سامانه مدیریت کتابخانه های عمومی

هدف: هدف از این پژوهش، تعیین اولویت های به کارگیری قابلیت های وب 0/2 در سامانه مدیریت کتابخانه های عمومی کشور (سامان) از دیدگاه کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی استان تهران است. روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی- پیمایشی صورت گرفت و از لحاظِ هدف کاربردی است. جامعه آماری پژوهش شامل 240 نفر از کتابداران کتابخانه های عمومی استان تهران بود. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه ای دیگرساخته است که شامل 103 قابلیت در هفت معیار اصلی می شود. یافته ها: نتایج نشان داد که قابلیت های داشتن پروفایل شخصی از معیار پرونده کاربر، ارائه اطلاعات کامل کتاب شناختی و جزئیات تولید اثر از معیار نمایش کامل منابع، ارائه راهنما از معیار محتوا، پرسش و پاسخ از کتابدار از معیار مشارکت کاربران، بالاترین اولویت را از نظر کتابداران داشتند و قابلیت های دیگر معیارها اولویتی یکسان داشتند . از میان معیارهای مورد ارزیابی، قابلیت های دارای ویژگی های مرتبط با بسترهای اجتماعی رتبه میانگین کمتری نسبت به بقیه قابلیت ها داشتند و به نظر می رسد دغدغه اصلی کتابداران، جست وجوی منابع و خدمات رسانی هرچه بیشتر به منظور شناساندن منابع موردنیاز مراجعان به صورت دل خواه آنان با استفاده از قابلیت های وب 0/2 است. اصالت/ارزش: نرم افزار سامان از قابلیت های اصلی وب 0/2 مانند پرونده کاربر، مشارکت کاربران و خبررسانی در سطح پایینی حمایت می کند، اما از ویژگی های رایج نرم افزارهای کتابخانه ای مانند جست وجو و نمایش مدارک در سطح بالاتری پشتیبانی می کند. بنابراین، این یافته ها می تواند به تصمیم سازان در این عرصه کمک کند تا بتوانند برنامه های لازم برای آینده این نرم افزار را پیش بینی کنند.

هدف: هدف پژوهش حاضر آگاهی از میزان کاربردپذیری سامانه مدیریت کتابخانه های عمومی کشور (سامان) از دید کاربران با آسیب بینایی است. روش : پژوهش از نوع کاربردی بود و با آزمون رسمی کاربردپذیری انجام گرفت. از طریق مشاهده اکتشافی کاربران با آسیب بینایی (پروتکل بلنداندیشی) و با تعریف وظایف واقعی (3 وظیفه)، وضعیت کاربردپذیری سامانه با روش کیفی ارزیابی شد. 10 نفر از کاربران با آسیب بینایی با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. تکمیل وظیفه با نرم افزارهای ضبط صفحه رصد شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار اکسل و Maxqda استفاده شد. اعتبار داده ها با معیارهای گوبا و لینکلن تعیین شد. یافته ها: هر کاربر به طور متوسط زمانی را برای مکان یابی منبع (حدود 30/9 دقیقه)، درخواست الکترونیکی عضویت (بیش از 11 دقیقه) و ارسال پرسش به کتابدار (کمتر از 7 دقیقه) صرف کرد. کاربران معدودی می توانستند در استفاده از سامانه بدون کمک پیمایش کنند و برخی کاربران در انجام وظایف خود ناموفق بودند. 90 درصد کاربران سهولت استفاده از سامان را در حد نامطلوب ارزیابی کرده اند و از زمان صرف شده برای پیشبرد وظایف ناراضی بودند. موانع مهم کاربردپذیری سامان در 177 کد و 5 مقوله شناسایی شد. دسترس پذیری کامبوباکس ها یا منوهای کشویی، طراحی اصولی، دسترس پذیری با صفحه کلید، عنوان بندی منطقی، پیچیدگی جستجو، پیام های سیستمی، انتقال اطلاعات با حواس و ... از پربسامدترین این موانع بودند. نتیجه گیری: کاربردپذیری شرط اساسی برای استمرار عملکرد وبگاه هاست. کتابخانه ها و وبگاه های فراگیر بر تنوع ذینفعان تمرکز دارند. درگیر کردن کاربران نهایی جنبه حیاتی در طراحی کاربرمحور است. این امر نیاز به بررسی مداوم انتظارات آنان را نشان می دهد.