نوع متن

آشکارسازی فرآیندی است که طی آن اطلاعاتی که در صورت متن مبدا به صورت تلویحی وجود دارد در متن مقصد آشکار می شود. آشکار سازی موضوعی گسترده است، انواع گوناگونی دارد و در سطوح مختلفی روی می دهد. در این تحقیق، فرضیه آشکارسازی بلوم کولکا (1986) مبدا کار و ساختارهای حذفی متنی (بین جمله ای) به واسطه تلویحی بودن اطلاعات در آنها و احتمال آشکارسازی این اطلاعات در آنها در محوریت هستند. هدف اصلی پژوهش یافتن پاسخ این پرسش بود که آیا آشکارسازی متنی به نوع متن وابسته است یا خیر. در اینجا منظور از آشکارسازی متنی، آشکار سازی عناصر حذفی متنی است. نوع متون مورد نظر در این تحقیق را دو نوع متن توصیفی و خبری تشکیل می دهند که بر پایه دسته بندی کاترین رایس (1977, 1971) استوار است. لذا پیکره ای متشکل از دو زیر پیکره فراهم گردید؛ زیر پیکره اول شامل سه متن روایی انگلیسی و ترجمه آنها به فارسی بود. زیر پیکره دوم از سه متن روان شناسی و ترجمه فارسی آنها تشکیل شده بود. علت گزینش این متون آن بود که آنها به خوبی بیانگر متون توصیفی و خبری هستند. تحلیل بر روی 200 جمله آغازین و ترجمه یافته متون مبدا صورت پذیرفت. نتایج مشاهدات مبنی بر آن است که (1) آشکارسازی در هر دو نوع متن رخ می دهد، (2) گرایش به آشکار بودن در متون آموزنده به مراتب بیش از متون توصیفی است، (3) گرایش به آشکاربودن در متون آموزنده هم پیش از ترجمه و هم پس از آن بیشتر است، و در نتیجه (4) آشکارسازی متنی به نوع متن وابسته است.

در حوزه درک مطلب در زبان خارجی شناخت کمی از میزان درک خواننده زبان خارجی در متونی که در آنها نمادهای منطقی به صورت آشکار و ضمنی به کار رفته اند و نیز در متونی که شیوه گفتمان آنها متفاوت است وجود دارد. این رساله به بررسی درک مطلب دانشجویان ایرانی دوره کارشناسی از متون داستانی، تفسیری و مباحثه ای که در آنها روابط بین گزاره ها به صورت ضمنی و آشکارا نشان داده شده است می پردازد.160 شرکت کننده با توانش های زبانی مختلف به سؤالات این نوع متون پاسخ دادند. نتایج بدست آمده تفاوت های چشمگیری بین سطح توانش زبانی، شکل گفتمان متن (تفسیری، داستانی، مباحثه ای) و نوع متن (با نماد و بدون نماد) را نشان داد. پاسخ های شرکت کنندگان در متون مختلف نیز تأثیر نوع و ساختار متن بر درک خوانندگان در اشکال ضمنی و آشکار نمادها در متن را نشان می دهد. در نهایت این نتایج تأثیر کمکی این نمادها را در درک مطلب نیز تأیید می کند. نتایج این تحقیق بر درک ما از ماهیت بلاغی و شناختی متون مختلف و نقش مثبت نمادهای منطقی در درک این نوع متون کمک می کند. بنابراین، مدرسان زبان، آزمون سازان و تدوین کنندگان متون درسی باید بیشتر به رابطه میان نمادهای متنی و انواع متون در طراحی و تدوین متون و روش های مناسب تدریس جهت بالابردن سطح درک مطلب خوانندگان زبان انگلیسی توجه نمایند.

اثر فرانسه عمومی (1370-1373) کتابی دانشگاهی در حوزه آموزش زبان فرانسه در ایران است و انتشار مجدد آن نشانه استقبال از آن است. جستار حاضر نقدی است بر اهداف اثر، نوع متون، محتوی آن از نظر تخصصی و غیرتخصصی بودن و نهایتاً رویکرد اثر در آموزش درک مطلب نوشتاری. در این تحقیق، ابتدا نشان د ادیم که تدوین کنند ه گان پروژه تدوین کتب دانشگاهی برای آموزش زبان های خارجی، اهداف شیوه ساختار-کلی-دیداری-شینداری را گرته برداری کرده اند اما رویکرد آموزشی اثر با رویکرد ساختار-کلی-دیداری-شنیداری مطابقت ندارد. در بخش دوم با تکیه بر الگوی تحلیل کوپ (1986) نشان دادیم که متون برگزیده توسط مولفان، به جزء یک متن، همگان فهم، اغلب اطلاعی و از نظر موقعیت ارتباطی بسیار کم تنوع هستند. در این بخش دیده شد که روند مد نظر کمیته تدوین، یعنی آسان به سخت و همگان فهم به نیمه تخصصی در اثر رعایت نشده است. در بخش سوم، بررسی مبتنی بر الگوی کلی موراند (1979) مشخص کرد که رویکرد آموزشی اثر برای درک مطلب نوشتاری مستقیم و پایین-بالا است. به طور کلی، عدم توجه مولفان به موقعیت های ارتباطی گوناگون، به حوزه های مفهومی گوناگون و بویژه به دست آوردهای شناختی هم عصر با اثر و حتی قدیمی تر از آن باعث روزآمد نبودن آن در سال انتشارش شده است.