دانش شناسی

 هدف: عبور از جامعه صنعتی و ورود به جامعه اطلاعاتی ما را بر آن می دارد  تا سرمایه های سازمانی را صرفا به سرمایه ها و دارایی های مشهود محدود نکرده و به سرمایه های نامشهود( دانشی) نیز توجه کنیم. هدف از انجام این پژوهش ارائه مدل مدیریت دانش با رویکرد قابلیت یادگیر ی سازمانی در شهرداری اصفهان می باشد. مدلی که بتواند با ارائه مولفه های مدیریت دانش مبتنی بر قابلیت یادگیری سازمانی، امکان تبدیل شهرداری اصفهان به یک سازمان دانش محور و یادگیرنده را فراهم سازد.  روش پژوهش: در این پژوهش از نوع ترکیبی( کیفی، کمی) می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی ، از نظر ماهیت توصیفی تحلیلی و از نظر روش اجرا اسنادی پیمایشی می باشد.  یافته ها: بر اساس تحقیق حاضر مولفه های مدیریت دانش با رویکرد قابلیت یادگیری سازمانی در شهرداری اصفهان عبارتند از منابع انسانی و مدیریت، استراتژی و ساختار سازمانی، فناوری اطلاعات، فرآیندهای دانشی ،  فرآیندهای سازمانی و فرهنگ سازمانی.  نتیجه گیری: یافته های تحقیق حاکی از آن است که میانگین امتیاز هریک از این مولفه ها در شهرداری اصفهان از حد متوسط پایین تر بوده و لذا به منظور پیاده سازی و اجرای مدیریت دانش در شهرداری اصفهان تعیین سازو کارهای لازم جهت ارتقای سطح کمی و کیفی هر یک از این مولفه ها ضروری می نماید

هدف: تعیین تأثیر ویژگی های جمعیت شناختی(پست سازمانی، سطح تحصیلات و سابقه خدمت) مدیران بر رعایت ابعاد مدیریت بومی بحران در کتابخانه های دانشگاه های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران. روش پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است و جامعه پژوهش، 167 نفر از مدیران دانشگاه های مورد نظر و مدیران کتابخانه های آنها است که از این تعداد 118 نفر پرسش نامه ها را تکمیل کرده اند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آماراستنباطی (ضریب همبستگی رگرسیون، آزمون مقایسه میانگین ها برای گروه های مستقل و آزمون توکی) تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین رعایت مدیریت بحران درون سازمانی در مدیران با پست سازمانی کارمندی 159 و در هیأت علمی 147 است و در بین مدیران کارمند بیشتر است. مدیرانی که کارشناسی ارشد دارند، 44/11 در مقایسه با کسانی که دکتری دارند، مدیریت بحران درون سازمانی را بیشتر رعایت می کنند. همبستگی بین سابقه خدمت و رعایت مدیریت بحران درون سازمانی24/0 و معنادار است. همچنین یافته ها حاکی از آن است که هیچ یک از ویژگی های جمعیت شناختی مدیران بر رعایت ابعاد مدیریت بحران برون سازمانی تأثیری ندارد و تنها ویژگی جمعیت شناختی که بر رعایت مدیریت بحران محیط عملیات برون سازمانی تاثیرگذار است، سابقه خدمت است؛ چرا که طبق نتایج آزمون توکی، افرادی که بین 10 تا 15 سال و بیش از 25 سال سابقه دارند، ابعاد مدیریت بحران محیط عملیات برون سازمانی را بیشتر رعایت می کنند نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که سابقه خدمت و تجربه کاری بیشترین تأثیر را بر بعد مدیریتی (که یکی از ابعاد مدیریت بحران درون سازمانی است) دارد. از دیگر یافته های پژوهش حاضر این است که ویژگی میزان تحصیلات بر بعد پیش بینی های ایمنی کمترین تأثیر را دارد اما بر سایر ابعاد مدیریت بحران درون سازمانی تأثیر زیادی دارد.

هدف: هدف از پژوهش حاضر مکان یابی کتابخانه های عمومی منطقه 3 با  استفاده از جی.آی.اس. (سیستم اطلاعات جغرافیایی) است که مکان هایی جهت احداث کتابخانه های جدید در این منطقه پیشنهاد می شود؛ همچنین وضعیت کتابخانه های عمومی این منطقه بر اساس معیارهای مرکزیت، سازگاری و ناسازگاری سنجیده شده است.   روش پژوهش: در این پژوهش پس از جمع آوری دادها، نقشه های مورد نظر با توجه به نیاز پژوهش و بر اساس داده های موجود و با استفاده از قابلیت های نرم افزار جی.آی.اس. و اِکسپرت چویس تهیه شدند؛ پس از مشخص شدن معیارهای مکان یابی و طبقه بندی نقشه ها به کلاس های متفاوت، بر اساس نحوه تأثیر پارامترها و میزان اهمیت هر یک از آنها برای تهیه نقشه نهایی به هریک از آنها وزنی داده شد. در ادامه با همپوشانی لایه های تهیه شده وضعیت کتابخانه های موجود بررسی و در نقشه نهایی نیز مناطق مناسبی برای احداث کتابخانه های جدید پیشنهاد شد. یافته ها: تایج پژوهش نشان داد کتابخانه های عمومی منطقه 3 با مؤلفه های مرکزیت وسازگاری تناسب نسبتاً بالایی دارند اما با معیارهای مربوط به ناسازگاری در وضعیت مناسبی قرار ندارند. با توجه به معیارهای در نظر گرفته شده موقعیت های مناسب تری برای احداث کتابخانه در این  منطقه وجود دارد که در نقشه نهایی این نقاط با رنگ سبز نشان داده شده اند. نتیجه گیری: اصالت و تازگی این پژوهش از آن جهت است که تاکنون پژوهشی در این خصوص و به ویژه جی.آی.اس. در منطقه 3 تهران انجام نشده است.

هدف: مهمترین شاخصه تولید علم، چاپ و نشر مقالات علمی در پایگاههای معتبر علمی بین المللی است. نمایه شدن آثار پژوهشگران دانشگاه ها  به عنوان عاملی مهمی در ارزیابی دانشگاه مورد نظر است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی قانون برادفورد و لوتکا در مورد تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی همدان طی سالهای 2004-2013 بود. روش پژوهش: این پژوهش پیمایشی- توصیفی و برای انجام آن از شاخص های علم سنجی استفاده شده است. جامعه پژوهش 1094 مدرک تولید شده پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی همدان، که در سالهای2004-2013 در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس نمایه گردیده است، می باشد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار Scopus.exe و در انجام عملیات نهایی آمار توصیفی و تحلیلی از Excell استفاده شد. در این پژوهش از قاعده ی لوتکا،  برادفورد و فرمول ضریب همکاری گروهی نویسندگان استفاده شد. یافته ها: قانون لوتکا در توزیع مقالات تولید شده توسط پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی همدان صادق است یعنی بیشترین مدارک مدارک  توسط تعداد محدودی از پژوهشگران تولید شده و توزیع پراکندگی مجلات منتشر کننده انتشارات دانشگاه علوم پزشکی همدان از قانون برادفورد تبعیت میکند. و بیشترین تعداد مقالات این دانشگاه در تعداد محدودی از مجلات منتشر می شود. پژوهشگران این دانشگاه علاوه بر همکاریهای داخلی  با دانشگاهها و موسسات خارجی نیز همکاری  و ضریب مشارکت 0.707داشته اند.  نتیجه گیری : طبق یافته ها قانون برادفورد و لوتکا در مورد پژوهشگران این دانشگاه صدق می کند. پژوهشگران این دانشگاه همکاریهای علمی گسترده  با محققین داخل و خارج از کشور دارند.

هدف: مطالعه و بررسی رابطه بین ویژگی های شخصیتی کارآفرینی با کارایی کتابداران کتابخانه های عمومی استان قم هدف مقاله حاضراست. روش پژوهش: نوع پژوهش،کاربردی و روش آن پیمایش- تحلیلی است. ابزار گرآوری اطلاعات پرسشنامه ویژگی های کارآفرینی با30 سوال(ضریب آلفای کرونباخ 74/0) و پرسشنامه کارایی با 16 سوال (ضریب آلفای کرونباخ 87/0) است.کل جامعه آماری 113 نفراز کتابداران کتابخانه های عمومی استان قم بودند که به صورت سرشماری مورد مطالعه قرارگرفتند. با توزیع پرسشنامه بین صاحب نظران و کتابداران با استفاده از ضریب توافقی، روائی آن تأیید گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با آمارهای توصیفی واستنباطی(شاخصKMO ، تحلیل واریانس یک سویه، ضرایب همبستگی و تعیین و آزمون T) صورت گرفت. یافته ها: نشان داد ویژگی های کارآفرینی در کتابداران به طور معناداری از حد متوسط کمتر است، هم چنین رابطه معنا داری بین خلاقیت، مخاطره پذیری، قدرت طلبی، توفیق طلبی وکنترل درونی با کارایی آنان وجود داشت و رابطه معنا دار بین استقلال طلبی وکارایی تایید نشد.  نتیجه گیری : کتابداران عاملان مؤثر در خدمات اطلاعاتی بوده که با برنامه ریزی های صحیح و اتخاذ سیاست های اصولی در جهت تقویت ویژگی های فردی کارآفرینی و جذب و آموزش آنان، می توان موجبات رشد و توسعه اجتماعی جامعه و ایجاد بستر فعالیت های کارآفرینانه در رسیدن به اهداف خود وکتابخانه را فراهم ساخته و استفاده کنندگان و مراجعان انتظار تغییر و دگرگونی در ارائه خدمات با روش های نو و جدید که حاصل توانایی و مهارت های شغلی کتابداران در فعالیت های کارآفرینانه است را دارند و این امر موجب ترقی جایگاه کتابداری و اطلاع رسانی در جامعه شده تا کتابداران توجه و احترامی که همیشه آرزوی آن را داشته اند، بیابند .       

هدف: پژوهش حاضر به بررسی رفتار اطلاع یابی در محیط کتابخانه های دیجیتالی دانشگاهی با مطالعه موردی کتابخانه دیجیتالی دانشگاهی علامه طباطبایی می پردازد. روش پژوهش: روش انجام تحقیق حاضر، توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی است و جامعه ی آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی تشکیل می دهند (18000 دانشجو) که از این بین 378 دانشجو با استفاده از جدول کرجسی و به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. برای گردآوری اطلاعات با توجه به نبود پرسشنامه استاندارد در این زمینه از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که ضریب آلفای کرونباخ بدست آمده (94/0) نشان از پایایی این پرسشنامه است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون تی تک نمونه ای، تی مستقل و تحلیل واریانس در سطح معناداری 05/0=α استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد تمامی مولفه ها بر رفتار اطلاع یابی دانشجویان در محیط کتابخانه دیجیتالی تفاوت معناداری داشته است. از لحاظ جنسیت و مقطع تحصیلی بر رفتار اطلاع یابی در محیط کتابخانه دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبایی تفاوت معنی داری وجود ندارد. اما بین نگرش دانشجویان به رفتار اطلاع یابی در محیط کتابخانه دیجیتالی و تجربه استفاده از کتابخانه دیجیتالی آنان تفاوت معنی داری وجود دارد.    نتیجه گیری : نتایج نشان دهنده تاثیر کلی خود متغیر رفتار اطلاع یابی دانشجویان در محیط کتابخانه دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبایی می باشد.

هدف: بررسی نقش کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی در جریان اطلاعات از دیدگاه مدیران و پژوهشگران پژوهشکده های وابسته به آموزش عالی ایران است. روش پژوهش: از نوع پژوهش های کاربردی است و از روش پیمایشی استفاده شده است. جهت گردآوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه استفاده شد. ضریب آلفای کرونباخ (92/0) نشان داد که پرسشنامه از پایایی بسیار خوبی برخوردار است. از نرم افزار SPSS برای تحلیل و پاسخ به سؤالات استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش دست اندرکاران پژوهشی 212 پژوهشکده وابسته به مراکز آموزش عالی کشور بود که 139 پژوهشکده همکاری نمودند. یافته ها: کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی کل مراکز تحقیقاتی آموزش عالی در مرحله «گردآوری، تامین و دسترس پذیر کردن منابع اطلاعاتی»، مؤثرتر از سایر مراحل، و در مرحله «اشاعه اطلاعات تولید شده» کمترین اثر را در روند جریان اطلاعات دارند. اگرچه تاثیر کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی مراکز تحقیقاتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در روند جریان اطلاعات نسبت به سایر سازمانهای مورد مطالعه مؤثرتر است، اما مرحله اشاعه اطلاعات در تمام این مراکز کمترین تأثیر را در روند جریان اطلاعات دارد.  نتیجه گیری : مرحله اشاعه اطلاعات در جامعه مورد مطالعه، کمترین تأثیر را در روند جریان اطلاعات دارد و این مؤید شکاف با جامعه اطلاعاتی است. بنابراین توجه و سرمایه گذاری در بعد اشاعه اطلاعات لازم و ضروری به نظر می رسد. لذا استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات، دیجیتال سازی، سیستم های خبره، دسترسی آزاد به اطلاعات، ارتقای سواد کتابخانه ای کتابداران باید بیش از پیش مورد توجه مدیران کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی قرار گیرد.