فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۸۴۱ تا ۱٬۸۶۰ مورد از کل ۱۷٬۶۸۳ مورد.
حوزههای تخصصی:
پی یِر گیرو، زبان شناس فرانسوی (1912-1983) نشانه های اجتماعی را از دو زاویه «هویت» و «آداب معاشرت» می کاود و مسئله هویت را در مقوله هایی چون دین، یونیفرم، نشان ها و مدال ها، گروه های شغلی، نام ها و القاب، آرایش ها و غیره جست وجو می کند و مسئله آداب معاشرت را در مؤلفه هایی همچون لحن کلام، اطوارپژوهی، فاصله پژوهی و غیره بررسی می نماید. او معتقد است که با مطالعه نشانه ها و درک معانی نهفته در آن ها می توان به رهیافتی ژرف از تمایز اندیشه ها دست یافت. ادیبان و نویسندگان با آگاهی از کارکردهای این رویکرد علمی به انتقال مقاصد ادبی خویش همّت گماشته اند. نجیب کیلانی (1931- 1995)، ادیب مصری در رمان الرَّجلُ الّذی آمَنَ با استفاده از نشانه های اجتماعی، تقابل فرهنگ شرق و غرب و دوگانگی شخصیت افراد غرب زده و هویت باخته را در راستای تبیین هویت ناب اسلامی به تصویر کشیده است. پژوهش حاضر بر آن است تا به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی شناسه های «هویت اسلامی» در رمان مزبور با توجه به نشانه شناسی اجتماعی پی یر گیرو بپردازد. یافته ها نشان می دهد که نویسنده اهتمام ویژه ای به سازه های دینی در اثر خود دارد. وی کوشیده تا با تمرکز بر برخی نشانه های اجتماعی اسلامی از قبیل اعمال دینی، عواطف دین مدارانه، اعتقادات دینی، یونیفرم و تَن پوش های هویت بخش، القاب و نام های هویت مند، مناسبات شغلی مبتنی بر اخلاق اسلامی و غیره، تمایز بین شرق و غرب و نیز واقعیت های فرهنگی و اقتصادی آن ها را بازتاب دهد و با برجسته سازی هویت و فرهنگ اسلامی در سرزمین های شرقی، بسترهای نهادینه سازی آن را بیش از پیش در اذهان مخاطبان فراهم، و روحیه پاسداری از فرهنگ دینی را در جامعه تقویت کند.
بررسی نگرش زنان نسبت به مراقبت از سالمندان: مطالعه بین نسلی زنان شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲۹
1 - 32
حوزههای تخصصی:
در حال حاضر هرم سنی جمعیت ایران در حال انتقال از جوانی به سالخوردگی است. از این رو وضعیت سالمندان و نحوه مراقبت از آن ها مسأله ای حائز اهمیت است. هدف این تحقیق بررسی نگرش زنان 20-55 ساله شهر شیراز شامل دو گروه نسلی (20-34 ساله) و (35-55 ساله) نسبت به مراقبت از سالمندان است. برای این منظور یک نمونه 385 نفری مورد مصاحبه قرار گرفت. یافته ها نشان داد بین نگرش زنان دو نسل نسبت به مراقبت از سالمندان تفاوت معناداری وجود دارد به طوری که نسل جوان تر نگرش مثبت تری در زمینه مراقبت از سالمندان نشان می دهد. نتایج تحلیل چند متغیره نشان داد نگرش نسبت به سالمندی، داشتن روابط مثبت درون خانواده، خانه دار بودن، بعد خانوار و تعلق نسلی تاثیر معناداری بر نگرش نسبت به مراقبت از سالمندان دارند. مدل تحلیلی مطالعه 34/0 از تغییرات در متغیر وابسته را تبیین می کند. اگرچه این انتظار وجود دارد که تمایل به مراقبت از سالمندان در نسل های قبلی بیشتر باشد اما مواجهه آنها با واقعیات زندگی موجود، نگرش آنها را کاهش داده است. این موضوع ضرورت توجه به سیاستگزاری جهت بهبود کیفیت زندگی سالمندان به شکلی که مراقبت از آنها در خانواده تسهیل گردد را دوچندان می کند.
تحلیل گفتمان انتقادی فساد در مطبوعات ایران دهه 90(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
فساد به معنای تبدیل روابط اجتماعی به مبادله ای سودمندانه و درعین حال تبعیض آمیز است که طی آن اهداف عام جای خود را به اهداف خاص می دهد و مقام، منصب، رابطه گرایی، رانت خواری جایگزین قانون گرایی، امانت داری، شایسته سالاری، شرافت می شود. در این تحقیق به بررسی وضعیت فساد در مطبوعات ایران پرداخته ایم. در این تحقیق چهار روزنامه شرق، روزنامه اعتماد، روزنامه کیهان، روزنامه وطن امروز ازطریق روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. هرکدام از روزنامه های انتخاب شده داری گفتمان متفاوتی هستند به گونه ای که هرکدام از آن ها بادید متفاوت فساد را بازتاب می دهند و سعی شده است با انتخاب این روزنامه ها تاحدود زیادی جریان های سیاسی و گفتمان های مختلف پوشش داده شود. در مراجعه به هر روزنامه، به طور خاص به دهه 90 نظر شده و این بازه زمانی مورد بررسی قرار گرفته است؛ زیرا مطالب مربوط به فساد در این بازه زمانی و در این روزنامه ها برجسته تر از قبل بوده است.با استفاده از نمونه گیری هدفمند و هم چنین نمونه گیری معیار، متون، گزارش ها، مقالاتی انتخاب شده اند که دارای بیشترین اطلاعات و معیارهای محقق در موضوع موردمطالعه هستند و تلاش خواهد شد تا تنوع نمونه نیز به خوبی رعایت و حفظ شود. برای پاسخ گویی به پرسش های پژوهش، از روش های تحلیل متنی«فرکلاف» استفاده شده است. با استفاده از روش فرکلاف به نقش ساختارها در بازتاب فساد و ایدئولوژی های پنهان ازلحاظ زبان شناسی و متنی پرداخته شده است. براساس یافته ها، به طورکلی روزنامه ها به جای این که به بررسی ساختاری مسأله فساد و دادن راه کار برای حل مسأله بپردازند، درگیر افشاگری فساد و انتساب این فسادها به دوره مدیریت گفتمان مخالف هستند و یک نوع گفتمان سخن پراکنی در مطبوعات حاکم است.
معرفی کتاب: کیفیت در آموزش عالی،محمد یمنی دوزی سرخابی، انتشارات سمت، چاپ سوم، 1397(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آموزش عالی ایران سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳
۱۲۲-۱۲۰
حوزههای تخصصی:
کتاب کیفیت در آموزش عالی اثر آقای دکتر محمد یمنی دوزی سرخابی استاد دانشگاه شهید بهشتی است. این کتاب در سال 1391 توسط انتشارات سمت منتشرشده و در سال 1397 به چاپ سوم رسیده است. در مطالعه کتاب، یکی از نقاط برجسته ای که به ذهن متبادر می شود این است که نویسنده ایران را دوست می دارد و به عنوان یک استاد و معلم دانشگاه، آموزش عالی را یکی از مهم ترین عناصر پیشرفت و توسعه متوازن و همه جانبه کشور می داند و ازاین روست که بر موضوع «کیفیت در آموزش عالی» تأکید می کند. نویسنده ارائه مفهوم «کیفیت» در مقابل «کمیت» را ساده اندیشی می داند و با اشاره به مفهوم پیچیده و متنوع و مبهم دانشگاه و اکوسیستم آن، تأکید می کند که پدیده های آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، اجتماعی و ... در دانشگاه ها در چنین میدان پیچیده ای زاده می شوند و بنابراین ابزارهای تعیین کیفیت در آموزش عالی، بدون توجه به این میدان، به شناختی سطحی از آموزش عالی دست می دهد و توهمی از «شناخت قطعی» به وجود می آورد. از مشخصه های کتاب، توجه نویسنده به فهم دانشگاه و فرهنگ دانشگاهی و شناخت مفاهیم برای نیل به مفهوم کیفیت است که در این مسیر، شناخت و نقد و آزاداندیشی را هم موردتوجه قرار می دهد. برای همین است که در مقدمه مفصل و خواندنی کتاب، چیستی و مفهوم پداگوژی مطرح و ویژگی های آن برشمرده می شود و میدان و ابعاد پداگوژی دانشگاهی تبیین و بر تفکر پداگوژیکِ همه کنشگران دانشگاه تأکید می شود.
موسیقی عامه پسند مستقل و فرهنگ غالب؛ سوژه اجتماعی در مضامین آثار امیرحسین مقصودلو (تتلو) در دهه نود(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
این مقاله به رابطه موسیقی عامه پسند مستقل و فرهنگ غالب می پردازد. امیرحسین مقصودلو، ملقب به تتلو، خواننده مشهور، مورد مطالعه این پژوهش است. این مقاله به مطالعه محتوای آثار تتلو به عنوان یک خواننده موسیقی عامه پسند در دهه 1390 شمسی می پردازد. سؤالی که در این تحقیق مطرح می شود این است که آیا این محتوا بازتاب دهنده سوژه برآمده از دل سیاست های نئولیبرالی مورد مناقشه چند دهه گذشته بین صاحب نظران است یا خیر. این پژوهش با روش تحلیل مضمون، ده اثر از این خواننده را که از آن ها استقبال بیشتری شده است، بررسی می کند. نتیجه این بررسی، حوزه هایی را مشخص می کند که بخشی از آن ها شامل مضمون هایی هستند که همسو با فرهنگ غالب و بخش دیگر، در تقابل با آن قرار می گیرند. از دل چنین تطبیق و تقابلی سوژه ای سرگردان و آشفته برمی آید که هم مورد مذمت جامعه و فرهنگ و ایدئولوژی غالب و هم مورد عتاب منتقدان آن ها واقع می شود
طراحی مدل ارائه بیمه مکمل خدمات درمانی در سازمان تأمین اجتماعی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
منبع:
رفاه اجتماعی سال ۲۱ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۸۱
۱۶۶-۱۲۹
حوزههای تخصصی:
مقد مه: انسان همیشه در معرض خطر انواع مختلف بیماری هاست و به ناچار برای بهبود و معالجه، متقبل هزینه های سنگین پزشکی و مخارج بیمارستانی می شود. به منظور کمک به مردم در چنین مواردی، طرح های گوناگون بیمه درمان به صورت پایه و مکمل، اما به صورت مجزا توسط سازمانها و شرکتهای مختلف بیمه گر ارائه می شود. هدف این پژوهش طراحی مدل ارائه همزمان بیمه پایه و مکمل در سازمان تأمین اجتماعی ایران، برای حل مسائل بیمه درمانی جامعه هدف ونیز سازمان در این حوزه است. روش: این پژوهش ازنظر هدف کاربردی با رویکردی ترکیبی بوده که در بخش کیفی بر اساس روش داده بنیاد و با تمرکز بر مصاحبه نیمه ساختار یافته و در بخش کمی بر اساس روش اکتشافی و استنباطی اجرا شده است. جامعه آماری آن شامل مدیران و کارشناسان خبره درزمینه بیمه درمانی در سازمان تأمین اجتماعی کشور هستند که نمونه گیری به صورت هدفمند انجام و در بخش کیفی تا رسیدن مقوله ها به اشباع (15 نمونه) ادامه یافت. یافته ها: بعد از احصاء داده ها و استخراج مفاهیم (225 مفهوم) و دسته بندی آنها در 42 مقوله فرعی و نهایتاً 17 مقوله اصلی، مدل نهایی طراحی و مشخص شد. در بخش کمی نیز بر اساس شاخص های برازندگی، محرز شد که داده ها با ساختار عاملی زیربنای نظری تحقیق، برازش مناسبی داشته و همسو با آنها بوده اند. بحث: با توجه به ابعاد مدل، سازمان تأمین اجتماعی نیاز مبرم به اجرای طرح مذکور دارد؛ و می تواند بر اساس ظرفیت های منحصربه فرد خود، آن را اجرا و بسیاری از مسائل بیمه شدگان و سازمان در حوزه بیمه درمان را رفع کند.
عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان اردبیل در ساماندهی بافتهای فرسوده شهری(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
منبع:
رفاه اجتماعی سال ۲۱ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸۳
۲۵۹-۲۲۹
حوزههای تخصصی:
مقدمه: یکی از پدیده های بحث برانگیز، بحرانی و تاکنون وانهاده شهری، بافت فرسوده و چالش ها و مشکلات مترتب بر آن و نیز دغدغه های مدیریت شهر در این زمینه است؛ بنابراین پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی در پی بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت مردمی در راستای ساماندهی بافت های فرسوده شهری در سطح منطقه سه شهر اردبیل می باشد. روش: از نظر شیوه گرد آوری داده ها از نوع پژوهش های میدانی و از نظر گردآوری اطلاعات از نوع روش پیمایشی است. حجم نمونه محاسبه شده از طریق فرمول کوکران 384 نفر می باشد که با هدف پوشش هرگونه خطای احتمالی به 400 نفر ارتقاء داده شد. شیوه نمونه گیری به صورت تصادفی ساده می باشد. در نهایت برای تجزیه وتحلیل اطلاعات جمع آوری شده از مدل های ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس، آزمون t و مدل رگرسیون در قالب نرم افزار آماری Spss و جهت ترسیم نقشه از نرم افزار GIS استفاده شده است. یافته ها: با توجه نتایج تحقیق بیشترین مقدار ضریب بتا مربوط به اعتماد به مدیران شهری با 76/0 و بعد از آن مربوط به پایگاه اجتماعی- اقتصادی با 13/0 است. بنا براین از بین متغیرهای موردمطالعه بیشترین تأثیر بر مشارکت شهروندان در ساماندهی بافت های فرسوده، متعلق به اعتماد به مدیران شهری می باشد. بحث: اعتماد به مدیران شهری، افزایش سطح تحصیلات و آگاهی شهروندان، مالکیت مسکن و مدت زمان ماندگاری در یک منطقه، از عوامل موثر در مشارکت شهروندان هستند که با اتخاذ تدابیر و برنامه جامع آگاهی بخشی و ارتقای سطح آن توسط رسانه های گروهی به ویژه صداوسیما، می توان جهت افزایش مشارکت به کار گرفت. در نهایت پیشنهاداتی با توجه به نتایج پژوهش ارائه شده است.
ارائه الگوی پیشایندهای احساس امنیت اجتماعی زنان ( مطالعه موردی: دختران و زنان شهر ساری)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
پژوهش های جامعه شناختی سال پانزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۵۳)
165 - 188
حوزههای تخصصی:
امنیت زنان یکی از مسائل اجتماعی بسیار با اهمیت در تمامی جوامع محسوب می شود. تجربه کشورهای مختلف از جمله ایران حاکی از آن است که احساس امنیت اجتماعی زنان علاوه بر اقدامات انتظامی تحت تاثیر عوامل دیگری نیز قرار دارد که پرداختن به آن می تواند رهنمودهای کاربردی مهمی در پی داشته باشد. از این رو، پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی پیشایندهای احساس امنیت اجتماعی زنان انجام شده است. این مطالعه از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و شکل اجراء به صورت توصیفی-پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق کلیه زنان و دختران شهروند ساری می باشد (جامعه نامحدود) که از این میان نمونه ای متشکل از 200 نفر با استفاده از فرمول خاص تعیین اندازه نمونه در معادلات ساختاری انتخاب شده است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته ای شامل 5 بعد و 25 گویه استفاده شده است که روایی آن با روش صوری-محتوایی و روایی سازه مورد تایید قرار گرفته است. ضریب آلفای کورونباخ پرسشنامه نیز بالای 7/0 بدست آمد که نشان دهنده پایایی قابل قبول ابزار اندازه گیری است. داده های بدست آمده از پرسشنامه با روش مدلیابی معادلات ساختاری مورد تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده در این تحقیق مشخص شد که هر چهار عامل مورد بررسی شامل عوامل کالبدی، عوامل فردی، عوامل اجتماعی-فرهنگی و عوامل انتظامی تاثیر مثبت و معناداری بر احساس امنیت اجتماعی زنان دارد. محاسبه شاخص های نیکویی برازش نیز نشان داد که مدل ساختاری پیشنهادی در این تحقیق از برازندگی مطلوبی برخوردار است. در پایان بر اساس یافته های تحقیق، پیشنهاداتی ارائه شده است.
مطالعه جامعه شناختی شکل گیری رفتارهای جمعی نمایشی در بستر تجربه زیسته مردم از ویروس کرونا، مورد مطالعه شهر کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف مطالعه جامعه شناختی شکل گیری رفتارهای جمعی نمایشی در بستر تجربه زیسته مردم از ویروس کرونا با روش گراندد تئوری انجام شده است. سؤال اصلی این مطالعه این است که ویروس کرونا چگونه می تواند بر شکل گیری رفتارهای جمعی تأثیر بگذارد؟ و تجربه زیسته مردم از ویروس کرونا چگونه اجتماعات نمایشی (وحشت زده) را به وجود می آورد؟ روش انجام این پژوهش از نظر رویکرد پژوهشی، کمی و از نظر گردآوری اطلاعات، روش نظریه زمینه ای است. جامعه آماری شهروندان کرمانشاه هستند که به صورت نمونه گیری هدفمند تعداد 20 نفر از آن ها مورد مطالعه قرار گرفت. جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته صورت گرفت. یافته های پژوهش با استفاده از نرم افزار مکس کیودا مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از تحلیل ها نشان داد چهار مضمون اصلی که شامل؛ رشد احساسات منفی، سردرگمی و بدبینی، رشد وسواس های فکری - عملی پیرامون بدن و شستشو و تغییر سبک زندگی، دغدغه های فکری پیرامون به خطر افتادن سلامت خانواده، دغدغه های اقتصادی و ترس از دوران پسا کرونا بر رفتارهای جمعی کنشگران جامعه تأثیرگذار هستند.
تحلیل جامعه مدنی در افغانستان: مطالعه موردی لویه جرگه (1307 -1382)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
موضوع این مقاله مطالعه لویه جرگه به مثابه یک جامعه مدنی سنتی در افغانستان است. مسئله این پژوهش عدم مطابقت کنش لویه جرگه با روایت نظری آن به عنوان یک نهاد مدنی سنتی است؛ لویه جرگه در برهه هایی از تاریخ افغانستان از فرایند دموکراتیک سازی حمایت کرده و گاهی با حاکمان اقتدارگرا همسو شده است. سؤال این پژوهش این است: شروط تأثیرگذار بر کنش لویه جرگه در حمایت از فرایند دموکراتیک سازی در افغانستان کدام اند؟ مدل نظری این مقاله ترکیبی است از مفاهیم عدم توسعه اقتصادی و اجتماعی، قبیله گرایی و محدودیت کنش دموکراتیک لویه جرگه. یافته های تجربی این متن دلالت بر آن دارد که با توسعه اقتصادی اجتماعی و ضعیف شدن قبیله گرایی، به مثابه یک فرهنگ سیاسی ضددموکراسی، لویه جرگه از دموکراتیک سازی کشور حمایت کرده است. در فقدان توسعه اقتصادی اجتماعی و حضور پرنفوذ قبیله گرایی در افغانستان، لویه جرگه از اقتدارگرایی حمایت کرده است. در این مقاله نشان داده شده است که لویه جرگه ظرفیت نهادی برای کمک به دموکراتیک سازی کشور را دارد، ولی ماهیت کنش آن بستگی به زمینه های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آن دارد.
Investigating the Relationship between Iranian EFL Learners’ Self-Esteem and their Receptive Skills across Genders(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
Purpose: The present research was conducted to discover the possible relationship between self-esteem and the receptive skills of EFL learners in Iran across genders.
Methodology: The design of the study was correlational or ex post facto design. The researchers used three instruments for data collection in the current study. A language proficiency test to measure the participants’ proficiency level, Coopersmith Self-Esteem Inventory and finally two tests of listening and reading adopted from Preliminary English Test. To begin the research, in order to clear the language proficiency level of the learners, the researchers gave all learners a language proficiency test in Payame Noor University in Tabriz. After the test, the researchers finally selected 52 candidates whose test scores were between one SD below and above the mean as the homogeneous sample for further data collection. Then they collected some parts of the data from Coopersmith's self-esteem questionnaire to find out the learners’ self-esteem. Finally, they gathered the last part of the data which was the learners’ receptive skills from two tests of listening and reading adopted from PET. With the intention of testing all the research hypotheses, the researchers ran Pearson correlation analysis as the chief statistical analysis.
Findings: The Results showed a significant correlation between the self-esteem and reading skill of the learners across genders. Also no relationship could be found between the self-esteem and listening skill of the learners across genders.
Conclusion: From the findings, self-esteem had deep-seated and improved positive possessions on reading performances of the learner. But when it comes to listening performance, not self-esteem, but most linguistic knowledge and strategy use, mark the failure or success of a learner. It seems that there are some other factors of which affect the process of listening comprehension
تبیین جامعه شناختی موانع توسعه با تاکید بر توسعه اجتماعی- فرهنگی (مورد مطالعه: شهر بیله سوار)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزههای تخصصی:
توسعه مستلزم تغییر است و توسعه ای که به پیشبرد جامعه می اندیشد، بدون ایجاد تغییرات عمیق در ساختارهای اجتماعی- فرهنگی به وجود نخواهد آمد. مقاله حاضر به تبیین موانع توسعه شهر بیله سوار با تاکید بر توسعه اجتماعی- فرهنگی و درک و تفسیر افراد درگیر و بومی این منطقه از توسعه می پردازد. روش تحقیق این پژوهش کیفی و از نظریه زمینه ای برای تحلیل و ارائه داده ها استفاده شده است.در این پژوهش اطلاعات مشاهده ای و اسنادی توسط محقق گردآوری و اطلاعات مصاحبه ای نیز با اساتید دانشگاه، مدیران و افراد صاحب منصب خبره در حوزه اجتماعی و فرهنگی شهرستان جمع آوری شده است. برای تعیین افراد مورد مصاحبه، از روش نمونه گیری کیفی- هدفمند و اشباع نظری استفاده شد. بر اساس یافته ها، شرایط علی ، بافت قومی و قبیله ای، عدم نخبه گرایی، وابستگی به دولت و ضعف سرمایه اجتماعی شناسایی شد. ضعف سرمایه فرهنگی، عدم کارایی و اثربخشی و فقدان روحیه فزونخواهی بعنوان شرایط مداخله گر انتزاع گردید. مشکلات اکولوژیک و پایین بودن میزان سرمایه گذاری هم در شرایط بستری یا زمینه ای طبقه بندی شده اند. توسعه نامتوازن بعنوان مقوله هسته این مطالعه انتزاع گردید و تعارض با وضع موجود و سازگاری با شرایط حاکم بعنوان مقوله تعامل یا راهبرد که تداوم توسعه نیافتگی ، کیفیت پایین زندگی ساکنان و مهاجرت پیامدهای چنین کنش ها و واکنش هایی است. نتایج تحلیل داده های پژوهش حاضر و مدل زمینه ای ارایه شده نشان می دهد که مردم شهر بیله سوار علل توسعه نیافتگی را به مثابه توسعه ای ناموزون و ناهماهنگ تفسیر می کنند که این عناصر ناموزون به طور کلی و در امتداد با یکدیگر باعث شده اند پدیده ای به نام توسعه نیافتگی در این شهر به وجود آید.
تحلیلی انتقادی بر مدل های تبیینی کلان از تاریخ سیاسی اقتصادی ایران با تأکید بر تاریخ محلی شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جامعه شناسی تاریخی سال ۱۳ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱
343-381
حوزههای تخصصی:
در این مقاله ضمن مرور بر برخی از مهم ترین نظریه های شرق شناسانه درمورد جوامع شرقی و نظریه چند تن از نظریه پردازان ایرانی که کوشیده اند تبیینی از تاریخ سیاسی اقتصادی ایران ارائه دهند، نشان می دهیم که این نظریه ها اگر چه قدرت تبیین کنندگی نسبتاً بالایی دارند و شواهد گوناگون و زیادی در جامعه ایران را می توان در جهت تأیید این نظریه ها دنبال کرد، اما آن ها به سبب ماهیت کلان روایتی شان و نیز تحت تأثیر ایده اروپامحوری، بسیاری از ویژگی ها و جزئیات تاریخی را که برای فهم برخی دوره های تاریخ ایران یا تاریخ سیاسی اقتصادی برخی مناطق ایران کلیدی اند، نادیده می گیرند و لذا دعاوی آن ها قابل تعمیم به همه دوره های تاریخی و همه مناطق ایران نیست. برای این هدف، ضمن مرور بر تاریخ سیاسی اقتصادی یزد، به منزله یکی از مناطق فلات مرکزی ایران، برخی از ویژگی های تاریخ سیاسی اقتصادی این شهر را که با این کلان روایت ها سازگار نیست و می تواند به منزله «استثنایی بر قاعده» مطرح شوند، برجسته می سازیم.
دین داری و خودکشی در استان های ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جامعه شناسی ایران سال ۲۲ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴
120 - 146
حوزههای تخصصی:
با توجه به این که تحقیق درباره تأثیر دین داری بر خودکشی در ایران بیشتر در سطح پیمایش و با حجم نمونه اندک در بین گروه های خاص بوده و کمتر در سطح استانی انجام یافته است؛ این مقاله سعی دارد تا رابطه بین میزان دین داری و خودکشی را در سطح استانی مورد واکاوی قرار دهد. روش پژوهش در این تحقیق، روش تطبیقی درون کشوری است. نتایج تحقیق نشان داد که در سال 1379 تنها رابطه معنادار، رابطه بین انجام اعمال دینی فردی و میزان خودکشی است. تحقیق نشان داد که می توانیم ادعا کنیم که دین مستقیماً بر خودکشی تأثیر ندارد؛ بلکه تأثیر آن از طریق ایجاد ارزش های اخلاقی درباره نا همنوایی های اجتماعی و دینی بر خودکشی است. تحلیل سال های 1394، 1395 و 1396 نشان داد که مهم ترین عامل تأثیرگذار از بین مؤلفه های دین داری، دین داری فردی به خصوص میزان روزه گرفتن است که تأثیر کاهنده و معنادار بر خودکشی دارد.
مدگرایی و جوانان: مسئله اجتماعی در حال ظهور
منبع:
پژوهش انحرافات و مسائل اجتماعی دوره ۱ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱
97 - 127
حوزههای تخصصی:
مدگرایی مفهومی فراگیر در چرخه زندگی جهان معاصر است. پدیده ای که بیشتر از هر گروهی، جوانان را به عنوان پای ثابت خود اغوا نموده و به نظر می-رسد در حال تبدیل شدن به مسئله ای اجتماعی است. هدف این تحقیق، بررسی عوامل اجتماعی- فرهنگی مرتبط با مدگرایی جوانان بوده است. روش پژوهش از نوع پیمایش و جامعه آماری این تحقیق جوانان شهر تهران بوده است. تعداد نمونه 387 نفر بوده که با استفاده از فرمول کوکران به دست آمد و نمونه با شیوه خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شد. تکنیک گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته و استاندارد است که از نظر روایی و پایایی مورد ارزیابی قرار گرفت. الگوی نظری پژوهش حاضر الگویی تلفیقی است. بنابراین از مفاهیم و نظریه های متخصصان اجتماعی از قبیل گئورگ زیمل (فرایند تناقض آمیز مد)، تورشتاین وبلن (فراغت و مصرف متظاهرانه)، بودریار، والتر بنیامین (پرسه زن و پاساژگردی)؛ بودریار (مصرف و هویت) و دلوز و گاتاری (سوژه پراکنده ماشین امیال) استفاده شده است. سنجش پایایی از طریق آزمون آلفای کرونباخ میزان قابل قبولی را نشان می دهد. بر اساس یافته های این پژوهش، بین متغیرهای سن، تحصیلات پدر و مادر، طبقه اجتماعی، تشخص طلبی، رسانه های همگانی و شبکه های اجتماعی (شبکه های مدرن مجازی)، دین داری و مدگرایی رابطه معناداری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان می دهد که با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده در معادله رگرسیون 3/50 درصد از واریانس متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل تبیین می شود. متغیر تشخص طلبی قوی ترین رابطه را با مدگرایی نشان داد. همچنین در قسمت تحلیل مسیر معادلات ساختاری شاخص های مدل از برازش قابل قبولی برخوردار می باشند.
ارزیابی سطح توسعه استان ها بر اساس شاخص های آموزشی، بهداشتی و مهاجرت(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
منبع:
رفاه اجتماعی سال ۲۱ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸۳
۴۶-۹
حوزههای تخصصی:
مقدمه: فرایند توسعه امری چند بعدی شامل ابعاد مختلف می باشد. بعد اجتماعی توسعه شامل شاخص های مختلفی از جمله شاخص های آموزشی، بهداشتی و مهاجرت است که شاخص های مذکور کمتر مورد توجه بوده است. نخستین گام در حل مسائل ناشی از نابرابری، شناخت و سطح بندی مناطق می باشد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف ارزیابی سطح توسعه استان ها بر اساس شاخص های آموزشی، بهداشتی و مهاجرت گرفت که در آن 31 استان کشور بر مبنای 24 شاخص رتبه بندی شدند. روش: داده های 24 شاخص آموزشی، بهداشتی و مهاجرت از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن کشور و نیز نتایج سالنامه های آماری کشور در سال 1397 بدست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS،Excel و Arc GIS بهره گرفته شد. از ضریب ویلیامسون برای ارزیابی نابرابری فضایی، روش تحلیل مؤلفه های اصلی برای وزن دهی شاخص ها و روش تاپسیس، برای ساخت شاخص ترکیبی توسعه استان ها استفاده شد. در نهایت طبقه بندی سطح توسعه استان ها به روش GIS و نیز تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی انجام گرفت. یافته: نتایج نشان داد در شاخص های «نرخ ترک تحصیل (درصد) ابتدایی» و «نسبت مراکز توانبخشی به ازای جمعیت» بیشترین و در شاخص های «نرخ گذر دوره اول متوسطه (درصد)» و «نرخ باسوادی مردان» به ترتیب کمترین نابرابری وجود داشت. نتایج تعیین رتبه استان ها نشان داد استان های چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، سمنان، ایلام و یزد در بهترین وضعیت و استان های سیستان و بلوچستان، البرز، تهران، آذربایجان غربی و هرمزگان پایین ترین رتبه را داشتند. این یافته به همراه نتایج تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی و نیز نقشه هایGIS مؤید وجود شکاف توسعه اجتماعی و تفاوت بین استان های ایران از نظر شاخص های آموزشی، بهداشتی و مهاجرت از قبیل «نسبت مراکز فنی و حرفه ای به جمعیت»، «نرخ مرگ و میر کودکان کمتر از 5 سال» و «نرخ خالص مهاجرت» و غیره بوده است. بحث: به منظور برقراری توسعه متوازن پیشنهاد می گردد تخصیص هر گونه بودجه به استان ها و مناطق کم برخوردار شناسایی شده در این تحقیق اختصاص داده شود.
شناسایی و تبیین مؤلفه های «یارانه خوب»(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
منبع:
رفاه اجتماعی سال ۲۱ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸۳
۲۲۸-۱۶۷
حوزههای تخصصی:
مقدمه: اهمیت یارانه های عمومی به منزله بخشی از سیاست های مالی دولت که تأثیر قابل توجهی در وضعیت اقتصادی و اجتماعی جوامع دارد، موجب شده است که دولت ها به ویژه در سال های اخیر به دنبال یافتن راهکارهایی برای بهبود یارانه ها و افزایش کارآمدی آنها باشند. پژوهش حاضر به منظور ترسیم مختصات یک یارانه مطلوب و کارآمد و تعیین چارچوب کلی مشخصه هایی که باید در تنظیم سیاست ها و برنامه های مرتبط با یارانه ها مدنظر قرار گیرد، در صدد شناسایی و تبیین مؤلفه های «یارانه خوب» - به عنوان یارانه ای که هم راستا و هماهنگ با حکمرانی خوب بوده و تبلوری از اهداف و شاخص های آن در حوزه یارانه ها تلقی می شود- بوده است. روش: در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل مضمون، ادبیات نظری و آراء 16 نفر از خبرگان مرتبط با موضوع که از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته اخذ گردید، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. انتخاب خبرگان به صورت هدفمند و با استفاده از روش «گلوله برفی» انجام شده است. یافته ها: پس از اتمام فرایند کدگذاری و تحلیل منابع پژوهش (ادبیات نظری و مصاحبه ها)، در نهایت از بررسی حدود 200 عنوان کتاب و مقاله مرتبط با موضوع 725 کد یا واحد معنایی مرتبط و از کدگذاری مصاحبه های انجام شده 453 کد شناسایی شد و مجموع کدهای حاصله در قالب 27 مضمون دسته بندی و از مضامین نهایی، 9 مقوله (به عنوان مولفه های یارانه خوب) استخراج گردید. بحث: معنای مورد نظر از هر یک از مولفه های یارانه خوب بر مبنای مضامین ذیل هر مؤلفه تبیین شده است. انتظار می رود با لحاظ نمودن مولفه های یارانه خوب در تدوین و اجرای یارانه های عمومی، کارآمدی عملکرد دولت در این حوزه تأمین شده و ارتقاء یابد.
واکاوی پیشران های شهروند فرهنگی در حوزه خدماتی با رویکرد فراترکیب(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۶
139 - 169
حوزههای تخصصی:
زمینه: نظریه شهروندی فرهنگی ناظر و متکی بر واقعیت های متعدد اجتماعی است که می توان آنها را " ابعاد فرهنگی شهروندی " نیز دانست. هدف:پژوهش حاضر با هدف فراترکیب واکاوی پیشران های شهروندفرهنگی درحوزه خدماتی بارویکرد فراترکیب انجام شده است. روش:با استفاده از تکنیک فرا ترکیب،یافته های مطالعات داخلی و خارجی مرتبط به صورت نظام مند با روش هفت مرحله ای ساندولوسکی و بارسو مورد بررسی قرار گرفت. از 130 مقاله جستجو شده در این حیطه، 46 مقاله منتخب که براساس آن 68 عامل شناسایی و استخراج شد. یافته: به منظور تحلیل مقالات منتخب، مفاهیم تشکیل دهنده، ابعاد و مولفه های تاثیر گذار، از روش تحلیل محتوا و شاخص کاپا، maxqda استفاده شد. در پایان یافته های پژوهش در قالب 12 مقوله شامل: فرهنگی/ اجتماعی، مسئولیت پذیری، مشارکت شهروندی، هویت شهروندی، اعتماد بین شخصی، توسعه رسانه ها، پیروی از قانون، گرایش به پایبندی به قوانین، مسئولیت اجتماعی و فرهنگی،وضعیت اقتصادی و اجتماعی، گرایشات فرهنگی، پذیرش سرمایه فرهنگی دسته بندی ارائه شد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج برگرفته از تحقیق بیان می شود تا با در نظرگرفتن هریک از پیشران های شهروند فرهنگی و فراهم سازی زیر ساخت های لازم جهت پیاده سازی آن، در جهت ارتقای خدمات ارائه شده گام مثبت برداشته شود.
مطالعه کیفی برساخت هویت بدنی نوجوانان؛ دختران دبیرستانی شهرستان بروجرد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جامعه شناسی کاربردی سال سی و دوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۸۱)
107 - 134
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر به مطالعه کیفی برساخت هویت بدنی دختران نوجوان با تأثیرگرفتن از تصویر بدنی، تجربیات و رویدادهای بدنی آنها در شهر بروجرد می پردازد. داده های این مطالعه ازطریق مصاحبه نیمه ساخت یافته گردآوری و از روش نظریه مبنایی برای تحلیل آنها استفاده شده است. به کمک روش نمونه گیری نظری و هدفمند با 30 نفر از دختران دبیرستانی مصاحبه شد و درنهایت، داده های گردآوری شده در قالب 9 مقوله محوری و یک مقوله هسته، کدگذاری و تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان می دهند کلیشه های جنسیتی، مقایسه بدن خود با دیگران به منزله شرایط علی، بلوغ به منزله شرایط زمینه ای و اینترنت به منزله رسانه و بدن ایده آل (لاغری) به منزله شرایط مداخله گر عمل می کنند. همچنین دختران نوجوان در رویارویی با تصویر منفی از بدن خود راهبرد های خاصی را در پیش می گیرند. این راهبرد ها در قالب وارسی (پایش) بدن و دست زدن به الگوهای نامنظم غذایی دسته بندی می شوند. براساس مطالعه حاضر، اضطراب جسمانی، شرمساری و ازخوبیگانگی جنسیتی از آثار و پیامدهای تصویر بدنی منفی دختران نوجوان از خود است.
زوال فرهنگ گاگریو: تحلیل انسان شناختی دگردیسی عزاداری و سوگ در میان ایلات بختیاری و بهمئی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جامعه شناسی فرهنگ و هنر دوره سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱
29 - 1
حوزههای تخصصی:
تغییرات فرهنگی به سبب ماهیت تدریجی خود در طی تغییر از سبک زندگی سنتی به سبک زندگی مدرن یک فرایند فراگیر اجتماعی شده باشد. در میان افراد و ساکنان مناطق زاگرس جنوبی و در شهرستان های ایذه، باغملک و رامهرمز متاثر از گسترش ابعاد هویت مدرن و تغییر سبک زندگی، بخش زیادی از مناسک مرتبط با شیوه زیست سنتی کمرنگ و یا محو شده اند و به جای آن ها عناصر نوین مرتبط با عصر جدید برقرار شده است. یکی از مهم ترین عرصه هایی که به عنوان نماد تغییرات ذکر شده قابل رویت و رصد است «آیین سوگواری و عزاداری یا گاگریو» است. در پژوهش حاضر که به روش اتنوگرافی انجام شده سعی شده است مهم ترین تغییرات رخ داده در این زمینه مورد واکاوی قرار گیرد. فنون گردآوری داده ها در این پژوهش مشاهده مشارکتی و مصاحبه است. یافته ها نشان می دهند: سوگ در قالب گاگریو و سرو در میان مردمان این دو ایل کارکرد پیشین را ندارد و از خلال گذار نسلی اهمیت آن کاهش یافته است. سوگ دیگر مانند گذشته از طریق مراسمی باشکوه و خواندن نام طوایف، متوفی و جایگاه بازماندگان در کارکرد دوگانه خود یعنی برساخت تمایزات/ ایجاد همبستگی ایفای نقش نمی کند. و نمی تواند از طریق الزام درونی و مکانیسم جبران همبستگی اجتماعی را افزایش دهد. بدین ترتیب سوگ در قالب گاگریو و سرو رسانه ای است که نمی تواند همچون گذشته بار بازتولید حیات اجتماعی را به دوش کشد.