دانش شناسی

هدف: هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل بازدارنده تولیدات علمی زنان ایرانی در آی. اس. آی بین سال های 1993 تا 2009     می باشد. روش پژوهش: این پژوهش کاربردی به روش مطالعه کتابخانه ای و پیمایشی به انجام رسیده است. برای شناسایی زنان دارای تولیدات علمی در آی. اس. آی، گردآوری اطلاعات از پایگاه  (Web of Science)WoSمتعلق به مؤسسه ISIاستفاده شد و برای گردآوری اطلاعات مربوط به عوامل بازدارنده تولیدات علمی زنان از پرسش نامه محقق ساخته استفاده گردیده است. پرسش نامه مذکور، پس از بررسی روایی و پایایی، به تعداد 100 نفر از نویسندگان زن ارسال گردید. یافته های: به لحاظ اولویت، جامعه پژوهش، بازدارنده ترین عامل بر سر راه تولید علم خود را ضعف قوانین و مقررات می دانند. به دنبال آن، بازدارنده ترین عوامل عبارتند از طرز تلقی و نگرش جامعه به زنان، تأکید بر وظایف خانه داری برای زنان، وجود سنت های دست و پا گیر برای زنان، بچه داری و دغدغه تربیت فرزندان، و عدم امکان همکاری با مردان. نتیجه گیری: وجود فرهنگ مردسالاری در جامعه و جامعه علمی، و اشتغال ذهنی بیش از اندازه زنان به خاطر وظایف مدیریت خانه عوامل دوگانه ای بودند که زنان مولد علم، جایگاه کمتری برای آنها قائل بودند. در پایان، در راستای توانمندسازی زنان برای تولید علم و تعدیل عوامل بازدارنده، برخی پیشنهادات اجرایی ارائه گردید.

هدف: پژوهش حاضر میزان گرایش به توزیع اینترنتی کتاب از سوی ناشران عمومی استان تهران با توجه به موانع و مشکلات پیش رو از طریق راهکار توزیع مناسب  و مطمئن کتاب در محیط اینترنتی را بررسی می کند. روش پژوهش: روش این پژوهش پیمایش تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش، کلیه ناشران عمومی شرکت کننده در بیست و ششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در سال 1392 است، که تعداد آنها بالغ بر تقریباً 1500 ناشر عمومی است و به صورت تصادفی ساده بین 150 ناشر عمومی شرکت کننده توزیع شده است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه و مصاحبه سازمان یافته است. یافته ها: دراین مطالعه از زوایای مختلف به بررسی توزیع اینترنتی کتاب با دو دیدگاه اصلی پرداخته شده است: 1. بررسی شاخص های «عرضه اینترنتی کتاب» از سوی ناشران با محوریت عوامل (اقتصادی، فرهنگی و دولتی). یافته ها نشان می دهد از بین شاخص های مؤثر در عرضه اینترنتی کتاب، 73% از ناشران عمومی استان تهران معتقدند که اولین و مهم ترین معیار در عرضه اینترنتی کتاب، حمایت های دولت شامل حمایت های نظارتی، ترویجی  و مالی است. همچنین دومین شاخص مهم در این مقوله، عوامل اقتصادی با میانگین 68% و پس از آن عوامل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی با میانگین 66% است. 2. شاخص های «تقاضا و خرید کتاب از اینترنت» از سوی مردم و نهادهای مختلف. یافته ها نشان می دهد از دید ناشران، مهم ترین عامل در این بخش عوامل اقتصادی با میانگین 51% و عوامل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی با میانگین 45% و عوامل دولتی با میانگین 29% در تقاضا و خرید کتاب از طریق اینترنت دخیل بوده اند. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده بیانگر آن است که میزان گرایش ناشران به توزیع اینترنتی کتاب با توجه به مشکلات و موانع موجود در شرایط مطلوبی قرار ندارد. اما نتایج حاصل از نظرسنجی می تواند صنعت نشر کشور را در راستای ارتقای این رویکرد یاری رساند.

هدف: هدف از این پژوهش بررسی میزان سرمایه اجتماعی[1] و شاخص های آن در کتابخانه های دانشگاهی است. در پژوهش حاضر شاخص های اعتماد متقابل[2]، روابط[3]، عمل متقابل[4]، ظرفیت[5]، تنوع[6] و ساختار [7] به عنوان شاخص های سرمایه اجتماعی در نظر گرفته شده، که در میان اغلب صاحب نظران این حوزه مشترکاً پذیرفته شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر پیمایشی تحلیلی و ابزار پژوهش پرسش نامه است. جامعه پژوهش 218 کتابدار کتابخانه های دانشگاه های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هستند که140 نفر با روش تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه تعیین شد. برای بررسی پاسخ ها از روش های آماری توصیفی، آزمون فریدمن و t-test استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که میانگین سرمایه اجتماعی در کتابخانه های دانشگاهی (93/2) است و در میان شاخص های آن، تنوع با میانگین (30/3) بیشترین و ظرفیت با میانگین (50/2) کمترین میزان را دارد. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده بیانگر این است که میزان سرمایه اجتماعی در نمونه مورد بررسی در حد متوسط است و تفاوت معناداری میان شاخص های سرمایه اجتماعی وجود دارد و تمامی شاخص ها جز ظرفیت بالاتر از حد متوسط هستند.

هدف: هدف ازپژوهش حاضر تعیین میزان انطباق توصیفگرهای نمایه سازی فارسی و انگلیسی و کلید واژه های فارسی و انگلیسی پژوهشگر مربوط به پایان نامه های رشته پزشکی عمومی و رشته های تخصص و فوق تخصص پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اصطلاحنامه پزشکی فارسی واصطلاحنامه پزشکی مشMESH [1] طی سال های 85 الی 89 است. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر پیمایشی به شیوه ی کتابسنجی مقایسه ای وکتابخانه ای است و ابزارگردآوری داده ها چک لیستی است که توسط محقق تهیه شده است. جامعه آماری شامل کلیه پایان نامه های رشته پزشکی از سال 1385-1389 می باشد که نمونه گیری از آنها با استفاده از جدول کرسینگ مورگان انجام شد، حجم نمونه شامل 302 پایان نامه بود که بررسی بر روی کلیه توصیفگرها و کلیدواژه های آنها انجام گردید آنآ اطلاعات جمع آوری شده به وسیله ی نرم افزار spss تجزیه و تحلیل و با آزمون آماری کای اسکوئر مورد بررسی قرار گرفت.   یافته ها: نتایج نشان می دهند که میزان انطباق در توصیفگرهای فارسی 1/50 درصد همخوانی کامل،3/4 درصد همخوانی نسبی، 7/32 درصد ناهمخوانی و 9/12 درصد عدم حضور در اصطلاحنامه وجود داشت در توصیفگرهای انگلیسی 7/99درصد همخوانی کامل، 07/0 درصد همخوانی نسبی، 07/0درصد ناهمخوانی و 14/0 درصد عدم حضور در اصطلاحنامه وجود داشت، در کلید واژه های فارسی 18 درصد همخوانی کامل، 9/1درصد همخوانی نسبی، 7/35 درصد ناهمخوانی و 4/44 درصد عدم حضور در اصطلاحنامه وجود داشت و در کلید واژه های انگلیسی 26.8 درصد همخوانی کامل، 4/15درصد همخوانی نسبی، 7/28 درصد ناهمخوانی و 1/29 درصد عدم حضور در اصطلاحنامه وجود داشته است. نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده این است که میزان همخوانی در توصیفگرهای انگلیسی به مراتب بیشتر از توصیفگرهای فارسی است. اما میزان همخوانی در کلیدواژه های فارسی و کلید واژه های انگلیسی هر دو در سطح پایینی است.

هدف: هدف، شناخت وضعیت انتخاب و ارزیابی منابع الکترونیکی به عنوان بخش مهمی از کار مجموعه سازی در کتابخانه های دیجیتال ایران است. روش پژوهش: پژوهش به روش پیمایشی انجام گرفته و داده های مربوط به 19 کتابخانه دیجیتال در سراسر ایران  توسط پرسش نامه محقق ساخته گردآوری شده اند. برای تجزیه تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که بیشترین اولویت برای انتخاب منابع الکترونیکی با کتاب ها و نشریات است. توجه به درخواست های فعلی و نیازهای آتی، عوامل مهم در انتخاب منابع هستند و 79% از کتابخانه ها از کمیته انتخاب، برای انتخاب منابع بهره      می گیرند. فهرست ناشران و جستجو در اینترنت با توزیع فراوانی 47% پرکاربردترین ابزارها برای انتخاب منابع الکترونیکی هستند.     مهم ترین معیارهای ارزیابی برای کتاب ها و نشریات، ارتباط موضوعی و برای پایگاه های اطلاعاتی پوشش موضوعی است.  نتیجه گیری: نتایج حاکی از این است که کتاب ها و نشریات الکترونیکی بیشترین اولویت انتخاب در بین همه انواع منابع الکترونیکی را دارند و توجه به نیاز کاربران و تلاش برای انتخاب و ارزیابی منابع الکترونیکی با استفاده از انواع روش های موجود در تمامی جامعه مورد مطالعه، صورت می گیرد.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی معیارهای ارزیابی نشریات الکترونیکی دانشگاهی از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه الزهرا (س) است. روش پژوهش: پیمایشی تحلیلی است و ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است. جامعه مورد مطالعه همه اعضای هیئت علمی رسمی وپیمانی در دانشگاه الزهرا (س) بوده است. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و نسبی است که مجموعاً 175 نفر به عنوان نمونه در پژوهش شرکت کردند. جهت تأیید اعتبار صوری و محتوایی پرسشنامه از نظرات متخصصان خدمات اطلاع رسانی استفاده شده است. پایایی پرسشنامه نیز با اجرای یک مطالعه مقدماتی شروع شد با استفاده از نرم افزار اس. پی. اس. اس و تکنیک های آماری مقدار ضریب آلفا یک رونباخ محاسبه شده 85/0 مورد تأیید قرار گرفت و نرخ پاسخ گویی 100/0 است به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آمار استنباطی نظیر توزیع دو جمله ایبرنولی، وآزمونکروسکال- والیس استفاد هشده است. یافته ها: نشان داد، که مهم ترین ملاک مورد بررسی به هنگام ارزیابی نشریات الکترونیکی از دیدگاه اعضای هیئت علمی معیار مروروتورق38/82 درصد وجست وجو در عنوان با 92 درصد مهم ترین نشانگرهستند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که بین معیارهای وجود راهنما و وجود محیط گرافیکی، چند رسانه ای، سطوح دسترسی مختلف و ارائه خدمات اطلاع رسانی رابطه معنادار قوی وجود دارد. شناساندن و آموزشپایگاه های مورد اشتراک دانشگاه به عنوان یک اقدام ضروری، می تواند نقش مؤثری داشته باشند.

هدف: روانشناسی اجتماعی یکی از زیر شاخه های روانشناسی عمومی با رویکرد جامعه شناسی است که به شیوه علمی پدیده های اجتماعی مختلف را مورد مطالعه قرار می دهد. با آگاهی از وضعیت تولیدات علمی و پیشرفت های به دست آمده در حوزه روانشناسی اجتماعی می توان تصویر جامعی از وضعیت فعالیت های علمی محققان در این عرصه را نمایان ساخت. روش پژوهش: تحقیق حاضر با استفاده از شاخص های علم سنجی به بررسی وضعیت تولیدات علمی حوزه روانشناسی اجتماعی در طول 20 سال اخیر پرداخته است. داده های خام از پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس استخراج شده و از نرم افزار هیست سایت برای تجزیه و تحلیل داده ها و ترسیم نقشه تاریخ نگاشتی تولیدات علمی در این حوزه استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد طی 20 سال مورد بررسی، انتشارات علمی جهانی در زمینه روانشناسی اجتماعی از رشد نسبتاً ملایمی برخوردار بوده است. بیش از 97% از مدارک علمی منتشر شده در زمینه روانشناسی اجتماعی به زبان انگلیسی بوده و سه کشور انگلیسی زبان آمریکا، انگلستان و کانادا بیشترین مدارک علمی این حوزه را منتشر کرده اند. از نظر تعداد تولیدات علمی، دانشگاه های میشیگان، تگزاس و لس آنجلس فعال ترین مؤسسات می باشند. نتیجه گیری: ترسیم ساختار علم در این حوزه موضوعی نشان داد که در سطح استنادات محلی (ال سی اس) تعداد 3 خوشه و در سطح استنادات جهانی (جی سی اس) تعداد 4 خوشه اصلی شکل گرفته است.

هدف: هدف از این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت صفحه رابط جستجوی دیجیتال بر اساس ملزومات کارکردی برتات از دیدگاه کارکنان و کتابداران کتابخانه های دانشگاهی اصفهان می باشد. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر به روش توصیفی- پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را کارکنان و کتابداران کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر اصفهان (169نفر) تشکیل داده، و حجم نمونه 112 نفر تعیین شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری و با نرم افزار اس. پی. اس. اس. مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که میزان تأثیر کلیه مؤلفه ها بیش تر از سطح متوسط می باشد. نتایج حاصل از t 2 هتلینگ نشان می دهد که میزان تأثیر مؤلفه امکان جستجوی کلید واژه ای بیش تر و میزان تأثیر مؤلفه اجازه جستجوی هم زمان کم تر از بقیه   مؤلفه ها است. هم چنین نتایج یافته ها  نشان می دهد که بین نظرات پاسخگویان بر حسب ویژگی جمعیت شناختی محل خدمت، تفاوت میانگین ها معنادار است (p<0/05). نتیجه گیری: نتایج این پژوهش در ارتقاء خصوصیات و امکانات صفحه رابط جستجوی دیجیتال کتابخانه ها قابل استفاده می باشد. این بهره برداری می تواند باعث بهبود کیفیت جستجو و بازیابی منابع و اطلاعات علمی مفید و مرتبط به موضوع کاربران و صرفه جویی در وقت و هزینه ها شود.