دانش شناسی

هدف: هدف پژوهش حاضر، سنجش میزان ربط تصاویر بازیابی شده در موتورهای جستجوی یاهو، گوگل، پیک سرچ و فلیکر به زبان فارسی، براساس میزان جامعیت و مانعیت نتایج بازیابی شده و معرفی بهترین موتور جست وجو و ارائه یک الگوی بهینه است. روش پژوهش: نوع پژوهش کاربردی به روش پیمایشی، و داده ها از طریق مشاهده مستقیم گردآوری شده و با استفاده از منطق انتخاب واژه ها، منطق عملیات بولی  تجزیه و تحلیل شده است. این پژوهش در سه مرحله،  ابتدا واژگان انتخاب شده، براساس منطق عملیات بولی در موتور جست وجوهای نامبرده جست وجو شدند، و سپس نتایج به دست آمده از جست وجو، با توجه به نیاز اطلاعاتی پژوهشگر و عبارت جست وجو، مقایسه و تعداد تصاویر مرتبط در بیست نتیجه اوّل مشخص و در آخر با استفاده از فرمول، میزان ربط نتایج محاسبه گردید. یافته ها: یافته ها نشان داد که موتور جست وجوی یاهو با 235/32 میزان جامعیت و 75/53 میزان مانعیت، موتور جست وجوی گوگل با 80/14 میزان جامعیت و25/41 میزان مانعیت، موتور جست وجوی پیک سرچ با 81/12 میزان جامعیت و 25/26 میزان مانعیت و موتور جست وجوی فلیکر با 14/40 میزان جامعیت و 25/41 میزان مانعیت نتایج را بازیابی نمود. نتیجه گیری: نتایج حاصل در پاسخ به تعیین میزان ربط بیست نتیجه اولیه با توجه به سنجش میزان جامعیت و مانعیت نشان داد که موتور جست وجوی یاهو بیشترین مقدار مانعیت را به خود اختصاص داده است، و عملکرد بهتری نسبت به دیگر موتورهای جست وجو دارد. در پایان برای افزایش ربط جامع و مانع در بازیابی، نظام بازیابی تصاویر مبتنی بر متن و محتوا پیشنهاد گردید.

هدف: اینپژوهش به منظور شناسایی مهارت های حرفه ای و شخصی مدیران کتابخانه های تخصصی از دو دیدگاه انجام گرفته است. روش پژوهش: روش پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی است و  ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه ای محقق ساخته است که مهارت های مدیریتی را در سه مؤلفه مهارت های ادراکی، انسانی و فنی بیان می کند. جامعه آماری شامل مدیران کتابخانه های تخصصی استانداری های کشور (31) و استادان علم اطلاعات و دانش شناسی کشور (170) می باشد که طبق فرمول کوکرال (118) نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند. روایی توسط تعدادی از اساتید مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن با آلفای کرونباخ 94/0 تأیید شد. داده ها با نرم افزار اس پی اس اس  و آنالیز واریانس و  تی مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد از دیدگاه استادان بالاترین اولویت ها در مهارت های مدیریتی مهارت های انسانی 35/4، ادراکی 17/4 و فنی 93/3 بوده و هم چنین از دیدگاه مدیران کتابخانه ها بالاترین اولویت ها مربوط به مهارت های انسانی 45/4، فنی 24/4 و ادراکی 09/4 می باشد. نتیجه گیری:بین دیدگاه استادان کتابداری و مدیران کتابخانه های تخصصی در خصوص مهارت های (حرفه ای و شخصی) اختلاف معنی دار وجود ندارد.

هدف: مدیریت کیفیت در کتابخانه ها و مراکز خدمات اطلاع رسانی،  توسط اکثریت محققان در مفاهیم کیفیت، اصول مدیریت کیفیت، فرایندهای مرتبط و محدودیت های آن مورد توجه خاص قرار گرفته است.  لذا، پژوهش حاضر با هدف مقایسه بررسی موانع ساختاری استقرار مدیریت کیفیت در کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی همدان و دانشگاه بوعلی سینا  انجام شد. روش پژوهش: نوع پژوهش در این مطالعه توصیفی – تحلیلی، و از نوع مقطعی، و جامعه پژوهش مدیران و کارکنان شاغل در کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی و بوعلی سینای همدان بودند. ابزار مورد استفاده برای جمع آوری اطلاعات در این تحقیق پرسش نامه بودکه شامل 29 سؤال (10 سؤال رسمیت، 9 سؤال پیچیدگی و 10 سؤال تمرکز) بود. پس از تکمیل پرسش نامه ها، اطلاعات گردآوری شده با استفاده از نرم افزار آماری اس پی اس اس تجزیه و تحلیل گردید.  تجزیه و تحلیل نتایج و تست فرضیه ها  بر مبنای آزمون آماری کای –  دو و مقایسه میانگین در بعد آمار استنباطی انجام شد. یافته ها: طبق نتایج به دست آمده رسمیت در دانشگاه علوم پزشکی به میزان 3/47 و در دانشگاه بوعلی سینا  به میزان7/52،  پیچیدگی در دانشگاه علوم پزشکی به میزان 4/46 و در  دانشگاه بوعلی سینا  به میزان 6/53، تمرکز در دانشگاه علوم پزشکی به میزان 3/46 و در دانشگاه بوعلی سینا  به میزان 7/53 می باشد. در دانشگاه علوم پزشکی رسمیت با میانگین 84/2 و انحراف معیار 6/0، پیچیدگی با میانگین 35/2 و انحراف معیار 47/0، تمرکز با میانگین 89/2 و انحراف معیار7/0 و نیز در دانشگاه بوعلی سینا رسمیت با میانگین 3 و انحراف معیار 48/0، پیچیدگی با میانگین 029/2 و انحراف معیار 49/0 ، تمرکز با میانگین 35/2 و انحراف معیار 98/0 بر آورد گردیده است. نتیجه گیری: طبق تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش، در مجموع کمترین موانع ساختاری استقرار مدیریت کیفیت در دانشگاه علوم پزشکی به میزان 47/2، و بیشترین موانع در دانشگاه بوعلی سینا به میزان 71/2 می باشد، و هر چه مقدار درصد موانع کمتر باشد، محیط برای استقرار مدیریت کیفیت مناسب تر است. بنابراین دانشگاه علوم پزشکی همدان واجد شرایط برای استقرار مدیریت کیفیت می باشد.

هدف: آشنایی با میزان برخورداری کتابداران کتابخانه های عمومی استان فارس از شرایط زمینه ای لازم برای بروز خلاقیت در آنان بر اساس مدل اولدهام است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش کتابداران کتابخانه های عمومی استان فارس است. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است. برای تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش از آزمون آماری تی تک متغییره، تحلیل کوواریانس و تحلیل واریانس برای سنجش میزان همبستگی بین شرایط زمینه ای بروز خلاقیت و مؤلفه های آن استفاده شده است. یافته ها: در کتابخانه های عمومی استان فارس شرایط لازم برای بروز خلاقیت کتابداران در سطحی بیشتر از حد متوسط است. تفاوت های فردی کتابداران به لحاظ شغلی و وضعیت روحی و روانی متأثر از بسترهای کاری در سطحی بیشتر از حد متوسط است. وضعیت روحی و روانی مثبت کتابداران متأثر از بسترهای غیر کاری در سطحی پایین تر از حد متوسط است. تفاوت های فردی کتابداران به لحاظ شخصیتی در سطحی بیشتر از حد متوسط است. تفاوت های فردی کتابداران به لحاظ شغلی در سطحی بیشتر از حد متوسط است. میزان تمایل کتابداران به عرضه و اشتراک دیدگاه های خلاق خود در سطحی بیشتر از حد متوسط است.  اصالت/ ارزش: بررسی شرایط بروز خلاقیت در میان کتابداران و مدیران کتابخانه ها می تواند زمینه ساز بروز ایده های نو و کارآمد از جانب کتابداران در جهت افزایش بهره وری از کتابخانه ها و رضایت مندی کاربران این کتابخانه ها باشد.

هدف: پژوهش حاضر به بررسی میزان آگاهی و استفاده کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از پایگاه های اطلاعاتی تمام متن موجود در صفحه خانگی کتابخانه مرکزی این دانشگاه پرداخته است، و تلاش دارد، علاوه بر یافتن مشکلات و موانع پیش روی استفاده هر چه بیشتر از این منابع اطلاعاتی، راه کارهای لازم جهت اشاعه مطلوب اطلاعات توسط کتابداران و بهبود و یا ارتقاء وضعیت موجود ارائه دهد. روش پژوهش: پژوهش حاضر پیمایشی و از نوع کاربردی است، و جامعه آماری آن را کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تشکیل می دهند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه است که پس از توزیع و جمع آوری، داده های به دست آمده، از طریق نرم افزار آماری اس پی اس اس در سطح آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شده است. یافته ها: نتایج نشان می دهد میانگین نمره آشنایی واقعی کتابداران در رابطه با پایگاه های اطلاعاتی تمام متن 52/51 با انحراف معیار 4/26 می باشد. آزمون t-test نشان داد بین رشته تحصیلی و میزان آگاهی و استفاده کتابداران از پایگاه های تمام متن رابطه معناداری وجود دارد. هم چنین ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد بین سطح تحصیلات کتابداران با نمره آگاهی، استفاده و نمره آشنایی واقعی آنان رابطه معنادار مستقیم وجود دارد، و بیشترین رتبه آگاهی و استفاده آنان ابتدا مربوط به پایگاه های تمام متن داخلی و سپس پایگاه های خارجی می باشند. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد میزان آگاهی و استفاده کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از پایگاه های اطلاعاتی تمام متن موجود در صفحه خانگی این دانشگاه در حد متوسط به بالا است. جنسیت کتابداران در میزان آگاهی و استفاده آنان تأثیر نداشت، ولی بین سطح تحصیلات و هم چنین رشته تحصیلی و نمره آگاهی و استفاده آنان رابطه معنادار مستقیم وجود دارد. بیشترین میزان آگاهی و استفاده آنان ابتدا مربوط به پایگاه های داخلی و سپس پایگاه های خارجی می باشد، و بر اساس نتایج این پژوهش می توان نتیجه گرفت که هرچه در طول زمان میزان آگاهی کتابداران نسبت به پایگاه ها افزایش و یا بلعکس کاهش یافته، میزان استفاده آنان نیز به همان نسبت تغییر کرده است.

هدف: هدف پژوهش حاضر، مقایسه کتابداران زن و مرد شاغل در کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر تهران از لحاظ فرسودگی شغلی، تعهد سازمانی و خشنودی شغلی با کنترل سن، میزان تحصیلات و میزان سابقه است. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر علی- مقایسه ای است. گروه نمونه این پژوهش شامل 128 کتابدار (62 مرد و 66 زن) که در کتابخانه های دانشگاهی شهر تهران شاغل می باشد، و به روش نمونه گیری خوشه ای انجام شده اند. این نمونه با استفاده از       پرسش نامه های استاندارد «فرسودگی شغلی مسلش و جکسون» با آلفای کرونباخ 91/0، «تعهد سازمانی» با آلفای کرونباخ 89/0 و «مقیاس شغل به طور کلی» با آلفای کرونباخ 87/0 مورد آزمون قرار گرفتند. داده های گردآوری شده با استفاده از آمار توصیفی (شامل فراوانی، درصد و میانگین) و آمار استنباطی (شامل آزمون های انحراف معیار و تحلیل کواریانس چندمتغیری) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که زنان و مردان کتابدار در متغیر خشنودی شغلی، فرسودگی شغلی، مسخ شخصیت و فقدان موفقیت فردی تفاوت معنی داری با یک دیگر دارند. ولی، در متغیر تعهد سازمانی و فرسودگی عاطفی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد خشنودی شغلی کتابداران زن بیشتر از مردان است. هم چنین کل فرسودگی شغلی، فقدان موفقیت فردی و مسخ شخصیت کتابداران زن کمتر از کتابداران مرد است.

هدف: این پژوهش با هدف ارزیابی محیط رابط کاربر پایگاه های اطلاعاتی مگ ایران و سید انجام شده است، تا مشخص گردد از نظر کاربران متخصص میزان هم خوانی محیط رابط کاربر هر یک از دو پایگاه با مؤلفه های نیلسن چقدر است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است، و به روش ارزیابی مکاشفه ای انجام گرفته است. 5 نفر از متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی به روش نمونه گیری نظری و با رویکرد نمونه گیری در دسترس به عنوان ارزیاب انتخاب شدند. پایگاه های فوق الذکر با استفاده از سیاهه وارسی شامل ده مؤلفه اصلی نیلسن و 115 مؤلفه فرعی مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای هر یک از مؤلفه ها درجه شدت در نظر گرفته شد. حاصل ضرب امتیاز کسب شده از هر مؤلفه در درجه شدت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در نهایت برای هر یک از مؤلفه های اصلی جمع امتیازات و درصد امتیازات حاصل شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد پایگاه مگیران از مجموع 402 امتیاز مؤلفه های فرعی، 5/239 امتیاز و پایگاه " سید" 75/167 امتیاز را کسب کردند. بنابراین میزان هم خوانی پایگاه مگیران با ده مؤلفه نیلسن 73/59 (کمی بیش از حد متوسط) و در پایگاه سید 65/43 درصد (کمتر از حد متوسط) است. نتیجه گیری: نتایج ارزیابی نشان داد در پایگاه مگیران مؤلفه ثبات و یک دستی با رعایت 5/90 درصد معیارها، بیش از سایر مؤلفه ها با معیارها هم خوانی دارد، و مؤلفه انعطاف پذیری با رعایت 7/9 درصد معیارها کمترین هم خوانی را از بین ده مؤلفه نیلسن دارد. در پایگاه سید مؤلفه انطباق با دنیای واقعی با امتیاز 2/84 درصد بیشترین هم خوانی و مؤلفه شناسایی/ تصحیح خطا با کسب صفر درصد کمترین هم خوانی را از بین مؤلفه های نیلسن داشته است.

هدف: این مقاله به بررسی رشد و توسعه مقالات اعضاء هیأت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان در پایگاه استنادی وب علوم می پردازدکه هدف اساسی آن شناسایی و تعیین تولیدات علمی اعضاء هیأت علمی دانشگاه باهنر است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع تحقیقات علم سنجی است که با استفاده از روش کمی و تحلیل استنادی انجام شده است. ابزارگردآوری داده ها،پایگاه استنادی وب علوم و ابزارتحلیل داده ها نرم افزار اس پی اس اس نسخه20بوده است که تحلیل های آماری آن مبتنی برآمار توصیفی است. ابتدا با استفاده از جست وجوی پیشرفته در پایگاه وب علوم کلیه رکوردهای تولید شده توسط اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان در بازه زمانی سال های2000-2011 که در این پایگاه نمایه شده اند مورد بازیابی قرار گرفت. سپس استنادهای مربوطه با فرمت تمام متن در کامپیوتر شخصی ذخیره و در نهایت با استفاده از نرم افزار اس پس اس اس به تحلیل آماری داده ها پرداخته شد. یافته ها: میانگین رشد سالانه تولیدهای علمی دانشگاه باهنر در بازه زمانی2000-2011 رشد قابل قبولی است. به ویژه با سیر صعودی که از سال 2004 به این سو به خود گرفته است، می تواند در سال های آینده جایگاه دانشگاه شهید باهنر را در میان دانشگاه های کشور ارتقاء چشمگیری دهد. از تحلیل داده ها مشخص شد دانشکده علوم پایه در رتبه اوّل در میان دانشکده های دیگر به عنوان پرتولید ترین دانشکده دانشگاه محسوب می شود. اغلب تولیدها و استنادهای این دانشکده توسط بخش شیمی صورت گرفته است. با مشخص شدن پژوهشگران برتر دانشگاه شهید باهنر کرمان  به لحاظ شاخص های تعداد مدارک تولید شده، تعداد استنادهای دریافتی، و میانگین استناد دریافتی برای هر سند می توان گفت رشته های شیمی، مکانیک و آمار، موتور تولید علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان محسوب می شوند . نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان می دهد دانشگاه شهید باهنر در این مدت 1356 مدرک تولید نموده است. هم چنین میانگین رشد سالانه مدارک این دانشگاه 6 /33 درصد بوده است. به لحاظ تعداد مدارک تولید شده و استنادهای دریافتی محمدعلی طاهر، ایران شیخ شعاعی و احمد شیخی در مکان های نخست قرار گرفتند. تقریبا تمامی مدارک به زبان انگلیسی چاپ شده اند. با توجه به جذب اعضای هیأت علمی جدید و سرعت رشد مدارک تولید شده دانشگاه شهید باهنر می توان گفت در سال های آتی دانشگاه شهید باهنر کرمان به لحاظ تعداد مدارک، رشد چشمگیری خواهد داشت.