علوم و فنون نظامی

امروزه، شرایط و فضای رقابتی سازمان ها بیش از پیش پیچیده شده و مدیریت کارآمد دانش به لبه رقابت تبدیل شده است. از جمله ویژگی های مهم این فضا، افزایش تصاعدی و غیر منتظره حجم اطلاعات و مهم تر از آن، سرعت و نرخ بالای غیرقابل استفاده شدن یا بعبارتی کوتاه شدن عمر و بی ارزش شدن آن بوده که این موضوع یکی از دغدغه های اصلی سازمان ها محسوب میگردد. لازمه بقاء و تداوم در چنین فضایی، پاسخ گویی و انطباق با شرایط نوین حاکم بوده که با مدیریت دانش صحیح و مناسب، ضمن شناسایی فرصت ها، از آنها برای تحصیل سود خود استفاده می کنند. یکی از این فرصت های فراهم شده، هواپیمای بدون سرنشین جاسوسی  RQ-170 در اختیار است که بواسطه لبه تکنولوژی و فناروی در ابعاد مختلف می تواند حاوی دانش بسیار زیادی برای کشور باشد. هدفاصلیدراینمقاله، که با روش مطالعه کتابخانه ای انجام شده و بوده، ارائه چارچوبی برای دانشهواپیمای بدون سرنشین RQ-170 و مدیریتاستراتژیکدانش یادشده  در صنعت دفاعی می باشد. هدف اصلی این مقاله،ازمنظرشیوهاجرا،تحقیقبهروشتوصیفیوپیمایشیاست.بدین معناکهروشتحقیقکتابخانهو ابزار گردآوری اطلاعات در آن فیش برداری از منابع پایگاه های اطلاعاتی شبکه جهانی اینترنت، کتب و مقالات علمی فارسی و لاتین مرتبط با موضوع تحقیق است و بدین ترتیب محورهایبنیادیوزیرساختیسازمانیموثردرمدیریت دانششناساییشده و به ارائه چارچوبی برای دانشهواپیمای بدون سرنشین RQ-170 و مدیریتاستراتژیکدانش یادشده در سازمان صنعت دفاعی اقدام گردید.

در هر سازمانی نیاز به کنترل و لزوم آمادگی سازمان برای مواجهه با تهدیدات و استفاده از فرصت های آینده بسیار ضرورت دارد. امروزه شرکت ها و سازمان ها، به دلیل پیوستن به سازمان تجارت جهانی، نقش بسیار خاصی دارند و لزوم موفقیت در این نقش، بررسی نقاط ضعف و قوت سازمان، تهدیدات و فرصت های محیطی و بر آن مبنا، چیدن راهبردهای مربوطه را ضرورت می دانند. برای اینکه سازمان ها بتوانند به اهداف مورد نظر نائل شوند و به دلیل اهمیت نیروی انسانی، به عنوان مهمترین منبع سازمانی که می تواند عامل ایجاد مزیت رقابتی غیرقابل جانشین شود، درصددند تا در جهت ایجاد نظام ارزیابی عملکرد اقدام نماید. در این مقاله سعی شده است تا شاخص های ارزیابی عملکرد کارکنان و ارزیابی آنان با روشی مناسب بررسی شود تا با ارائه معیارها و شاخص های مناسب، زمینه طراحی و اجرای صحیح یک نظام ارزیابی مناسب آماده گردد. در مدل مفهومی این پژوهش، معیارهای ارزیابی عملکرد شامل معیار داده مدار، معیار عملکرد (ستاده مدار)، معیار رفتار مدار، معیار ارزش مدار، معیار کارآفرین مدار، معیار توسعه مدار، معیار مشتری مدار می باشند که هر یک از این معیارها شامل چندین شاخص هستند. در این مطالعه میزان ضرورت و اهمیت هر یک از عوامل شناسایی شده جهت ارزیابی، از صاحب نظران در سازمان های مختلف (15سازمان خصوصی و دولتی) سؤال گردید. نتیجه به دست آمده حاکی از تأیید تمامی عوامل جمع آوری شده بود و در مجموع استفاده از رویکرد 360 درجه ای را تحکیم می بخشد.

هدف از نگارش این مقاله، علاوه بر بررسی فرآیند تصمیم گیری در مدیریت به معرفی و کاربرد آنها در فرآیند تجزیه و تحلیل، اندازه گیری و پیش بینی تغییرات و اثرات آن بر دیگر متغیرهای موجود مانند هزینه، کیفیت، زمان و غیره است. مدیران پروژه در آغاز فرآیند تولید و در طول این فرآیند تصمیمات بسیاری اتخاذ می کنند تا از کیفیت بالای عملکرد خود اطمینان حاصل کنند. در فرآیند تصمیم گیری تجربیات شخصی مدیر کافی به نظر نمی رسد. از این رو مدیران از روش های گوناگون مدل سازی و شبیه سازی بهره می گیرند تا اطمینان حاصل کنند که به استانداردهای موجود در کار خود دست یافته اند. شبیه سازی (Applied Simulation) فرآیندی تکنیکی است که امکان نمایش فرآیندها، منابع، کالاها و خدمات را در مدل دینامیک رایانه ای فراهم می کنند، در حقیقت شبیه سازی رایانه ای ابزاری نیرومند جهت پشتیبانی از تصمیمات مدیریت و کاهش ریسک فرآیند تصمیم گیری با استفاده از ارزیابی و تحلیل استراتژی های مختلف است. در این مقاله ابتدا به ویژگی های تکنیک شبیه سازی پرداخته و سپس چگونگی استفاده از آن را در سازمان نشان می دهیم. به کارگیری تکنیک های معرفی شده در این مقاله می تواند هزینه ها و ریسک اتخاذ تصمیمات درست در سازمان را کاهش داده و فرآیندها و محصولات سازمان را بهبود ببخشد. در مرحله بعدعلاوه بر بررسی فرآیند تصمیم گیری در مدیریت، به معرفی تکنیک های شبیه سازی رایانه ای می پردازیم.

       امروزه طراحان جنگی به خوبی می دانند که اجرای عملیات به صورت تک نیرویی و مبتنی بر یکی از عرصه های زمین، هوافضا و دریا پیامدی جز شکست و یا تحمل تلفات سنگین به دنبال نخواهد داشت. لذا طرحریزی و اجرای عملیات ها غالباً به صورت مشترک و با مشارکت عناصری از هر یک از عرصه های پیش گفته انجام می شود. بکارگیری مشترک عرصه های سنتی موجب تقویت قدرت سخت در میدان نبرد شده در حالی که بخش قابل توجهی از توان رزمی دشمن را روحیه، احساسات و انگیزه نیروی انسانی تشکیل می دهد که بایستی به وسیله قدرت نرم مستهلک گردد. فرماندهان عملیات های مشترک با الحاق فضای سایبر به عنوان بعد پنجم میدان نبرد به عرصه های سنتی، از قدرت نرم و سخت جنگ سایبری بهره برده و با ترکیب آن به آلیاژی جدید به نام قدرت هوشمند دست یافته اند. شاخصه های منحصر بفرد عرصه سایبری موجب پراکندگی قدرت شده و میل به جنگ ناهمطراز را به شدت نزد بازیگران دولتی و غیر دولتی افزایش داده و قدرت های نظامی بزرگ را با چالش مواجه کرده است. آنها با گسترش پیمان های نظامی قبلی خود مثل ناتو و یا ایجاد پیمان های جدید بین المللی ، بناچار عملیات های مرکب را برای دستیابی به اشراف نسبی در این عرصه طراحی و اجرا می نمایند. 

امروزه دانش سازمانی را با ارزش ترین سرمایه هر سازمانی می دانند. دانش سازمان ها به دو نوع دانش آشکار و دانش پنهان تقسیم می شود. که بیشترین سهم آن دانش پنهان است هنر سازمان ها در تبدیل این دانش به دانش آشکار است که این امر توسط مدیریت دانش آن سازمان صورت می پذیرد. ارتش جمهوری اسلامی ایران پس از گذشت سی سال از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران تجارب ارزنده ای را با توجه به تنوع و گوناگونی تهدیدات به دست آورده است که لزوم خلق دانش جدید (تبدیل این دانش پنهان به دانش آشکار) و انتقال دانش با حرکت در مسیر دانش با توجه به تاکیدات مقام معظم فرماندهی کل قوا (مد ظله العالی) روز به روز احساس می شود. یکی از را ه ها در این سازمان برای استفاده از تجربیات به عنوان خلق دانش و انتقال آن به نسل های جدید، مدیریت دانش در آن سازمان است که با استفاده از رهیافت های مختلف می تواند صورت گیرد. این نوشتار در مقام نخست به تعریفی از مدیریت دانش ، راهبردها و رهیافت های مدیریت دانش پرداخته و سپس تعریفی از اتاق فکر و کار وی ژه های آن ارائه نموده است و در پایان بر این عقیده است که اتاق های فکر به عنوان ظرفیت های نیمه ساختاری در کنار ساختار های سلسله مراتبی نیروهای مسلح می تواند به عنوان یکی از رهیافت های کلیدی برای مدیریت دانش در ارتش جمهوری اسلامی ایران کمک نماید. 

 با توجه به وضعیت خاصی که ارتش جمهوری اسلامی در آن قرار گرفته، که از یک طرف بایستی موارد مربوط به خود در چشم انداز 1404 را محقق نماید و از سوی دیگر بر اساس تدابیر و سیاست های ابلاغی، مقام معظم رهبری (مدظله العالی) انتظار ایفای نقش فعال در صحنه بین المللی و داخلی را از ارتش داشته و انجام این رسالت از دغدغه های اصلی این سازمان به شمار می رود. در این مقاله سعی شده با معرفی تفکر راهبردی به عنوان یک ضرورت، مطرح تا با ایجاد و تقویت این مهارت، این سازمان الهی بتواند انتظارات مقام عظمای ولایت را محقق نماید. در این مقاله پس از ذکر انواع تفکر، تعاریفی از تفکر راهبردی ارائه گردیده و سپس به روشن نمودن راهبرد، مدیریت راهبردی، برنامه ریزی راهبردی و مراحل تدوین راهبرد به اختصار توضیح داده شده و کارکردهای مدیریت راهبردی ارائه شده است. ذکر شرایط فعلی جهان و اینکه از کارکرد های اصلی تفکر راهبردی شناخت پارادایم ها، فرصت ها و راه های استفاده از فرصت ها است، ضرورت ایجاد و تقویت تفکر راهبردی در کارکنان ارتش را روشن می نماید.

   در سامانه های فرماندهی و کنترل فعلی که عموماً مطابق حلقه OODA عمل می کنند؛ سامانه های مشاهده و کشف اولین و ضروری ترین بخش محسوب می شوند. تشخیص فرایند شناسایی و نقاط قوت و ضعف آن با مطالعه مداوم، مستمر و طولانی ممکن است، در حالیکه شبیه سازی فرایندهای کشف این امر را تسهیل می نماید. در این مقاله با مطالعه و شبیه سازی معماری فعلی سامانه هایC4I  کاربردی مورد استفاده در نیروهای نظامی و بومی، بویژه در بخش کشف و شناسایی فرایند کشف کاملاً مشخص و مدلسازی شده و بر اساس نقاط ضعف مشخص شده؛ معماری جدیدی برای این سامانه ها پیشنهاد شده است. در بخش شناسایی و کشف تهدیدات هوایی بعد از برازش مدل آماری فرایند مذکور از روش Bayesian و تولید داده های تصادفی در نرم افزار Arena استفاده شده است. نتایج شبیه سازی نشاندهنده افزایش 3/7 درصدی در روند تصمیم گیری سامانه پیشنهادی نسبت به سامانه فعلی تحت مطالعه را نشان می دهد.