فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۴۱ تا ۸۶۰ مورد از کل ۱٬۵۱۹ مورد.
۸۴۱.

بررسی اثر بسامد، برانگیختگی معنایی و برانگیختگی ناشی از تکرار در تسهیل دسترسی واژگانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دسترسی بسامد برانگیختگی آزمون تصمیم‏گیری واژگانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷۴ تعداد دانلود : ۸۴۷
در این مقاله اثر بسامد، برانگیختگی معنایی و برانگیختگی ناشی از تکرار، در فرایند دسترسی واژگانی به کمک آزمون‏های تداعی معنایی و تصمیم‏گیری واژگانی نشان داده شده است. در این آزمون‏ها، با توجه به شواهد به‏دست آمده از کنش افراد سعی شده است به آن‏چه در توانش انسان رخ می‏دهد پی برده شود. دانشمندان از این شیوه در مدل پردازی فرایندهای ذهنی زبان طبیعی استفاده می‏کنند و سعی می‏کنند پیچیدگی‏های فرایندهای شناختی را که در درک و تعبیر این فرایند با آن‏ها مواجه هستیم را توضیح دهند. نتایج این آزمون جزییات قابل توجهی را در مورد روابط میان واژه‏ها در ذخیره واژگان ذهنی نشان می‏دهد. همچنین نکات جالبی در خصوص مکانیسم و اطلاعات لازم در فرایند دسترسی واژگانی به همراه دارد.
۸۴۳.

وجه بلاغی تضمین نحوی در زبان عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: قرآن کریم ایجاز تضمین نحوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴۷
تضمین نحوی نوعی از ایجاز است که با یک لفظ، همزمان دو معنا به ذهن مخاطب منتقل می گردد. اگرچه تضمین در اسم و فعل و حرف جریان دارد ولیکن بیشترین شهرت و کاربرد آن در فعل است بدین گونه که یک فعل در بردارنده معنای فعل دیگر باشد و از نظر متعدی و لازم، حکم فعل دوم را به خود اختصاص دهد. در این مقال ضمن تعریف انواع و وجوه بلاغی تضمین، موارد تضمین در قرآن کریم بررسی شده و تقسیمات جدیدی عرضه گردیده است.
۸۴۴.

ترامتنیت مطالعه روابط یک متن با دیگر متن‏ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ساختارگرایی پساساختارگرایی ترامتنیت میان متنیت ژنت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری معنی شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها گفتمان انتقادی
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی بینامتنیت
تعداد بازدید : ۱۱۹۳۸ تعداد دانلود : ۶۹۳۴
ارتباط یک متن با متن‏های دیگر از موضوعات مهمی است که با ساختارگرایی و پساساختارگرایی مورد توجه پژوهشگرانی چون کریستوا، بارت، ریفاتر، ژنت و... قرار گرفته است. ژولیا کریستوا نخستین بار در دهه 1960 اصطلاح بینامتنیت (Intertextualite) را برای هر نوع ارتباط میان متن‏های گوناگون مطرح کرد. پس از آن ژرار ژنت با گسترش دامنه مطالعاتی کریستوا هر نوع رابطه میان یک متن با متن‏های دیگر یا غیر خود را با واژه جدید ترامتنیت (Transtextualite) نام‏گذاری نمود و آن را به پنج دسته تقسیم کرد که بینامتنیت یکی از اقسام آن محسوب می‏شود. اقسام دیگر ترامتنیت عبارتند از: سرمتنیت ((Arcitextualite، پیرامتنیت ((Paratextualite، فرامتنیت ((Metatextualite و بیش متنیت (Hypertextualite) که هریک تقسیم‏بندی‏های دیگری را شامل می‏شود. از این میان بینامتنیت و بیش‏متنیت به رابطه میان دو متن هنری یا می‏پردازد و سایر اقسام ترامتنیت به رابطه میان یک متن و شبه متن‏های مرتبط با آن توجه دارد. به عبارتی پیرامتنیت به رابطه میان یک متن و پیرامتن‏های پیوسته و گسسته آن اشاره دارد. فرامتن رابطه تفسیری یک متن نسبت به متن دیگر مورد توجه قرار می‏دهد و سرمتنیت به رابطه میان یک متن و گونه ای که به آن تعلق دارد می‏پردازد. در این مجال کوشش می‏شود به چگونگی روابط میان متنی از نظر ژنت به تفصیل پرداخته شود.
۸۴۶.

ریشه شناسی و وجه تسمیه پاسارگاد اولین پایتخت پارسیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پاسارگاد پارسه کوروش پارسیان پئشیاوادا اردی پارسیان لشگرگاه پارسیان تختگاه پارسیان گرزافکنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶۸
نزدیک به دویست سال است که از اثبات دشت مرغاب در شمال استان فارس امروزی به عنوان پاسارگاد کهن که بنا به ادعای تعدادی از مورخان یونانی کوروش به افتخار پیروزیش بر استیاگس، آخرین پادشاه ماد در این مکان، آنجا را به پایتختی انتخاب کرد، می گذرد. به دلیل پیوند نام پاسارگاد با نام کوروش کبیر، بنیانگذار امپراتوری پارسیان و همچنین به دلیل وجود آثار باستانی مربوط به این دوره و قبل از ان که آنجا را تبدیل به یک گنجینه مهم تاریخی و فرهنگی نموده است همگی باعث گردیده به دنبال ورود سیاحان به ایران از قرن هفدهم میلادی خصوصا دوره صفویه و به دنبال ...
۸۴۸.

بررسی برهم کنش صرف و معنی شناسی در مطالعات دستوریان مسلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معنی شناسی قیاس حذف زیاده تصریف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹۶ تعداد دانلود : ۷۴۵
در این مقاله نگرش های معنی شناختی دستوریان مسلمان تا نیمه نخست قرن دهم هجری قمری بررسی شده است. پس از معرفی گذرای چهار پژوهش انجام شده در این زمینه در قسمت دوم، با مراجعه به منابع دسته اولِ نگاشته شده از سوی دستوریان، از سیـبویه [161/ 180 هـ.ق] تا سیـوطی [911 هـ.ق]، ابتدا مباحث «تصریف» از مباحث «نحو» جدا شده و سپس برمبنای تقسیم بندی مباحث تصریفی از سوی ابن‏عصفور [669 هـ.ق] به برجسته سازی نکات معنی شناختی در هر قسم پرداخته شده است تا در قسمت پایانی این‏گونه نتیجه بگیریم که جایگاه معنی در مطالعات تصریفی دستوریان این دوره، چه در استدلال‏های صرفی و چه در توصیفات صرفی آنان، جایگاهی محوری بوده است؛ چنان‏که «معناداریِ» ساخت‏های صرفی در استدلال‏های قیاسیِ آنان حد وسط در اقترانی حملی و مقدم مثبت یا تالی منقوض در استثنایی اتصالی قرار می گرفته و «معنا»ی صورت‏های صرفی در توصیفات صرفیِ اینان تعیین کننده نوع رابطه صوری بین صورت‏های صرفی بوده است.
۸۴۹.

زبان انگلیسی بدون گروه فعلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تحلیل مسطح جمله‏واره بدون گروه فعلی دستور واژ نقشی دستور ترکیبی مقوله‏ای دستور نقش و ارجاع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷۹ تعداد دانلود : ۷۳۰
در این مقاله تحلیلی مسطح (غیرمطبق) از ساختار جمله‏واره (بند) در زبان انگلیسی که فاقد سازه VP باشد، ارائه می‏گردد. طی فرایند اشتقاق هر جمله، هر کجا واحدی ظاهر شود که به‏طور خاص با VP مشابهت داشته باشد، ادعا خواهیم نمود که بند مذکور یا در زمره بندهای بدون فاعل قرار دارد (مانند ساخت‏های همپایه VP) و یا واحد مذکور در سطح صورت منطقی ظاهر گردیده است (مانند موارد حذف VP). شکل‏گیری صورت‏های منطقی طی دو مرحله شکل می‏گیرد: نخست هر قاعده نحوی با یک قاعده انتقالی همراه می‏گردد که ترکیب آن دو با یکدیگر یک صورت منطقی را به‏دست می‏دهد. این جنبه از تحلیل مشابهت‏هایی با دستور واژ ـ نقشی و به ویژه با معناشناسی GLUE (دالریمپل 2001) و دستور ترکیبی مقوله‏ای (استیدمان 1996) دارد، هرچند که در این دو چارچوب ساختاری مسطح برای بندها در نظر گرفته نمی‏شود. صورت‏های منطقی که به‏این‏‏ترتیب شکل می‏گیرند ممکن است خود درونداد مرحله‏ای دیگر در سطحی بالاتر واقع شوند. شکل‏گیری صورت‏‏های منطقی از راه‏های گوناگونی انجام می‏شود. شکل‏گیری بخش‏هایی که نیازمند ساختار اطلاعی می‏باشند نمونه‏ای از این موارد است. این جنبه از تحلیل مشابهت‏هایی با در نظر گرفتن ساختار مسطح برای جمله واژه‏های زبان انگلیسی در دستور نقش و ارجاع (ون ولین 2005) دارد.
۸۵۱.

انضمام در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: کاربردشناسی فعل مرکب انضمام گزاره های مرکب فرایندهای ساخت واژه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹۷ تعداد دانلود : ۶۴۴
این پژوهش ضمن معرفی رویکردهای مطرح در خصوص انضمام، به بررسی انضمام در زبان فارسی پرداخته است. در این پژوهش با استناد به برخی از صورت های انضمام در زبان فارسی، استدلال شده است که هیچ کدام از رویکردهای نحوی و واژگانی نمی تواند به درستی پدیدة انضمام را در زبان فارسی توجیه کند. داده های زبان فارسی نشان می دهند که رویکردی می تواند پدیدة انضمام را تبیین کند که عوامل کاربردشناختی را در این پدیده لحاظ کند. در این پژوهش همچنین استدلال شده است که انضمام و ترکیب، هر دو بر روی یک پیوستار قرار دارند و نمی توان آن دو را کاملاً از یکدیگر جدا دید. در این پژوهش استدلال شده است که دامنة انضمام در زبان فارسی گسترده است و اشکال مختلفی را در بر می گیرد؛ از آن جمله می توان به انضمام اسم به فعل ساده، انضمام فعل به فعل مرکب، انضمام اسم + گروه حرف اضافه + فعل مرکب یا ساده، انضمام اسم در جملة دو مفعولی، انضمام گروه حرف اضافه اشاره کرد.
۸۵۲.

ایجاد پیوستگی در نوشتار با نگاهی به داستان خوشامدگویی به شورای نظارت اثر پتر هاندکه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: توصیف وحدت بازپس نگری پیوستگی متن محوسازی واقعیت زبان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴۲ تعداد دانلود : ۶۵۸
پتر هاندکه (Peter Handke) نویسنده، شاعر و منتقد اتریشی که در بدو ورود به دنیای نویسندگی، به علت انتقاد علنی از ناتوانی دیگر نویسندگان هم زبان در زمینه توصیف، از شهرت زیادی برخوردار شد، به خاطر قدرت کلام، از نظریه پردازان ادبی به شمار رفته و تعدادی از آثار او، به علت پرداختن به زبان و کلام، به نمایشنامه های گفتاری (Sprechstücke) شناخته شده اند. نخستین علت این است که هر آنچه در آن ها رخ می دهد، چیزی جز بازی با واژه و کلام نیست. ایجاد پیوستگی در نوشتار، از قواعد عام و خاصی پیروی می کند که یافتن این قواعد در آثار نویسندگانی نظیر هاندکه، به این علت که در آنها زبان و کلام محور اثر قرار می گیرند و نه واقعه یا حادثه، به راحتی امکان پذیر نیست. از جمله ابزار ایجاد پیوستگی در نوشتار، بازپس نگری، محوسازی و استفاده مناسب از آنها در ایجاد روال منطقی جریان داستان است که از اهمیت خاصی برخوردار است.
۸۵۴.

حالت به‌ای ذینفع و مخاطب در زبان روسی و طرز بیان آن در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: حالت به ای ذینفع حالت به ای مخاطب هدایت دستوری دو گانه نهاد و گزاره

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری نحو
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری معنی شناسی
تعداد بازدید : ۱۱۳۴ تعداد دانلود : ۶۴۸
مقاله حاضر به تشریح وجه تمایز حالت به ای ذینفع ????????? ???????eco?a?????) و مخاطب (????????? ????????) در زبان روسی و طرز بیان آن ها در زبان فارسی می پردازد. هر دو حالت به طور معمول از چهار عضو تشکیل شده اند. عضو اصلی و مهم جمله، واژه ای است که در حالت به ای خواه ذینفع یا مخاطب صرف شده باشد، این هنگامی است که در هر دو ساختار از فعل استفاده کنیم. فعل جمله در اینجا دارای هدایت دستوری دوگانه (??????? ??????????) خواهد بود. در زبان فارسی، می توان نهاد را از ساختار حذف کرد. در این صورت شناسه فعل، نقش نهاد را ایفا می کند. در زبان روسی، در صورتی که فعل جمله در زمان حال یا آینده به کار رفته باشد، می توان نهاد را از ساختار حذف کرد. در این صورت شناسه فعل نقش نهاد را ایفا می کند. در زبان روسی، حذف نهاد از جملاتی که فعل آن ها در زمان گذشته بیان شده اند، مجاز نیست. وجه تمایز حالت به ای ذینفع از ساختار مشابه در زبان فارسی، در آن است که در زبان روسی یکی از اعضای شرکت کننده در جمله ضمیر شخصی است، در صورتی که در زبان فارسی، به جای ضمیر شخصی، ضمیر ملکی به کار رفته است. در زبان روسی در جملات دارای حالت به ای مخاطب، حرف اضافه به کار نمی رود، حال آنکه در ساختارهای مشابه زبان فارسی، حرف اضافه به کار می رود.
۸۵۵.

بررسی ریشه شناختی نام چشمه سو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: چشمه سو چشمه سبز آتشکده آذربرزین مهر توس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷۳
یکی از مکانهای باستانی دشت توس در خراسان چشمه سویا چشمه سبز است که نام آن بارها در متون پهلوی و تاریخی نظیر بندهش، گزیده های زادسپرم، شاهنامه و ... به عنوان چشمه ای مقدس و یا دریاچه ای مشهور و یا مکانی که یزدگرد اول ساسانی در آنجا به صورتی شگفت و غریب کشته شده آمده است. از طرفی وجود یکی از آتشکده های مهم دوره ساسانی در کنار این چشمه بر اهمیت آن افزوده است. به نظر می رسد این چشمه تقدس خود را در دوره اسلامی همچنان حفظ کرده به طوری که در منابع این دوره به آن اشاره شده است. این مقاله سعی بر آن دارد که با ...
۸۵۶.

سفنجقانیه ، واژه ای در لسان العرب و بررسی ویژگی های زبانشناختی ، ادبی و تاریخی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان فارسی زبان عربی لسان العرب ابن منظور واژه های معرب سپنج سپنجگانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲۸ تعداد دانلود : ۹۱۸
میان زبانهایی که در حوزه واژگانی بر زبان عربی تاثیرگذاشته و واژه های فراوانی از آن به عربی وارد شده زبان فارسی بیش از همه قابل اعتناست و از این رهگذر، عناصر مربوط به فرهنگ و تمدن ایرانی هم فراوان به زبان و فرهنگ عربی راه یافته است. قاموس لسان العرب ابن منظور بسیاری از این عناصر را در خود جا داده است. ازمیان واژه های معربی که در لسان العرب به کار رفته واژه کمیاب «سفنجقانیه» با پیشینه دراز تاریخی اش توجه ما را به خود جلب کرد. در این مقاله با تکیه بر شکل معرب واژه سپنجگانی (= سفنجقانیه) و جستجو در متون تاریخی و ادبی، ضمن ارائه شواهد قاموسی و مراجعه به منابع تاریخی، به پیشینیه این واژه و تحولات معنایی آن پرداخته ایم. این پژوهش گوشه ای از فرهنگ و زبان دیرین ایران را روشن کرده است.
۸۵۸.

مجازها در زبان و ادبیات آلمانی و فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تشبیه استعاره مجاز کنایه مجاز مرسل وارونه گویی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری معنی شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری رده شناسی زبان
  3. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها نشانه شناسی
تعداد بازدید : ۲۸۰۶ تعداد دانلود : ۱۳۶۰
مجاز به معنای به کارگیری کلمه و کلام در معنای غیرحقیقی، از جمله مقولاتی است که در زبان و ادبیات همه ملل دیده می شود؛ اما تمامی شیوه های به کارگیری واژه و سخن که در یک زبان و ادبیات به عنوان مجاز تلقی می گردند، در زبان و ادبیات دیگر الزاماً به عنوان مجاز شناخته نمی شوند و در مواردی میان مجاز های شناخته شده نیز شباهت ها و تفاوت هایی وجود دارد. در زبان و ادبیات آلمانی ?? گونه مجاز تمیز داده می شود: استعاره، مجاز مرسل [کیفی]، مجاز مرسل علی، مجاز مرسل کمی، دگرگویی، دگرگویی خاص و عام، وارونه گویی، بزرگ نمایی، کوچک نمایی، تأکید [روی معنای نهفته] ؛ درحالیکه در زبان و ادبیات فارسی از 2 تا ? مجاز: تشبیه، استعاره، مجاز مرسل، کنایه سخن گفته می شود. در این مقاله به بررسی مجازها در زبان و ادبیات آلمانی و فارسی پرداخته می شود که در حقیقت به شکلی نیز بررسی مجاز ها در زبان و ادبیات مغرب زمین و مشرق زمین خواهد بود.
۸۵۹.

بررسی محتوایی شعر کودک در دهه هفتاد ( گروههای سنی الف ، ب و ج )(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادبیات کودک و نوجوان نقد و بررسی شعر کودک درونمایه شعری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات کودک و نوجوان
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری کاربرد شناسی و تحلیل گفتمان
تعداد بازدید : ۳۸۰۳ تعداد دانلود : ۱۶۵۰
موضوع اصلی مقاله، بررسی محتوایی شعر کودک در دهه هفتاد است. بدین منظور ابتدا مجموعه اشعار منتشر شده در این دهه را مورد بررسی و مطالعه دقیق قرار دادیم. مجموعه مضامین موجود در شعر این دوره، در شش محور اصلی خلاصه شد: مضامین طبیعت گرایانه، مضامین سرگرم کننده و لذت بخش، مضامین سیاسی -اجتماعی، مضامین دینی، مضامین آموزشی ـ علمی و مضامین تربیتی ـ اخلاقی. سپس در صدد برآمدیم که فراوانی هر مضمون را در شعر این دهه مشخص کنیم و در عین حال فراوانی هر موضوع را در اشعار گروههای سنی «الف»، «ب» و ج مشخص کردیم. سپس به سراغ هر دسته از مضامین رفتیم و سعی کردیم با یافتن معیارهای علمی، نقاط ضعف و قوت اشعار را مشخص کنیم. این مقاله به ما نشان می دهد که شعر دهه هفتاد از جهت محتوایی چه وضعیتی دارد.
۸۶۰.

کج فهمی‏های بنونیست از آرای سوسور درباب «سرشت نشانه زبانی»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبانشناسی نشانه سوسوری خوانش بنونیست نشانه‏شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۹۱ تعداد دانلود : ۱۵۰۳
هدف این مقاله دوگانه است. در بخش نخست، سعی بر آن است که «سرشت نشانه زبانی» بر اساس نظریات فردینان سوسور تشریح گردد. سوسور در درسنامه زبان‏شناسی عمومی خود مسیر جدیدی را برای زبان‏شناسی ترسیم می نماید که تا به امروز مطرح و باقی است. سوسور ادعا می کند که زبان باید به عنوان یک نظام نشانه ای مطالعه شود. به بیان دیگر، براساس این نظریه روند معنی‏سازی نسبتِ کلمه را با جهان بیرون نفی می کند. معنی بر اساس منطق رابطه و تفاوت بین نشانه ها در درون نظام زبانی پدید می‏آید. بنابراین، سرشت نشانه زبانی اختیاری، تفاوتی و رابطه‏ای است. در بخش دوم این مقاله، پس از ارایه و بررسی خوانش امیل بنونیست از سوسور، نشان داده می شود که برخی از جنبه های خوانش بنونیست دچار اشکال است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان