علوم و فنون نظامی

نظر به رابطه تنگاتنگ امور نظامی و تغییرات اقلیمی، سازمان های نظامی، ضروری است تا در برنامه ریزی ها و طراحی آینده خویش پتانسیل تأثیرات تغییر اقلیم را در این ارتباط مدنظر قرار دهند. در این پژوهش به منظور بررسی اثرات تغییر اقلیم بر فعالیت های نظامی در استان اصفهان، از داده شبیه سازی شده برونداد مدل جفت شده hadGEM2-ES از سری مدل های CMIP5، بر اساس سناریوهای واداشت تابشی RCP 8.5 (بدبینانه) و RCP 4.5 (خوش بینانه) استفاده شده است. همچنین با استفاده از شاخص اقلیم بیوکلیمایی میسنارد(ET) و همچنین با استفاده از نرم افزار GIS در درون یابی، تعمیم داده های نقطه ای به پهنه ای و ترکیب نقشه ها، زمان ها و مکان های مساعد جهت فعالیت نظامی برحسب فیزیولوژی بدن در استان اصفهان طی دوره آماری 20 ساله (2019-1999م) و برای دوره آینده (2059-2040م) مشخص شده است. تحلیل داده ها نشان داد که ماه سپتامبر بیشتر سطح استان در شرایط بهینه جهت فعالیت نظامی می باشد که میزان آن در دوره پایه بیشتر از دو سناریو بدبینانه و خوش بینانه است. بر اساس نتایج به دست آمده در فصل تابستان مناطق مرتفع و در فصل بهار مناطق کم ارتفاع استان جهت امور نظامی بهینه انتخاب شده است و در فصل زمستان و پاییز (نوامبر و دسامبر) شرایط سرد حاکم است که با توجه به داده به دست آمده از میزان شاخص میسنارد در سناریو بدبینانه به سمت کرانه پایین طبقه سرد تمایل دارد.

انجام پژوهش های غیرصنعتی برای اعتلای توان و پویایی نیروهای مسلح، نه یک تلاش جاری، که یک ضرورت مسلم و حرکتی تحول ساز است. بنابراین ارتش جمهوری اسلامی ایران که وظیفه ای خطیر حفظ استقلال، تمامیت ارضی و امنیت مرزهای کشور را بر عهده دارد، با درک این مهم، طی سه دهه اخیر اقدامات و فعالیت های مختلفی برای رشد و توسعه پژوهش های غیرصنعتی در سطوح مختلف سازمانی انجام داده است. بااین وجود، فعالیت های صورت گرفته تا رسیدن به نقطه مطلوب، فاصله زیادی دارد. لذا این پژوهش با هدف ارائه راهبردهای مناسب پژوهش های غیرصنعتی آجا انجام پذیرفته است. این پژوهش بر مبنای دستاورد پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی و برمبنای ماهیت و اهداف پژوهش از نوع توصیفی می باشد که با روش زمینه ای مورد انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش، خبرگان و کارشناسان واجد شرایط آجا بوده که در فرایند پژوهش از نقطه نظرات آن ها بهره گرفته شد. جهت تحلیل داده ها علاوه بر فنون تحلیل های راهبردی از روش تحلیل محتوای تلخیصی نیز بهره گرفته شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که جهت توسعه و ارتقای پژوهش های غیرصنعتی آجا هفت دسته راهبرد تحولی می باید در دستور کار ستاد آجا قرار گیرد که مهم ترین آن بهینه سازی ساختار پژوهش های غیرصنعتی آجا و نیز توانمندسازی و پرورش فرماندهان و مدیران مراکز و دفاتر پژوهش های غیرصنعتی آجا می باشد.

روند رو به رشد فناوری و توسعه رویکرد شبکه ای در آینده در حوزه های مختلف نظامی و غیر نظامی از یک سو و اثر گذاری آن بر سامانه های پدافندی از سوی دیگر این مهم را مورد تاکید قرار می دهد که، با توجه به هوشمندی و خودکار شدن سلاح های نسل جدید و انجام ماموریت ها تحت کنترل و هدایت شبکه فرماندهی و کنترل، در راستای استفاده از شبکه هایی مانند IoT، لازم است همواره با پایش تهدیدها و رصد فناوری های مورد استفاده، نسبت به رفع نقاط ضعف و ارتقاء آمادگی دفاعی اقدام نمود. حملات برق آسای هوایی با استفاده از انواع تجهیزات و سلاح های مدرن باعث شده، سامانه های پدافند هوایی تحت پوشش شبکه یکپارچه در خط مقدم درگیری و اولویت اول در مباحث دفاعی قرار گیرند. هدف اصلی پژوهش بررسی و تحلیل کاربرد اینترنت اشیاء در شبکه پدافند هوایی از منظر آسیب ها و تهدیدها است که با توجه به ماهیت موضوع، نوع تحقیق توسعه ای-کاربردی و روش آن توصیفی با رویکرد آمیخته کمی و تحلیل محتوای کیفی است. جهت احصاء عوامل محیطی از جامعه آماری شامل 16 نفر از خبرگان و صاحبنظران حوزه پدافند هوایی و شبکه و آشنا به مباحث دفاعی راهبردی بصورت هدفمند جهت مصاحبه عمیق استفاده گردید. یافته های تحقیق مشتمل بر تعداد 13 مقوله فرعی (عوامل محیط داخلی و خارجی) به عنوان چالش ها می باشد که نهایتا 9 مقوله فرعی مرتبط با تعداد 4 مقوله اصلی تعیین و رتبه بندی شده و در انتها پیشنهادهای مرتبط در راستای هدف تحقیق ارائه گردیده است.

کارکنان زمانی می توانند به خوبی از عهده وظایف محوله برآیند که از مهارت، دانش و توانایی لازم برخوردار بوده و اهداف سازمان را به خوبی بشناسند؛ ابزاری که می تواند در این زمینه به کمک مدیران بشتابد فرآیند توانمندسازی روان شناختی است. پژوهش حاضر به بررسی ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های الگوی اثربخش توانمندسازیِ روان شناختی کارکنان دانشگاه های آجا از دیدگاه خبرگان این سازمان پرداخت. پژوهش، ازنظر هدف، کاربردی، ازنظر رویکرد، کیفی و ازنظر روش تحقیق، توصیفی اکتشافی بود. مشارکت کنندگان در پژوهش را همه ی خبرگان دافوس آجا در حوزه ی توانمندسازی روان شناختی که غنی از اطلاعات بودند و بینشی عمیق نسبت به پدیده موردنظر داشتند تشکیل دادند. روش انتخاب مشارکت کنندگان هدفمند بود و انتخاب تعداد ایشان تا رسیدن به حد اشباع نظری، ادامه یافت (در این پژوهش، اشباع نظری در حد 10 خبره به دست آمد). ابزار سنجش، یک پرسش نامه ی 60 سؤالی نیمه ساختاریافته پژوهشگر ساخته بود که با بررسی یافته های پیشین، گردآوری و سپس به کمک فن دلفی فازی در دو مرحله، برای خبرگان ارسال و درنهایت 61 سؤال نهایی حاصل شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که الگوی اثربخش توانمندسازی روان شناختی کارکنان دانشگاه های آجا، مشتمل بر 3 بعد فردی، سازمانی، فرا سازمانی و 12 مؤلفه ی صفات فردی، سلامت روان، اعتقادی، اخلاقی، توانایی های ویژه، راهبردهای مدیریتی، فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، فرهنگی-اجتماعی، اقتصادی، سیاسی–قانونی و فنآورانه است.

امروزه تحول در روش های جنگی و توسعه جنگ افزارها بر ضرورت افزایش روش های دفاعی از جمله پدافند غیرعامل در راستای حفظ قدرت دفاعی یگان های رزمی می افزاید. لذا این پژوهش با هدف مطالعه تطبیقی تیپ های رزمی مستقر در قرارگاه منطقه ای شمال شرق نزاجا از منظر پدافندغیرعامل انجام شده است. با توجه به موقعیت مکانی برخی از تیپ های این قرارگاه در استان های مرزی و اهمیت ویژه آن ها، برخورداری از عمده قوا و منابع نظامی، رعایت ملزومات پدافند غیرعامل، تاثیر شایانی در حفظ قدرت دفاعی آن ها خواهد داشت. از این رو، در این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی، تعداد 10شاخص پدافندغیرعامل که به وسیله مطالعات کتابخانه ای انتخاب گردیده است، توسط 20 نفر از متخصصان حوزه نظامی در طیف لیکرت با یکدیگر مقایسه شده و سپس به وسیله تکنیک مکبث مورد ارزیابی قرار گرفته است که به دلیل ملاحظات امنیتی با کدگذاری به ارزیابی آن ها پرداخته شده است. نتایج حاصل از این تکنیک بر اهمیت شاخص های پراکندگی و استتار بیش از سایر شاخص ها تاکید می نماید. کاربرد این معیارها با توجه به ضریب اهمیت آن ها در روش پرامیتی نشان داد که، تیپ 37 م از منظر رعایت شاخص های پدافند غیرعامل در رتبه اول قرار دارد. تیپ های 15ش و 27 ق نیز از منظر پدافند غیرعامل قابل قبول می نمایند. اما تیپ های 25 چ، 17 ت، 38 ت و 23 گ از منظر پدافندغیرعامل با بحران مواجه هستند. لذا تجدید نظر در وضعیت این تیپ ها باتوجه به تفاوت اهمیت شاخص های پدافند غیرعامل و در اولویت قرار دادن شاخص های مهم تر تاثیر به سزایی در افزایش قدرت پدافند غیرعامل در این تیپ ها خواهد داشت.

هدف این مقاله، توسعه الگوی ارتقای اثربخشی کلاس های علمی-نظامی با در نظر گرفتن نقش میانجی و دوسویه ویژگی های بینشی دانشجویان یک مرکز آموزش عالی نظامی است. برای این منظور یک فرضیه اصلی و هفت فرضیه فرعی طراحی شدند. این مقاله از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی-پیمایشی و مقطعی است. جامعه آماری تحقیق، شامل کلیه استادان مرکز آموزش عالی موردمطالعه در نیمسال دوم سال تحصیلی 1400-1399، است. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته ای است، که روایی آن به روش محتوا و پایایی آن نیز با محاسبه آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی نوع اول مورد تأیید قرار گرفت. تعداد 435 پرسشنامه تکمیل گردید. برای آزمون فرضیه های تحقیق از مدل معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج بیانگر آن است که فرضیه اصلی (بر اساس شاخص شمول واریانس) و همه فرضیه های فرعی تحقیق (بر اساس t-Value) مورد تأیید قرار گرفتند. به بیانی دیگر وجود کانال های ارتباطی کارآمد بین استادان و فرماندهان و نیز ویژگی های تربیتی، فردی، انضباطی و بینشی دانشجویان بطور مثبت و معناداری بر ارتقای اثربخشی کلاس های علمی-نظامی دانشجویان دانشگاه نظامی موردمطالعه تأثیر می گذارند. البته از میان این پنج بُعد، بُعد ویژگی های بینشی دانشجویان با ضریب مسیر 0.99، بیشترین تأثیر را در مدل دارد، زیرا تغییری به اندازه یک انحراف معیار در بُعد ویژگی های بینشی دانشجویان موجب ایجاد تغییری به اندازه 0.99 انحراف معیار در الگوی ارتقای اثربخشی کلاس های علمی-نظامی خواهد شد. همچنین ویژگی های بینشی دانشجویان، علاوه بر اثرگذاری مستقیم قوی (با مقدار ضریب مسیر 99%) نقش میانجیگری کامل بین ویژگی های تربیتی دانشجویان و ویژگی های فردی آنها با ارتقای اثربخشی کلاس های علمی-نظامی دانشجویان را ایفا می کند.

انتشار نویز آکوستیکی در زیردریایی از اهمیت بسیار بالایی در آشکارسازی موقعیت یگان برخوردار است؛ ک اهش نویزهای آکوستیکی باعث مخفی ماندن زیردری ایی از دید دشمن و هم چنین سامانه های س وناری زیردریایی کارایی بالاتری (آشکارسازی) پیدا می کند. منابع تولید نویز، به سه دسته نویز بدنه، تجهیزات داخلی و سامانه تحرک به ویژه نویز پروانه تقسیم بندی می گردد. هدف محقق شناسایی منابع نویز آکوستیکی زیردریایی و روش های کاهش آن می باشد. نوع این مقاله، کاربردی و روش اجرا توصیفی با رویکرد آمیخته است که محقق قصد دارد با جمع آوری اطلاعات واقعی و مبسوط منابع نویز آکوستیکی زیردریایی، روش های کاهش نویز را در عملیات زیرسطحی مورد بررسی علمی قرار دهد. در این مقاله پژوهشی حجم جامعه آماری محدود و مختص به واجدین شرایط در تحقیق که در ناوتیپ زیرسطحی منطقه یکم امامت نداجا/ بندرعباس خدمت می نمایند، به تعداد 86 نفر در نظر گرفته شده و بنابراین حجم نمونه منطبق با حجم جامعه آماری به صورت تمام شمار و به تعداد همان 86 نفر می باشد. محقق در نهایت پس از جمع آوری منابع، با استفاده از روش آماری متناسب (همبستگی)؛ با انجام آزمون های آلفای کرونباخ و پیرسون روابط بین متغیرها را با کاهش نویز بررسی نموده است. اطلاعات مورد استفاده در این مقاله پژوهشی، به دو روش کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده که در روش کتابخانه ای در ابتدا با مطالعه اسناد و مدارک قطعی و مستند موجود و نیز وبگاه های معتبر؛ اطلاعات موردنظر گرد آوری و در روش میدانی هم با انجام مصاحبه با صاحب نظران و خبرگان مرتبط با موضوع این مقاله پژوهشی و نیز ارائه پرسش نامه به جامعه آماری اطلاعات مورد نیاز جمع آوری استفاده شده است. روش تجزیه و تحلیل در این مقاله پژوهشی به دو صورت کیفی و کمّی (با استفاده از روش های آمار توصیفی/ نرم افزار SPSS و اکسل) انجام شده است. محقق در نهایت ب ه ای ن نتیج ه رسیده است که در تمام مراحل طراحی و ساخت، ضمن بررسی منابع تولید نویز زیردریایی، بایستی روش های فعال و غیرفعال مؤثر در کاهش نویز با اولویت سامانه تحرک، بدنه و در نهایت تجهیزات داخلی مورد توجه قرارگیرد تا امکان اجرای عملیات زیرسطحی در اختفای کامل فراهم شود.

تقسیمات کشوری از جمله مهم ترین مباحث مطرح در هر کشور است که نقش مهمی در اداره سرزمین برعهده دارد، و باید به نحو مطلوبی صورت گیرد تا بتواند به وظایف خود که تأمین امنیت کشور، اداره مطلوب فضا و کسب رضایت ساکنان سرزمین است دست یابد. لذا بدین منظور باید آسیب ها و ضعف هایی که در تقسیمات کشوری وجود دارد به درستی مورد شناسایی قرار گرفته و در رفع و تبدیل کردن آن ها به فرصت سعی و تلاش لازم انجام گیرد. به همین دلیل پژوهش حاضر به منظور شناسایی آسیب هایی که در نظام تقسیمات کشوری ایران از منظر سیاسی و امنیتی وجود دارد انجام شده است؛ روش تحقیق این پژوهش به دو صورت کمی و کیفی انجام گرفته است. بدین صورت که ابتدا با مطالعه ادبیات پژوهش، آسیب های موجود در تقسیمات کشوری شناسایی شده و سپس با استفاده از پرسشنامه و تحلیل توسط نرم افزار SPSS و آزمون T Test مورد سنجش توسط صاحب نظران قرار گرفته است تا به عنوان آسیب مورد تائید یا رد آنان قرار گیرد. براساس یافته های تحقیق آسیب ها و ضعف های تقسیمات کشوری ایران در سه بُعد جغرافیایی، سیاسی اداری و امنیتی دسته بندی شد. پس از بررسی موارد مذکور مشخص شد همه آسیب های فوق الذکر به عنوان چالش و ضعف در تقسیمات کشوری مورد تائید صاحب نظران بوده است.

رکود موجود در پیشرفت ها و قرین موفقیت نبودن بعضی از آن ها در شریان حیاتی سازمانی در کشور مانند نیروهای مسلح قابل قبول نبوده و گریز از آن اجتناب ناپذیر است که در این تحقیق، به آن توجه شده است. پرسش اصلی این است که آسیب ها و نقایص نهفته در روش ها و فرآیندهای فعلی در تداوم و پیشرفت کارها در نیروهای مسلح کدام بوده و چگونه موجب رکود و یا توقف کارها می شوند؟ این تحقیق از نوع کاربردی است، روش تحقیق موردی و زمینه ای است و از دو رویکرد اکتشافی و تبیینی استفاده شده است. جمعیت نمونه این پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند طبقه ای در سطح هر سازمان و نیروهای تابعه تعیین گردیده است. نتایج تحقیق عبارت اند از: ضعف مدیریت پروژه و رهایی کار قبل از حصول نتیجه، به کارگیری ناصحیح منابع و الزامات، ضعف در تفویض اختیار و در ارتباط با آسیب های مؤثر در پیشرفت امور مواردی از جمله: ضعف تعهد و تخصص و کاهش انگیزه و اعتقاد، ضعف راهبردی مدیریت زمان و امور و پایین بودن خلاقیت و نوآوری احصاء شده است.

یکی از اقدامات اساسی جهت پیشگیری از حوادث، تجزیه وتحلیل حوادث به وقوع پیوسته و بررسی علل وقوع آن ها برای پیشگیری از بروز حوادث مشابه می باشد که هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر در بروز سوانح آجا (با تأکید بر سوانح خودرویی و کارگاهی) بود. نوع پژوهش از نوع کاربردی و روش اجرای آن روش دلفی می باشد. جامعه آماری این تحقیق، کلیه صاحب نظران بازرسی در یگان های تابعه ستاد آجا، بازرسی ستاد آجا و مدیریت سوانح بازرسی آجا که دارای سابقه خدمت بیش از 20 سال بوده و دارای مدرک کارشناسی ارشد می باشد در نظر گرفته شد و در زمینه حوادث و سوانح نیز دارای تجربه عملیاتی باشند و تعداد آن ها 6 نفر می باشد. روش جمع آوری اطلاعات در این تحقیق از طریق مصاحبه با صاحب نظران و بازبینی اسناد و مدارک می باشد. پرسشنامه دلفی در سه مرحله بین صاحب نظران پخش و با استفاده از طیف لیکرت ارزش گذاری شد و در هر مرحله با استفاده از محاسبه ضریب کندال هر عامل را مورد بررسی قرار دادیم و نتایج نشان داد که با توجه به نتایج پرسشنامه دلفی دور سوم، عدم توجه به جلو، عدم رعایت حق تقدم، تغییر مسیر ناگهانی، حرکت با دنده عقب، عدم رعایت فاصله طولی، عدم توانایی در کنترل وسیله، عدم رعایت فاصله عرضی، حرکت در خلاف جهت، از عوامل اصلی بروز سوانح خودرویی و همچنین با توجه به نتایج پرسشنامه دلفی دور سوم، سن، وضعیت تأهل، وضعیت تحصیلی، سابقه کار در کارگاه، سابقه کار در شغل فعلی نوبت کاری از عوامل اصلی حوادث کارگاهی می باشد.