آید. بهبود وضعیت اشتغال و ارزیابی عملکرد مراکز آموزش عالی مبتنی بر انجام  پژوهش در این زمینه است. بر این اساس، پژوهش حاضر به بررسی وضعیت شغلی فارغ التحصیلان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه قم می پردازد. روش پژهش: این مطالعه، پژوهشی کاربردی است که با استفاده از روش پیمایشی- توصیفی و با به کارگیری ابزار پرسشنامه محقق ساخته صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش کلیه فارغ التحصیلان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه قم (402 نفر) هستند که 302 نفر ار آن ها پرسشنامه ها را تکمیل کردند. یافته ها: از مجموع 302 نفری که پرسشنامه های ارسالی را تکمیل نمودند، 1/82 درصد پاسخگویان را زنان و 9/17 درصد را مردان تشکیل داده اند. 7/51 درصد پاسخگویان در زمان انجام تحقیق، شاغل بوده و 3/48 درصد بیکار بوده اند. کمترین درصد بیکاری مربوط به فارغ التحصیلان ورودی 1380 و 1381 دانشگاه قم می باشد و بالاترین درصد بیکاری در بین ورودی های 1385 و 1386 مشاهده می شود. بیکاری در پذیرش شدگان سال های 1380 تا 1385 تقریباً وضعیت صعودی داشته و پس از کاهش بیکاری در چند سال، مجدداً برای ورودی های سال های 1388 تا 1391 این وضعیت صعودی تکرار شده است. از بین 156 پاسخگوی شاغل، 7/64 درصد (101 نفر) در شغلی مرتبط با رشته تحصیلی خود فعالیت می کنند و اکثر آنان در زمینه کتابداری فعالیت دارند اما 3/35 درصد شغل شان با رشته تحصیلی مرتبط نیست. نتیجه گیری: بهبود وضعیت اشتغال فارغ التحصیلان مستلزم تشکیل کارگروه کار و اشتغال در دانشگاه و اجرای برنامه ها و سیاست های پیشنهادی است.

هدف: هدف این پژوهش، تحلیل رفتار استنادی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی در پایان نامه ها از سال1393 تا 1398 بود. روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع تحقیقات تحلیل استنادی و مقطعی و بر اساس شیوه گردآوری داده ها از نوع کتابخانه ای می باشد. جامعه پژوهش کلیه پایان نامه های دفاع شده دانشجویان دانشگاه رازی در سال های 1393 تا 1398 که جمعاً 3854 پایان نامه بود. حجم نمونه بر اساس فرمول نمونه گیری کوکران 349 پایان نامه محاسبه شد. برای جمع آوری داده ها از روش طبقه ای- تصادفی استفاده شد. و نهایتاً داده ها را با کمک نرم افزار اکسل و اس. پی. اس. اس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: هر پایان نامه در دانشگاه رازی به طور متوسط دارای 58/93 منبع کتابشناختی(استناد) بود. بیشترین استناد مربوط به مقالات با میانگین 92/67 و کمترین استناد مربوط به وب سایت ها با میانگین77/1 است. در بین مقالات بیشترین استناد به مقالات انگلیسی با میانگین 56/55 و کمترین استناد به مقالات عربی بود. همچنین بین دانشکده و استناد به مقالات علمی رابطه معناداری وجود داشت. نتیجه گیری: استفاده از منابع جدید و غنی در پایان نامه های رشته های مختلف امری ضروری به نظر می رسد و از آنجا که منابع انگلیسی در این زمینه ها غنی تر هستند، استفاده از این منابع در پژوهش های دانشگاهی نیز افزایش یافته است. لذا توجه به رشته های مختلف دانشگاهی بر اساس نیاز اطلاعاتی آنان در زمان مجموعه سازی منابع کتابخانه ای و هم چنین اشتراک گرفتن از پایگاه های اطلاعاتی معتبر برای دسترسی سریع و آسان به منابع انگلیسی امری ضروری و حائز اهمیت می باشد.

هدف: هدف پژوهش حاضر تحلیل عوامل موثر بر تولید علم در رشته های ریاضی، فیزیک و شیمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان است. روش : پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و با استفاده از روش علم سنجی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش، مدارک نمایه شده (1989 -2019) در حوزه های موضوعی شیمی، ریاضی و فیزیک از پژوهشگران دانشگاه شهید مدنی آذربایجان در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس است. برای ترسیم نقشه های علمی، از نرم افزار ووس ویوور و برای پاسخ به فرضیه های پژوهش از آزمون های آماری t، تحلیل واریانس، همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شده است. یافته ها: بر اساس یافته ها، میزان همکاری های علمی بین المللی پژوهشگران ریاضیات دانشگاه در مقایسه با محققان رشته های شیمی و فیزیک بیشتر است. همچنین، میانگین تولیدات علمی بر حسب مرتبه علمی و جنسیت معنی دار، ولی بر حسب گروه آموزشی و محل اخذ مدرک معنی دار نیستند. بین تعداد واحد پایان نامه و تولیدات علمی نمایه شده در پایگاه اسکوپوس رابطه معنی دار و همبستگی مثبت بالایی وجود دارد. اصالت اثر: تحلیل تولیدات علمی محققان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان بر اساس پایگاه اسکوپوس و ترسیم شبکه هم تالیفی با نرم افزار ووس ویور از نوآوری های پژوهش حاضر است. واژه های کلیدی: علم سنجی، هم تالیفی، اسکوپوس

سازمان دهی دانش که برای دسترسی آسان، دقیق و سریع به محتوای دانش انجام می پذیرد، با استفاده از فراداده های برآمده از واژگان کنترل شده و استاندارد صورت می گیرد. این فراداده های استاندارد حاصل نظر جامعه علمی و متخصصان موضوعی آن علم است. بر پایه رهیافت سنتیِ سازمان دهی و بازیابی دانش، میان اطلاعات و دانش و انسان دوگانگی وجود دارد و سازمان دهی دانش به مثابه امری عینی و توصیف های خنثی از یک جهانِ دانشِ از پیش موجود است. در نگاه سنتی، امر ادراک شده، آیینه تمام نمای واقعیت است. این تصور از عینیت گرایی و خنثی بودن، با ظهور اندیشه پست مدرنیسم فرو نشست. در نگاه پست مدرن، امر واقع، حقیقت و دانش به مثابه امر ساخته وپرداخته شده در جامعه گفتاری خاص است؛ بنابراین نظریه پست مدرن، سازمان دهی اطلاعات به مثابه تعامل فعال انسان با مفاهیم و اطلاعات برای برساختن نظام هایی از سازمان دهی دانش است. ازاین روی، قوانین، دستورالعمل ها و استانداردهای سازمان دهی اطلاعات کمتری موردتوجه قرار می گیرد و آنچه مهم است پویایی برداشت ها از متون و ازاین روی، پویایی ساختار محتوا و فرایند تفسیری در سازمان دهی دانش است. در حوزه علوم اسلامی، این امر از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ زیرا متون اسلامی، مانند منابع علوم قرآن و علوم حدیث، مبنای احکام شرعی و مبانی اخلاقی و اعتقادی اند و سازمان دهی دقیق و درست این منابع، سبب بازیابی درست و درنتیجه احکام درست شرعی، اخلاقی و اعتقادی خواهد بود.

امروزه ابزارها فناوری اطلاعات و فضای دیجیتال همه جوامع بشری را متأثر ساخته اند و هر کس به گونه ای از این فضا بهره برداری می کند. البته این فضا چالش های تازه ای نیز به همراه دارد و از چالش های جدی آن حمایت از حقوق پدیدآوران محتوا است. با آن که حمایت حقوق پدیدآوران در فضای فیزیکی پیرامون دو سده است که در کانون توجه بوده و ضوابط و قوانین گوناگونی برایش تصویب شده است، حمایت از این حق در فضای مجازی هنوز در آغاز راه و با دشواری هایی همراه است. اگرچه، کشورها چه به شکل مستقل و چه از راه تصویب پیمان های منطقه ای و جهانی کوشیده اند تا از حق مؤلف در این فضای تازه حمایت کنند. هدف کلیدی این مقاله، نگاهی مقایسه ای است به تمهیداتی که در اسناد جهانی، حقوق ایالات متحده، کانادا، و ایران در این باره اندیشیده شده است. برای دستیابی به این هدف، سه سند حقوقی بین المللی و اسناد حقوقی ایالات متحده، کانادا، و ایران به روش تحلیل محتوا بررسی شده اند. از این رو، نخست اسناد کلیدی قانونی شناسایی، مفاد مصوب آنها در پیوند با حمایت پدیدآوران تعیین، و متن قانون مطالعه و با توجه به ویژگی های فضای مجازی تفسیر شده است. یافته ها نشان می دهند که توجه به ویژگی های فضای مجازی در اسناد جهانی و آمریکا و کانادا بیش از قوانین و مقررات ملی است. اگرچه برخی از مواد قانونی در اسناد ایرانی، همانند قانون حمایت حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان؛ قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی؛ قانون حمایت از حقوق پدیدآوران نرم افزارهای رایانه ای؛ قانون تجارت الکترونیکی؛ قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت های غیرمجاز می نمایند؛ قانون مطبوعات؛ مقررات و ضوابط شبکه های اطلاع رسانی رایانه ای؛ پیش نویس لایحه قانون جامع حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط؛ پیش نویس لایحه حمایت از داده و حریم خصوصی در فضای مجازی را می توان برای فضای مجازی هم به کار برد. نتیجه آنکه با توجه به ویژگی های فضای مجازی و توسعه روزافزون این فضا، قانون گذار ایرانی باید در قوانین آتی توجه ویژه ای به آن داشته باشد.

هدف : شناسایی نیروهای پیشران کلیدی تأثیرگذار بر آینده فهرست های کتابخانه ای در ایران و چگونگی تأثیر هر یک از آن ها بر آینده فهرست های کتابخانه ای. روش شناسی : برای تحلیل تأثیرات متقابل و تعیین نیروهای پیشران کلیدی از ماتریس اثرات متقابل و نرم افزار میک مک برای انجام محاسبات ریاضیِ اثرات متقابل متغیرهای تأثیرگذار و تأثیرپذیر استفاده شد. یافته ها : 3 متغیر در گروه متغیرهای تأثیرگذار، 3 متغیر در گروه متغیرهای دووجهی، 4 متغیر در گروه متغیرهای تأثیرپذیر، و 3 متغیر در گروه متغیرهای مستقل قرار گرفت. درنهایت، 4 متغیر «کمیّت و کیفیت فهرست های کتابخانه ای در محیط مجازی»، «اصلاح و روزآمدسازی ابزارها و استانداردها»، «کتابخانه بدون دیوار»، و «تعامل متخصصان فهرست های کتابخانه ای با طراحان نظام های کتابخانه ای» به عنوان متغیرهای راهبردی شناسایی شد. نتیجه گیری: روابط شناسایی شده در میان نیروهای پیشران تأثیرگذار بر آینده فهرست های کتابخانه ای در ایران اهمیت تغییر محیط سنتی فهرست ها و ورود آنها به محیط جدید اطلاعات را نشان می دهد. توجه به نیروهای راهبردی شناسایی شده نیز می تواند حرکتی زنجیره ای برای آینده نظام رقم زند.  

هدف: هدف پژوهش حاضر شناخت مناسب ترین نوع برنامه ریزی به منظور طراحی فعالیت های فرهنگی کتابخانه های عمومی در ایران، از دیدگاه کتابداران و کارشناسان این کتابخانه ها است. درک دیدگاه های کارکنان صف و ستاد کتابخانه های عمومی در انتخاب مناسب ترین نوع برنامه ریزی و همچنین، اولویت بندی به کارگیری انواع برنامه ریزی ها برای طراحی فعالیت های فرهنگی کتابخانه های عمومی دارای اهمیت است. تعیین مناسب ترین نوع برنامه ریزی برای طراحی فعالیت های فرهنگی از دیدگاه کتابداران و کارشناسان کتابخانه های عمومی کشور است. روش: روش پژوهش کاربردی و از نوع توصیفی-پیمایشی است. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته است که روایی محتوایی با استفاده از دو ضریب نسبی روایی محتوایی و شاخص روایی محتوایی و پایایی پرسش نامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد. جامعه پژوهش شامل دو گروه کتابداران و کارشناسان استانی و ستادی امور فرهنگی نهاد کتابخانه های عمومی کشور بودند. 357 کتابدار از طریق نمونه گیری خوشه ای و 38 کارشناس به عنوان نمونه به صورت تصادفی انتخاب شدند که از این تعداد 29 پرسش نامه تکمیل شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون فریدمن در نرم افزار SPSS نسخه 22 استفاده شده است. یافته ها: دیدگاه های کتابداران و کارشناسان در انتخاب مناسب ترین نوع برنامه ریزی متفاوت بود. از نظر کتابداران پنج نوع برنامه ریزی مشارکتی، فرهنگی، راهبردی، ترویجی و منطقی در اولویت نخست تا پنجم بودند و از منظر کارشناسان ستادی به ترتیب انواع برنامه ریزی های منطقی، راهبردی، ترویجی، فرهنگی و مشارکتی در اولویت اول تا پنجم قرار داشتند. اصالت/ارزش: مقاله حاضر اولین پژوهشی است که به بررسی دیدگاه های کارکنان صف و ستاد در انتخاب مناسب ترین نوع برنامه ریزی در کتابخانه های عمومی می پردازد. شناخت و درک تفاوت های کارکنان صف و ستاد در نوع برنامه ریزی به هم گرایی نظریات بین آن ها کمک می کند و موجب تقویت برنامه ریزی ها می شود.