دانش شناسی

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه عملکرد کتابخانه های عمومی نهادی و مشارکتی استان قم از نظر به کارگیری شیوه ی آمیخته بازاریابی p4 است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی به روش « پیمایشی» است. برای توصیف و تحلیل داده ها از آمارهای توصیفی و استنباطی (آزمونT) استفاده شده است. جامعه مورد پژوهش کتابخانه های عمومی استان قم مشتمل بر 55 کتابخانه هستند، که از این تعداد 22 کتابخانه به صورت نهادی اداره می شوند و 33 کتابخانه به صورت مشارکتی با نهاد کتابخانه های عمومی همکاری می کنند. گردآوری اطلاعات از طریق سیاهه وارسی و مراجعه حضوری صورت گرفته است که سیاهه وارسی 4 کتابخانه عودت نشده است، و جامعه مورد بررسی به 21 کتابخانه نهادی و 30 کتابخانه مشارکتی تقلیل یافت. برای سنجش روایی سیاهه وارسی از نظر خواهی اساتید و مدیران کتابخانه ها استفاده شده است، و برای سنجش پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شده است که از پایایی قابل قبولی 90/0 برخوردار است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که محصول، بها، مکان و فعالیت های تشویقی و ترغیبی کتابخانه های نهادی به ترتیب با میانگین های (82/0)، (72/0)، (2/1)، (07/1)نسبت به محصول، بها، مکان و فعالیت های تشویقی و ترغیبی کتابخانه های مشارکتی به ترتیب با میانگین های (50/0)، (46/0)، (77/0)، (74/0) وضعیت بهتری دارند. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد که بین میانگین سه عنصر محصول، بها و مکان در کتابخانه های نهادی و مشارکتی تفاوت معنادار وجود دارد. اما، بین میانگین فعالیت های تشویقی و ترغیبی این دو کتابخانه تفاوت معناداری وجود ندارد. هم چنین بین میزان به کارگیری شیوه ی آمیخته بازاریابی 4 پی در کتابخانه های عمومی نهادی و مشارکتی تفاوت معناداری وجود دارد، و وضعیت کتابخانه های نهادی از نظر میزان به کارگیری شیوه ی آمیخته بازاریابی چهار پی با میانگین (90/53) مطلوب تر از کتابخانه های مشارکتی (67/35) است. اصالت/ارزش:نتایج این پژوهش می تواند اطلاعاتی را فراهم آورد که زمینه ساز برنامه ریزی های آینده باشد.

هدف: هدف از این پژوهش بررسی استنادی تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در پایگاه وب آو ساینس در طی سال های 2000 تا 2009 و ترسیم ساختار علمی آن با استفاده از نرم افزار هیست سایت می باشد. روش پژوهش: این پژوهش از نوع توصیفی است که با استفاده از روش علم سنجی انجام می شود. داده های مورد نیاز از طریق پایگاه وب آوساینس به دست آمده است. یافته ها: نتایج نشان داد دانشگاه آزاد اسلامی در مجموع 6425 مدرک در پایگاه وب آوساینس در طول سال های 2000 تا 2009 به ثبت رسانده است. نرخ رشد به دست آمده برای تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی 88/49 می باشد. 61 کشور با این دانشگاه در نوشتن مدارک همکاری داشته اند. این مدارک با همکاری 10130 نویسنده به ثبت رسیده و در مجموع 106518 منبع مورد استناد آنها قرار گرفته است. از دیگر نتایج پژوهش 5 خوشه شکل گرفته در نقشه تاریخ نگاشتی دانشگاه آزاد اسلامی بر اساس شاخص استناد داخلی (تی ال سی اس) و 4 خوشه تشکیل شده بر پایه شاخص استناد جهانی (تی جی سی اس) می باشد. نتیجه گیری: روند رشد تولیدات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در سال های مورد بررسی سیر صعودی داشته است و این دانشگاه توانسته است آثار مفید و تأثیرگذاری را در حوزه موضوعی شیمی منتشر نماید.

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین فرایند زیست روش های پژوهش پایان نامه های علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه های دولتی ایران از سال 1384- 1388 است. روش پژوهش: این پژوهش کاربردی، و از روش تحلیل محتوا، برای تعیین گرایشات روش های پژوهشی پایان نامه ها استفاده کرده است. جامعه مورد مطالعه 292 پایان نامه علوم کتابداری و اطلاع رسانی نوشته شده از سال 1384-1388 در دانشگاه های دولتی ایران می باشد. پایان نامه ها از لحاظ روش پژوهش نیز در 10 نوع روش پژوهشی تفکیک شده اند. گردآوری اطلاعات با استفاده از فیش برداری بر مبنای فهرست کنترل انجام شده است. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای EXCEL و SPSSانجام شده است. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش 81/42 درصد از کل پایان نامه ها از روش پژوهش پیمایشی، 01/13 درصد از روش پژوهش تحلیل محتوا، 30/11 درصد از روش پژوهش تحلیل استنادی، 22/8 درصد از روش پژوهش پیمایش توصیفی، 51/6 درصد از روش پژوهش کتابخانه ای، 45/4 درصد از روش پژوهش پیمایش مقایسه ای، 11/4 درصد از روش پژوهش  پیمایش تحلیلی، 77/3 درصد از روش پژوهش پیمایش ارزشیابی، 40/2 از روش پژوهش توصیفی، 05/2 درصد از روش پژوهش توصیفی تحلیلی، 68/0 درصد از روش پژوهش تجربی و 68/0 درصد از پایان نامه ها از روش پژوهش طراحی سیستم استفاده کرده اند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که گرایش روش پژوهشی غالب در پایان نامه های علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه های دولتی ایران مربوط به روش پژوهش پیمایشی، و ضعیف ترین گرایش مربوط به روش های پژوهشی تجربی و طراحی سیستم می باشد.

هدف: هدف از مطالعه ی حاضر تعیین میزان دانش، نگرش و عملکرد اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در خصوص به کارگیری منابع و پایگاه های اطلاعاتی کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران می باشد. روش پژوهش: مطالعه حاضر توصیفی و از نوع مقطعی است که در سال 1389 انجام شده است. جامعه ی پژوهش شامل کلیه ی اعضای هیأت علمی دانشکده های دانشگاه علوم پزشکی ایران (700 نفر) بوده، و حجم نمونه به روش تصادفی ساده، با استفاده از جدول مورگان 152 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ی محقق ساخته ای بود که دانش، نگرش و عملکرد اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در به کارگیری منابع کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران را مورد بررسی قرار داد. در نهایت داده ها پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزار SPSS 17  مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج به دست آمده در مورد دانش اعضای هیأت علمی در استفاده از منابع کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران 42.8% درصد بود. نگرش اعضای هیأت علمی در استفاده از منابع کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی در ارتقای فعالیت های دانشگاهی مثبت ارزیابی شد. عملکرد اعضای هیأت علمی در استفاده از منابع کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی در بعد هدف و انگیزه، انتشار مقالات علمی و در بعد میزان استفاده از پایگاه های اطلاعاتی، استفاده از پایگاه Science Direct بیش از سایر پایگاه ها بود. نتیجه گیری: با توجه به نگرش مثبت نتایج اعضای هیأت علمی نسبت به استفاده از منابع کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران پیش نهاد می شود تدابیری برای ارتقای دانش و عملکرد کاربران در استفاده بهینه از منابع و رهایی از موانع موجود لحاظ گردد.

هدف: این پژوهش با هدف، میزان آشنایی و استفاده کتابداران کتابخانه های عمومی از قابلیت های وب ۲ در محیط کار انجام شده است. روش پژوهش: مطالعه حاضر، از نوع پیمایشی – توصیفی  و جامعه آماری شامل کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی(32 استان) است. طبق گزارش آماری واحد منابع انسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور، تعداد کتابداران تا پایان سال 1390 (4921 نفر ) می باشند. که از بین آنان 357 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در این پژوهش برای گردآوری داده ها از پرسشنامه ی محقق ساخته استفاده ای که بر اساس مرور متون و منابع مرتبط و مشاهده های پژوهشگران از ابزارهای وب ۲، طراحی و استفاده شده است. برای پاسخگویی به سؤال ها و فرضیه های پژوهش از روش های آمار توصیفی (توزیع فراوانی و درصد) و آزمون های استنباطی( آزمون t تک گروهی، تحلیل واریانس یک عاملی و آزمون تعقیبی دانکن) استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان می دهد که میزان آشنایی کتابداران کتابخانه های عمومی با امکانات و قابلیت های وب۲ در حد کم (44 درصد)، و به همان نسبت میزان استفاده کتابداران از امکانات و قابلیت های وب۲ جهت خدمت رسانی به مراجعین در حد کم (48 درصد) است. بیشترین توانایی کتابداران کتابخانه های عمومی در استفاده از پست الکترونیکی و وبلاگ بوده و کمترین توانایی نیز در زمینه استفاده از فلیکر و ویکی است. نتیجه گیری: میزان آشنایی و استفاده کتابداران کتابخانه های عمومی از وب 2 در محیط کار در سطح پایینی است. برگزاری دوره های بازآموزی و حین خدمت با موضوع وب، ترغیب کتابداران نسبت به شناخت وب و بکارگیری آن در خدمات کتابخانه ای، از مواردی است که لازم است به آنها پرداخته شود.

هدف: این پژوهش با هدف آسیب شناسی فرایند داوری مقالات علمی و ارائه چارچوب مشترک و یکسان برای داوری انجام شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر در چارچوب رویکردهای کیفی و روش تحلیل محتوا صورت گرفته است. جامعه پژوهش عبارت است از، اعضای هیأت علمی دانشکده های علوم تربیتی و روانشناسی دانشگا ه های تهران که از بین آنها 15 نفر از اساتید دانشگاه خوارزمی و شهید بهشتی، با استفاده از روش نمونه گیری هدف مند به عنوان اطلاع رسانه ای پژوهش انتخاب گردیده اند. برای جمع آوری داده های پژوهش، از مصاحبه نیمه ساختار یافته و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده، از روش کدگذاری (کدگذاری باز و انتخابی) استفاده گردید. یافته ها: نتایج به دست آمده از پژوهش نشان داد که ارزیابی آثار علمی باید براساس 5 معیار علمی بودن، رعایت اخلاق پژوهشی، تناسب محتوای مقاله، رعایت فنون نوشتاری و هماهنگی مقاله با نشریه مورد ارزیابی قرار گیرد. هم چنین بر اساس نتایج تحقیق، در حال حاضر و در داوری آثار علمی آسیب هایی هم چون تخصصی نبودن مجلات، مشخص نبودن زمینه تخصصی داوران، ضعف نرم افزاری و اطلاعاتی، طولانی بودن داوری ها، سوگیری و مغفول ماندن کیفیت، نبودن معیارهای قابل قبول برای داوری و لغزش های اخلاقی داوران وجود دارد. نتیجه گیری: پژوهش در ابعاد مختلف بر جامعه علمی تأثیر می گذارد و اساتید، دانشجویان و اصحاب علم برای ارتقاء علمی، پذیرش در مقاطع بالاتر و بدست آوردن شرایط شغلی از این امتیازات استفاده می نمایند. بنابراین، شناسایی آسیب های موجود در این زمینه و مشخص کردن چارچوبی مشخص و قابل قبول برای آن، می تواند نقش بسیار مهمی در این زمینه داشته باشد، و از سوگیری های موجود در حوزه داوری آثار علمی بکاهد، و چارچوب یکسانی را برای داوری آثار علمی فراهم نماید.

هدف: هدف از انجام این پژوهش شناخت نوع فرهنگ سازمانی حاکم بر کتابخانه های دانشگاه های شهر تبریز است. روش پژوهش: در این تحقیق از روش پیمایشی- توصیفی استفاده شده است. تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی بوده و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه استاندارد کامرون و کوئین می باشد. جامعه آماری این پژوهش کتابخانه ها و کتابداران دانشگاه های شهر تبریز است، که شامل 92 نفر کتابدار بود. سپس با استفاده از فرمول کوکران تعداد 74 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی و نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد از میان انواع فرهنگ سازمانی، فرهنگ طایفه ای با میانگین 03/9 در کتابخانه های دانشگاه های شهر تبریز اولویت دارد. فرهنگ بازاری با میانگین 31/8، فرهنگ سلسله مراتبی با میانگین 32/7 و فرهنگ ویژه سالاری با میانگین 56/6 در رتبه های بعدی قرار دارند. هم چنین یافته ها نشان داد که نوع فرهنگ سازمانی حاکم بر کتابخانه های دانشگاه های تبریز از لحاظ جنسیت، نوع استخدام، تحصیلات و سابقه کار کتابداران تفاوت معناداری ندارد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که فرهنگ غالب در کتابخانه های دانشگاه های شهر تبریز، فرهنگ طایفه ای می باشد. بدین معنی که با بررسی کتابخانه های هفت دانشگاه در شهر تبریز، مشخص شد فرهنگ سازمانی حاکم بر شش دانشگاه از نوع طایفه ای بوده، و تنها در کتابخانه دانشگاه سهند فرهنگ بازاری حاکم است. در فرهنگ طایفه ای انعطاف پذیری، همکاری گروهی، مشارکت، انسجام، رضایت فردی و ایجاد محیطی دوستانه دارای ارزش بوده، و سازمان به مثابه یک خانواده تلقی می شود.

هدف: وجود منابع علمی در وب معیاری به دست می دهد که می توان از آن به منظور ارزیابی علمی بهره برد. هدف اصلی مقاله بررسی رابطه تعداد فایل های غنی در وب و تعداد مدارک کشورهای خاورمیانه در پایگاه اسکوپوس است. روش پژوهش:از اواسط دهه 1990 حوزه پژوهشی جدیدی به نام وب سنجی بر پایه ی روش های کتابسنجی و اطلاع سنجی به وجود آمد. وب سنجی، تحلیل کمی پدیده وب با استفاده از روش های اطلاع سنجی است. این مقاله در حوزه وب سنجی و با روش مقایسه تطبیقی صورت گرفته است. جامعه آماری تحقیق کلیه کشورهای خاورمیانه می باشد که در محیط وب دارای فایل های غنی شده علمی می باشد. برای پاسخ به آزمون از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اس پی اس نسخه 19  استفاده شده است. یافته ها: نتایج تحقیق نشان می دهد که میان تولید علم کشورهای خاورمیانه و تعداد فایل های غنی آن کشور روی وب همبستگی بالایی وجود دارد، بر مبنای تعداد فایل های غنی، به ترتیب ترکیه، رژیم صهیونیستی و ایران در جایگاه اوّل تا سوّم قرار دارند. نتیجه گیری: مقاله حاضر رویکردی نو به منظور ارزیابی علمی در حوزه وب سنجی معرفی می کند که با توجه به مزایای وب سنجی می تواند در کنار سایر روش ها در ارزیابی علمی به کار رود، وجود همبستگی میان نتایج این روش با روش مرسوم ارزیابی علمی نشان می دهد که این روش می تواند به عنوان روشی در ارزیابی علمی به کاربرده شود.