مدیریت صنعتی

در چند سال گذشته، احتمال وقوع ریسک ها و رویدادها در زنجیره تأمین افزایش یافته است. در نتیجه، زنجیره ها بیش از پیش نسبت به اختلال ها آسیب پذیر بوده و ریسک تداوم زنجیره تأمین افزایش یافته است. توانایی مدیریت کردن ریسک ها و اختلال ها جنبه مهمی است که باعث تمایز رهبران موفق کسب وکارها از دیگران می شود. در پژوهش حاضر به مفهوم سازی مدلی برای مدیریت تداوم زنجیره تأمین پرداخته شده است. بدین منظور، نخست با بازخوانی گسترده ادبیات پژوهش به شناسایی قابلیت ها و استراتژی هایی که مدیریت تداوم زنجیره تأمین را امکان پذیر می کند، پرداخته شده است. نتیجه آن رسیدن به یک مدل مفهومی اولیه است که تداوم زنجیره تأمین را معادل با سه قسمت قابلیت جذب، قابلیت انطباق و قابلیت بازیابی می داند. هر یک از این موارد خود دارای زیرمجموعه هایی هستند. در گام بعد، از رویکرد طراحی آگزیوماتیک فازی برای توسعه و تأیید مدل تداوم زنجیره تأمین در صنعت خودرو استفاده شده است. در هر گام از توسعه مدل، دو آگزیوم استقلال و اطلاعات برای ارزیابی راه حل های پیشنهادی محاسبه شده و تحلیل ها تا سه سطح انجام شده است.

این پژوهش با استفاده از برنامه ریزی ریاضی، مدلی برای توسعه ظرفیت نیروگاه ها با هدف کنترل دی اکسیدکربن ارائه کرده است. تابع هدف مدل شامل کمینه سازی مجموع تنزیل شده ارزش هزینه های سرمایه گذاری نیروگاه های جدید، سوخت، نگهداری و تعمیرات و هزینه اجتماعی دی اکسیدکربن طی سال های 1390 تا 1404 بوده و محدودیت های مدل شامل «محدودیت های تقاضا»، «توسعه نیروگاه های تجدیدپذیر و تولید پراکنده» و «غیرمنفی بودن متغیر ها» است. مدل پیشنهادشده در سناریوهای مختلف با رویکرد های اقتصادی و زیست محیطی، اقتصادی و کاهش هزینه سرمایه گذاری تکنولوژی های تجدیدپذیر حل و تحلیل شده است. شایان ذکر است که پس از انجام سناریوی اول، حساسیت مدل ریاضی توسعه ظرفیت نیروگاه ها نسبت به تعدادی از پارامترها بررسی شد. این پارامترها شامل راندمان تکنولوژی های تولید برق، هزینه اجتماعی دی اکسیدکربن و هزینه نگهداری و تعمیرات تکنولوژی های تولید برق بودند. در سناریوی با رویکرد اقتصادی و زیست محیطی، تکنولوژی های سیکل ترکیبی، گازی CHP،بادی کوچک و بادی بزرگ و در سناریوی با رویکرد اقتصادی، تکنولوژی های سیکل ترکیبی، گازی CHPو بادی بزرگ موجه شدند. همچنین در سناریوی با رویکرد کاهش هزینه سرمایه گذاری، متغیر های مربوط به تکنولوژی های تجدیدپذیر، تکنولوژی های سیکل ترکیبی، گازی CHP ، بادی کوچک، بادی بزرگ و فتوولتائیک مقدار گرفتند.

امروزه زنان در زمینه کسب وکار   نقش مهمی دارند و کارآفرینی در رشد اقتصادی کشورها سهم بسزایی دارد. در ایران نهاد یا سازمان دولتی مختص کارآفرینی و کارآفرینان وجود ندارد و فقط در برخی از وزارتخانه ها و نهادهای دولتی، حمایت های محدودی از خوداشتغالی می شود. این حمایت ها عمومی است و زنان نیز همچون مردان در حد امکان از آن بهره مند می شوند و برای زنان کارآفرین برنامه ویژه ای وجود ندارد. علاوه بر این مشکلات زیادی وجود دارد که مانع پیشرفت کارآفرینی زنان می شود. هدف از این تحقیق شناسایی موانع توسعه کارآفرینی زنان در ایران با رویکرد کل نگر و در نظر گرفتن جهان بینی کلیه افراد درگیر در این سیستم، رسم شبکه موانع کارآفرینی و تعیین کلیدی ترین عوامل در ارتباط با سایر موانع است. در این رابطه از روش شناسی سیستم های نرم برای شناسایی ذی نفعان سیستم و موانع توسعه کارآفرینی زنان و از رویکرد تحلیل شبکه های اجتماعی، برای ترسیم شبکه روابط میان این موانع و مشخص کردن کلیدی ترین موانع استفاده شده است. در نهایت مدل مفهومی راهکارهای سیستمی برای بهبود وضعیت سیستم ارائه شده است.

واحد های تحقیق و توسعه از واحدهای اساسی سازمان ها هستند و انتخاب مناسب ترین فرد به عنوان مدیر تیم، بر موفقیت آن تأثیر بسزایی دارد. این در حالی است که تاکنون برای احصای معیارها و انتخاب مدیر یک تیم تحقیق و توسعه، چارچوب ساختارمندی ارائه نشده است. بنابراین، هدف از پژوهش حاضر ارائه رویکردی نوین برای انتخاب مدیر تیم تحقیق و توسعه است. بدین منظور، فهرست معیارهای متناسب برای انتخاب مدیر تحقیق و توسعه با بهره گیری از مدل های شایستگی احصا شد. در ادامه، با توجه به تعدد معیارهای شناسایی شده و لحاظ این نکته که اهمیت معیارها برای خبرگان متفاوت است، به کارگیری ترکیب روش های تصمیم گیری چندشاخصه مد نظر قرار گرفت. از این رو، برای وزن دهی به معیارها از روش سیموس تجدیدنظرشده استفاده شد و به کمک روش آراس اینتروال، مناسب ترین کاندید انتخاب گردید. در نهایت رویکرد طراحی شده برای انتخاب مدیر پروژه تحقیق و توسعه در شرکت کیسون استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که مهارت های فردی (به ویژه انتخاب و اختصاص پرسنل، تخصیص منابع و همچنین داشتن نگرش سیستمی) مهم ترین معیار در انتخاب مدیر تیم تحقیق و توسعه است.

انتخاب گزینه (استراتژی) برتر در یک فرایند تصمیم گیری همواره با چالش هایی روبه رو بوده است. در این پژوهش، ضمن بررسی اجمالی برخی از روش های پرکاربرد و شناخته شده در این حوزه، به منظور برطرف کردن ضعف ها روش های موجود، رویکردی ماتریسی وزنی ارائه می شود. این رویکرد امکان توجه همزمان به ابعاد پیچیدگی و عدم قطعیت مسئله را دارا بوده و در فضایی مشارکتی پیاده سازی می شود. به علاوه در رویکرد بالا، به سه ضعف مهم؛ روش تحلیل استواری کلاسیک مربوط به بررسی تعداد اندک سناریوها، نامشخص بودن نتیجه برخی تصمیم ها از لحاظ معیارهای مختلف در قالب برخی سناریوها و عدم توجه به وزن و میزان اهمیت عوامل تشکیل دهنده سناریوهای آینده، توجه می شود. در پایان، رویکرد پیشنهادی را در یک مطالعه موردی مربوط به مرکز تحقیقات و نوآوری صنایع خودروی سایپا اعمال کرده و نتایج حاصل را شرح می دهیم.

در عصر حاضر تصور سازمان های تولیدی بدون سیستم نگهداری و تعمیرات غیرممکن است. تاکنون مطالعات متعددی در خصوص سیستم های نگهداری و تعمیرات انجام شده است، اما مطالعه ای که به طور جامع ابعاد مختلف این سیستم را کنکاش کرده و به نوعی با مطالعه تحقیقات گذشته، ابعاد و ویژگی های سیستم نگهداری و تعمیرات را از منظری جدید بررسی کند، کمتر انجام شده است. در این پژوهش تلاش بر این است تا با تبیین ابعاد و اجزای هر بعد سیستم نگهداری و تعمیرات، به تعریف ویژگی های این پدیده با استفاده از تحقیقات گذشته پرداخته شود. از این رو با به کارگیری رویکرد متاسنتز به تحلیل نتایج و یافته های محققان قبلی پرداخته و با انجام گام های هفت گانه این روش، پدیده نگهداری و تعمیرات را در 5 بُعد، 31 زیربُعد و 98 جزء طبقه بندی کرده است. در نهایت با استفاده از روش آنتروپی شانون، به تعیین ضریب اثر اجزای مشخص شده پرداخته شده وبا تعیین رتبه هر یک از کدها، نشان داده شد که در تحقیقات گذشته تأکید در هر تم روی چه عوامل یا کدهایی بوده است.

طی دو دهه اخیر، لزوم پاسخگویی شرکت های نفتی در قبال پیامدهای چشمگیر اقتصادی ، اجتماعی و زیست محیطی عملکرد خود، صنعت نفت و گاز را به شفاف سازی اقدامات خود از طریق انتشار گزارش پایداری سوق داده است. این در حالی است که پیچیدگی های ناشی از توجه همزمان به خواسته های متنوع و گاهی متناقض ذی نفعان، محدودیت منابع و لزوم اطمینان از همراستایی اقدامات منتهی به توسعه پایدار با راهبردهای سازمان مدیران شرکت های نفتی را در تعیین محتوای گزارش پایداری با ابهاماتی رو به رو کرده است. پژوهش حاضر با اتکا به شیوه نامه برنامه جهانی گزارش دهی اختصاصی صنعت نفت و گاز (جی آرآی)، بهره گیری از کارت ارزیابی متوازن و روش تصمیم گیری چندشاخصه دیمتل در محیط خاکستری، سعی در تعیین معیارهای کلیدی عملکرد پایدار شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران برای انعکاس در گزارش پایداری این شرکت دارد. طبق یافته های پژوهش، در این شرکت از میان معیارهای متنوع پیشنهادی جی آرآی، 22 معیار از انطباق بیشتری با اصول محتوایی گزارش دهی پایدار برخوردار بودند. به علاوه، معیارهای جنبه زیست محیطی توسعه پایدار نسبت به معیارهای دو جنبه اقتصادی و اجتماعی، سهم بیشتری داشتند.  

در چندین دهه گذشته تحلیل پوششی داده ها (DEA) به عنوان تکنیکی برای ارزیابی عملکرد و اندازه گیری کارایی واحدهای تصمیم گیری (DMU)، بر اساس داده های ورودی خروجی آنها معرفی شد. با وجود این، نقصان و ضعف در قدرت تفکیک پذیری و عدم توزیع مناسب وزن ها به عنوان اشکالات عمده در DEA باقی مانده اند. در ادبیات موضوع، مدل هایی برای حل این مشکلات ارائه شده است که این مدل ها مشکلات دیگری از قبیل ناشدنی بودن دارند. در این مقاله با به کار بردن یکی از معیارها از مدل DEA چندمعیاره (MCDEA)که در اواخر دهه 1990 میلادی توسعه یافت، اضافه کردن کرانی پایین برای وزن ها و همچنین ارائه ابتکار و تکنیکی برای تفکیک و رتبه بندی همه واحدهای تصمیم گیری کارا، به دنبال برطرف کردن مشکلات اشاره شده هستیم. برای تست و سنجش قابلیت متد پیشنهادی در مقابل مدل های DEA موجود، به حل و تحلیل نتایج دو مثال عددی می پردازیم.